Ο Δημήτρης Παπαδημητρίου συμμετέχει στον εορτασμό των 75 χρόνων από την ίδρυση του Συνδέσμου Αιγυπτιωτών Ελλήνων με συναυλία στο Ηρώδειο στις 6 Σεπτεμβρίου, στην οποία θα τραγουδήσουν η Φωτεινή Δάρρα και ο Δημήτρης Ανδρεάτος, καθώς και οι: Γιώργος Φλωράκης, Ανδρέας Σμυρνάκης. Συμμετέχει η Συμφωνική Ορχήστρα της ΕΡΤ, υπό τη διεύθυνση του Ανδρέα Πυλαρινού.
Στην καρδιά της συναυλίας δύο Ελληνες της διασποράς. Δύο ποιητές της συνέχειας της ελληνικότητας: Ο Γιώργος Σεφέρης και ο Κωνσταντίνος Καβάφης αναδεικνύονται μέσα από το έργο του Δημήτρη Παπαδημητρίου «γι Αλεξανδρινό γράφει Αλεξανδρινός». Η συζήτηση με τον Δημήτρη Παπαδημητρίου γίνεται ένα ταξίδι, στον κόσμο της μουσικής και του λόγου... Στον κόσμο της σύνθεσης και της αναζήτησης «της επανάκτησης της αθωότητας». Η παρέμβαση της Φωτεινής Δάρρα αναδεικνύει το δρόμο του ερμηνευτή που φτάνει στην κορυφή της έμπνευσης.
- Πώς θα χαρακτηρίζατε τον εαυτό σας, ως μουσικό, έναν έντεχνο συνθέτη με λαϊκά χαρακτηριστικά ή έναν λαϊκό συνθέτη που στηρίζεται στη γνώση και τις αρχές της έντεχνης μουσικής;
Ανάμεσα σε δύο φωτεινές όχθες κινείται ένα σκοτεινό ποτάμι που διασχίζει υποχρεωτικά ο σύγχρονος καλλιτέχνης. Η μια φωτεινή όχθη είναι η απόλυτη αθωότητα της λαϊκής τέχνης. Η απέναντι φωτεινή όχθη, η απόλυτη κυριαρχία στους νόμους της τέχνης μέσα από τη βιωμένη γνώση και το ταλέντο. Διαβαίνουμε με μόχθο το σκοτεινό ποτάμι της σύγχυσης που δημιουργεί η αβίωτη πληροφορία. Η επανακατάκτηση της λαϊκής αθωότητας για μάς τους σύγχρονους πληροφορημένους ανθρώπους είναι ανάγκη και μονόδρομος.
- Μετά την έντονη μουσική περίοδο που ξεκίνησε στη δεκαετία του 60 που μελοποίησε τα έργα μεγάλων ποιητών, εσείς ουσιαστικά επιστρέφετε σήμερα ξανά στον υψηλό ποιητικό λόγο για να συνθέσετε τα τραγούδια σας. Ποια είναι στοιχεία που σας διαφοροποιούν από εκείνα τα τραγούδια;
Ξεκινώ από αυτό που οι έντεχνοι συνθέτες του παρελθόντος μας παρέδωσαν. Αλλά και από τα «απλά» ελληνικά τραγούδια που είναι η γη και το νερό μας και από αυτά προβάλλει και αυτή η προσπάθεια που γονιμοποιεί το σύγχρονο (μη φολκλορικό) ελληνικό μουσικό ιδίωμα. Ότι σκέπτομαι το σκέπτομαι προσθετικά. Σαν μια παράλληλη δράση. Σαν διαφορά πάντως εμφανώς θα λέγαμε πως είναι η εξαρχής σύνθεσή τους σε φόρμες σύνθετες και ενορχηστρώσεις συμφωνικές. Δεν αναζητώ, ωστόσο, τη διαφοροποίηση από την αλυσίδα ή τη βελτίωση (ποιος τα ξέρει άλλωστε αυτά;), αλλά το ιστορικό προχώρημα που προσφέρει προοπτική ζωής με ένα νέο ενδιαφέρον παράλληλο είδος.
- Τι αναζητάτε στον ποιητικό λόγο και με ποιο τρόπο νομίζετε ότι μπορεί καλύτερα ο συνθέτης να αναδείξει το έργο του ποιητή;
Αναζητώ το είδωλό μου στο στιλπνό σύμπαν των ποιητών, όπως κάθε αναγνώστης. Απλά εγώ το καταγράφω μουσικά. Αυτή η επανασύνθεση μουσικής και λόγου είναι το πιο φυσικό πράγμα, αφού και η μουσική και η ποίηση προέρχονται από το τραγούδι, το έπος. Ο μεταγενέστερος διαχωρισμός τους σε ξεχωριστά είδη δημιούργησε μια περίεργη εκατέρωθεν καλλιτεχνική αλαζονεία, που όμως δεν παρακολουθείται από το κοινωνικό σύνολο. Αντίθετα ο λαός επιχαίρει έκδηλα σε κάθε πετυχημένη επανένωση ποίησης και μουσικής. Ο γέρο-Όμηρος, αλλά και οι τραγικοί τρίβουν τα χέρια τους. Στις αποτυχίες όμως... όλοι μπορούν να επιχειρηματολογούν... θεωρητικά.
