- Σε ήχο ελληνικό
**ΘΑΝΑΣΗΣ ΜΩΡΑΪΤΗΣ: «νάνι, γέλιο μου και φως μου, άσπρο γιασεμί του κόσμου». ΠΑΡΑΓΩΓΗ: LYRA
Δεκαεφτά τραγούδια - νανουρίσματα - πρωτότυπες συνθέσεις εμπνευσμένες από τα παραδοσιακά νανουρίσματα, των οποίων το πνεύμα και τον χαρακτήρα ακολουθούν. Οπως σημειώνεται στην έκδοση, νανουρίσματα έχουν γράψει οι περισσότεροι Ελληνες συνθέτες. Σπανίως όμως έχουμε έναν ολόκληρο κύκλο με νανουρίσματα. Οπως και άλλες μορφές που μας κληροδοτεί η παράδοση, τα νανουρίσματα είναι τόσο παλιά όσο, θα λέγαμε, και τα... νήπια που νανουρίζουν. Τα «βαυκαλήματα» ή «καταβαυκαλήματα» (από το ρ. βαυκαλώ και βαυκαλίζω = αποκοιμίζω παιδί τραγουδώντας) είναι τέτοια αρχαία τραγούδια. Το λεξικό του Σουίδα λέει: «τιθηνείσαι μετ' ωδής τα παιδία». Εκτός από τις μητέρες τα τραγουδούσαν (περισσότερο μάλιστα) «αι τίτθαι», δηλαδή οι γυναίκες τροφοί, οι βυζάστρες: «...αι δε των τιτθευουσών ωδαί καταβαυκαλήσεις ονομάζονται» (Αθήναιος) αλλά και ο Πολυδεύκης γράφει: «το σείστρον ω καταβαυκαλώσιν αι τίτθαι ψυχαγωγούσαι τα δυσυπνούντα των παιδίων». Δεν αποφεύγω τον πειρασμό μιας σημείωσης για τη (θαυμαστή) γλώσσα: η λέξη «τίτθη» μας έρχεται από το επίθετο «τιθασός» = ήμερος, κατοικίδιος, πράος. «Τιθάς» ονομαζόταν η οικόσιτη, όρνιθα, και το ουσιαστικό «τιθασός» σήμαινε την τροφή. Από αυτό και η λέξη «τιτθός» = ο μαστός, και δη, η θηλή του γυναικείου μαστού που τρέφει το παιδί! Βαυκαλήματα λοιπόν του Θανάση Μωραΐτη. Ενα έργο που, τολμώ να πω, είναι ό,τι πιο σημαντικό μας έχει δώσει, στη μέχρι τώρα σταδιοδρομία του, ο σεμνός, φιλόπονος και προικισμένος αυτός δημιουργός. Επίσης τολμώ να διατυπώσω τη γνώμη πως, από άποψη καλλιτεχνικής αξίας, ο δίσκος αυτός είναι ένας από τους ελάχιστους που ξεχωρίζουν μέσα στη (βρίθουσα απορριμμάτων) ελληνική δισκοπαραγωγή του τρέχοντος έτους. Ολα τα τραγούδια βρίσκονται σε υψηλό επίπεδο από κάθε άποψη. Ο πλούσιος και εκφραστικός λόγος και το λυγερό, πλαστικότατο μέλος συνδέονται με τρόπο θαυμαστό αποκαλύπτοντας έναν υψηλό βαθμό γνώσης, τέχνης και ευαισθησίας του δημιουργού. Το πεδίο αυτό, ας σημειωθεί (τα νανουρίσματα), είναι ιδιαίτερα απαιτητικό. Για την ακρίβεια η παράδοση που το συνοδεύει (και το σημαδεύει) είναι τόσο πλούσια και δυνατή που δύσκολα επιβιώνει ό,τι κι αν έλθει προς σύγκριση. Το νανούρισμα είναι η πιο τρυφερή έκφραση της λαϊκής σοφίας και γνώσης. Χαρακτηρίζεται από την ευστοχία του στο απαλό και αρμονικό άγγιγμα της παιδικής ψυχής. Πολλά από τα νανουρίσματα της παράδοσης δεν αποτελούν μόνον ιδιαίτερη μορφή έκφρασης με κοινωνικές και παιδαγωγικές διαστάσεις, αλλά και έργα τέχνης θαυμαστά - όχι φυσικά μόνον από τα νήπια, αλλά από κάθε ικανό να συγκινηθεί άνθρωπο. Είναι μια μορφή τέχνης που, ανεξάρτητα από τον πρώτο (πρακτικό) σκοπό της, ανήλθε (διά των καλλιτεχνικών επιτευγμάτων της) σε επίπεδα που, μεταξύ άλλων, προκαλούν και τον ανήσυχο, ερευνητικό και ευαίσθητο ποιητή και μουσικό. Ο Θανάσης Μωραΐτης αναμετρήθηκε -θα έλεγα- με την παράδοση αυτή και στάθηκε δίπλα της όχι μόνον αλώβητος, αλλά και υπερήφανος.
Υπερήφανοι, υποθέτω, θα αισθάνονται και όλοι οι ξεχωριστοί ερμηνευτές, υπεύθυνοι για την υλοποίηση του έργου: η Νένα Βενετσάνου, η Μαρία Δημητριάδη (στην τελευταία ηχογράφησή της), η Σόνια Θεοδωρίδου, η Λυδία Κονιόρδου σε εξαιρετικές στιγμές. Υποδειγματική και γεμάτη ομορφιά και χάρη η ορχήστρα των οκτώ σπουδαίων μουσικών: Στέλλα Γαδέδη φλάουτο, Βαγγέλης Χριστόπουλος όμποε, Αντώνης Λαγός γαλλικό κόρνο, Μαρία Μπιλντέα άρπα, Σέρτζιου Ναστάζα βιολί, Λαρίσα Βιλεγκζανίνα βιόλα, Ρενάτο Ρίπο βιολοντσέλο, Τάκης Φαραζής πιάνο.
No comments:
Post a Comment