Μια ντίβα «τρελαμένη» μητέρα τριών παιδιών

Συνέντευξη: Ούτε Λέμπερ

Η Ούτε Λέμπερ, κορυφαία Γερμανίδα ερμηνεύτρια, θα τραγουδήσει στο Ηρώδειο, για δύο βραδιές, τραγούδια από το καινούργιο άλμπουμ της «Between Yesterday and Tomorrow» αλλά και κλασικά κομμάτια των Βάιλ, Μπρελ, Πιάφ και Φερέ

Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΑΡΟΥΖΑΚΗ

Η Ούτε Λέμπερ, η κορυφαία Γερμανίδα ερμηνεύτρια, μας μιλά με πάθος από τη Νέα Υόρκη για τη Μάρλεν Ντίντριχ και την Εντίθ Πιαφ. Αρκετά τραγούδια που σημάδεψαν με τη φωνή τους οι δύο σπουδαίες Ευρωπαίες καλλιτέχνιδες, θα τα ερμηνεύσει και η ίδια στις δύο φθινοπωρινές της συναυλίες στην Ελλάδα: την Τρίτη 23 Σεπτεμβρίου (20.30) στο Ωδείο Ηρώδου του Αττικού και την Τετάρτη 24 Σεπτεμβρίου (21.00) στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης. «Δεν είμαι, όμως, σε καμιά περίπτωση "ντίβα" με την παλιά χολιγουντιανή έννοια» σπεύδει να αποσαφηνίσει. «Ζω την κανονική, "τρελή" καθημερινότητα μιας μητέρας τριών παιδιών».

«Η μουσική δεν διαφέρει πια από τη μόδα, όλα περιστρέφονται γύρω από το στιλ, την πόζα. Αν απογυμνώσεις αυτού του είδους τη μουσική από το περιτύλιγμά της, τι θα απομείνει;», αναρωτιέται η Ούτε Λέμπερ

Η Λέμπερ άρχισε να σπουδάζει πιάνο στα εννιά της χρόνια. Αργότερα συνέχισε με σπουδές χορού στην Κολονία και υποκριτικής στη Βιέννη. Εγινε διάσημη ερμηνεύοντας τραγούδια από τη μεγάλη παράδοση του γαλλικού και γερμανικού τραγουδιού. Υπήρξε μούσα και συνεργάτις σπουδαίων δημιουργών απ' όλο το φάσμα της τέχνης. Να αναφέρουμε τους Μάικλ Νάιμαν, Μορίς Μπεζάρ, Πίνα Μπάους, Ελβις Κοστέλο, Τομ Γουέιτς και Νικ Κέιβ.

Οι συναυλίες της στην Ελλάδα με τίτλο «Ute Lemper: Best of» περιλαμβάνουν δικά της τραγούδια από το πρόσφατο άλμπουμ της «Between Yesterday and Tomorrow», γίντις, αραβικά και κλασικά τραγούδια σπουδαίων δημιουργών και ερμηνευτών όπως οι Μπρεχτ και Βάιλ, Ζακ Μπρελ, Εντίθ Πιαφ, Λέο Φερέ.

• Νιώσατε την ανάγκη να δώσετε στα κλασικά τραγούδια νέα πνοή;

«Οι ιστορίες που αφηγούνται τα περισσότερα κλασικά τραγούδια παραμένουν σύγχρονες. Κυρίως όταν μιλάνε για ανθρώπους χαμένους στις μεγαλουπόλεις, μοναχικούς ή απομονωμένους. Είναι τραγούδια που προέρχονται κατευθείαν από την καρδιά και την ψυχή. Διαπίστωσα, όμως, ότι όσο πιο αγνά και λιτά προσεγγίζεις ένα κλασικό τραγούδι τόσο καλύτερο παραμένει. Υπάρχουν, βεβαίως, οι περιπτώσεις που επιθυμείς να το εμπλουτίσεις μ' έναν σύγχρονο ήχο ή να το κάνεις πιο ροκ. Το μυστικό τελικά είναι να καταφέρεις να διατηρήσεις ατόφια τη βαθιά ανθρώπινη διάσταση αυτών των τραγουδιών. Οι νεότερες γενιές, αν κρίνω από τα παιδιά μου, αγνοούν αυτή τη σπουδαία καλλιτεχνική παράδοση. Γι' αυτό και αισθάνομαι περήφανη που τη μεταφέρω με τον δικό μου τρόπο στη νέα χιλιετία».

Μουσική όλο περιτύλιγμα

• Γράφονται ανάλογα τραγούδια σήμερα;

«Οι σύγχρονοι συνθέτες επιδιώκουν μια πιο αφαιρετική γραφή, ενώ ελάχιστοι από τους νεότερους ακροατές κατανοούν τη βαθιά σχέση της μουσικής με την ανθρώπινη τραγωδία, την ελευθερία ή την πολιτική κατάσταση κάθε εποχής. Δείτε τη σύγχρονη ποπ ή το χιπ χοπ. Η μουσική δεν διαφέρει από τη μόδα, όλα περιστρέφονται γύρω από το στιλ, την πόζα, τη συμπεριφορά και διαφόρων ειδών τρικ. Αν απογυμνώσεις αυτού του είδους τη μουσική από το περιτύλιγμά της, τι θα απομείνει;»

• Ούτε, όμως, η μεγάλη παράδοση του γερμανικού τραγουδιού συνεχίστηκε.

