Saturday, September 20, 2008

Ενιο Μορικόνε: Εργάτης της μουσικής και στα 80 του

Σε πενήντα ημέρες από σήμερα, ο Ενιο Μορικόνε θα κλείσει τα 80 του χρόνια. Ασήμαντη λεπτομέρεια για έναν άνθρωπο ο οποίος σηκώνεται χαράματα, συνθέτει στο γραφείο του μέχρι το μεσημέρι, και μετά το μεσημεριανό γεύμα ξεκινάει για το στούντιο, όχι πολύ μακριά από το κέντρο της Ρώμης.

Εκεί, στην πόλη που δεν εγκατέλειψε ποτέ, ακόμα κι όταν η φήμη του έσπαγε τα σύνορα της Ιταλίας, τον ανακαλύψαμε λίγες ημέρες πριν από την δεύτερη εμφάνισή του στην Αθήνα, στις 28 και στις 29 Σεπτεμβρίου στο Ηρώδειο.
«Ναι, ήταν ένα πολύ ατμοσφαιρικό θέατρο, κάτω από την Ακρόπολη», το θυμάται πολύ ζωντανά. Οι περιοδείες, οι συναυλίες στο εξωτερικό είναι ένα μάλλον καινούργιο κεφάλαιο στη ζωή του Ενιο Μορικόνε, της τελευταίας δεκαετίας. Και το απολαμβάνει, αν και δεν του αρέσει να λείπει για μεγάλο χρονικό διάστημα από το σπίτι του, από την πόλη που γεννήθηκε και μεγάλωσε. Αυτή τη φορά έρχεται στην Αθήνα με καινούργιες αποσκευές, μια ελληνικής έμπνευσης «συμφωνία», η ιδέα της οποίας «γεννήθηκε» κατά τη διάρκεια της πρώτης του εμφάνισης στην Ελλάδα, τρία χρόνια πριν.
«Μου έγινε μια ερώτηση για το αν γνωρίζω την ελληνική μουσική. Ο δημοσιογράφος υπονοούσε τη σύγχρονη ελληνική μουσική, τομέας στον οποίο δεν είμαι πολύ δυνατός, οι γνώσεις μου περιορίζονται στον Μίκη Θεοδωράκη. Του ανέφερα, λοιπόν, το επιτύμβιο του Σεικίλου, που βρέθηκε στις Τράλλεις της Μικράς Ασίας, κοντά στα Αδανα, και η οποία αποτελεί μία από τις ελάχιστες καταγραφές αρχαιοελληνικής μουσικής. Τελείωσε η συνέντευξη Τύπου, έγινε η συναυλία, γύρισα στην Ιταλία αλλά η ιδέα δεν μου έφυγε. Τα χαρακτηριστικά διαστήματα αυτής της μουσικής φράσης έγιναν η αφορμή για να γράψω ένα καινούργιο έργο, το “Sicilo e altri frammenti”». Η σύνθεση παρουσιάστηκε για πρώτη φορά σε μια μικρή ιταλική πόλη αλλά ο Ενιο Μορικόνε μάς καθησυχάζει ότι στην Αθήνα θα δοθεί η μεγάλη πρεμιέρα.

Στο δεύτερο μέρος των δύο αθηναϊκών του εμφανίσεων ο Μορικόνε θα μας παρουσιάσει τον... γνωστό Μορικόνε, μια επιλογή από τις πασίγνωστες κινηματογραφικές του μουσικές. Ο ίδιος το έχει χωρίσει σε επιμέρους θεματικές ενότητες με εύγλωττους τίτλους («Ο Μοντέρνος Μύθος στο Σινεμά του Σέρτζιο Λεόνε», «Επικός και Κοινωνικός Κινηματογράφος», «Τραγικό και Λυρικό Σινεμά», «Σκόρπια Φύλλα»), ένας τρόπος για να τακτοποιηθεί ένα τεράστιο υλικό από εκατοντάδες ταινίες. Ανάμεσά τους τα σάουντρακ από ταινίες όπως «Οι Αδιάφθοροι», το «Κάποτε στην Αμερική», «Ο Θρύλος του 1900», το «Σινεμά ο Παράδεισος», η «Μαλένα», «Ο Καλός, ο Κακός και ο Ασχημος», το «Κάποτε στη Δύση», «Η Εργατική Τάξη πάει στον Παράδεισο», «Η Συμμορία των Σικελών».

Μόνο μια ματιά στις 400 και πλέον ταινίες που επένδυσε μουσικά ο Ενιο Μορικόνε αρκεί για να σκεφτείς: «Πώς αυτός ο πολύ ταλαντούχος άνθρωπος έγραφε μουσική για τόσο διαφορετικά πράγματα;». «Μα ακριβώς αυτή ήταν η ομορφιά όλης αυτής της δραστηριότητας: ότι είχα να κάνω με τόσο διαφορετικό υλικό, ότι είχα να κουβεντιάσω με τόσο διαφορετικούς σκηνοθέτες». Υπήρξαν όμως και «σταθερές» όπως ο Σέρτζιο Λεόνε, ο σκηνοθέτης των σπαγκέτι γουέστερν με τον οποίο ο Μορικόνε έγινε γνωστός σε όλο τον κόσμο. Με τον Λεόνε είχαν βρει ένα κοινό κώδικα επικοινωνίας, ήταν ο άνθρωπος που του έδινε τη μεγαλύτερη δυνατή ελευθερία. «Οταν άλλοι σκηνοθέτες μου παραχωρούσαν 20 δευτερόλεπτα για να αναπτύξω ένα μουσικό θέμα, ο Λεόνε ήταν ιδιαίτερα γενναιόδωρος, μου έδινε έξι ολόκληρα λεπτά». Αλλά, όχι, καμία συνεργασία δεν ήταν εύκολη, το λέει χωρίς περιστροφές. «Οι σκηνοθέτες, και κυρίως οι σκηνοθέτες οι οποίοι δίνουν σημασία στο μουσικό σκέλος της ταινίας, είναι πολύ συγκεκριμένοι σ’ αυτό που σου ζητάνε. Κι αυτό δεν κάνει τη δουλειά μας εύκολη».
Ο Ενιο Μορικόνε εξακολουθεί να εργάζεται κανονικότατα. Με τον ίδιο πυρετικό ρυθμό. Εξακολουθεί να συνθέτει μουσική για κινηματογραφικές παραγωγές αλλά όχι με την αποκλειστικότητα, σχεδόν, άλλων εποχών. «Ναι, τώρα μοιράζω καλύτερα τον χρόνο μου ανάμεσα στην κινηματογραφική μουσική και σε άλλα πράγματα που δεν έχουν σχέση με ταινίες». Και, όχι, δεν φαντάστηκε ποτέ τον εαυτό του πέρα από τη μουσική. Αλλά πάντα θα παίζει σκάκι και θα βλέπει ποδόσφαιρο. Κατά προτίμηση, την αγαπημένη του Ρόμα.

No comments: