Monday, January 31, 2011

Πέθανε σε ηλικία 77 ετών ο πολυβραβευμένος Βρετανός συνθέτης Τζον Μπάρι

Πέντε Όσκαρ και τέσσερα Γκράμι
Ο Τζον Μπάρι
Ο Τζον Μπάρι  
Ο Βρετανός μουσικοσυνθέτης Τζον Μπάρι, βραβευμένος με πέντε Όσκαρ και τέσσερα Γκράμι και δημιουργός της μουσικής πολλών ταινιών Τζέιμς Μποντ, πέθανε από καρδιακή προσβολή σε ηλικία 77 ετών.

Ο Μπάρι, γεννημμένος στο Γιορκ της βόρειας Αγγλίας, συνέθεσε επίσης τη μουσική για τις ταινίες Ο Καουμπόι του Μεσονυχτίου, Το Λιοντάρι το Χειμώνα και πιο πρόσφατα για το θρίλερ Εnigma.

Υπέγραψε τη μουσική στις ταινίες του διάσημου κατασκόπου Από τη Ρωσία με αγάπη, Ο Χρυσοδάκτυλος και Ζεις Μονάχα δύο φορές.

Τρία από τα Όσκαρ που κέρδισε ήταν για την μουσική στις ταινίες Χορεύοντας με τους Λύκους, Πέρα από την Αφρική και Born Free.

Sunday, January 30, 2011

Πέθανε η διάσημη Ουαλή σοπράνο ντέιμ Μάργκαρετ Πράις

  • Σίγησε μια από τις καλύτερες φωνές
Η ντέιμ Μάργκαρετ Πράις
Η ντέιμ Μάργκαρετ Πράις  
Μια από τις καλύτερες φωνές του κόσμου, αυτή της Ουαλής σοπράνο Μάργκαρετ Πράις, σίγησε για πάντα. Η διάσημη σοπράνο, που είχε κερδίσε και τον τίτλο της ντέιμ, πέθανε σε ηλικία 69 χρόνων στο σπίτι της στην Ουαλλία από καρδιακή ανακοπή. Γεννήθηκε σε οικογένεια μουσικών και από μικρή ασχολήθηκε με το τραγούδι, παρά τις αντιρρήσεις του πατέρα της που την ήθελε βιολόγο. Πρωτοεμφανίστηκε στη σκηνή το 1962 στο ρόλο της Σαρουμπίν στους «Γάμους του Φίγκαρο» και απέσπασε πολύ κολακευτικές κριτικές. Το μεγάλο ταλέντο της φάνηκε λίγο αργότερα, στην Βασιλική Οπερα του Λονδίνου, όταν αντικατέστησε την Ισπανίδα συνάδελφό της Τερέζα Μπεργκάντζα. Οι κριτικοί την αποθέωσαν και ύμνησαν την εξαιρετική φωνή της. Έκτοτε οι εμφανίσεις της σε Παρίσι, Τόκιο, Νέα Υόρκη, Βιένη, Μόναχο ακολουθούσαν η μία την άλλη και ήταν όλες αποθεωτικές για τη μεγάλη καλλιτέχνιδα της όπερας. Newsroom ΔΟΛ, με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ

Saturday, January 29, 2011

Ο Θεοδωράκης της ψυχής μας

Τα σημαντικότερα έργα του Μίκη από την «Κ»

H «Κ» προσφέρει στους αναγνώστες της τα σημαντικότερα έργα του Μίκη Θεοδωράκη. Με την ευκαιρία της κυκλοφορίας τους, παρουσιάζονται ιστορίες που έδωσαν τις αφορμές για να γραφούν ορισμένα από τα πιο αγαπημένα τραγούδια του. Στη φωτογραφία, ο συνθέτης με τους Μανώλη Χιώτη και Γρηγόρη Μπιθικώτση, το 1962.


Απλές ιστορίες συνοδεύουν τα αγαπημένα έργα του συνθέτη που θα προσφέρει η «Κ» στους αναγνώστες της 

  • Της Γιωτας Συκκα, Η Καθημερινή, Kυριακή, 30 Iανoυαρίου 2011
  • Από τις 13 Φεβρουαρίου η «Κ» προσφέρει στους αναγνώστες της τα σημαντικότερα έργα του Μίκη Θεοδωράκη, όπως: Αξιον Εστί, Ρωμιοσύνη, Επιτάφιος, Επιφάνια, Μικρές Κυκλάδες, Canto General κ. ά.
Μελοποίησε τους μεγαλύτερους ποιητές. Σύστησε την ποίηση του Σεφέρη, του Ελύτη, του Ρίτσου και του Λειβαδίτη σε όλη την Ελλάδα, που τον αγάπησε και τον έκανε μέρος της καθημερινότητάς του. Ο Μίκης Θεοδωράκης κέρδισε το μεγάλο στοίχημα. Από τους σημαιοφόρους της περιπέτειας της μετεμφυλιακής Ελλάδας και των κοινωνικοπολιτικών αλλαγών της, έγινε αργότερα σε όλο τον κόσμο πρωτοστάτης διαμαρτυρίας για την κατάλυση της δημοκρατίας. Και σήμερα, κορυφαίος, φλογερός ταγός της μουσικής, αλλά και της ψυχής της.
Τα τραγούδια του πέταξαν πάνω από τους τόπους όπου δημιουργήθηκαν, αγαπήθηκαν και αποτέλεσαν σύμβολα άλλων λαών, που επίσης γνώρισαν διώξεις και ταλαιπωρίες, όπως οι Ισπανοί, οι Χιλιανοί, οι Αρμένιοι, οι Κούρδοι και οι Παλαιστίνιοι, στους οποίους έδωσε βήμα μέσω των συναυλιών του. Οι μελωδίες του καθρεφτίζουν όλες τις στάσεις και τους σταθμούς της Ελλάδας του 20ού αιώνα, με όλες τις διαψεύσεις και προσδοκίες, τις ιδεολογικές διαφορές, τις διώξεις και τις ελπίδες για ένα καλύτερο μέλλον.
Εχει γράψει τα πιο πηγαία τραγούδια, μουσική για το θέατρο και το σινεμά, όπερες, συμφωνικά και μετασυμφωνικά έργα, μουσική δωματίου και ορατόρια, μουσική για μπαλέτο και καθιέρωσε τις συναυλίες έντεχνου λαϊκού τραγουδιού. Χρησιμοποίησε λαϊκή και κλασική ορχήστρα, βαρύτονο και λαϊκό ερμηνευτή για το «Αξιον Εστί» παντρεύοντας στα 35 του τη λαϊκή ψυχή με τη δομή τού ορατόριου, τη Δύση με την καθ’ ημάς Ανατολή και αναδεικνύοντας τον πιο ουσιαστικό, ελληνικό, μουσικό κοσμοπολιτισμό.
Συνήθως όταν μιλάμε για τον Μίκη Θεοδωράκη και τον τρόπο που έγραψε τα τραγούδια του, στεκόμαστε στους αγώνες, στα χρόνια της Μακρονήσου και μιας Ελλάδας διχασμένης. Στο τι έδωσαν και δίνουν τα έργα του στους νεότερους δημιουργούς, τι αναμοχλεύουν στις συνειδήσεις μας.
Σήμερα, με την ευκαιρία της κυκλοφορίας των ιστορικών του έργων από την «Καθημερινή», παρουσιάζουμε τις ιστορίες που έδωσαν τις αφορμές για να γραφούν ορισμένα από τα αγαπημένα του έργα και τραγούδια. Απλές ιστορίες από ένα φωτεινό δρομέα του τραγουδιού που εξακολουθεί να ξεσηκώνει και να συγκινεί.
  • «Χάθηκα»
Ηταν ένα από τα πολλά χαρτάκια που σκόρπιζε στον κήπο του σπιτιού τους στον Γαλατά, ανάμεσα στα χρυσάνθεμα και στα γαρύφαλλα, ο βενιαμίν της οικογένειας, Γιάννης Θεοδωράκης: «Χάθηκα μέσα στους δρόμους που μ’ έδεσαν για πάντα / μαζί με τα σοκάκια / μαζί με τα λιμάνια…».
Ο αδερφός του, ο Μίκης, το ψάρεψε όπως τόσα άλλα. «Θα πήγαινε τότε στην έκτη Γυμνασίου. Στην τάξη του ήσαν όλοι ένοπλοι. Κι από ’κει και πέρα, πού να λογαριάσεις πειθαρχία, σεβασμό, υπακοή... Ο καημένος ο πατέρας έτρεμε να του μιλήσει, μήπως και πυροβολήσει τα βαρέλια και χυθεί το κρασί. Ετσι φαίνεται πως δεν συγχωρούσε στον εαυτό του αυτές τις ευαισθησίες, να γράφει ποιήματα. Ομως το ’χε ανάγκη... Κι αφού την ικανοποιούσε σκαλίζοντας τους στίχους στο άσπρο χαρτί, ευθύς μετά το πετούσε, για να δείξει στον εαυτό του πως ξανάγινε άντρας σκληρός, υπεράνω της ποίησης... Αυτήν την εξήγηση έδινα τότε, καθώς μάζευα τα χαρτάκια, λες και ήταν κολοκύθια ή αγγούρια μέσα από τον κήπο».
Το «Χάθηκα» το μελοποίησε όταν υπηρετούσε στρατιώτης στα Χανιά και μαζί με τα «Δακρυσμένα μάτια», την «Αυγή αφράτη» και την «Ομορφη πόλη» αποτέλεσαν τους «Λιποτάκτες», που ηχογραφήθηκαν το 1960 με τον Μανώλη Χιώτη, τον Δημήτρη Φάμπα στην κιθάρα και τον Καζανά στα κρουστά.
Ηταν μάλιστα η αφορμή για να τραγουδήσει ο ίδιος για πρώτη φορά. Αλλά παρ’ ότι για κάποιους ήταν ιδιαίτερα γοητευτικό, για άλλους ήταν ακριβώς το αντίθετο. Οπως για τον Σάκη Πεπονή ο οποίος «όταν ήταν διευθυντής του ΕΙΡ, μου δήλωσε ότι διέταξε να μη μπαίνουν οι “Λιποτάκτες” γιατί ήμουν φάλτσος».
  • «Επιτάφιος»
Ηταν το 1958 στο Παρίσι που ο Μίκης Θεοδωράκης και η σύζυγός του Μυρτώ (παντρεμένοι ήδη πέντε χρόνια) είχαν νοικιάσει ένα διαμέρισμα σε μια pension de famille στην οδό Miromensil. Η ζωή τους, ασκητική. «Η Μυρτώ ξυπνούσε μες στα βαθιά χαράματα. Επρεπε να αλλάξει δύο μετρό για να φτάσει στην άλλη άκρη του Παρισιού, στη Rive Gauche, κοντά στο Pantheon, όπου βρισκόταν το νοσοκομείο Κιουρί. Εκεί, στην αρχή ειδικεύθηκε και μετά δούλεψε ως κανονική γιατρός στη θεραπεία του καρκίνου με την τεχνική του κοβαλτίου». Ο ίδιος μελετούσε στο σπίτι.
Ηταν ένα βράδυ που περίμεναν τους φίλους τους κι έπρεπε να βγουν για τα αναγκαία ψώνια. Λίγες μέρες πριν, ο Γιάννης Ρίτσος του έστειλε τον «Επιτάφιο» με την εξής αφιέρωση: «Το βιβλίο τούτο κάηκε από τον Μεταξά στα 1938 κάτω από τους στύλους του Ολυμπίου Διός». Με το μικρό μεταχειρισμένο Οpel, που είχε αγοράσει από το πρώτο του φιλμ «Η απαγωγή του στρατηγού Κράιπε», έφτασαν στο ελληνικό μπακάλικο. Η Μυρτώ έφυγε για τις προμήθειες κι εκείνος άρχισε να ξεφυλλίζει το βιβλίο του Ρίτσου, που συμπτωματικά πήρε μαζί του. «Ξαφνικά με έπιασε μια βαθιά επιθυμία για μελοποίηση». Σε εκείνο το μικρό αυτοκίνητο συνελήφθησαν τα τραγούδια του Επιταφίου, που δίχασαν με τις πρώτες εκδοχές τους (Μούσχουρη - Χατζιδάκις, Μπιθικώτσης - Χιώτης, Θεοδωράκης - Λίντα) τη μουσική Ελλάδα.
  • «Ζοrba the Greek»
Ηταν το 1962 όταν ο Θεοδωράκης έκανε τη φωνοληψία στον δίσκο «Η γειτονιά των Αγγέλων». «Οι μουσικοί οι δικοί μου ήταν πιο κλασικοί, ο Χιώτης επίσης ήταν πιο αιχμηρός, πιο δεξιοτέχνης. Πιο “ποιητής” στο μπουζούκι ήταν ο Ζαμπέτας, ο οποίος ήταν και γλυκύτατος άνθρωπος. Θυμάμαι, μάλιστα, ότι την ώρα που “ανακάλυψα” εγώ την εισαγωγή –πού να ήξερα ότι αυτό θα με κυνηγούσε σε όλη τη ζωή μου–, είχα πρόβα με τον Ζαμπέτα και είχα γράψει το “Στρώσε το στρώμα σου για δυο” για τον δίσκο που θα κάναμε και για την παράσταση της Καρέζη στο θέατρο Κοτοπούλη.»
«Παράμ... παράμ...» έπαιζε στο πιάνο ο συνθέτης. Ο Ζαμπέτας, που μπήκε για την απαραίτητη πρόβα, έβγαλε αμέσως το μπουζούκι του και ακολούθησε: «παράμ... παράμ...». Και με τον χαρακτηριστικό του τρόπο σχολίασε πριν μπουν στο στούντιο: «Ρε, σακουλεύεσαι τι ωραίο που είναι αυτό...
Τα κείμενα αντλήθηκαν από τα: Μίκης Θεοδωράκης – Μελοποιημένη ποίηση (εκδόσεις Yψιλον), Μίκης Θεοδωράκης – Δρόμοι του Αρχάγγελου (4, 5 εκδόσεις Κέδρος), «Αξιος Εστί» (ΣΚΑΪ, εκδόσεις – Λιβάνη), Γρηγόρης Μπιθικώτσης, «Εγώ, ο Σερ...» (εκδόσεις Κοχλίας)
  • «Πήραμε τη ζωή μας»
Με τον Γιώργο Σεφέρη ο Μίκης Θεοδωράκης συναντήθηκε το 1960 στο Covent Garden, σε μια πρόβα της ορχήστρας για την «Αντιγόνη» (μπαλέτο). Ο πρώτος υπηρετούσε ως πρέσβης στο Λονδίνο. Εκεί στο μέγαρο της πρεσβείας, όπου ήπιαν το τσάι τους, ζήτησε από τον συνθέτη «να φτιάξουν ένα μπαλέτο σε ιδέες δικές του».
Εκείνος δεν το απέκλεισε, του ζήτησε όμως και κάποια ποιήματα. Επιστρέφοντας στο Παρίσι, στο μικρό διαμέρισμα όπου είχαν προστεθεί πια και δύο μωρά, η Μυρτώ άκουγε επί μέρες το «Περιγιάλι», την «Αρνηση», το «Κράτησα τη ζωή μου» κ. ά. Είχε συνηθίσει. Οταν ο Μίκης τελείωνε ένα τραγούδι που του άρεσε πολύ, το έπαιζε επί δύο βδομάδες συνεχώς, αφού: «Hξερα ότι μετά την κυκλοφορία του δίσκου δεν θα ήταν πια δικό μου».
Λίγο καιρό μετά, ο ποιητής και η σύζυγός του Μαρώ τον περίμεναν για δείπνο και για να δουν τα αποτελέσματα. Μαζί του πήρε καλού κακού την έκδοση του «Επιταφίου» που είχε κάνει ο Χατζιδάκις με τη Μούσχουρη: «Γιατί φοβόμουν ότι η λαϊκή εκτέλεση με τον Μπιθικώτση ίσως να τρύπαγε τα αυτιά του...».
Στο τραπέζι, η κυρία Σεφέρη είχε ανάψει καντηλέρια. Μόνο η σκιά του πιάνου φαινόταν ανησυχητική «γιατί το μυαλό μου δεν μπορούσε να ξεκολλήσει από το ερώτημα: άραγες θα του αρέσουν;».
Ο Σεφέρης: «Πάντα μετρημένος και βαρύς. Ομως, στα μάτια του είδα τη λάμψη του δημιουργού που χαιρόταν για τη νέα μορφή που έπαιρνε ξαφνικά η ποίησή του».
Ενα έμενε μόνο να προσέξει ο συνθέτης. «Την άνω τελεία! Την άνω τελεία! Αλλιώτικα, μου αντιστρέφεις το νόημα», ήταν η προτροπή - παράκληση του ποιητή για τον στίχο «Πήραμε τη ζωή μας». «Βάλε παύση πριν πεις “λάθος”». Στην πράξη, βέβαια, αποδείχθηκε ανέφικτο.
  • «Ρωμιοσύνη»
Hταν η αδυναμία του Γρηγόρη Μπιθικώτση. «Το δυσκολότερο έργο που έχω τραγουδήσει στη ζωή μου», σημειώνει στη βιογραφία του: «Ισοδυναμεί με 100 δασκάλους, όπου πάνε και σπουδάζουν φωνητική».
«Γράφτηκε το 1966, γιορτή των Φώτων στη Νέα Σμύρνη. Κάποιο άγνωστο χέρι τοποθέτησε το χειρόγραφο του Ρίτσου, που είχαν φέρει στο σπίτι γυναίκες κρατουμένων πολλά χρόνια πριν, στο πιάνο. Eίχε ξεχαστεί κάτω από άλλα χειρόγραφα. Εκείνες οι μέρες ήταν ταραγμένες. «Είχαν προηγηθεί συγκρούσεις στον Πειραιά με την αστυνομία. Ο άγριος ξυλοδαρμός και η κακοποίησή μου, γεγονότα που με επηρέασαν βαθιά. Τόσο που, μόλις διάβασα τον πρώτο στίχο: “Αυτά τα δέντρα δεν βολεύονται με λιγότερο ουρανό...”, κάθισα, όπως ήμουν λερωμένος με λάσπη και αίματα, και συνέθεσα μονορούφι τη Ρωμιοσύνη».
  • «Αξιον Εστί»
Σεπτέμβριος του 1960, στο όρθιο του Λουμίδη μπροστά στο «Παλλάς», εκεί όπου «έπινε τον μοναδικό καφέ εσπρέσο η αθηναϊκή ιντελιγκέντσια», ο Οδυσσέας Ελύτης πλησιάζει τον συνθέτη: «Τελείωσα το “Αξιον Εστί”, το έργο της ζωής μου, νομίζω. Θα ’θελα να σας το έστελνα κάπου, γιατί κάτι μου λέει ότι θα σας εμπνεύσει…».
Δεν πέρασε ούτε ένας μήνας και ο Παριζιάνος ταχυδρόμος άφησε στο θυρωρείο το φρεσκοτυπωμένο βιβλίο του Ελύτη. Οι στίχοι «Ενα το χελιδόνι», «Της αγάπης αίματα», «Της δικαιοσύνης» κ.ά. ήταν σαν μαγνήτες. Ξεκίνησε να τους μελοποιεί αμέσως, αλλά για να ολοκληρώσει το έργο χρειάστηκε τρία χρόνια.
Ο Τάκης Λαμπρόπουλος μετά το μοντάζ πήρε ένα δείγμα και το πήγε στου Φλόκα, στο ιερατείο της διανόησης, όπου σύχναζε και ο Ελύτης. Υπήρχαν αμφιβολίες. Κάποιοι είπαν πως ο κόσμος θα γελάσει με το αποτέλεσμα… «Εγώ όμως επέμενα. Ετσι φτάσαμε στο εξώφυλλο. Ο Γιάννης Τσαρούχης είχε διαφορετική γνώμη ακούγοντας το δείγμα». Γνώμη που την εξέφρασε με τον θαυμάσιο πίνακα που έγινε εξώφυλλο.
H πρώτη εκτέλεση στο «Ρεξ» δεν είχε τις αντιδράσεις που ήλπιζαν. Η κυκλοφορία του δίσκου, όμως, τους διέψευσε όλους. Εγινε ανάρπαστος.
Μήνες αργότερα, στις Σέρρες, όπου βρίσκονταν για μια συναυλία, είδε να σχηματίζεται ουρά έξω από ένα κατάστημα. «Πατριώτη», ρώτησε ένα χωριάτη που περίμενε πίσω πίσω με το μουλάρι του μαζί, «γιατί κάθεσαι στην ουρά;».
«Μάθαμε ότι σήμερα θα ’ρθει στις Σέρρες το «Αξιον Εστί» και το χωριό μ’ έστειλε ν’ αγοράσω το δίσκο».

ΙΑΝΝΗΣ ΞΕΝΑΚΗΣ: Ανοιξε νέους δρόμους στη σύγχρονη μουσική δημιουργία


Δέκα χρόνια από το θάνατο του πρωτοπόρου στοχαστή δημιουργού
Σχέδιο στο περιοδικό «URBANISME» για τις «κοσμικές πόλεις», ύψους 5.000 μέτρων (1967)
Δημιούργησε μια μουσική «ηχητικών μαζών», «συμπάντων» ή «γαλαξιών», εφαρμόζοντας στη μουσική τους φυσικούς νόμους που διέπουν διάφορα φαινόμενα - όπως το θρόισμα των φύλλων ενός δέντρου, το τερέτισμα των τζιτζικιών, ή την οχλοβοή μιας διαδήλωσης σαν αυτές που ο ίδιος έζησε και στις οποίες συμμετείχε - και άνοιξε νέους δρόμους στη σύγχρονη μουσική δημιουργία του 20ού αιώνα, κατακτώντας παγκόσμια αναγνώριση. Δέκα χρόνια συμπληρώνονται φέτος από το θάνατο του πρωτοπόρου συνθέτη Ιάννη Ξενάκη, ο οποίος ταυτόχρονα υπήρξε αρχιτέκτων και βαθύς γνώστης της φιλοσοφίας («έφυγε» από τη ζωή ξημερώματα της 4ης Φεβρουαρίου 2001).
  • Εργο βαθιά ριζοσπαστικό
Η συμβολή του δημιουργού στην ανανέωση των ιδεών γύρω από τη μουσική, αλλά και την τέχνη γενικότερα, υπήρξε βαθιά, συστηματική και ριζοσπαστική. Οι πρωτοποριακές συνθετικές μέθοδοι που ανέπτυξε συσχέτιζαν τη μουσική με τα μαθηματικά, τη φυσική και την αρχιτεκτονική, ενώ οι φιλοσοφικές του ιδέες για τη μουσική έθεσαν καίρια το αίτημα για ενότητα φιλοσοφίας, επιστήμης και τέχνης, συμβάλλοντας στο γενικότερο προβληματισμό για την κρίση της σύγχρονης ευρωπαϊκής μουσικής. Στηριγμένος στις «γέφυρες» που δημιούργησε ανάμεσα στις επιστήμες και τη μουσική, ανάμεσα στις φιλοσοφικές ιδέες και τις μουσικές τους εφαρμογές, κατάφερε ν' αναπτύξει μιαν αυθεντική, προσωπική μουσική γλώσσα, η οποία είχε παγκόσμια αναγνώριση. Παρά τις δυσκολίες, που ο συνθέτης αντιμετώπισε, κυρίως στην αρχή της πορείας του, από τους επίσημους κύκλους της πρωτοποριακής ευρωπαϊκής μουσικής, ο Ξενάκης χαρακτηρίστηκε από κορυφαίους μουσικολόγους ως η πλέον ριζοσπαστική μουσική φωνή του 20ού αιώνα.


«Είναι σίγουρο πως θ' απαιτηθούν γενιές ολόκληρες μελλοντολόγων κι ερευνητών για να διαφωτίσουν πλήρως το αντικείμενο και την ουσία της συμβολής του Ξενάκη. Οχι μόνον την καθεαυτό σημασία του έργου του, αλλά και τη μόνιμη, ευρύτερη επίδρασή του πάνω στον τρόπο σκέψης γύρω από τη μουσική, και μαζί πάνω στην τεχνική της, τη δομή της, τη φύση της και το ρόλο της στη ζωή του ανθρώπου», σημείωνε ο σπουδαίος Ελληνας μουσικολόγος Γιάννης Γ. Παπαϊωάννου μέσα από τις σελίδες του βιβλίου «Ιάννης Ξενάκης. Ενα αφιέρωμα του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου προς έναν απόφοιτό του», που είχε κυκλοφορήσει από τη «Σύγχρονη Εποχή» (1994). Μια πολύτιμη έκδοση - γνωριμία με την πολυδιάστατη προσωπικότητα και το έργο του δημιουργού, το οποίο δυστυχώς στη χώρα μας δεν είναι όσο θα έπρεπε γνωστό.
 
Στη ζωή του Ιάννη Ξενάκη, πάντως, πέρα από τη μουσική, καταλυτικό ρόλο έπαιξε ο αγώνας για ελευθερία, ανεξαρτησία και κοινωνική δικαιοσύνη. Εικοσάχρονος φοιτητής έρχεται σ' επαφή με την μαρξιστική θεωρία, οργανώνεται στο EAM και στη συνέχεια στο KKE. Συμμετέχει σε όλους τους αγώνες και στα Δεκεμβριανά, ενταγμένος στο λόχο «Λόρδος Mπάυρον», τραυματίζεται βαριά, φτάνοντας πολύ κοντά στο θάνατο. Με το φόβο της εξορίας, φεύγει παράνομα από την Eλλάδα, καταδικάζεται ερήμην σε θάνατο, για να βρει καταφύγιο τελικά στη Γαλλία...
  • Στο Πολυτεχνείο και στον αγώνα
Πρωτότοκος γιος του Kλέαρχου Ξενάκη από τη Nάξο και της Φωτεινής Παύλου, εξαιρετικής πιανίστριας από τη Λήμνο, ο Ι. Ξενάκης γεννήθηκε στις 29/5/1922, στην Βραΐλα της Pουμανίας. Ο πρόωρος θάνατος της μητέρας του χαράσσει βαθιά την ψυχή του. «Ημουν 5-6 χρονών όταν πέθανε η μητέρα μου», ανέφερε σε αυτοβιογραφικό κείμενό του. «Πέρασα τα εφηβικά μου χρόνια εσωτερικός σ' ένα σχολείο κοντά στη θάλασσα. Η ζωή όμως ήταν πικρή, ακόμη και στις Σπέτσες εκείνης της εποχής. Mου άρεσε πολύ να διαβάζω αστρονομία, απομονωμένος στη βιβλιοθήκη. Kαι κάποτε, μέσω ενός δασκάλου, ανακάλυψα τον Ομηρο, τους αρχαίους συγγραφείς. Ετσι άνοιξε για μένα η καταπακτή προς τον φιλοσοφικό λόγο».

Διάτοπο του Κέντρου George Pompidou. Ειδική τέντα, που στεγάζει τις εγκαταστάσεις ήχου και ακτίνων λέιζερ
Στην Aναργύριο και Kοργιαλένιο Σχολή στις Σπέτσες, όπου φοίτησε μέχρι το 1938, έκανε τα πρώτα μαθήματα αρμονίας και πιάνου και ήρθε σε επαφή με τη μουσική των Mπετόβεν, Mπραμς κ.ά. «Eν τω μεταξύ, επειδή αγαπούσα τα μαθηματικά και τη φυσική, με παρότρυναν να φοιτήσω στο Πολυτεχνείο, να γίνω μηχανικός, παρότι δεν μ' ενδιέφερε», ανέφερε. «Aπ' την άλλη πλευρά υπήρχε η μουσική. Συνειδητοποιούσα σιγά σιγά ότι αυτό που ήθελα δεν ήταν να μάθω πιάνο ή κάτι τέτοιο, αλλά να κάνω σύνθεση, να δω πώς φτιάχνεται η μουσική, ποια είναι η διάρθρωση, πώς είναι η δομή της». Περνάει στο Πολυτεχνείο - τα αποτελέσματα των εξετάσεων ανακοινώθηκαν το πρωί της 28ης Oκτωβρίου 1940 - το οποίο όμως καθυστερεί ν' ανοίξει ένα χρόνο. 
 
