Βραδιά κατάνυξης με λαϊκή μουσική - στην Αγία Ειρήνη!

Μπαίνοντας στο παλάτι του Σουλτάνου, Τοπ Καπί, πίσω από την Αγια-Σοφιά και σε απόσταση αναπνοής από το μπλέ Τζαμί, διασχίζοντας τον καταπράσινο περίβολό του για να φτάσεις στην Αγία Ειρήνη, κοντοστέκεσαι για να χαζέψεις από ψηλά τη θέα της πόλης: σαν να έχει καλυφθεί από ένα άτακτα στρωμένο πολύχρωμο χαλί που σβήνει στις όχθες του Βόσπορου.

Η Φωτεινή Δάρρα και οι 1.500 θεατές γέμισαν έναν ναό που δεν έγινε ποτέ τζαμί

Τα χρώματα της πόλης ξεθωριάζουν την ώρα που πέφτει ο ήλιος. Ανάβουν αμέτρητα λαμπάκια στην Κωνσταντινούπολη των 16 εκατομμυρίων κατοίκων. Η γοητεία της Ανατολής κάτω από τα πόδια μας και η μυθολογία της μπροστά μας...

Στην είσοδο του ιστορικού ναού της Αγίας Ειρήνης, από τις παλιότερες Βασιλικές της Πόλης, είναι μαζεμένοι πολλοί Ελληνες για τη συναυλία της Φωτεινής Δάρρα. Το μνημείο παραχωρήθηκε στην ελληνική κοινότητα (Σύλλογος Ζωγραφείου) για να φιλοξενηθεί για πρώτη φορά μουσική βραδιά Ελληνα καλλιτέχνη, υπό την αιγίδα του Πατριαρχείου, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων με τις οποίες η ελληνική κοινότητα συμμετέχει στην Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης «Κωνσταντινούπολη 2010». Παρόντες είναι ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος, ο Πρόξενος της Ελλάδας, Ν. Σιγάλας, ο Τούρκος πρόεδρος της διοργάνωσης «Κωνσταντινούπολη 2010», Φαναριώτες κληρικοί, ομογενειακά στελέχη, καθηγητές, Τούρκοι ακαδημαϊκοί και επιχειρηματίες, διπλωμάτες και εκπρόσωποι άλλων μειονοτήτων.

Η Αγία Ειρήνη, άδεια από εικόνες από την περίοδο της εικονομαχίας -μόνο ένα ψηφιδωτό στέκεται μπροστά στο ιερό και ένας σταυρός στον τρούλο- δημιουργεί μια περίεργη αίσθηση. Ενα μίγμα αμηχανίας, μελαγχολίας και συγκίνησης. Είναι και αυτές οι κυρίες που κάθονται πίσω μας, Πολίτισσες αριστοκράτισες, που περιμένουν όλο ανυπομονησία να ξεκινήσει η συναυλία και με τη χαρακτηριστική βαριά προφορά τους μας λένε συνωμοτικά: «Δεν ξέρετε τι σημαίνει αυτό για εμάς. Για εσάς είναι μια ακόμη συναυλία. Εμείς περιμέναμε πώς και πώς να ακούσουμε ελληνικά μέσα στην Αγία Ειρήνη».

Σε λίγο θα ακούγονταν οι πρώτοι στίχοι του παραδοσιακού «Με το φεγγάρι περπατώ». Η Φωτεινή Δάρρα, ανεβασμένη ψηλά στο γυναικωνίτη με ένα κατάλευκο μακρύ φόρεμα, θύμιζε αρχαία ελληνίδα θεά. Στη σκηνή είχε ήδη πάρει θέση η Ορχήστρα Σύγχρονης Μουσικής και η χορωδία της ΕΡΤ, υπό τη διεύθυνση του Ανδρέα Πυλαρινού.

Μπορεί ο χώρος να ενέπνεε τη σοβαρότητα που αρμόζει σε εκκλησιαστικό μνημείο, αλλά το κοινό δεν άργησε να σιγοτραγουδήσει, μόλις ακούστηκαν οι πρώτες πενιές από το μπουζούκι στο «Φεγγάρι μάγια μου 'κανες». Ακολούθησαν τραγούδια του Χατζιδάκι («Αγάπη που 'γινες δίκοπο μαχαίρι»), του Ξαρχάκου («Κάν' υπομονή»), του Παπαδημητρίου («Στου καιρού τη ζυγαριά»), κ.ά.

Από τις πιο συγκινητικές στιγμές, ήταν όταν η Φωτεινή Δάρρα τραγούδησε το «Τζιβαέρι», παρέα με τους περίπου 1.500 θεατές. Ακούστηκε και το «Στάλσιμο» του Δημήτρη Παπαδημητρίου από τη σειρά «Οι μάγισσες της Σμύρνης» που λογοκρίθηκε και δεν παίχτηκε ποτέ στην τουρκική τηλεόραση.

Ειδικά για τη βραδιά, η Φωτεινή Δάρρα συμπεριέλαβε και δύο τούρκικα δημοφιλή τραγούδια, στα οποία γράφτηκαν και ελληνικοί στίχοι από τον Γιώργο Κορδέλλα. Ιδανικό φινάλε: «Της δικαιοσύνης ήλιε νοητέ», του Μίκη Θεοδωράκη.

«Ηταν μια βραδιά κατάνυξης», μας έλεγε λίγο μετά τη συναυλία ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος, την ώρα που τα δυο του ανίψια προσπαθούσαν να βολευτούν στα πόδια του. «Δεν ήταν συγκινητική η συναυλία;», μας ρωτούσε. «Αυτός ο ναός δεν λειτούργησε ποτέ ως τζαμί, αλλά ως μνημείο. Για εμάς όμως είναι πάντοτε εκκλησία».

Βγαίνοντας από το χώρο, η μελωδική φωνή του μουεζίνη που καλούσε τους πιστούς σε προσευχή, σε καλωσόριζε στην πραγματικότητα της Κωνσταντινούπολης... *

• Της ΧΡΥΣΟΥΛΑΣ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ, Ελευθεροτυπία, Τετάρτη 17 Ιουνίου 2009