Ο ΓΙΩΡΓOΣ ΧΑΤΖΙΔΑΚΙΣ ΕΤΟΙΜΑΖΕΙ ΝΕΕΣ ΕΚΔOΣΕΙΣ: «Η κρίση του αισθήματος είναι πιο σοβαρή από την κρίση του πορτοφολιού»

«Το έργο του Μάνου Χατζιδάκι δίνει, έτσι κι αλλιώς, τη μάχη του με τον χρόνο και θα αποδείξει την αξία του», λέει ο Γιώργος Χατζιδάκις- Θεοφανόπουλος για τον πατέρα του. «Μέχρι τώρα αυτή τη μάχη την έχει κερδίσει»

• «Δεν είναι ότι ζούμε αυτή την παρακμή, είναι ότι δεν θέλουμε να βγούμε απ΄ αυτήν» λέει ο γιος του αξέχαστου Μάνου Χατζιδάκι, Γιώργος, που ετοιμάζει σειρά εκδόσεων

«Είναι θλιβερό αυτό που συμβαίνει στην υπόθεση τραγούδι». Έτσι αρχίζει η κουβέντα μας για τη μουσική και το τραγούδι τού σήμερα με τον Γιώργο Χατζιδάκι- Θεοφανόπουλο στο διαμέρισμα της οδού Ρηγίλλης- το μόνο που απέκτησε ο πατέρας του με τα χρήματα από το Όσκαρ για τα «Παιδιά του Πειραιά».

«Δεν είναι ότι ζούμε αυτή την παρακμή», συνεχίζει, «είναι ότι δεν θέλουμε να βγούμε απ΄ αυτήν. Κι αυτό είναι πιο σοβαρό. Έχει άμεση σχέση με το αίσθημα και είναι μια διαρκής κρίση. Η κρίση του αισθήματος είναι πιο σοβαρή από την κρίση του πορτοφολιού. Αυτός ήταν και ο βασικός λόγος που ονομάσαμε τις συναυλίες της φετινής περιόδου με τραγούδια του Μάνου Χατζιδάκι (και ερμηνευτή τον Μάριο Φραγκούλη) “Η εποχή της αγάπης”. Γιατί αυτό είναι το πιο ασφαλές λιμάνι και περιέχει και τρυφερότητα κι αλήθεια».

• Γιατί οι αυθεντικές ενορχηστρώσεις του Μάνου για τους κύκλους τραγουδιών του θα ακουστούν ξανά στις συναυλίες του Μάριου Φραγκούλη; Πώς φτάσαμε εκεί;

Τον είχα δει το 1988 στο Λονδίνο στο μιούζικαλ «Μiserables». Πριν από δέκα χρόνια μού είχε εκδηλώσει την αγάπη του στο έργο του Μάνου Χατζιδάκι και φέτος ήρθε αποφασισμένος να τραγουδήσει μόνο Χατζιδάκι, σαν να έλεγε «θέλω να αποδείξω την αγάπη μου για κείνον». Και η πρόθεσή του ήταν να υπηρετήσει το γεγονός και όχι αντίστροφα- που είναι και η σωστή σχέση. Η φωνή οφείλει να υπηρετεί το τραγούδι που εκφέρει...

• Κάτι που εξαφανίζεται πια...

Συνήθως η τάση είναι το τραγούδι να υπηρετεί τις φωνές. Είναι λάθος δομικό. Επ΄ ουδενί, από την άλλη πλευρά, δεν είναι αυτές οι συναυλίες αφιέρωμα στον Μάνο. Υπάρχει μια διαστροφή στις μέρες μας. Όλοι έχουν την τάση να κάνουν αφιερώματα. Όταν φτιάχνουμε μια βραδιά ποίησης για να ακούσουμε Καβάφη, ο ποιητής είναι που μας τιμά με την ουσία του, όχι εμείς τον Καβάφη. Όταν εμμένουμε λοιπόν στα αφιερώματα δεν μας ενδιαφέρει η ουσία του γεγονότος. Είναι δε τα αφιερώματα σαν μνημόσυνα. Κάτι λυπηρό. Όμως οι άνθρωποι δεν θέλουμε να λυπόμαστε αλλά να χαιρόμαστε.

• Οι συναυλίες θα έχουν τις ενορχηστρώσεις του, τον «ήχο» του Μάνου. Τι είναι τελικά αυτός ο ήχος του;

Είναι το αίσθημα που έχουμε όταν ακούμε τα τραγούδια του. Αυτό έχει μια πλευρά που εξηγείται και συλλογικά και ατομικά και μιαν άλλη που έχει σχέση με το ανεξήγητο κι αυτό είναι που δημιουργεί τη διαχρονικότητά του. Το τραγούδι του είναι και γι΄ αυτούς που το έχουν ανάγκη και γι΄ αυτούς που δεν το έχουν...

• Πιστεύεις πως το έχουμε ανάγκη;

Ναι. Γιατί είναι τραγούδι που μας αποκαλύπτει. Που μας γεννάει ερωτηματικά και μας βάζει στη διαδικασία των προσωπικών απαντήσεων.

• Το «Χαμόγελο της Τζοκόντας» είναι μαζί με τα τραγούδια του Τσιτσάνη έργα δημιουργών που μας άφησαν κι όμως πουλάνε διαρκώς και πάρα πολύ.