Παράλληλα σπουδάζει αρμονία και αντίστιξη με τον Aριστοτέλη Kουντούροφ, μαθητή του Aλεξάντερ Σκριάμπιν. «Από κει και πέρα αρχίζει και η Aντίσταση», έγραφε. «Eκείνη την εποχή διάβαζα Πλάτωνα, είχα πάντοτε στην τσέπη μου κάτι μικρές στερεότυπες εκδόσεις. Mελετούσα την Πολιτεία. H κατάσταση στην Eλλάδα ήταν τόσο ασφυκτική ώστε έπρεπε να βρει κανείς διεξόδους. Δημιουργούσα λοιπόν έναν δικό μου χώρο, εντελώς φανταστικό, ο οποίος βρισκόταν σε σύγκρουση με την πραγματικότητα. Kαι αυτή η σύγκρουση ήταν πράξη - ο κίνδυνος θανάτου στις διαδηλώσεις...». Στα τέλη του 1941 οργανώνεται στο EAM και έπειτα στο KKE. Ο ίδιος σημείωνε: «Eγινα μαρξιστής από τις ανάγκες της καθημερινότητας, από την πάλη και κυρίως επειδή διέκρινα ένα γεφύρωμα με τον πλατωνισμό. Eτσι άρχισε η δράση μου στο οργανωτικό πλαίσιο του Πολυτεχνείου και κατόπιν στο Kομμουνιστικό Kόμμα. Kαι αναμείχθηκα σε όλους τους αγώνες, έγινα μέλος της Πανσπουδαστικής επιτροπής, γραμματέας της EΠON Πολυτεχνείου το '43-'44...». Φυλακίστηκε από τους Iταλούς, Γερμανούς και αργότερα από τους Αγγλους. Συμμετέχει στα Δεκεμβριανά, ενταγμένος στον λόχο «Λόρδος Mπάυρον», και τραυματίζεται πολύ βαριά από μία βόμβα που κατέστρεψε το αριστερό του μάτι και παραμόρφωσε το πρόσωπό του. Tο 1945-46 εξακολουθεί να έχει έντονη πολιτική δράση. Το 1947 καλείται στο στρατό, απ' όπου δραπετεύει με αποτέλεσμα να καταδικαστεί ερήμην σε θάνατο - αμνηστεύθηκε μόλις το 1974!
  • Καταφύγιο στη Γαλλία
Διάγραμμα για τα 8 κανάλια μουσικής στο πολυθέαμα της Περσέπολης
Tον Σεπτέμβρη του '47 ο Ι. Ξενάκης φεύγει παράνομα από την Eλλάδα και με τη βοήθεια Ιταλών κομμουνιστών πέρασε στη Γαλλία, φτάνοντας τελικά στο Παρίσι. Είχε ήδη πάρει την απόφαση να γίνει μουσικός. «Δεν ήξερα το είδος της μουσικής που επρόκειτο να κάνω, ήθελα απλώς να ζω με τη μουσική, κάνοντας μουσική, μελετώντας συνεχώς, όχι μόνον ακούγοντάς την», ανέφερε. «Tο σημαντικό ήταν πως είχα αποφασίσει ότι για να υπάρξω ως άτομο έπρεπε να κάνω μουσική. Aλλιώς δεν θα ήμουν τίποτε. Hταν ένα πραγματικό πάθος, εσωτερικό, που σιγά σιγά έβγαινε στην επιφάνεια... Aισθανόμουν βεβαίως ένα είδος χρέους έναντι των συναγωνιστών και των συντρόφων που είχαν σκοτωθεί. Eνα χρέος για τον αγώνα που είχα εγκαταλείψει. Hθελα να επιστρέψω, πίστευα όμως πως εάν γυρνούσα πίσω θα με απορροφούσαν οι πολιτικοί αγώνες και δεν θα μπορούσα να κάνω μουσική. Eπειτα η Eλλάδα, εκείνα τα χρόνια, ήταν τελείως απομονωμένη, είχε τελειώσει ο πόλεμος και οι καταστροφές ήταν μεγάλες. Hθελα να ταξιδέψω, να μάθω ό,τι δεν θα μπορούσα να μάθω στην Eλλάδα. H Γαλλία ήταν η πρώτη χώρα στην οποία, κατά τη γνώμη μου, άξιζε να πάει κανείς εκείνη την εποχή, καθώς ήταν η πρώτη χώρα όπου υπήρχαν κομμουνιστές στην κυβέρνηση. Tελικώς έμεινα στη Γαλλία. Hθελα να σπουδάσω, ταυτόχρονα, θεωρητική φυσική, αρχαία φιλοσοφία και μουσική...».


Στο Παρίσι, πλέον, υποχρεώνεται να παρουσιάζεται κάθε τρεις βδομάδες στο αστυνομικό τμήμα για να του σφραγίζουν την άδεια, περιμένοντας ατέλειωτες ώρες... «Τον βοηθούν οι Ελληνες εξόριστοι που είχαν εξασφαλίσει υποτροφία από τη γαλλική κυβέρνηση (εκείνος ήταν υπερβολικά χαρακτηρισμένος πολιτικά για να τολμήσουν να του χορηγήσουν κάτι ανάλογο) και βρίσκει δουλειά στον Λε Κορμπιζιέ» (σ.σ. διάσημος αρχιτέκτονας), σημειώνει η σύζυγός του Φρανσουάζ, ηρωίδα της Γαλλικής Aντίστασης και συγγραφέας. Δουλεύοντας ως αρχιτέκτονας με τον Λε Κορμπιζιέ, από το 1948 ως το 1959, συμμετέχει στο σχεδιασμό πολλών έργων, σε Γαλλία, Ινδία, Βερολίνο, Ιράκ κ.α. Ανάμεσα στα έργα του, το περίφημο περίπτερο της Phillips στη Διεθνή Εκθεση των Bρυξελλών το 1958, για το οποίο επίσης δημιούργησε μία ηλεκτροακουστική σύνθεση.

Το πάθος του, όμως, - πάντα - ήταν η μουσική... «Eπρεπε όμως και να ζήσω. Hμουν πρόσφυγας», σημείωνε ο Ι. Ξενάκης. «Eκανα λοιπόν υπολογισμούς υποστυλωμάτων και τις νύχτες μελετούσα μουσική κι αναζητούσα έναν άνθρωπο να μου τη διδάξει. Hμουν ήδη μεγάλος, 27-29 χρονών, όλοι μου έλεγαν: "Eίσαι πολύ γέρος παιδάκι μου, δεν δουλεύεις καλύτερα ως μηχανικός ή έστω αρχιτέκτονας; Bγάλε χρήματα και μετά, όταν φτάσεις στα 40, θα μπορέσεις να κάνεις ό,τι θέλεις". Δεν τους άκουγα. Στην αρχή δεν υπήρχε τίποτε, μόνο μεγάλη πίκρα, ορισμένες γνώσεις και αναμνήσεις. 

Mετά συνάντησα τον Oλιβιέ Mεσιάν και του έδειξα ό,τι είχα κάνει. Mου είπε πως δεν είχα ανάγκη σπουδών και ότι μπορούσα να κάνω ό,τι θέλω στη μουσική, ήταν η πρώτη και μόνη φορά που έλεγε κάτι τέτοιο. Tο πρώτο μου έργο προκάλεσε σκάνδαλο, το κοινό διχάστηκε. Tο σημαντικό για μένα, όμως, ήταν ότι διαπίστωνα πως είχα δίκιο για τον δρόμο που είχα επιλέξει».
  • «Γαλαξίες» στοχαστικής μουσικής...
Πάνω αριστερά γενικό σχέδιο για το Πολύτοπο του Μόντρεαλ (1966), δεξιά σχέδιο για τα φωτεινά σημεία στο Πολύτοπο και δεξιά κάτω η εγκατάσταση στο χώρο
Η γνωριμία του, το 1951, με τον Oλιβιέ Mεσιάν, ο οποίος τον παροτρύνει να αξιοποιήσει τη μαθηματική και αρχιτεκτονική του εμπειρία στη μουσική, είναι καταλυτική. Σε μια κρίσιμη καμπή για τον συνθέτη, του ενισχύει την αυτοπεποίθησή του προκειμένου ν' ακολουθήσει τον δικό του, προσωπικό δρόμο στη δημιουργία. Στα πρώιμα έργα του προσπαθεί να συνδυάσει την ελληνική παραδοσιακή μουσική με την δυτική μουσική: Eαρινή Συμφωνία (σε ποίηση Γ. Pίτσου), Zυγιά, Aναστενάρια και Πομπή προς τα καθαρά νερά, Tο περιστέρι της ειρήνης, Θυσίες κ.ά. Προσπαθώντας να ξεφύγει από τα αδιέξοδα που όπως πίστευε είχε οδηγήσει η δωδεκαφθογγική /σειραϊκή μουσική, καταθέτει ένα έργο που σηματοδοτεί την αρχή αυτού που αργότερα ονόμασε «στοχαστική μουσική» και η οποία βασίζεται στην ιδέα ανάπτυξης του ηχητικού υλικού, με στατικούς μέσους όρους «προς ένα στόχο». Είναι οι «Μεταστάσεις» (1954) για 61 όργανα, το πρώτο έργο - σταθμός του νέου μουσικού ακούσματος των «ηχητικών μαζών» όπου αρχίζει να χρησιμοποιεί μαθηματικές και αρχιτεκτονικές έννοιες στη μουσική δομή. Πρόκειται για μια δημιουργία που προκάλεσε μεγάλη αίσθηση και με την οποία ο συνθέτης αποκηρύσσει τα προηγούμενα έργα του. Ο Ξενάκης έρχεται σε αντίθεση με τον σειραϊσμό και την αντίληψη της γραμμικής κίνησης των μουσικών φθόγγων και προβάλλει την έννοια των ηχητικών επιφανειών: Τις «ηχητικές μάζες» ή «γαλαξίες» όπως τις ονόμαζε. 
 
Τη φιλοσοφία του για τη μουσική την ξετυλίγει και σε κείμενά του σε διάφορα περιοδικά, δημιουργώντας νέους όρους και μουσικές κατηγορίες, ασκώντας έντονη κριτική στη σειραϊκή μουσική και δημιουργώντας αντιπαλότητες με διάσημους συνθέτες προσωπικότητες της πρωτοποριακής ευρωπαϊκής μουσικής.
 
Από το 1960, αφιερώνεται ολοκληρωτικά στη σύνθεση. Χρησιμοποιεί μαθηματικά μοντέλα, που περιγράφουν τους νόμους λειτουργίας των φυσικών συστημάτων: Θεωρία των πιθανοτήτων, Tυχαία (αλεατορική) κατανομή των σημείων σε ένα επιπεδο (Πιθοπρακτά), Nόμος των Maxwell - Boltsman από τις κινητικές θεωρίες των αερίων (Διαμορφώσεις), Ελάχιστοι περιορισμοί (Aχορρίψεις), Kατανομή κατά Gauss (ST/10, Aτρείς), Mαρκοβιανές αλυσίδες (Aναλογικά), Tυχαίες διαδρομές (random walks) - κίνηση Mπράουν (Nοόμενα, Xοαί), Θεωρία των παιγνίων (Duel, Στρατηγία), Θεωρία ομάδων (Nόμος Αλφα, Nόμος Γάμμα), Θεωρία συνόλων και άλγεβρα του Boole (Ερμα, Eόντα), Φόρμες οργανικής εξέλιξης - δενδροειδείς διακλαδώσεις (Eυρυάλη, Eριχθών), Θεωρία των αριθμών (Iχώρ, Πλειάδες). Tο μοντέλο εφαρμόζεται στους ήχους (μουσικές συνθέσεις), σε οπτικά στοιχεία (αρχιτεκτονικά σχέδια), καθώς και σε εφέ φωτισμού (ακτίνες λέιζερ, Πολύτοπα). Συνέθεσε έργα για μπαλέτο, φωνητικά - χορωδιακά για μεικτά μέσα και πολύτεχνα, έργα για ορχήστρα, μουσική δωματίου, ηλεκτρονική, μουσική για αρχαίο δράμα. Ανάμεσά τους τα «Πιθοπρακτά»,«Ψάφπα», «Περσέφασσα», «Πλειάδες», «Ανατολή - Δύση», «Ορέστεια», «Προμηθέας» κ.ά.


To 1961 ίδρυσε στο Παρίσι την Oμάδα Μαθηματικών και Αυτοματισμού στη Μουσική, το EMAM, και άρχισε από τότε να ταξιδεύει σε όλο τον κόσμο, δίνοντας μαθήματα και παρουσιάζοντας νέα έργα. Ανάμεσά τους, τα περιβόητα Πολύτοπα, ένα πολυθέαμα ήχου (οργανικού, φωνητικού και ηλεκτρονικού) και φωτός (προβολείς και ακτίνες λέιζερ), συνήθως με ένα πλήθος συμμετεχόντων. Tο 1965 πήρε τη γαλλική υπηκοότητα, ενώ από το 1967 - 1972 δίδαξε στο Πανεπιστήμιο της Iντιάνα στο Mπλούμινγκτον της Aμερικής. Τιμήθηκε με πάμπολλες διακρίσεις: Το 1983 εκλέχτηκε μέλος της Γαλλικής Aκαδημίας, το 1986 τιμήθηκε από τη γαλλική κυβέρνηση με το παράσημο του Xρυσού Σταυρού της Λεγεώνας της Tιμής, του απονεμήθηκε το βραβείο Τεχνών και Ανθρωπιστικών Επιστημών Κιότο κ.ά. Tην Ελλάδα μπόρεσε να επισκεφθεί, μόνο μετά την αμνηστία που του δόθηκε το 1974, μετά από 27 χρόνια - στη χώρα μας ίδρυσε το Κέντρο Σύγχρονης Μουσικής Ερευνας. Το τελευταίο έργο του, «Ωμέγα» (1997), έμελλε να κλείσει τον κύκλο της μεγάλης δημιουργικής περιπέτειάς του, καθώς είχε σταματήσει να συνθέτει λόγω σοβαρών προβλημάτων υγείας.








Ρουμπίνη ΣΟΥΛΗ, ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ, Κυριακή 30 Ιανουαρίου 2011

Thursday, January 27, 2011

Πάμε σαν άλλοτε...



Στον 91χρονο σήμερα Φώτη Πολυμέρη, αφιερώνεται η αυριανή συναυλία (8.30 μ.μ.), στο «Badminton», η οποία ανοίγει το νέο συναυλιακό κύκλο «Τα πρόσωπα του ελληνικού τραγουδιού». Ο Φώτης Πολυμέρης πρωταγωνίστησε πολλές δεκαετίες στο χώρο του τραγουδιού. Εγραψε στίχους και μελωδίες σε πάνω από πενήντα τραγούδια, ενώ ερμήνευσε μοναδικά επιτυχίες των Σουγιούλ, Αττίκ, Χαιρόπουλου, Γιαννίδη, αλλά και των Τσιτσάνη, Μητσάκη, Ζαμπέτα κ.ά. Στο αφιέρωμα συμμετέχει η Δημοτική Αθηναϊκή Μαντολινάτα Εξαρχείων - Νεαπόλεως «Ο Διονύσιος Λαυράγκας», σε διεύθυνση του Απόλλωνα Κουσκουμβεκάκη. Τραγουδούν: Γιολάντα Αθανασοπούλου, Μπάμπης Βελισσάριος, Νίκος Δημητράτος, Θάνος Πολύδωρας, Κώστας Τζέμος, Ειρήνη Τουμπάκη, Μπάμπης Τσέρτος, Γιάννης Χριστόπουλος.

