Μορικόνε, ο συνθέτης των 600 έργων

Ο Ενιο Μορικόνε θεωρείται (και είναι) ένας από τους μεγαλύτερους κινηματογραφικούς συνθέτες του καιρού μας. Η αλήθεια και η πραγματικότητα όμως είναι ότι ο Ennio Morricone είναι ένας από τους μεγαλύτερους συνθέτες ΟΛΩΝ των ειδών και ΟΛΩΝ των εποχών.

Ο μαέστρος παρουσιάζει στο Ηρώδειο, σε παγκόσμια πρώτη, μια νέα συμφωνία, εμπνευσμένη από την αρχαιοελληνική μουσική

Του Γιωργου Χαρωνιτη*, Η Καθημερινή, Kυριακή, 21 Σεπτεμβρίου 2008

Ο Ενιο Μορικόνε θεωρείται (και είναι) ένας από τους μεγαλύτερους κινηματογραφικούς συνθέτες του καιρού μας. Η αλήθεια και η πραγματικότητα όμως είναι ότι ο Ennio Morricone είναι ένας από τους μεγαλύτερους συνθέτες ΟΛΩΝ των ειδών και ΟΛΩΝ των εποχών. Και η μεν «αλήθεια» μπορεί να είναι υποκειμενική, όμως η πραγματικότητα είναι μετρήσιμη: 500 περίπου σάουντρακ (κινηματογραφικά ή τηλεοπτικά) και γύρω στα 100 έργα «σοβαρής» μουσικής συνθέτουν έναν όγκο μουσικής που είναι πρωτοφανής και λίαν ασυνήθιστος - ακόμα και για τον μισόν αιώνα που ο Μαέστρος ενεργεί ανελλιπώς στο «επάγγελμα». Και πρόκειται για μουσική που, αισθητικά, είναι από ενδιαφέρουσα έως αριστουργηματική και, στις περισσότερες περιπτώσεις, ορίζει ανεξίτηλα το έργο το οποίο «υπηρετεί».

Ο Mορικόνε δουλεύει με θρησκευτική ευλάβεια τη μουσική του. Εδώ και δεκαετίες ξυπνάει καθημερινά στις 5 το πρωί, κάθεται στο γραφείο του και συνθέτει πάνω στην παρτιτούρα (και όχι στο πιάνο!) ώς το μεσημέρι. Μετά πηγαίνει στο στούντιο, όπου ηχογραφεί όλα όσα έχει συνθέσει, και κατά το βραδάκι επιστρέφει στην αγαπημένη του οικογένεια. Αν αυτή η ζωή μάς ακούγεται ανιαρή, αρκεί να την μεταφράσουμε σε εκατοντάδες ή και χιλιάδες στιγμές συγκινήσεων που μας έχει προσφέρει με τη μουσική του.

Ο Ενιο Μορικόνε έκανε σοβαρές σπουδές σύνθεσης -μέχρι και αβάν γκαρντ- και έπαιξε τζαζ τρομπέτα στη δεκαετία του '50 μέχρι που βιοποριστικοί λόγοι τον έσπρωξαν να γίνει ενορχηστρωτής. Ετσι, υπογράφει ένα σεβαστό σύνολο των ιταλικών ποπ σουξέ στις αρχές των sixties και, παράλληλα, αρχίζει να γράφει και μουσική για τον κινηματογράφο. Η συνεργασία του με τον σκηνοθέτη Sergio Leone το 1964 στο γουέστερν «A Fistful of Dollars» ήταν καθοριστική και η εξέλιξή της, με τις ταινίες «For a Few Dollars More» και «The Good, the Bad and the Ugly» άνοιξε ένα ολόκληρο κεφάλαιο στην ποπ κουλτούρα. Αυτό έκανε τον Ενιο Μορικόνε διάσημο και γνωστό σε όλο τον κόσμο - όμως έδωσε και την αίσθηση σε πολλούς ότι ο Μορικόνε ήταν ο συνθέτης των γουέστερν! Η πραγματικότητα είναι ότι μόνο ένα μικρό ποσοστό (της τάξης του 7%) από το έργο του Μαέστρου αφορά σε ταινίες γουέστερν και ότι ο Ενιο Μορικόνε με τη μουσική του έχει καλύψει όλη την εκφραστική γκάμα του κινηματογράφου με τρόπο μοναδικό και ανεπανάληπτο.

Είναι αδύνατο να καταγράψουμε εδώ το πλήρες έργο του Ενιο Μορικόνε για το σινεμά, όμως ταινίες σκηνοθετών όπως οι Τζίλο Ποντεκόρβο, Πιερ Πάολο Παζολίνι, Μπερνάρντο Μπερτολούτσι, Τζουλιάνο Μοντάλντο, Λίνα Βερτμίλερ, Τζουζέπε Τορνατόρε, Μπράιαν Ντε Πάλμα, Ρομάν Πολάνσκι, Γουόρεν Μπίτι, Αντριαν Λιν, Ολιβερ Στόουν, Μάργκαρετ Φον Τρότα, Ανρί Βερνέιγ, Πέδρο Αλμοδόβαρ, Ρόλαντ Τζόφε και πολλών άλλων θα μείνουν στην αιωνιότητα (και) για τη μουσική του Μορικόνε. Πέραν αυτού, υπάρχει ένα αναγνωρίσιμο στυλ στην εξέλιξη της μουσικής του Ενιο Μορικόνε και αυτό οφείλεται όχι σε «συνταγές» ή «ετικέτες» αλλά σε συγκεκριμένα δομικά μουσικά στοιχεία που υπάρχουν στη μουσική του εδώ και πολλά χρόνια…

Ενα από αυτά είναι τα μουσικά διαστήματα και οι κλίμακες που υπάρχουν στο επιτύμβιο του Σείκιλου. Είναι καταγραφές αρχαιοελληνικής μουσικής που έχουν επηρεάσει τον Μορικόνε σε όλη τη συνθετική του πορεία και που αποτελούν τη βάση για το νέο του έργο, «Sicilo e altri frammenti», που θα παρουσιάσει σε παγκόσμια πρώτη στις συναυλίες του στο Ηρώδειο, 28 και 29 Σεπτεμβρίου. Μαζί με την κινηματογραφική του μουσική, με την οποία πάντα κάνουμε συναρπαστικά ταξίδια…

• * Ο κ. Γ. Χαρωνίτης είναι μουσικοκριτικός, εκδότης - διευθυντής του περιοδικού «JAZZ & ΤΖΑΖ».