«Δεν ξέρω αν υπάρχει τελικά συνέχεια. Η σπουδαία καλλιτεχνική παράδοση της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης καταστράφηκε από την άνοδο του ναζισμού. Αλλά και το υπέροχο γαλλικό τραγούδι της δεκαετίας του '50, το οποίο μπολιάστηκε από το πνεύμα των Γάλλων ποιητών και από το κίνημα των υπαρξιστών, η λαμπερή εποχή των γαλλικών chansons, τελείωσε. Τη θέση του πήρε η γαλλική ποπ, μια μίμηση του μουσικού ιδιώματος της αμερικανικής βιομηχανίας. Τελευταίοι εκπρόσωποι του γαλλικού τραγουδιού ήταν ο Λεό Φερέ, ο Κλοντ Νουγκαρό, η Μπαρμπαρά. Η παγκοσμιοποίηση χτύπησε και τη μουσική. Ελάχιστοι κρατούν πια ζωντανή την παράδοση του γαλλικού τραγουδιού. Νομίζω ότι είμαι μία από αυτούς».

• Εχετε συνεργαστεί με κορυφαίους Ευρωπαίους δημιουργούς. Τι αποκομίσατε από αυτές τις συνεργασίες;

«Ο Μάικλ Νάιμαν υπήρξε ένα μεγάλο μουσικό σχολείο για μένα. Εμαθα να συνθέτω δίπλα του, με ώθησε να γίνω πιο αφαιρετική ερμηνευτικά. Ο Μορίς Μπεζάρ ήταν μια εγκυκλοπαίδεια της λογοτεχνίας, του χορού, του θεάτρου, της μουσικής. Αισθάνομαι ευγνώμων που συνυπήρξα και συνεργάστηκα μαζί τους».

• Ποια είναι τα αγαπημένα θέματα των τραγουδιών που γράφετε;

«Το Βερολίνο του Ψυχρού Πολέμου, η 11η Σεπτεμβρίου, η Μέση Ανατολή αλλά και η αγάπη και ο χρόνος που περνά».

Οι μνήμες είναι ταυτότητά μας

• Η ιστορία του 20ού αιώνα βαραίνει ακόμα το Βερολίνο.

«Ναί. Παρ' όλο που έχει εξελιχθεί σε μια νέα, κοσμοπολίτικη πρωτεύουσα της ενωμένης Γερμανίας. Θεωρώ όμως ότι οι συμπατριώτες μου αρνούνται να κοιτάξουν κατάματα το παρελθόν της πόλης. Σοκαρίστηκα από το πόσο γρήγορα εξαφάνισαν τα ίχνη του Τείχους σαν να απομάκρυναν μια κακή μνήμη. Οσο επώδυνο κι αν είναι, δεν πρέπει να ξεχνάμε πόσο παρανοϊκός και καταστροφικός υπήρξε ο προηγούμενος αιώνας για τη Γερμανία. Αυτές οι μνήμες είναι η ταυτότητά μας».

• Υπάρχει κάποιο τραγούδι που αγαπάτε περισσότερο;

«Ναι. Το "La memoire et la mer" του Λέο Φερέ, ένα σπάνιο τραγούδι εξαιρετικής απλότητας».

• Τα παιδιά σας είναι προφανώς εξοικειωμένα με τη νέα τεχνολογία. Εσείς διατηρείτε καλή σχέση;

«Τα παιδιά μου έχουν μανία με τα I-Pod. "Κατεβάζουν" ένα τραγούδι από ένα άλμπουμ, δύο από ένα άλλο. Νομίζω ότι η εξέλιξη της τεχνολογίας κατέστρεψε ολοσχερώς τη συνοχή ενός άλμπουμ βασισμένου σε μια ιδέα. Η τεχνολογία διευκόλυνε την εξάπλωση της μουσικής. Μου λείπουν, όμως, τα cd, η αισθητική των χάρτινων εξωφύλλων, η δυνατότητα να διαβάζω τους στίχους των τραγουδιών τυπωμένους». *

---

Οι ντίβες ήταν εγωκεντρικές, εγώ όχι

• Αρκετοί σας συγκρίνουν με τη Μάρλεν Ντίτριχ και την Εντίθ Πιαφ. Τι σας συνδέει με αυτές τις θρυλικές ερμηνεύτριες;

«Η γερμανική εξπρεσιονιστική σχολή είναι η ρίζα του ρεπερτορίου μου. Ο ήχος της Ντίτριχ στον "Γαλάζιο Αγγελο" καθόρισε την ερμηνευτική και σκηνική μου προσωπικότητα. Αγαπώ επίσης αρκετά από τα τραγούδια των συνθετών που κυνηγήθηκαν από τους Ναζί και επιδιώκω να έχω ένα διάλογο με την ιστορία της πατρίδας μου. Σε καμία περίπτωση, όμως, δεν είμαι ντίβα με την παλιά χολιγουντιανή έννοια. Ζω στη Νέα Υόρκη την κανονική, "τρελή" ζωή μιας μητέρας τριών παιδιών. Αν μπορούσατε να δείτε αυτή τη στιγμή το δωμάτιο της κόρης μου, όπου δεκάδες αντικείμενα και βιβλία είναι σκορπισμένα στο πάτωμα, θα κατανοούσατε πλήρως ότι δεν ζω τη ζωή μιας ντίβας. Υπάρχουν καλλιτέχνες που δεν επιθυμούν να κάνουν παιδιά, είναι διαρκώς απασχολημένοι με την προσωπική τους ζωή και τα σχέδιά τους. Εγώ επέλεξα διαφορετικό δρόμο. Ισως επειδή πιστεύω ότι δεν μπορείς να είσαι εγωκεντρικός σε αυτή τη ζωή».

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 17/09/2008