Saturday, January 22, 2011

«Διαδρομές» στη δισκογραφία



Φωνή που συνδέθηκε με μεγάλες στιγμές του πολιτικού τραγουδιού της μεταπολίτευσης, ο Γιώργος Μεράντζας κάνει την επανεμφάνισή του στη δισκογραφία μετά από είκοσι χρόνια, μ' ένα προσωπικό άλμπουμ, που τιτλοφορείται «Ολα είναι εδώ». Ο Ηπειρώτης τραγουδιστής που έχει βάλει τη σφραγίδα του σε τραγούδια όπως η «Δίκοπη ζωή» και κύκλους σαν τα «Τροπάρια για φονιάδες» και «Φουέντε Οβεχούνα», καταθέτει δεκατρείς ερμηνείες τραγουδιών που έγραψαν συνοδοιπόροι του στο τραγούδι, συνθέτες και στιχουργοί, παλιότεροι και νεότεροι: 6 καινούρια τραγούδια, 6 διασκευές - και ένα παραδοσιακό («Τι να της κάνω της καρδιάς»). Τα καινούρια τραγούδια έγραψαν οι Θάνος Μικρούτσικος (σε στίχους Μάνου Ελευθερίου), Διονύσης Τσακνής (το πολύ δυνατό στιχουργικά «Βλέπω μια άνοιξη»), Κώστας Λειβαδάς (σε στίχους Θοδωρή Γκόνη και Οδυσσέα Ιωάννου) και Dasho Kurti (σε στίχους Γιώργου Κατάρα και Αγγελικής Κοτσά). Στις διασκευές περιλαμβάνονται τραγούδια που έχουν γράψει τη δική τους ιστορία, των Στ. Ξαρχάκου («Πώς να σωπάσω», σε στίχους Κώστα Κινδύνη), Χ. και Π. Κατσιμίχα (τα υπέροχα «Παλιά καλοκαίρια» σε ποίηση Λένας Παππά), Z. Λιβανελί («Λεϊλίμ λέι») και Θ. Μικρούτσικου («Είσαι η Πρέβεζα και το Κιλκίς»), Σ. Μάλαμα («Ανάβω μια φωτιά»).
  • Σε «Κάποια βραδιά μαγική» προσκαλεί η Γιώτα Βέη, μέσα από τη νέα της δισκογραφική δουλειά, με τίτλο «Τσιτσάνη Εργα». Η μεγάλη ερμηνεύτρια του παραδοσιακού μας τραγουδιού επέλεξε 18 τραγούδια του σπουδαίου συνθέτη, τα οποία σφραγίζει με το δικό της, μοναδικό τρόπο, προσφέροντας το αίσθημα των παλιών ερμηνειών. Ενας δίσκος με τραγούδια του Τσιτσάνη, πάντα αποτελούσε επιθυμία της, καθώς, όπως η ίδια έχει πει, η γνωριμία της μαζί του «ήταν ό,τι πιο σπουδαίο μου συνέβη». Μαθήτρια ακόμη, είχε την ευκαιρία να τραγουδήσει στο πάλκο δίπλα του κι αυτό ήταν καθοριστικό. «Τώρα δε θα φύγεις ποτέ από 'δώ», της είχε ψιθυρίσει και το ίδιο ήθελε κι εκείνη. Ομως, παρότι ο Τσιτσάνης ήθελε να την κρατήσει κοντά του, η Γιώτα Βέη αφιερώθηκε στο παραδοσιακό τραγούδι για να καταξιωθεί τελικά σε αυτό το είδος, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και στο εξωτερικό. Τώρα, ήρθε η στιγμή να «ξαναβρεθεί» με το λαϊκό δημιουργό σε μια δισκογραφική πλέον «συνάντηση» με το αθάνατο έργο του, καταθέτοντας κάποιες μαγικές ερμηνείες.


  • Την τέχνη του βιολιού του ξεδιπλώνει ο Λευτέρης Ζέρβας στο πρώτο του προσωπικό άλμπουμ ως σολίστας, με τίτλο «Back to the roots», όπου ερμηνεύει 15 διαφορετικά μουσικά θέματα Ελλήνων συνθετών. Ονομαστός βιολιστής και συνθέτης, προερχόμενος από μουσική οικογένεια και μεγαλωμένος στα δημοτικά πάλκα, ο Λευτέρης Ζέρβας γρήγορα διακρίθηκε ως ένας από τους καλύτερους λαϊκούς Ελληνες βιολιστές, ενώ στο ενεργητικό του έχει πολλές συνεργασίες σε ζωντανές εμφανίσεις και ηχογραφήσεις. Στο cd, συνοδευόμενος από μια παρέα πολύ σημαντικών μουσικών, ερμηνεύει τέσσερις συνθέσεις του Βαγγέλη Παπαθανασίου από το soundtrack της ταινίας «Χριστόφορος Κολόμβος». Αξίζει να σημειωθεί ότι σε δύο από αυτές τον συνοδεύουν οι εξαιρετικοί Αρμένιοι μουσικοί Ara Dinkjian και Arto Tuncboyaciyan. Στο δίσκο περιλαμβάνονται ακόμη συνθέσεις των Σταύρου Παζαρέντση, Νίκου Ζέρβα, Αρσένη Νάση και του ίδιου του Λ. Ζέρβα. Ακόμη, η «Θάλασσα» του Κώστα Μουντάκη και η «Ηπειρος», σύνθεση αγνώστου σε δική του διασκευή.
  • Ενα απολαυστικό μουσικό ντοκουμέντο αποτελεί το cd «In Parallel», που αποτυπώνει τον αυτοσχεδιαστικό διάλογο δύο εκλεκτών στο είδος τους μουσικών, του ζωντανού «μύθου» του κλαρίνου Πετρολούκα Χαλκιά με τον συνθέτη και κιθαρίστα της τζαζ Τάκη Μπαρμπέρη. Πρόκειται για ζωντανή ηχογράφηση από την κοινή εμφάνισή τους πριν αρκετά χρόνια (Μεγάλη Πέμπτη του 1996) στο τζαζ κλαμπ «Παράφωνο», όπου οι δύο μουσικοί, παρά τις διαφορετικές διαδρομές τους και τα διαφορετικά μουσικά βιώματά τους, συνυπήρξαν σε μια συναυλιακή βραδιά, με μόνη τους δύναμη την αγάπη για τη μουσική. Το κλαρίνο και η ηλεκτρική κιθάρα συνομιλούν σε δρόμους παράλληλους, με τη βοήθεια και των τυμπάνων και των ινδικών τάμπλα που παίζει ο Κώστας Καλογήρου, πάνω σε παραδοσιακά κυρίως κομμάτια της ηπειρώτικης μουσικής παράδοσης. Οπως αναφέρει ο Τ. Μπαρμπέρης, στον οποίο ανήκει η πρωτοβουλία για τη δισκογραφική έκδοση, όλα τα κομμάτια είναι όπως ακριβώς παίχτηκαν, με μερικές προσμίξεις, προσθέσεις κάποιων οργάνων και κοπιαστική τεχνική επεξεργασία, ώστε η πρόχειρη ηχογράφηση να ακουστεί καλύτερα.


  • Το κλίμα μιας άλλης εποχής μεταφέρει ο δίσκος «Demo» της Αρλέτας, που βγαίνει στο φως ...35 χρόνια μετά την ηχογράφησή του. Πρόκειται για ένα αγγλόφωνο άλμπουμ, που ηχογραφήθηκε με στόχο το κοινό του εξωτερικού, αλλά δεν κυκλοφόρησε ποτέ. Περιλαμβάνει δέκα τραγούδια σε μουσική του Ανέστου Τριανταφύλλου, της Αρλέτας κι ένα του Ζορζ Μουστακί (σε ελεύθερη απόδοση από τον Areski Belkacem). Οι στίχοι, όλοι στ' αγγλικά, είναι της Sasha Brewis.
  • Τη γνωρίσαμε μέσα από τη συμμετοχή της στην ομάδα «Σπείρα - Σπείρα», ενώ στη συνέχεια ακολούθησε την προσωπική της καλλιτεχνική διαδρομή. Ερμηνεύτρια με αξιόλογη φωνή και παρουσία τόσο στη μουσική σκηνή όσο και στο θέατρο, η Βικτωρία Ταγκούλη προσκαλεί σε μια «Φωτο.βόλτα». Πρόκειται για το δεύτερο προσωπικό της άλμπουμ με τραγούδια σε μουσική του Χρίστου Θεοδώρου και στίχους του Διαμαντή Γκιζιώτη. Δέκα τραγούδια, δέκα ξεχωριστές μουσικές βόλτες σε μέρη παράξενα και γοητευτικά, πάντα με οδηγό το συναίσθημα.
  • Στη μνήμη των ανώνυμων καλλιτεχνών, που μπόλιασαν με τα ταπεινά τους έργα το αιώνιο δέντρο της παράδοσης όλου του κόσμου με συλλογική διάθεση, είναι αφιερωμένο το CD που δημιούργησε η μουσική συντροφιά «Βόμβοι», με τη συμμετοχή καταξιωμένων μουσικών, τραγουδοποιών και ηθοποιών. Ο ήχος τους, μάλλον ανένταχτος, απηχεί την προσπάθειά τους να μπολιάσουν μακρόχρονες μουσικές με σύγχρονες εναλλακτικές νόρμες. Στο δίσκο περιλαμβάνονται τραγούδια που έγραψαν οι ίδιοι, αλλά και ένα μελοποιημένο ποίημα του Ασημάκη Πανσέληνου, ένα τραγούδι του Ανδρέα Θωμόπουλου κι ένα παραδοσιακό. Συμμετέχουν: Η Ελένη Βιτάλη - σε μία συγκλονιστική ερμηνεία στο τραγούδι «Οι Αγιοι Μύριοι Μαύροι» γραμμένο για την αφρικανική ήπειρο - και οι Ανδρέας Θωμόπουλος, Αλκιβιάδης Κωνσταντόπουλος, Τάκης Βαμβακίδης, Βαλέρια Κουρούπη, Πέτρος Γιωρκάτζης, Νίκος Ξύδης.


  • Διπλό άλμπουμ από τον Κρητικό συνθέτη, τραγουδιστή και λυράρη Αχιλλέα Δραμουντάνη - τίτλος του «Χαρώ σε, Παναγιά μου» - που πραγματοποιεί ένα όνειρο ζωής, όπως αναφέρει, ένα δίσκο - αφιέρωμα στον Νίκο Ξυλούρη. Το πρώτο cd περιλαμβάνει 13 τραγούδια που σφράγισε με τη φωνή του ο Ν. Ξυλούρης, ενώ το δεύτερο περιλαμβάνει δεκατέσσερα τραγούδια σε μουσική και στίχους του Αχιλλέα Δραμουντάνη - το ένα σε μουσική του Αρη Ζαχαριουδάκη - Ανωγειανές κοντυλιές σε παραδοσιακή μουσική και στίχους Αχ. Δραμουντάνη, καθώς και απόσπασμα από τον Ερωτόκριτο του Βιτσέντζου Κορνάρου.
  • Ανήκουν στην κατηγορία των συγκροτημάτων, που, χρησιμοποιώντας την «τεχνοτροπία της τζαζ», δημιούργησαν ένα ξεχωριστό μουσικό ιδίωμα, με αναφορές στην παραδοσιακή μουσική και στίχο, σε βυζαντινούς ήχους και σε διάφορα μουσικά στοιχεία. Ο λόγος για τους «Mode Plagal», που έχοντας στο ενεργητικό τους είκοσι χρόνια σταθερής παρουσίας στην ελληνική αλλά και διεθνή μουσική σκηνή, αλλά και δύο δισκογραφικές συνεργασίες με τα συγκροτήματα «Βόσπορος» («Του Βοσπόρου το Πέρα», 2003) και «Χαΐνηδες» («Η κάθοδος των Σαλτιμπάγκων», 2008), παρουσιάζουν το τέταρτο προσωπικό τους CD με τίτλο «Στην κοιλιά του κήτους». Τραγούδια εναλλάσσονται με ορχηστρικά θέματα, κομμάτια και αυτοσχεδιασμούς δίνοντας το στίγμα ενός σχήματος που κρατά ζωντανή τη διάθεση για πειραματισμό.
  • Τη γνώριμη - ως είθισται - σφραγίδα του Σωκράτη Μάλαμα φέρει το νέο άλμπουμ του με τίτλο «Πέρασμα», σε δική του μουσική και στίχους του Αλκη Αλκαίου. Μια δουλειά - συνέχεια μιας συνεργασίας ανάμεσα στον τραγουδοποιό και τον στιχουργό, που έχει προσφέρει και στο παρελθόν ξεχωριστά τραγούδια. Κι εδώ υπάρχουν τραγούδια σε φόρμες λαϊκές, που μιλούν για καταστάσεις, αδιέξοδα, απώλειες. Στην ερμηνεία συμμετέχει η Μελίνα Κανά - σε πέντε τραγούδια.
  • «Η μόνη αλήθεια είναι ο δρόμος», δηλώνει ο αξιόλογος τραγουδοποιός Γιάννης Μήτσης, προσκαλώντας σ' ένα χορό ηλεκτρικό. Καταθέτει έντεκα τραγούδια σε δική του μουσική και στίχους του Κώστα Φασουλά, «φωτογραφίζοντας» αλήθειες και ψέματα, χρώματα που αλλάζουν, στιγμές και βιώματα. Στο δίσκο συμμετέχει η Ελευθερία Αρβανιτάκη, σε μια ξεχωριστή «συνάντηση» με τον τραγουδοποιό.
  • Το λαϊκό ηχόχρωμα δίνει το στίγμα του νέου δίσκου της Αρετής Κετιμέ - τίτλος του «Καλή σου τύχη» - όπου αρκετές συνθέσεις υπογράφουν δεξιοτέχνες του είδους, όπως οι Μανόλης Πάππος, Μανώλης Καραντίνης, Παναγιώτης Στεργίου, καθώς και ο Αντρέας Κατσιγιάννης της «Εστουδιαντίνας». Υπάρχουν, βεβαίως, και παραδοσιακές «πινελιές», καθώς και κάποια έντεχνα τραγούδια. Μουσική, επίσης, έγραψαν οι Γ. Ζωγράφος, Δ. Καρράς και η ίδια η Α. Κετιμέ.

Ρ. Σ., ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ, Κυριακή 23 Γενάρη 2011

Neil Diamond... Στο κλαμπ των 70άρηδων

  • Από τον Γιάννη Πετρίδη, Βιβλιοθήκη, Σάββατο 22 Ιανουαρίου 2011
Η πρόσφατη είσοδος του Neil Diamond στον οργανισμό του Rock and Roll Hall of Fame, τον περασμένο Δεκέμβριο, αποκατέστησε μία αδικία για έναν από τους πιο πετυχημένους τραγουδιστές και συνθέτες όλων των εποχών.
Δεκάδες τραγούδια του έγιναν επιτυχίες από τον ίδιο και άλλους ερμηνευτές, ο τρόπος ερμηνείας του έχει επηρεάσει μεγάλα ονόματα του ροκ, όπως ο Bruce Springsteen, όμως το αδύνατό του σημείο, που μέχρι πριν από δύο μήνες τον είχε κρατήσει εκτός του μεγάλου μουσείου του ροκ, ήταν οι καταπληκτικές μελωδίες του που δεν συνάδουν με την εικόνα του ροκ τραγουδιστή. 

Ο Neil Diamond γεννήθηκε στις 24 Ιανουαρίου 1941, στο Brooklyn της Νέας Υόρκης, και ούτε ο ίδιος δεν θυμάται καλά από πότε ασχολήθηκε με τη μουσική. 

Οταν ήταν 16 ετών παρακολούθησε μια εμφάνιση του τραγουδιστή της φολκ Pete Seeger στη Νέα Υόρκη μαζί με μερικά άλλα παιδιά που είχαν γράψει ένα τραγούδι, το οποίο παρουσίασαν στον Seeger, και με αυτήν την αφορμή ο Diamond μπήκε στη διαδικασία να σκεφτεί για το αν θα μπορούσε και ο ίδιος να γράψει κάποιο τραγούδι. Ετσι, επιστρέφοντας στο σπίτι του από τη συναυλία αγόρασε μια κιθάρα και άρχισε να παρακολουθεί μαθήματα μουσικής και να γράφει τραγούδια. 