Ο χρόνος είναι αυτός που καταδεικνύει τη διάσταση ενός καλλιτέχνη. Όπως έλεγε και ο Μάνος, αν το τραγούδι είναι ιδιοφυές θα το ακούνε πάντα και θα το έχουν ανάγκη οι άνθρωποι, αν είναι μέτριο θα το ξεχάσουν και πολύ σωστά. Και αυτό έχει σχέση, όπως όλα, με το ταλέντο. Φαίνεται ότι συμβαίνει μια μουσική χημεία. Το «Χαμόγελο» και τα τραγούδια του μεταφέρουν όλα εκείνα τα στοιχεία ώστε ο κόσμος όταν τα ακούει να συγκινείται.

• Τι μας λείπει από τον Μάνο πέρα από τη φυσική παρουσία του;

Τίποτε. Μόνον η φυσική παρουσία του. Ο ίδιος ο Χατζιδάκις δεν είναι τίποτε άλλο παρά το έργο του. Είναι μια διαρκής απώλεια αυτή για τους ανθρώπους που τον γνώρισαν. Όσο ζούσε όμως, ελάχιστοι τον γνώρισαν. Οι περισσότεροι τον γνωρίζουν μέσα από το έργο του. Από την ώρα λοιπόν που υπάρχει το έργο του, υπάρχει και ο ίδιος.

ΙΝFΟ

«Μάνος Χατζιδάκις, Η εποχή της αγάπης», με τον Μάριο Φραγκούλη και το Μουσικό Σύνολο Μάνος Χατζιδάκις, στις 24 και 25 Ιουνίου, στις 21.30, στο Θέατρο Λυκαβηττού. Εισιτήρια: 35 ευρώ. Προπώληση: Ταμεία Φεστιβάλ Αθηνών (Στοά Πεσμαζόγλου, τηλ. 210-3318.891), στα σινεμά, τηλεφωνικές κρατήσεις τηλ. 801-1009.191, 801-1160.000.

«Το ψεύτικο, το φτηνό είναι πιο εύκολο»

• Τι θα έλεγε, πιστεύεις, ο Μάνος Χατζιδάκις για τη σημερινή κατάσταση;

Νομίζω ό,τι και για τη χτεσινή. Η μόδα αλλάζει. Τα προβλήματα είναι ίδια. Θα ήταν και σήμερα αντίθετος με το φτηνό, με το ψεύτικο αίσθημα και θα τον συγκινούσε, όπως πάντα, το αληθινό και αυθεντικό, επώνυμο ή ανώνυμο.

• 
  
• Έχει μείνει τίποτα αληθινό;

Έχει μείνει αλλά, όπως πάντα, πρέπει κανείς να το ψάξει. Υπάρχουν και σήμερα ταλαντούχοι, απλώς έχει αποκτήσει μεγάλη δύναμη το δεύτερο, το φτηνό που είναι πιο εύκολο, γι΄ αυτό και οι άνθρωποι το προσεγγίζουν πιο άμεσα. Όμως ακόμη κι η ψεύτικη πλευρά αναζητά την αλήθεια της. Σε όσες βρώμικες θάλασσες και να κολυμπήσουμε, πάντα θα ονειρευόμαστε ένα καθαρό νερό. Το ίδιο συμβαίνει και στο αίσθημα, τον έρωτα, τις σχέσεις. Δεν θέλουμε να συνυπάρχουμε με ψέματα ακόμη κι όταν ζούμε μέσα σ΄ αυτά. Άρα, η αλήθεια μας δεν έχει να φοβηθεί μέσα στον χρόνο. Έχει απλώς να συγκρουστεί με το ψεύτικο αίσθημά μας.


Η CΙΑ, ο Τσε κι η Παξινού

Ο Γιώργος Χατζιδάκις ετοιμάζει και νέες εκδόσεις μουσικού- και όχι μόνον- υλικού του Μάνου.

Πρώτα θα κυκλοφορήσουν ανέκδοτες κινηματογραφικές του μουσικές, για το «Faccia di spia» του 1975, ένα δραματοποιημένο ιταλικό ντοκιμαντέρ για τη δραστηριότητα των μυστικών υπηρεσιών, ιδιαιτέρως της CΙΑ («έκανα τη μουσική γι΄ αυτό το ντοκιμαντέρ για τον Τσε, τον οποίο θεωρώ απολύτως ποιητικό πρόσωπο», έλεγε- εξ ου και η «Μπαλάντα του Τσε» στο soundtrack, ένα τραγούδι δίχως λόγια) και για το αμερικανικό «Μartlet΄s Τale», του 1970, γυρισμένο στην Ιταλία και το Μαρόκο, με την Κατίνα Παξινού («από εκεί προέρχεται η “Μπαλάντα των αισθήσεων και των παραισθήσεων”»). Θα ακολουθήσουν κείμενα από τα ανέκδοτα ημερολόγιά του (από το 1945) και η έκδοση των κολάζ που έφτιαχνε εδώ και στην Αμερική «με πράγματα που του προκαλούσαν εντύπωση από εφημερίδες και περιοδικά».

«Σχεδόν τελείωσαν οι επανεκδόσεις, με remastering, των έργων του από την ΕΜΙ και τη Lyra, ενώ φέτος θα λήξει οριστικά και η υπόθεση του αρχείου του, το οποίο είναι ίσως το μεγαλύτερο άγχος μου σε σχέση με το έργο του», λέει ο Γιώργος Χατζιδάκις.

Πρόκειται για χειρόγραφες παρτιτούρες, φωτογραφίες, σημειώσεις, ηχητικά αρχεία, τα πιάνα του, «όλη του τη ζωή».

«Πρέπει να τα ολοκληρώσω όλα αυτά και μετά για λίγο να εξαφανιστώ πια», προσθέτει.

• Του Παύλου Ηλ. Αγιαννίδη, ΤΑ ΝΕΑ: Δευτέρα 22 Ιουνίου 2009