ΜΙΝΩΣ ΜΑΤΣΑΣ: «Πολιτικό είναι το τραγούδι που λέει στους πολιτικούς να πάνε σπίτι τους»

• Μουσική για τους «Όρνιθες» της Επιδαύρου γράφει ο Μίνως Μάτσας από το Λος Άντζελες όπου δουλεύει- εγχείρημα δύσκολο, όπως λέει. «Έτσι κι αλλιώς, δεν μ΄ αρέσει να βολεύομαι στα εύκολα»

• Στο άκουσμα του ονόματός του οποιοσδήποτε θα μπορούσε να σκεφτεί ότι ως παιδί τού μπαμπά του (του Μάκη Μάτσα της ΕΜΙ), ο Μίνως Μάτσας έχει μια προδιαγεγραμμένη, γιατί όχι και στρωμένη, εκ των προτέρων πορεία στη μουσική. Εκείνος έχει άλλη οπτική: «Δεν μ΄ αρέσει η πολλή ευκολία». Στα 18 του έφυγε για να συνεχίσει τις σπουδές του στη Νέα Υόρκη. Πήγε στο Juilliard και - όπως θυμάται- ήταν για εκείνον μια περίοδος με άγχος εξαιτίας του φόβου ότι «θα βρεθώ να κολυμπάω στα βαθιά, ανάμεσα σε πολύ ταλαντούχους συνθέτες. Τελικά, οι ανασφάλειές μου αποδείχτηκαν υπερβολικές. Χάρη στον δάσκαλό μου, τον Χρήστο Ζερμπίνο, σπάνιο άνθρωπο και συνθέτη. Με έμαθε ν΄ ακούω και να πιστεύω στον εαυτό μου».

• Από τη Νέα Υόρκη «πετάχτηκε» για επαγγελματικά ραντεβού στο Λος Άντζελες και φαίνεται να ρίζωσε- ή μήπως όχι;- συνθέτοντας μουσικές για ταινίες κυρίως και για θέατρο. Αυτή την περίοδο ετοιμάζεται, ύστερα από την ολοκλήρωση CD και με διασκευές παλαιών τραγουδιών (με τη συμμετοχή της Ανδριάνας Μπάμπαλη), να γράψει μουσική για τους αριστοφανικούς «Όρνιθες» που θα παρουσιαστούν στην Επίδαυρο σε σκηνοθεσία Σωτήρη Χατζάκη.

Είναι το ίδιο να γράφετε μουσική για τον κινηματογράφο και για το θέατρο;

• Όταν κάνω μουσική για το θέατρο (σ.σ.: τελευταία για τα έργα «Ο Δον Ζουάν στο Σόχο» και «Festen») πάλι κινηματογραφικά σκέφτομαι. Στο θέατρο οι εικόνες και τα συναισθήματα ξεδιπλώνονται τη συγκεκριμένη στιγμή, μπροστά σου, εξελίσσεται με τις πρόβες και συνήθως ολοκληρώνεται πριν από την πρεμιέρα! Και ενώ μπορώ να είμαι οπουδήποτε και να δουλεύω για μια ταινία αφού τη βλέπω στον υπολογιστή μου, με το θέατρο πρέπει να είμαι παρών. Γι΄ αυτό και με τους «Όρνιθες» θα περάσω σχεδόν τρεις μήνες στην Ελλάδα.

Ο συνθέτης με τη μουσική του δημιουργεί εικόνες. Δεν περιορίζεται η δημιουργικότητά του όταν πρέπει να «πατήσει» πάνω σε έτοιμες εικόνες;

• Στον κινηματογράφο έχω την ελευθερία να δουλεύω σε μεγαλύτερες μουσικές φόρμες και να χρησιμοποιώ για παράδειγμα μια συμφωνική ορχήστρα, πράγμα που δεν μπορώ να κάνω με ένα τραγούδι. Το τραγούδι είναι τέχνη υψηλή, όμως. Εν αρχή ην ο Λόγος.