Αρχισε να γράφει τραγούδια για να ικανοποιήσει τις ανάγκες του να εκφρασθεί και για να γίνει πιο εύκολα αποδεκτός από τους συμμαθητές του. 

Η υποτροφία που κέρδισε για την πανεπιστημιακή σχολή της Βιολογίας δεν στάθηκε αρκετή για να τον κρατήσει μακριά από τη μουσική, έτσι αποφάσισε να την εγκαταλείψει και να προσληφθεί ως συνθέτης σε μία από τις εταιρείες της εποχής, ενώ παράλληλα νοίκιασε έναν μικρό χώρο στο Μανχάταν, πάνω ακριβώς από το κλαμπ Birdland, αγόρασε ένα πιάνο με 35 δολάρια και έγραφε συνέχεια τραγούδια.

Στην αρχή ηχογράφησε δύο αποτυχημένους μικρούς δίσκους, σαν ντουέτο με τον φίλο του Jack Parker, ο οποίος έκανε μαθήματα για τενόρος, με το όνομα Neil and Jack, με επακόλουθο την απόρριψή τους το 1963 από την εταιρεία Columbia, η οποία θα πληρώσει 10 χρόνια αργότερα ένα εκπληκτικό ποσό για την εποχή για να τον εντάξει στο δυναμικό της.

Πρότυπό του εκείνη την εποχή ο Neil Diamond είχε τον συμμαθητή του, στο Γυμνάσιο Lincoln, Neil Sedaca, ο οποίος σε νεαρή ηλικία είχε γνωρίσει αρκετές επιτυχίες ως επαγγελματίας τραγουδιστής και ακουγόταν συχνά στο ραδιόφωνο. 

Την ίδια περίοδο έπαιζε σε διάφορα μικρά καφέ του Γκρίνουιτζ Βίλατζ, όπου και γνώρισε τη συνθετική δυάδα των Jeff Barry και Ellie Greenwich, ζευγάρι που τον παρουσίασε στον Jerry Wexler, ο οποίος τον βοήθησε στο να υπογράψει σε μια νέα τότε μικρή δισκογραφική εταιρεία, την Bang.
Η πρώτη του επιτυχία δεν ήλθε από τον ίδιο, αλλά από το συγκρότημα των Jay and The Americans και τη σύνθεσή του Sunday and me. Οι Monkees του χάρισαν ακόμα δύο μεγάλες επιτυχίες με τα Ι'm a believer και Α litlle bit me, a little bit you. 

Ο ίδιος ακολούθησε με το Solitary man, που ακούστηκε σε διάφορες πόλεις, αλλά η καθοριστική επιτυχία ήλθε αργότερα με το Cherry, cherry. 

Στη σκηνική του παρουσία αρχικά προσπάθησε να μιμηθεί τον Sammy Davis Jr., αλλά γρήγορα συνειδητοποίησε ότι αυτό ήταν αδύνατο, όπως το ίδιο αδύνατο ήταν να μιμηθεί τον Elvis Presley, ο οποίος ήταν μοναδικός· στη συνέχεια κατέφυγε στον Harry Belafonte, μέχρι να καταλάβει οριστικά ότι δεν έπρεπε να μιμηθεί κανέναν αλλά να βασιστεί μόνο στο δικό του ταλέντο, με επακόλουθο ακόμα και σήμερα, σε ηλικία 70 ετών, να είναι, όποτε κάνει εμφανίσεις, στους 10 πιο εμπορικούς καλλιτέχνες της χρονιάς. Αλλωστε δεν είναι τυχαία ένας από τους 10 πιο πετυχημένους καλλιτέχνες στην Αμερική από το 1955 μέχρι σήμερα. 

Η συνθετική του ικανότητα επηρέασε ονόματα όπως ο Elvis Presley και οι Deep Purple, που διασκεύασαν τραγούδια του, όπως το Kentucky woman, ο Bobby Womack το Sweet Caroline, οι Ugle Overkill το Girl you'll be a woman soon, το οποίο χρησιμοποίησε ο Quentin Tarrantino στην ταινία του Pulp Fiction, οι UB40 το Red red wine, ενώ οι εμφανίσεις του με διαφορετικού ρεπερτορίου ονόματα, όπως οι Herman's Hermits και οι Who, δεν βοήθησαν από τότε την εδραίωσή του στον χώρο της ροκ, κάτι που πέτυχε όμως με τη σχετικά πρόσφατη συνεργασία του με τον παραγωγό Rick Rubin, ο οποίος τον παρακαλούσε για αρκετά χρόνια να συνεργαστούν, μια και ήταν το καλλιτεχνικό του είδωλο, και κατάφερε να τον πείσει μόλις πριν από μερικά χρόνια και να κάνει παραγωγή στα δύο τελευταία του άλμπουμ. Βασικό ρόλο σ' αυτό θα έπαιξε λογικά η επιτυχία που γνώρισε ο Rubin με τη συνεργασία που έκανε με τον Johnny Cash μερικούς μήνες πριν πεθάνει, με το γνωστό εκπληκτικό αποτέλεσμα.

Το 1973 ο Diamond θα υπογράψει ένα πανάκριβο δισκογραφικό συμβόλαιο για εκείνη την εποχή, αξίας 5 εκατ. δολαρίων, με την εταιρεία Sony, για την οποία θα ηχογραφήσει τη μουσική της ταινίας Jonathan livingston seagull (Το πέταγμα του γλάρου). Τα έσοδα του δίσκου θα ξεπεράσουν αυτά της ταινίας και θα ανοίξουν τον δρόμο για να γράψει αργότερα τη μουσική για την αναβίωση της ταινίας Ο τραγουδιστής της τζαζ, το 1980, στην οποία εμφανίστηκε στον ρόλο του Al Jolson, δίπλα στον Lawrence Olivier και τη Lucie Arnaz. Για τον ρόλο του κέρδισε μία υποψηφιότητα για τις Χρυσές Σφαίρες, αλλά χαρακτηρίστηκε και ο χειρότερος ηθοποιός από τα ετήσια βραβεία Razzie. Επιτυχία του ήταν και το τραγούδι Heartlight, που ήταν εμπνευσμένο από την ταινία Ε.Τ. The extra terrestrial, του Steven Spielberg. 

Είχε μεσολαβήσει η εμφάνισή του στο Τελευταίο βαλς του Martin Scorsese, που ήταν η αποχαιρετιστήρια συναυλία των Band, και η συνεργασία του με τον Robbie Robertson, που ήταν ο παραγωγός το 1976 στο άλμπουμ Beautiful Noise και η μοναδική συνεργασία του με την Barbra Streisand στο τραγούδι You don't bring me flowers. Με την Barbra είχαν τραγουδήσει για πρώτη φορά μαζί στις αρχές της δεκαετίας του '60, ως μέλη της χορωδίας All City, στη Νέα Υόρκη.

Στη δεκαετία του '70, που ήταν και η πιο πετυχημένη στη μακρόχρονη πορεία του στη μουσική, ηχογράφησε και το Song sung blue, μία από τις μεγαλύτερες επιτυχίες του, μελωδία που είναι βασισμένη σε μέρος από το κονσέρτο για πιάνο Νο 21 του Mozart, γεγονός που αποδεικνύει ότι ο Diamond άκουγε κλασική μουσική και έχει επηρεαστεί από αυτήν σε αρκετές μελωδίες του. 
Από τη δεκαετία του '90, οι δραστηριότητές του είναι περισσότερο αισθητές από τις πετυχημένες συναυλίες του, τις διασκευές στα τραγούδια του, όπως αυτή των Smash Mouth το 2001 στο Ι'm Α Believer ή του Johnny Cash στο ομώνυμο άλμπουμ του 2000 Solitary Man. 

Το 2008 και ύστερα από σχεδόν 50 χρόνια καριέρας, το άλμπουμ του Home before dark γίνεται το πρώτο που φτάνει στην κορυφή του αμερικανικού καταλόγου επιτυχιών, κάτι που δεν είχε πετύχει ούτε το πλατινένιο ζωντανά ηχογραφημένο Hot August night στη δεκαετία του '70. 

Πριν από μερικές εβδομάδες κυκλοφόρησε το άλμπουμ Dreams, στο οποίο για πρώτη φορά περιλαμβάνει αποκλειστικά διασκευές του σε τραγούδια άλλων συνθετών. 

Η ένταξή του στο Rock and Roll Hall of Fame βάζει οριστικό τέλος στην αμφισβήτηση μέρους του μουσικού Τύπου, που είχε επιφυλάξεις στο να κάνει αποδεκτό στη ροκ οικογένεια τον Neil Diamond. Τώρα, όπως δήλωσε ο ίδιος, νιώθει ευτυχισμένος που ανήκει στο ίδιο κλαμπ με ονόματα όπως οι Beatles, ο Elvis Presley, ο Ray Charles και οι Everly Brothers.

Η μουσική βιογραφία του Μπρελ

Ο Ζακ Μπρελ, ο ανατρεπτικός Γάλλος τροβαδούρος που τραγούδησε μοναδικά τον έρωτα,τη φιλία, τη χαρά, αλλά και το θάνατο και τα γηρατειά βρίσκεται στο επίκεντρο της απρόβλεπτης παράστασης «Μπρελ, από τις Βρυξέλλες στις Μαρκησίες» που θα δούμε στις 5 Φεβρουαρίου στην αίθουσα «Α. Τριάντη» του Μεγάρου Μουσικής.
Η πρωτοτυπία της εντοπίζεται στο γεγονός ότι ορισμένα από τα γνωστότερα τραγούδια του θρυλικού εκπροσώπου του γαλλικού «σανσόν» θα ερμηνεύει μια γυναίκα, η Ναταλί Λερμίτ, σημαντική φωνή επίσης του νεότερου γαλλικού τραγουδιού.
Μετά τη μεγάλη επιτυχία της παράστασης-αφιερώματος στην Εντίθ Πιαφ, η ομάδα που αποτελείται από τον Ζακ Πεσί που γράφει τα κείμενα,την ερμηνεύτρια Ναταλί Λερμίτ και τον ακορντεονίστα Ορελιάν Νοέλ παρουσιάζει μια δεύτερη μουσική βιογραφία, αυτήν που επικεντρώνεται στον κόσμο του δημιουργού του ύμνου «Ne me quitte pas».
Η παράσταση χρησιμοποιεί σύγχρονους όρους, επιτρέπει όμως να αναγνωριστεί η ένταση του βίου του Ζακ Μπρελ, ο οποίος έζησε με πάθος, συγκινήσεις και θυελλώδεις έρωτες. Επί 15 χρόνια, τραγουδούσε σχεδόν κάθε βράδυ μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες, πολεμώντας κάθε στιγμή το σχεδόν μόνιμο τρακ του, με συντροφιά πενήντα και πλέον τσιγάρα την ημέρα. Εζησε λίγο, μέχρι τα 49 του χρόνια, αλλά παράφορα.
Ο Ζακ Ρομέν Ζορζ Μπρελ, όπως ήταν ολόκληρο το όνομά του, γεννήθηκε στις Βρυξέλλες στις 8 Απριλίου του 1929. Η καριέρα του ουσιαστικά ξεκίνησε το 1953, με τις πρώτες εμφανίσεις στο θέατρο «Les trois baudets» του Παρισιού. Από το 1957 απέκτησε διεθνή φήμη. Τη δεκαετία του '50 υιοθέτησε ένα λυρικό ύφος, συνδυάζοντας θρησκευτικά και ρομαντικά στοιχεία. Τότε ο Ζορζ Μπρασένς τού έδωσε το παρωνύμιο «Ηγούμενος».
Το 1963 εμφανίστηκε πρώτη φορά στο Κάρνεγκι Χολ και αργότερα περιόδευσε στις ΗΠΑ και την τότε Σοβιετική Ενωση. Το 1971 σκηνοθέτησε την ταινία Franz. Στη συνέχεια και για ένα μεγάλο διάστημα αποσύρθηκε στις Μαρκησίους Νήσους της Γαλλικής Πολυνησίας. Επέτρεψε στη μουσική το 1977 με το δίσκο «Les Marquises», σημειώνοντας εκ νέου μεγάλη επιτυχία. Πέθανε από καρκίνο το 1978.
Στη στιχουργική του αναγνωρίζονται σατιρικά και δραματικά στοιχεία, αλλά και μια ιδιότυπη κριτική σε κοινωνικές και ηθικές αξίες, όπως αποτυπώθηκε στα τραγούδια του «Les Bourgeois» και «Les Flamandes», ενώ οι ερμηνείες του διακρίνονται για ένα έντονο θεατρικό στοιχείο. Η επιρροή της μουσικής του είναι έντονη στο έργο αρκετών μεταγενέστερων δημιουργών, όπως οι Λέοναρντ Κοέν, Νίνα Σιμόν, Φρανκ Σινάτρα, Ντέιβιντ Μπόουι και Σκοτ Γουόκερ.
* Τιμές εισιτηρίων 35, 45, 55, 75 και 25 ευρώ (φοιτητικά). Προπώληση στα ταμεία του Μεγάρου Μουσικής και στο εκδοτήριο της Ομήρου 8.

Thursday, January 20, 2011

Ενα κορίτσι γράφει μουσική με δύο κεραίες

  • Η 25χρονη Νalyssa Green, «παιδί» των υπολογιστών και του Ιnternet, φτιάχνει μελωδίες με ένα «αρχαίο» ηλεκτρονικό όργανο
  • ΤΟ ΒΗΜΑ, Παρασκευή 21 Ιανουαρίου 2011
«Oχι, δεν με ενοχλείς, στην Πλάκα είμαι και λιάζομαι. Αλλωστε δεν δουλεύω (σ.σ.: εργάζεται ως d.j.), καλή μέρα είναι και μαζεύω ήλιο». Η Νalyssa Green γελάει αβίαστα, στον λόγο της χρησιμοποιεί πολλές αγγλικές λέξειςόπως πολλοί συνομήλικοί τηςκαι της αρέσει να γράφει και να παίζει μουσική. Γέννημα θρέμμα και αυτή των υπολογιστών και του myspace, εκεί πρωτοανέβασε τη μουσική της. Τώρα το πρώτο της άλμπουμ διατίθεται δωρεάν για download από το Ιnternet. «ΟΚ, έχει βγει και σε CD. Τα πουλάω εγώ η ίδια στις συναυλίες. Μόνη μου τις κλείνω, μόνη μου γενικώς τα κάνω όλα». Οne woman show, λοιπόν, η κατά κόσμον Βιολέτα. Αλλά τα καταφέρνει καλά. Ειρήσθω εν παρόδω, αυτή την Παρασκευή ανοίγει τη συναυλία των Film στο Gagarin.

Το όνομά της προέρχεται από κάποιο ηλεκτρονικό διαδικτυακό παιχνίδι που έπαιζε. «Μου άρεσε και το κράτησα... Τι, εσύ δεν παίζεις; Δεν χάνεις και πολλά, χάσιμο χρόνου είναι τελικά» λέει. Μέσα όμως σε αυτό το... χάσιμο χρόνου ανακάλυψε όχι μόνο τη μουσική και το τραγούδι αλλά και το θέρεμιν. Προτού συμπληρώσει τα 25 της χρόνια «ερωτεύτηκε» αυτό το παράξενο (και παμπάλαιο) ηλεκτρονικό όργανο, «το πλέον άταστο όργανο, το μόνο που παίζεται χωρίς να το ακουμπάς. Εχει δύο κεραίες που δημιουργούν ηλεκτρομαγνητικά πεδία γύρω τους. Ο θερεμινίστας παρεμβάλλει τα χέρια του σε αυτά τα πεδία και έτσι παράγεται ήχος». Με το θέρεμιν ήρθε σε επαφή μέσω ΥouΤube πριν από τρία χρόνια και έκτοτε με αυτό πορεύεται. Γράφει μπαλάντες, το ντεμπούτο άλμπουμ της έχει «μπαρόκ» ατμόσφαιρα, εμφανίζεται live όποτε της δίνεται η ευκαιρία και αυτή την περίοδο ετοιμάζει τη δεύτερη δουλειά της. «Με τη μουσική θα το τραβήξω όσο πάει. Δεν μου αρέσει να πιέζω καταστάσεις. Θα κάνω ό,τι είναι να έρθει και θα δούμε τι θα γίνει».

«Μου αρέσει η μπαρόκ ατμόσφαιρα, αυτή η κλασική ομορφιά που έχει, η υπερβολή του, και όλα αυτά με φόντο την παρακμή. Με ιντριγκάρει ως ρεύμα» λέει. Οπως, κατά μια έννοια, της αρέσει και η... οικονομική κρίση. «Μου αρέσει λίγο η κρίση. Θα μας δώσει την ευκαιρία να επαναπροσδιορίσουμε τις αξίες μας. Να ζήσουμε λιτά και σαν άνθρωποι. Να μην είμαστε μόνο καταναλωτές- τα λεφτά δεν έχουν αξία».




  • Η θερεμινίστρια της ελληνικής σκηνής 
  • Τα τελευταία δύο χρόνια η Νalyssa Green έχει συμμετάσχει σε διάφορα αθηναϊκά σχήματα (Gloire Carton, Lumiere Βrother, Leon, Film), άλλοτε τραγουδώντας και άλλοτε παίζοντας θέρεμιν και ακορντεόν. Στο προσωπικό της project πλαισιώνεται επί σκηνής από τον Βagg (Lumiere Βrother) στα τύμπανα και τον Stam (Flakes) στην ηλεκτρική κιθάρα και στο μπάσο. Εκτάκτως εμφανίζεται, συμπληρώνοντας το κουαρτέτο, η Danai Εco (πλήκτρα). Τόσο το ντεμπούτο άλμπουμ της με τίτλο «Βarock» όσο και οι ζωντανές εμφανίσεις του σχήματος έχουν κερδίσει τις καλύτερες εντυπώσεις. Επαφή: www.nalyssagreen.com.
    ΠΟΥ ΚΑΙ ΠΟΤΕ
    • Η Νalyssa Green και το κουαρτέτο της ανοίγουν την Παρασκευή 21 Ιανουαρίου τη συναυλία των Film. 
    • Gagarin 205 Live Μusic Space. 
    • Εναρξη: 21.00. 
    • Εισιτήρια προς 12 ευρώ στο Τicket Ηouse (Πανεπιστημίου 42, εντός στοάς, τηλ. 210 3608.366) και στο www.ticketpro.gr

    Tuesday, January 18, 2011

    Μεγάλος λαϊκός δεξιοτέχνης

    Πέθανε ο Γιάννης Σταματίου ή «Σπόρος». Κηδεύεται σήμερα, στις 2.30 μ.μ., από το νεκροταφείο Καλλιθέας

    Ενας από τους μεγαλύτερους δεξιοτέχνες του μπουζουκιού, με 50χρονη σχεδόν θητεία στο λαϊκό τραγούδι, ο Γιάννης Σταματίου ή «Σπόρος» (όπως τον ονόμασε ο Μανώλης Χιώτης), πέθανε προχτές και κηδεύεται σήμερα, στις 2.30 μ.μ., από το νεκροταφείο Καλλιθέας.
    Ξεκίνησε παίζοντας «κιθαρίτσα στη γειτονιά» και στα 12-13 του χρόνια, μπήκε στο χώρο της λαϊκής μουσικής σκηνής. Το 1948, με τον φίλο του Ακη Πάνου παίζουν σε μία ταβέρνα στην Καλλιθέα, ενώ δύο χρόνια αργότερα μπαίνει επίσημα στο πάλκο.
    Από τότε ξεκινάει η συνεργασία του με σπουδαίους συνθέτες και τραγουδιστές, στο πάλκο και στα στούντιο ηχογραφήσεων. Από τις αρχές της δεκαετίας του '50 μπαίνει στη δισκογραφία, συμμετέχοντας ως πρώτος εκτελεστής, σολίστ του μπουζουκιού, σε εκατοντάδες τραγούδια, σε ηχογραφήσεις γνωστών τραγουδιστών: Στρ. Παγιουμτζή, Μ. Νίνου, Στ. Χασκίλ, Θ. Ευγενικού, Σ. Μπέλλου, Στ. Καζαντζίδη, Πρ. Τσαουσάκη, Γρ. Μπιθικώτση, Μ. Λίντα, Π. Γαβαλά, Κ. Γκρέυ, Γ. Λύδια, Α. Χρυσάφη, Μ. Μελάγια, Ζ. Νάχη, Ρ. Ντάλια, Π. Πάνου, Ζ. Σαπουντζάκη, Στ. Τζουανάκου, Τ. Μαρούδα, Τ. Βοσκόπουλο, Μαρινέλλας κ.ά. Ολοι οι συνθέτες του ζητούσαν να παίξει σε τραγούδια τους, και γιατί ήταν σπουδαίος δεξιοτέχνης, αλλά και γιατί αυτοσχεδιάζοντας στις εισαγωγές έκανε πιο όμορφα τα τραγούδια τους. Συνεργάστηκε με τους Σπ. Περιστέρη, Β. Τσιτσάνη, Γ. Μητσάκη, Μ. Χιώτη, Γ. Τατασσόπουλο, Γ. Ζαμπέτα, Μπ. Μπακάλη, Χρ. Κολοκοτρώνη, Θ. Δερβενιώτη, Π. Πέτσα, Γ. Κλουβάτο, Στ. Χρυσίνη, Στ. Τζουανάκο, Μ. Χατζιδάκι, Γ. Μουζάκη, Γ. Κατσαρό, Γ. Βέλλα, Λ. Μαρκέα, Ζ. Ιακωβίδη κ.ά.
    Αναγνωρίζοντας το ταλέντο και τη σπάνια δεξιοτεχνία του, ο Μανώλης Χιώτης τον έκανε μόνιμο συνεργάτη του, ενώ ο Στέλιος Καζαντζίδης τον χαρακτηρίζει «μπουζούκαρο». Παράλληλα με τη δισκογραφία εμφανίστηκε σε λαϊκά κέντρα («Ταμπού», «Τζίμη του χοντρού», «Τριάνα του Χειλά», «Καλαματιανού», Λουζιτάνια», «Ροζμαρί») από το 1952 έως το 1958, με τους Π. Πάνου, Χρηστάκη, Στ. Τζουανάκο, Αννα Μπέλλα, Σεβάς Χανούμ, Κ. Καπλάνη, Απ. Χατζηχρήστο κ.ά.
    Ακολουθώντας το ρεύμα της μετανάστευσης των Ελλήνων καλλιτεχνών, ο Γιάννης Σταματίου πήγε στην Αμερική, όπου έγραψε «χρυσές σελίδες» όπου εργάστηκε, από το 1958 έως το 1980 (την τελευταία δεκαετία πηγαινοερχόταν). Αποθεώθηκε και είχε διάσημους θαυμαστές. Νύχτες ολόκληρες τον άκουγαν οι Φρανκ Σινάτρα, Ελβις Πρίσλεϊ, Νατ Κινγκ Κολ, Σάμι Ντέιβις Τζούνιορ και Ντιν Μάρτιν. Ηταν τόσο μεγάλη η επιτυχία του στην Αμερική ώστε έγινε εξώφυλλο στο «Time» (1963).
    Μετά την επιστροφή του από την Αμερική, εμφανίστηκε σε διάφορα κέντρα διασκέδασης: «Παγκόσμιο», «Παλιά Αθήνα», «Μοστρού», «Δειλινά», «Διογένης», «Φαντασία» με τους Γρ. Μπιθικώτση, Μπ. Τσετίνη, Λ. Διαμάντη, Τ. Βοσκόπουλο, Μαρινέλλα, Μ. Λίντα, Ρ. Βλαχοπούλου κ.ά. Στη συνέχεια εργάστηκε σε μικρότερους χώρους.
    Ο ήχος του μπουζουκιού του, από τους πλέον αναγνωρίσιμους, πλημμυρίζει και τους προσωπικούς δίσκους του: «Σπόρος και χρόνος», «Μουσικές ανταύγειες», «Γιάννης Σταματίου "Σπόρος"», «Οταν παίζουνε τ' αστέρια», «Με χαμηλωμένα φώτα».
    • Η διεύθυνση, το προσωπικό και οι παραγωγοί του «902» εκφράζουν τα συλλυπητήριά τους στην οικογένεια του σημαντικού μουσικού Γιάννη Σταματίου «Σπόρου».

    Σονάτες και κοντσέρτα



    Ενα ρεσιτάλ με μικρογραφίες και σονάτες για βιολί δίνει η ταλαντούχα νέα βιολονίστα Δανάη Μάτσκε, συνοδευόμενη από τον πατέρα της Ούβε στο πιάνο, αύριο (8.30μμ), στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει έργα Μπαχ, Μπετόβεν, Υζάι και Φρανκ. Επίσης, οι δύο σολίστ θα παρουσιάσουν σε πρώτη πανελλήνια εκτέλεση το έργο «Λόγια στον άνεμο» του Δημήτρη Τερζάκη.
    Στις 20/1 (8.30μμ), στο Μέγαρο δίνει συναυλία η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών, υπό τη διεύθυνση του Χάρη Ηλιάδη, με κοντσέρτα των Μότσαρτ, Σοπέν, Rietz και Μπετόβεν. Συμπράττουν οι νέοι σολίστ: Ι. Καραγιαννίδης (κλαρινέτο), Α. Τριανταφυλλίδη (πιάνο), Β. Βενετικίδου (κλαρινέτο) και Α. Μοτοχάσι (πιάνο).

    Μελωδικό αφιέρωμα στον Νίκο Γκάτσο



    Διήμερο αφιέρωμα στον ποιητή - στιχουργό Νίκο Γκάτσο, με αφορμή τα 100 χρόνια από τη γέννησή του, πραγματοποιείται (23, 24/1, 8.30 μ.μ.), στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Θα παρουσιαστεί ένα απάνθισμα τραγουδιών του, μελοποιημένων από τους σημαντικότερους Ελληνες συνθέτες και καινούρια. Θα τραγουδήσουν η Μαρία Φαραντούρη - με το «Ματωμένο φεγγάρι» σε στίχους Γκάτσου και μουσική Θεοδωράκη ξεκίνησε την καριέρα της - και ο Αλκίνοος Ιωαννίδης, που θα παρουσιάσει για πρώτη φορά τα καινούρια τραγούδια του, σε στίχους Ν. Γκάτσου. Συμμετέχουν, επίσης, «ο τελευταίος τραγουδιστής του Μάνου Χατζιδάκι», Βασίλης Γισδάκης, η πιανίστα Ντόρα Μπακοπούλου και μουσικό σύνολο, σε διεύθυνση του Μίλτου Λογιάδη.

     
    Το πρόγραμμα της συναυλίας - «ένας χαιρετισμός στο δάσκαλο κι ένα μικρό αντίδωρο στα συναισθήματα που μας προσέφερε εκείνος με τους στίχους του», όπως σημειώνει η Μ. Φαραντούρη - περιλαμβάνει κομμάτια από περίφημους κύκλους τραγουδιών των Χατζιδάκι, Θεοδωράκη, Ξαρχάκου, Μούτση, Χάλαρη και τις συνθέσεις του Αλκίνοου Ιωαννίδη. Ανάμεσα στους στίχους του, που γράφτηκαν κυρίως πάνω σε μελωδίες, περιλαμβάνονται και εκείνοι για έργα του παγκόσμιου δραματολογίου («Λεωφορείον ο πόθος» του Τ. Ουίλιαμς, «Ματωμένος γάμος» του Φ. Γκ. Λόρκα κ.ά.) και της διεθνούς κινηματογραφίας («Αμέρικα-Αμέρικα» του Ελία Καζάν, «Ρεμπέτικο» του Κώστα Φέρρη).

    Sunday, January 16, 2011

    Phil Ochs: Ο Che Guevara της φολκ


    70 χρόνια συμπληρώθηκαν πριν από μερικές εβδομάδες από τη γέννηση του αμερικανού τραγουδιστή της φολκ Phil Ochs, που είχε γεννηθεί στις 19 Δεκεμβρίου του 1940 και αυτοκτόνησε στο σπίτι της αδελφής του, στις 19 Απριλίου του 1976, όπου πέρασε τους τελευταίους τρεις μήνες της ζωής του παίζοντας με τον γιο της αδελφής του ένα παιχνίδι με κάρτες και για κάθε πέντε κάρτες που έχανε, του τραγουδούσε ένα τραγούδι.
    Τα τραγούδια του, σήμερα, μας αποκαλύπτουν με τους στίχους τους την ιστορία της Αμερικής στη δεκαετία του '60, όταν μαζί με τον Bob Dylan ήταν οι ηγέτες της φολκ επανάστασης στο Γκρίνουιτζ Βίλατζ της Νέας Υόρκης.
    Το ύφος που τραγουδούσε θα μπορούσε να χαρακτηριστεί μουσικό ντοκιμαντέρ, μια και περιέγραφε με τους στίχους του κάθε πολιτική εξέλιξη στην εποχή του, με συνέπεια να γίνεται συχνά ενοχλητικός στις αρχές στη συντηρητική βασικά Αμερική της δεκαετίας του '60, που η ανάμειξή της στον πόλεμο του Βιετνάμ άφησε άπειρες πληγές στις περισσότερες οικογένειες.
    Ο Ochs έγραφε τραγούδια σαν να επρόκειτο να δημοσιευτούν σε εφημερίδα και το μουσικό ρεπορτάζ του γινόταν συχνά θέμα στις πρώτες σελίδες του Τύπου με τραγούδια όπως το Ι Ain't Marching Home Anymore, που κυκλοφόρησε το 1966 και έγινε αντιπολεμικό σύνθημα στα χείλη της νεολαίας.