Κάνατε ένα CD με διασκευές Αττίκ, Πλέσσα, Μουζάκη, Μωράκη, Γούναρη. Ποιος ευθύνεται, πιστεύετε, για το ότι δεν υπάρχουν διαχρονικά τραγούδια στις μέρες μας;

• Αυτό οφείλεται στον καταιγισμό των πληροφοριών από παντού, στη μεγάλη ταχύτητα και τις άπειρες προσλαμβάνουσες. Το «ακριβό» τραγούδι για να επιβιώσει θέλει προσοχή και, πού και πού, σιωπή. Γράφονται πολύ ωραία τραγούδια παγκοσμίως αλλά και πολλές σαχλαμάρες. Έχει κανείς τον χρόνο να ξεχωρίσει το ένα από το άλλο;

Η απαξίωση της πολιτικής μπορεί να δώσει αφορμή για μουσική/ τραγούδια;

• Δεν πιστεύω στο πολιτικό τραγούδι. Τουλάχιστον σήμερα. Τις δεκαετίες του ΄60 και του ΄70 τα κινήματα είχαν και έναν ρομαντισμό, μια ιδεολογία αν θέλετε. Σήμερα, οτιδήποτε έχει σχέση με την πολιτική μού προκαλεί απέχθεια. Το μόνο τραγούδι που για μένα θα έστεκε θα ήταν αυτό που θα έλεγε σε όλους τους πολιτικούς να πάνε στα σπίτια τους. Ανήκουστα πράγματα συμβαίνουν στην Ελλάδα, γενικά στην υφήλιο και πιστεύω ότι μας αξίζει κάτι καλύτερο. Ακόμα και τα πρόσφατα γεγονότα που παρακολούθησα με ιδιαίτερη αγωνία, μάλλον εκτόνωση φανέρωσαν (ή μήπως απόγνωση;). Ποιο τραγούδι, ας πούμε, να εκφράσει τον ξεσηκωμό των μαθητών όταν είναι τόσο συγκεχυμένη η εικόνα που εκπέμπουν;

«"Με τα παραστρατήματα και την ψηλή σου μύτη/ εσύ βρε με κατάντησες και νταβατζή κι αλήτη" είναι οι στίχοι που με αντιπροσωπεύουν»

• Μια γερή σφαλιάρα στο «εγώ»

Λογικά θα έλεγε κάποιος ότι στην Ελλάδα όλες οι πόρτες είναι ανοιχτές για εσάς. Γιατί φύγατε στο Χόλιγουντ;

• Προτιμώ να είμαι μικρό ψάρι σε μεγάλη γυάλα παρά το αντίθετο. Είμαι από τη φύση μου άνθρωπος που δεν κάθεται στ΄ αυγά του. Δεν μ΄ αρέσει η πολλή ευκολία και πάντα βάζω μεγαλύτερους στόχους. Στο Λος Άντζελες αποφάσισα να μετακομίσω, νομίζοντας ότι σε μερικούς μήνες θα δούλευα κανονικά, σαν να ήμουν πίσω στην Ελλάδα! Αυτή η πόλη μου έμαθε πολλά. Το πρώτο ήταν μια γερή σφαλιάρα στο «εγώ» μου, όταν άρχισα από το μηδέν κάνοντας πτυχιακές μικρού μήκους ταινίες. Το δεύτερο ήταν όταν παρακολούθησα την ηχογράφηση του σάουντρακ «Τhe Day Αfter Τomorrow» και είδα τον συνθέτη να είναι ευέλικτος όταν ο σκηνοθέτης τού ζητούσε ν΄ αλλάξει τη μουσική μπροστά σε 120 άτομα ορχήστρα.

Γιατί η εξαγώγιμη ελληνική μουσική σταματά στους Σκαλκώτα, Χατζιδάκι, Θεοδωράκη, Παπαθανασίου, Ξενάκη;

• Μα, αν δεν κάνω λάθος οι Σκαλκώτας, Ξενάκης και Παπαθανασίου έγραψαν το μεγαλύτερο μέρος του έργου τους στο εξωτερικό. Μόνο για τον Χατζιδάκι- αν και αυτός έγραψε τόσα πράγματα όντας στην Αμερική- και τον Θεοδωράκη μιλάμε για μουσική που αμιγώς ταξίδεψε από την Ελλάδα στον υπόλοιπο κόσμο. Ίσως η ελληνική μουσική ως εξαγώγιμο προϊόν να σταματά σε αυτούς που αναφέρετε γιατί μπορεί να εξευρωπαϊστήκαμε πολύ. Οπότε ποιος ο λόγος για εξαγωγή...

• Του Χρήστου Ν.Ε. Ιερείδη, TA NEA: Τρίτη 9 Ιουνίου 2009