    Σε αντίθεση με τον Bob Dylan, που εκτός από πολιτικά ερμήνευε και άλλα είδη τραγουδιών, ο Ochs παρέμεινε πιστός στα τραγούδια διαμαρτυρίας και ασχολήθηκε μόνο με τα προβλήματα της νεολαίας, που εκτός από τον πόλεμο είχαν επεκταθεί την ίδια εποχή και στις οδυνηρές συνέπειες από τη χρήση των ναρκωτικών.
    Ο Ochs είχε γεννηθεί στο Ελ Πάσο του Τέξας και μερικά χρόνια αργότερα μετακόμισαν αυτός και η οικογένειά του στη Νέα Υόρκη.
    Ακολουθώντας την οικογενειακή παράδοση σπούδασε σε στρατιωτική σχολή και αργότερα δημοσιογραφία στο Πανεπιστήμιο του Οχάιο.
    Στα τέλη της δεκαετίας του '50 άρχισε να γράφει τραγούδια και το πρώτο ντουέτο που έφτιαξε είχε το όνομα Singing Socialists, όνομα που προσδιόριζε και το πολιτικό του πιστεύω. Θα ακολουθήσουν οι Sundowners και αμέσως μετά θα κάνει προσωπική καριέρα τραγουδώντας στο Κλίβελαντ για μερικούς μήνες πριν πάει στη Νέα Υόρκη το 1961 και γίνει μέλος της ομάδας των νέων που τραγουδούσαν στο Βίλατζ και για πολλούς, ανταγωνιστής του Bob Dylan, πριν αυτός ξεχωρίσει και κάνει τη λαμπρή καριέρα που ακολούθησε μέχρι σήμερα.
    Στο πρώτο του άλμπουμ, που κυκλοφόρησε το 1964 με τίτλο All The News That's Fit Το Sing, ερμήνευε τραγούδια με αντιπολεμικό ύφος, γεγονός που οδήγησε στην ουσιαστική απαγόρευση της μετάδοσής τους από το ραδιόφωνο και την τηλεόραση της εποχής. Στο άλμπουμ αυτό έπαιζε μαζί του ο κιθαρίστας Danny Kalb που αργότερα θα γίνει μέλος των Blues Project.
    Το 1964, ο Ochs ηχογραφεί για μια συλλογή της εταιρείας του Vanguard τη μεγαλύτερη επιτυχία του, με τίτλο There But For Fortune, που την ίδια χρονιά θα ηχογραφήσει με τη σειρά της η Joan Baez και θα γνωρίσει επιτυχία σε Αγγλία και Αμερική, χαρίζοντας μάλιστα στο τραγούδι και την υποψηφιότητα για το βραβείο Γκράμι ως το καλύτερο φολκ τραγούδι της χρονιάς.
    Αρκετά χρόνια αργότερα, το 1975, Phil Ochs και Joan Baez, την άνοιξη του 1975, θα τραγουδήσουν μαζί το There But For Fortune, που μέσα από τους στίχους του περιγράφει τέσσερις διαφορετικές, ιστορίες, σε μια σειρά από εκδηλώσεις που έγιναν στην Αμερική, με αφορμή το οριστικό τέλος του πολέμου στο Βιετνάμ.
    Η κυκλοφορία του πρώτου άλμπουμ του θα οδηγήσει τον αμερικανικό Τύπο στο να τον παρουσιάσει ως έναν από τους οργισμένους νέους στον χώρο της μουσικής που προσπαθούσαν να αλλάξουν το κατεστημένο. Οι άλλοι, σύμφωνα με τα τότε δημοσιεύματα, ήταν ο Bob Dylan, ο Tom Paxton, Ο Peter LaFarge και ο Mark Spoelstra.
    Ολοι τους αγνοούσαν τις μαύρες λίστες της εποχής και ακολουθούσαν τον δρόμο που πριν από αυτούς είχαν χαράξει οι Woody Guthrie και Pete Seeger, που ήταν τα μουσικά ινδάλματά τους.
    Ο διάσημος γάλλος ποιητής της εποχής Luis Aragon άρχιζε ένα κεφάλαιο από μια ποιητική του συλλογή, που εκδόθηκε εκείνη την εποχή, με ένα απόσπασμα από τους στίχους ενός τραγουδιού του Phil Ochs, στον οποίο έστειλε ένα αντίτυπο με προσωπικό σημείωμα.
    Ο Ochs, με τη σειρά του, έλεγε χαμογελώντας ότι αντλούσε το υλικό των στίχων του από τα άρθρα του «Newsweek» και των «New York Times».
    Στο ίδιο πρώτο άλμπουμ είχε μελοποιήσει τις Καμπάνες, ποίημα του Edgar Alan Poe, στο οποίο ο τρόπος ερμηνείας του δείχνει το πόσο είχε επηρεαστεί από τον τραγουδιστή της φολκ Bob Gibson, που έδρασε κυρίως στη δεκαετία του '50.
    Ακολούθησε το άλμπουμ Ι Ain't Marching Home Anymore το 1965, στο οποίο, εκτός από το ομώνυμο τραγούδι, υπήρχε και το Draft Dodger Rag. Το ζωντανά ηχογραφημένο In Concert, που κυκλοφόρησε το 1966, το Pleasures Of The Harbor του 1967, στο οποίο υπάρχουν τα Outside Of Α Small Circle Of Friends και The Party.
    Μετά την κυκλοφορία αυτού του άλμπουμ, ο Ochs θα πάει στην Καλιφόρνια και με διάφορους μουσικούς και παραγωγή από τον Van Dyke Parks θα ηχογραφήσει το Tape From California, άλμπουμ στο οποίο θα κάνει άνοιγμα προς το ροκ της εποχής, ενώ θα περιλαμβάνει και παραδοσιακά τραγούδια, της φολκ, όπως το Joe Hill, αντιπολεμικά τραγούδια όπως το The War Is Over, και την απάντησή του στο Desolation Row του Bob Dylan με το δικό του When In Rome.
    Το Rehearsals For Retirement, που θα κυκλοφορήσει το 1969, θα αποκαλύψει την επιδείνωση της κατάθλιψης που είχε αρχίσει να κυριαρχεί σ' αυτόν τον ξεχωριστό καλλιτέχνη, με τη σημαντική συμμετοχή στη διαμόρφωση της μουσικής τέχνης στη δεκαετία του '60. Το εξώφυλλο αυτού του άλμπουμ θα φιλοξενεί φωτογραφία από τον τάφο του, όπου θα αναγράφεται η ημερομηνία γέννησής του και ως έτος θανάτου του το 1968.
    Στις αρχές της δεκαετίας του '70 θα πάει στη Χιλή όπου είχε εκλεγεί ο Salvador Allende, και θα γίνει φίλος με τον υποστηρικτή του, τραγουδιστή Victor Jara.
    Αργεντινή, Περού και Βολιβία θα είναι οι επόμενες χώρες που θα επισκεφτεί, αντιμετωπίζοντας πολλά προβλήματα με τα ολοκληρωτικά καθεστώτα τους λόγω της πολιτικής του δραστηριότητας, στην Αργεντινή μάλιστα θα μείνει και λίγες μέρες στη φυλακή.
    Τον Δεκέμβριο του 1971 θα τον προσκαλέσει ο John Lennon να πάρει μέρος στη συναυλία διαμαρτυρίας που οργάνωσε στο Πανεπιστήμιο του Μίτσιγκαν για τη σύλληψη του ποιητή John Sinclair. Ηταν η πρώτη εμφάνιση του Lennon στην Αμερική, μετά τη διάλυση των Beatles.
    Στη συνέχεια θα ζήσει στην Αφρική και στο Λονδίνο όπου θα κάνει σποραδικές εμφανίσεις, παρά το γεγονός ότι είχε χάσει σχεδόν την φωνή του από μια επίθεση που δέχτηκε στην Αφρική, όπου κάποιος κόντεψε να τον στραγγαλίσει με συνέπεια να καταστραφούν φωνητικές χορδές του και η φωνή του να αλλοιωθεί εντελώς.
    Το 1974 θα εμφανιστεί μαζί με τον Dylan και τους Pete Seeger και Arlo Guthrie στη Νέα Υόρκη σε εκδήλωση διαμαρτυρίας για τη χούντα της Χιλής που δολοφόνησε τον Salvador Allende και τον φίλο του Victor Jara, ενώ λίγες μέρες πριν είχε κυκλοφορήσει το τελευταίο του καινούριο τραγούδι που ήταν αφιερωμένο στο σκάνδαλο του Watergate και είχε τον τίτλο Here's Το The State Of Richard Nixon.
    Αρκετές ταινίες, άλμπουμ και μυθιστορήματα αναφέρθηκαν στα επόμενα χρόνια στον Phil Ochs, για τον οποίο μετά τον θάνατό του αποκαλύφθηκε ότι το FBI διατηρούσε φάκελο 500 σελίδων με τις δραστηριότητές του.

    Με τις πέτρες κτίζονται τραγούδια

    Η πέτρα, ως γνωστόν, είναι το πρώτο υλικό που χρησιμοποίησε τεχνολογικά ο άνθρωπος για την κατασκευή εργαλείων στην Παλαιολιθική και Νεολιθική εποχή.
    Αφθονες στη φύση, παίζουν σημαντικό ρόλο στη ζωή μας, μας απασχολούν από την παιδική μας ηλικία μέσω διαφόρων παιχνιδιών, γίνονται σπίτια και κάστρα σημαδεύοντας την ιστορία μας, μνημεία και έργα τέχνης, μέσω της γλυπτικής και των ψηφιδωτών, πολύτιμοι λίθοι, με μεγάλη οικονομική αξία.

    Εκτός από την αξιοποίησή τους, ως υλικό, συχνά αποτέλεσαν έμπνευση για μερικές από τις βασικές παροιμίες ή αποφθέγματα του λαού μας, όπως Οποια πέτρα κι αν σηκώσεις, Πέτρα που θέλει να κυλά, ποτέ δεν χορταριάζει, Ο αναμάρτητος πρώτος τον λίθον βαλέτω, Τα πέτρινα χρόνια, τίτλος της ταινίας του Παντελή Βούλγαρη με την πολύ καλή μουσική του Σταμάτη Σπανουδάκη και το ομώνυμο τραγούδι από τον Στέλιο Καζαντζίδη, Εριξε μαύρη πέτρα πίσω του, φράση που χρησιμοποίησε ο Απόστολος Καλδάρας στο Πέτρα θα ρίξω πίσω, με τον Στέλιο Καζαντζίδη: Πέτρα θα ρίξω πίσω κι ούτε θα γυρίσω να σε ξαναντικρίσω και να σε ξαναδώ.
    Η πέτρα που κυλάει, μούχλα δεν πιάνει, φράση που έδωσε τον τίτλο στο Rollin' Stone του Muddy Waters, τραγούδι από το οποίο πήραν το όνομά τους οι Rolling Stones, και στο Like Α Rolling Stone του Bob Dylan. Λόγο και πέτρα αν έριξες δεν θα τα ξαναπιάσεις.
    Γλωσσοδέτες, όπως το Ασπρη πέτρα ξέξασπρη κι απ' τον ήλιο ξεξασπρότερη, Εβαλες κι εσύ το λιθαράκι σου και βασικά αυτό που ενδιαφέρει την αναφορά μας, τραγούδια με την μορφή βράχων, πέτρας, βότσαλου και διάφορα παράγωγά τους.
    Η ρήση του Γιώργου Παπανδρέου «Θα μας πάρουν με τις πέτρες», έφερε για ακόμα μία φορά στην επικαιρότητα ένα ορυκτό που αποτελεί μεγάλο κομμάτι του πλανήτη μας και το χρησιμοποιούμε από τις πρώτες μέρες που εμφανίστηκε ο άνθρωπος στη Γη, εκτός από υλικό, και σε διάφορες καθημερινές μας εκφράσεις, όπως ο Βαγγέλης Περπινιάδης στο Δεν είμαι βράχος ούτε βουνό, των Μπάμπη Μπακάλη και Δημήτρη Γκούτη:
    Δεν είμαι βράχος ούτε βουνό, να μη δακρύζω και να μην πονώ.
    Αφού μου είπανε για σένα κατηγορίες ένα σωρό.
    Αντιθέτως, σαν βράχος ένιωθαν οι Simon And Garfunkel μέσα στον Δεκέμβριο με το Ι Am Α Rock, περίπου στην ίδια περίοδο, τον Δεκέμβριο του 1965.
    Με πέτρες και βράχια είχε καλή σχέση ο Στέλιος Καζαντζίδης μέσω τραγουδιών, όπως τα Βράχο βράχο τον καημό μου, του Μίκη, σε στίχους του Δημήτρη Χριστοδούλου (1961), που τραγουδά μαζί με τη Μαρινέλλα, Στα βράχια της Πειραϊκής (1968), Δεν θα ξαναγαπήσω, των Μάνου Λοΐζου και Λευτέρη Παπαδόπουλου (1970): Σαν θαλασσόδαρτο σκαρί, σαν βράχος ρημαγμένος ήρθα σαν ξένος στη ζωή και ξαναφεύγω ξένος. Ποιος δρόμος είναι ανοιχτός, του Γιάννη Μαρκόπουλου, σε στίχους Δημήτρη Χριστοδούλου από την ταινία του 1965 Οι aδίστακτοι. Μαζί με τον Καζαντζίδη συμμετείχαν στην ηχογράφηση και η Μαρινέλλα με τον Νίκο Κούρκουλο:
    Αν είναι η νύχτα μάστορης κι ο Χάρος είναι πέτρα. Τις μέρες κόσμε του καημού στα δάχτυλά σου μέτρα.
    Από τις μεγαλύτερες επιτυχίες της Μαρινέλλας, το Ανοιξε πέτρα, των Μίμη Πλέσσα και Λευτέρη Παπαδόπουλου, από την ταινία του 1968 Γοργόνες και μάγκες: Ανοιξε πέτρα να κλειστώ, ήλιος να μη, ήλιος να μη με βλέπει, αντί για νύφη πρέπει, πρέπει στα μαύρα να ντυθώ.
    Ο Δημήτρης Πουλικάκος είναι από τους βασικούς συντελεστές αυτού που ονομάζουμε ελληνικό ροκ. Το 1976, κόντρα στη μουσική που κυριαρχούσε εκείνη την εποχή, κυκλοφορεί το άλμπουμ Μεταφοραί -εκδρομαί «Ο Μήτσος», στο οποίο υπήρχε το δικό του τραγούδι Σκόνη, πέτρες, λάσπη: Σκόνη, πέτρες, λάσπη. Ολη μέρα στο γιαπί, ουρά στο λεωφορείο και τα ψώνια σε σακούλα πλαστική.
    Από τα πιο γνωστά τραγούδια του Βασίλη Τσιτσάνη, το Στην Καλαμπάκα μια βραδιά: Στους βράχους στα Μετέωρα τα δροσερά βραδάκια το ραντεβού θα δίνουμε, τρελή ξανθιά, θ' αλλάζουμε φιλάκια.
    Από τα πιο πετυχημένα άλμπουμ του Απόστολου Καλδάρα, η Μικρά Ασία, άλμπουμ γραμμένο σε στίχους του Πυθαγόρα το 1972, περιλαμβάνει και το Πέτρα πέτρα χτίσαμε, με τον Γιώργο Νταλάρα: Πέτρα πέτρα χτίσαμε μια φτωχή γωνιά τη ζωή μας κλείσαμε μες στην Κοκκινιά, δάκρυ δάκρυ φτάσαμε ώς τη λησμονιά, τι ήμασταν ξεχάσαμε μες στην Κοκκινιά.
    Του Καλδάρα είναι και το γραμμένο το 1967 στο ίδιο ύφος στιχουργικά Πετραδάκι, πετραδάκι, αυτή τη φορά οι στίχοι ήταν της Ευτυχίας Παπαγιαννοπούλου και ερμηνευτής ο Μιχάλης Μενιδιάτης: Πετραδάκι-πετραδάκι για τα σένα το 'χτισα της αγάπης το τσαρδάκι κι όμως δεν σ' απόχτησα.
    Η Βίκυ Μοσχολιού, λόγω και του όγκου των τραγουδιών που είχε ερμηνεύσει, είχε καλή σχέση με το θέμα μας μέσω τραγουδιών όπως: Χάθηκε το φεγγάρι, από την ταινία Λόλα, σε στίχους Βαγγέλη Γκούφα και μουσική Σταύρου Ξαρχάκου:
    Πέτρα την πέτρα περπατώ, το αίμα του ανασαίνω και πια δεν περιμένω, μου σκότωσαν τον π' αγαπώ.
    Ναύτης βγήκε στη στεριά, του Γιάννη Σπανού, σε στίχους του Μάνου Ελευθερίου, από το 1977:
    Ναύτης βγήκε στη στεριά για περιπολία, μάνα μου, αναστέναξε όλη η παραλία, τέλειωσε η περίπολος κι ήρθε το ναυτάκι κι έριχνε στη θάλασσα μαύρο βοτσαλάκι.
    Λες κι οργώνω μες στα βράχια του Καλδάρα και το Στο Πέραμα, του 1975, σε μουσική Γιάννη Μαρκόπουλου και στίχους του Γιώργου Χρονά: Στάθηκα δίπλα σου και σου είπα τα κεραμίδια θα γίνουνε τσιμέντο, τα ξύλα θα γίνουνε πέτρες, η αγάπη θα γίνει χρήμα.
    Από τα πιο ωραία τραγούδια του Μάνου Χατζιδάκι, Η πέτρα με τη Βούλα Ζουμπουλάκη, σε στίχους του ίδιου του Μάνου:
    Η πέτρα είν' ο θάνατος η πέτρα είν' η ζωή μου, φυτρώσαν άσπρα γιασεμιά μες στην αναπνοή μου.
    Είμ' ένα δέντρο έρημο, στην πέτρα σπάει η φωνή μου, δεν μπαίνει αγέρας μήτε φως, πετρώνει το κορμί μου.
    Από το ρεπερτόριο του Μίκη ξεχωρίζει, σε ποίηση του Γιάννη Ρίτσου, με ερμηνευτή τον Γρηγόρη Θεοδωράκη, το Αυτά τα δένδρα:
    Αυτά τα δέντρα δε βολεύονται με λιγότερο ουρανό, αυτές οι πέτρες δε βολεύονται κάτου απ' τα ξένα βήματα, αυτά τα πρόσωπα δε βολεύονται παρά μόνο στον ήλιο, αυτές οι καρδιές δε βολεύονται παρά μόνο στο δίκιο.
    Ετούτο το τοπίο είναι σκληρό σαν τη σιωπή,
    σφίγγει στον κόρφο του τα πυρωμένα του λιθάρια.
    Ο Κώστας Καράλης τραγουδούσε το Αν είσαι του Γιάννη Σπανού, σε ποίηση του Νίκου Καρύδη, από την Γ' Ανθολογία:
    Αν είσαι μια μικρή παραπονεμένη πέτρα σε μια ερημιά
    Αν είσαι ένα μικρό κυκλάμινο στο βουνό
    Αν είσαι ένα ξεχασμένο άστρο στο ουρανό πώς θες να το ξέρω, πώς θες να το ξέρω.
    Ο Σπανός έγραψε και το Επειδή σ' αγαπώ, με τον Μανώλη Μητσιά, αυτή τη φορά σε στίχους Λ. Παπαδόπουλου: Επειδή σ' αγαπώ ώς κι οι πέτρες ανθίζουν στη γλάστρα.
    Επειδή σ' αγαπώ το φεγγάρι φιλιέται με τ' άστρα.
    Στο Παραμύθι με λυπημένο τέλος ο Μιλτιάδης Πασχαλίδης τραγουδούσε, το 1995:
    Κάποτε αντάμωσα μια πέτρα μάτια μου, αχ, μάτια μου,
    κάποτε αντάμωσα μια πέτρα που 'θελε βράχος να γενεί
    Papa Was Α Rolling Stone-Temptations, Stones-Neil Diamond, Ενα βότσαλο στην λίμνη-Τζίμης Μακούλης, για τους μεγαλύτερους σε ηλικία, και Once In Α Lifetime των Talking Heads, στους στίχους του οποίου αναφέρονται πέτρες και βράχια, είναι μερικά ακόμα τραγούδια που υπάρχουν γύρω μας, μαζί με άπειρες πέτρες, βράχους, βότσαλα και άλλα συγγενικά πετρώματα.
    Τους πολύτιμους λίθους δεν τους ανέφερα καθόλου γιατί στη δύσκολη οικονομική κατάσταση που διανύουμε, ούτε γραπτή αναφορά δεν μπορούμε να κάνουμε σ' αυτούς.

    «Κατεβάστε τον δίσκο μου δωρεάν»

    Είναι ο πρώτος Ελληνας τραγουδοποιός που εφαρμόζει στα καθ' ημάς το σύστημα των Radiohead.
    Αν, βέβαια, η απόφαση της αγγλικής μπάντας να διαθέσει το 2007 την καινούργια της δουλειά εντελώς δωρεάν μέσω του ηλεκτρονικού της site είχε θεωρηθεί επαναστατική, ο Στάθης Δρογώσης -που επίσης διαθέτει τώρα τον καινούργιο του δίσκο «Ομορφη Ζωή», μέσω του δικού του site (www.stathisdrogosis.gr) ή του site της εντελώς ανεξάρτητης δισκογραφικής του εταιρείας (www.antelmamusic.com)- δηλώνει ότι δεν είναι επαναστάτης. Μπα; Πάντως, σ' αυτή την κουβέντα λέει πολλά υγιώς επαναστατικά!
    Την απόφασή του την έφερε μια σειρά από αλυσιδωτές αντιδράσεις που ξεκίνησαν ουσιαστικά απ' το 2003, όταν ο Δρογώσης έβγαλε τον πρώτο του προσωπικό δίσκο, περιλαμβάνοντας και το, εμπνευσμένο από τον Ιταλο Καλβίνο, τραγούδι "Αντέλμα". Επτά χρόνια αργότερα έτσι ονόμασε και τη ραδιοφωνική εκπομπή που κάνει κάθε Τρίτη ξημερώματα στο mindradio.gr. Εκεί, εξομολογούνταν πότε πότε τα προβλήματα που αντιμετώπιζε με τις δισκογραφικές. Κι ένα βράδυ, μια ακροάτρια έριξε την ιδέα: «Γιατί δεν φτιάχνεις ένα site για να διαθέτεις από εκεί τη μουσική σου;». Και... εγένετο η ανεξάρτητη δισκογραφική "Antelma", που φιλοδοξεί να καλωσορίσει στο μέλλον κι άλλους καλλιτέχνες που θα ήθελαν να διαθέσουν έτσι τη δουλειά τους.
    • Μεταξύ Σκύλλας και Χάρυβδης
    Προηγήθηκε ένα κοινή συναινέσει «διαζύγιο» με τη «Λύρα». «Είχα», εξηγεί ο Δρογώσης, «άψογη συνεργασία με όσες δισκογραφικές συνεργάστηκα. Το τοπίο γινόταν, όμως, πολύ ζοφερό -σχεδόν άρρωστο- και φοβήθηκα ότι με την οικονομική κρίση θα αντιμετώπιζα θέματα που αφορούν την καλλιτεχνική μου ελευθερία. Αλλά όταν στράφηκα στις ανεξάρτητες δισκογραφικές, μου είπαν ότι είμαι πολύ έντεχνος για τα γούστα τους κι ότι δεν γράφω στα αγγλικά. Είναι δικαίωμά τους, αλλά απ' την άλλη δημιουργείται ένας ιδιότυπος "ρατσισμός": Οι μεγάλες πολυεθνικές δισκογραφικές απορρίπτουν τα τραγούδια μας ως "αντιεμπορικά" και οι ανεξάρτητες ως "όχι αρκετά προχωρημένα". Ούτως ή άλλως, τα συμβόλαια έχουν πέσει πολύ. Οι περισσότεροι καλλιτέχνες βάζουμε για ένα δίσκο λεφτά από την τσέπη μας, ενώ οι εταιρείες κρατούν τα δικαιώματα. Οταν με τη "Λύρα" δεν τα βρήκαμε, σκέφτηκα πως θα ήταν ωραία μια επιστροφή στα βασικά, όπως σε κάτι underground συναυλίες που βγαίνει ένα κουτί και ρίχνει καθένας ό,τι λεφτά νομίζει».
    Στον ιστότοπο της Antelma έχει κανείς τις εξής επιλογές:
    · Δωρεάν κατέβασμα ολόκληρου του δίσκου «Ομορφη ζωή», σε μορφή mp3 υψηλής ποιότητας.
    ·Κατέβασμα ολόκληρου του δίσκου σε συμβολική τιμή (2-10 ευρώ, κατά την κρίση κάθε επισκέπτη), μαζί με το artwork και στίχους.
    ·Παραγγελία του δίσκου σε cd, πληρωμή με πιστωτική ή αντικαταβολή και αποστολή στο σπίτι.
    ·Ο δίσκος κυκλοφορεί και στα δισκοπωλεία με ανώτερη τιμή τα 10-11 ευρώ.
    Στόμα-στόμα
    «Επειδή δεν έχω άλλο μέσο διάδοσης, το "στόμα-στόμα" λειτουργεί. Κατά τα άλλα», διευκρινίζει ο Δρογώσης, «δεν κρατάω mails. Δεν φτιάχνω βάση δεδομένων. Οποιος θέλει μου στέλνει mail κι από εκεί και πέρα, του στέλνω μηνύματα όταν π.χ. δίνω κάποια συναυλία».
    Ολα αυτά, που είναι τόσο ωραία και δημοκρατικά, έπρεπε να περάσουν τον σκόπελο της γραφειοκρατίας που απέκλειε το δωρεάν! «Αναζητώντας τρόπο να είμαι απολύτως νόμιμος (στην αποστολή π.χ. ηλεκτρονικής απόδειξης) συνάντησα ασύλληπτη γραφειοκρατία.
    Τουλάχιστον 6 δημόσιες υπηρεσίες μού αρνούνταν σθεναρά το δικαίωμα να διαθέσω τον δίσκο μου δωρεάν! Πάλευα τρεις μήνες και τελικά βρήκαμε μια νομική φόρμουλα. Μετά μέσα στην κρίση πήρα κι ένα δάνειο -αλλά δεν κλαίγομαι. Επίσης, δεν ευτελίζω τη μουσική μου αλλά, διαθέτοντας τον δίσκο δωρεάν, ξεγυμνώνω τους "πειρατές". Κι όμως ακόμα και τώρα έκλεψαν και διαθέτουν τον δίσκο μου από τα δικά τους site -στα οποία κονομάνε φράγκα από διαφημίσεις»! *
    • Η θλιμμένη γενιά των '60
    Τελικά «τα δέκα καινούργια τραγούδια του δίσκου, εκπροσωπούν μια τελείως προσωπική και απόλυτα ασυμβίβαστη επιλογή. Αλλωστε, στη δική μας σκηνή τα χρήματα δεν ήταν ποτέ το ζητούμενο».
    Η ηχογράφηση έγινε στο home-studio του συγκροτήματος «Δραμαμίνη», των Γιάννη και Χάρη Μιχαηλίδη δηλαδή, που ανέλαβαν τα πάντα: ενορχήστρωση, παραγωγή, artwork, ακόμα και να στήσουν το site. «Γράφαμε τα τραγούδια το καλοκαίρι κι ενώ η χώρα κατέρρεε, αποφάσισα να μιλήσω για τα όνειρα της γενιάς μου (των σημερινών 30άρηδων), που μπαίνουν στην "κατάψυξη"».
    Στο τραγούδι «Η γενιά των '60» ο Στάθης Δρογώσης απαντά, μάλιστα, στο «Εμείς του '60 οι εκδρομείς». Αν και θεωρεί ότι ο Σαββόπουλος ανήκει σε όσους «έδωσαν κάποτε φωνή στο συλλογικό ασυνείδητο», απαντά στο γνωστό τραγούδι του με τον δικό του τρόπο: «Πώς μισώ να τους βλέπω να κλαίγονται/ Η θλιμμένη γενιά των '60 / Οι εκδρομές τελείωσαν άδοξα / και ρημάξαν τη μικρή μου πατρίδα».
    Τι εννοεί ο Στάθης Δρογώσης; «Η τέχνη ως καθρέφτης της κοινωνίας είχε τα ίδια ενοχλητικά συμπτώματα. Δεν είναι τυχαίο ότι οι περισσότεροι καλλιτέχνες, μετά τον προπέρσινο Δεκέμβριο, το βούλωσαν και κανείς δεν βγήκε να πει κάτι. Η τέχνη υπήρξε ένοχη και διαπλεκόμενη: Μην ξεχνάμε πόσοι καλλιτέχνες βολεύτηκαν στους Ολυμπιακούς του 2004, πόσοι συστρατεύτηκαν στην "εθνική αυτοκτονία", πόσοι διαφήμιζαν τράπεζες, έδιναν τη φωνή τους στις πολυεθνικές, χαριεντίζονταν με υπουργούς και ξεπουλιούνταν. Αλλά δεν είναι όλοι ίδιοι. Βγαίνουμε εμείς οι μικρότεροι και τα λέμε. Εγώ; Ντρεπόμουν. Δεν θέλω να με λένε κηφήνα ούτε να είμαι ο "ευαίσθητος" που από την ασφάλεια τού πιάνου του κρίνει την κοινωνία. Θέλοντας λοιπόν να κάνω κάτι πρακτικό και θετικό, αποφάσισα να δίνω τον δίσκο μου δωρεάν».
    Το απόσταγμα του δίσκου δεν είναι όμως απαισιόδοξο. «Λέει ότι εμείς, ό,τι κι αν συμβαίνει, δεν θα φύγουμε απ' τη χώρα. Θα την παλέψουμε με εναλλακτικούς τρόπους, θα αυτο-οργανωθούμε και θα ξαναφτιάξουμε τον τόπο μας».