- Στη συναυλία του Ηρωδείου κεντρικό σημείο είναι η «Συνάντηση Καβάφη - Σεφέρη». Τι αναδεικνύει αυτή η συνάντηση μέσα από το έργο σας; Πού συναντώνται και πού χωρίζουν οι δύο δημιουργοί;
Η μελοποίηση όπως είπαμε είναι η στιγμιαία αντανάκλαση του κόσμου του συνθέτη στον στιλπνό κόσμο του ποιητή. Είναι νομίζω ενδιαφέρον να δει κανείς αυτό το πείραμα κατά παράταξιν όχι για να σκεφτεί τις διαφορές των δύο μεγάλων -δεν περιμένει κανείς εμένα για να το κάνει- αλλά για να σκεφτεί μέσα στο μουσικό κοινό σύμπαν τι αναδίδουν δύο τόσο διαφορετικοί ποιητικοί κόσμοι. Επιπλέον, ο Καβάφης είναι για μας η Αλεξάνδρεια και ο Σεφέρης η Αθήνα (ο Ελύτης το Αιγαίο κ.λπ.). Δύο πόλεις που μας όριζαν και μας ορίζουν ακόμα. Οι δύο ποιητές έχουν δύο στέρεα σύμπαντα που αυτόματα εξορίζουν ο ένας τον άλλον. Αν βρεθείς στο βαρυτικό πεδίο του ενός ο άλλος σου φαίνεται ξένος. Όμως η μουσική ίσως να δημιουργεί ένα υπερ-κουκούλι που να τους ενώνει, όπως είναι και η ψυχή μας, που είτε το θέλουν είτε όχι τους περιέχει. Εξάλλου κάποιος παλιός φίλος έλεγε πως Ταλέντο είναι Αλχημεία. Να ενώσεις αυτά που κανείς άλλος δεν μπορεί. Είμαι καταδικασμένος να προσπαθώ -σαν τον Μέρλιν.
- Μουσική κατά παραγγελία. Εχετε δηλώσει ότι είναι ο καλύτερος τρόπος να δημιουργεί κάποιος. Τι εννοείτε;
Ο νέος καλλιτέχνης μηρυκάζει συνήθως μια αυτοφυή καλλιτεχνική παραγωγή που συνήθως επαναλαμβάνεται για λίγο σε παραλλαγές και μετά σβήνει, εξαερούται. Η παραγγελία είναι μια πίεση δημιουργίας σε περιοχές πιο βαθιές από την αυτονόητη για τον καθένα μας. Εκεί υποχρεώνεσαι να βρεις τον εαυτό σου σε άλλες, άγνωστες ακόμα και σε σένα μουσικές εκδοχές, να βαθύνεις και να πλατύνεις. Να μελετήσεις. Χωρίς κυρίως το θέατρο και τον κινηματογράφο ένας συνθέτης παραμένει ατροφικός. στερα, αποδέχεσαι μια παραγγελία, δεν υπακούς τυφλά. Το στοιχείο της αποδοχής κρύβει μιαν απάτη: Αποδέχεσαι να γράψεις νωρίτερα και επ αμοιβή κάτι που θα έγραφες και από μόνος σου σε άλλο χρόνο. Ο χρόνος είναι η μόνη δέσμευση. Και τελικά χάρις στις παραγγελίες πραγματοποιείς σε χρόνο συγκεκριμένο ένα έργο που ίσως να έμενε ανολοκλήρωτο αν δεν υπήρχε ο χρηστικός αποδέκτης.
- Εμφανίζεστε στο Ηρώδειο με τον Σύνδεσμο Αιγυπτιωτών Ελλήνων. Τι σημαίνει για σας η Αίγυπτος και πόσα και ποια από τα στοιχεία της κρατάτε ακόμα; Ποια από αυτά «φαίνονται» στη μουσική σας;
Κάποιοι κραδασμοί, κάποιες συμπεριφορές, κάποιες δομές, κάποιος εσωτερικός φωτισμός, όλα αυτά συνθέτουν ένα φυσικό τοπίο μιας άλλης Ελλάδας, αυτής που αναδείχθηκε στην Αίγυπτο. Η Αλεξάνδρεια είναι η πόλη που πραγματοποίησε το μέγιστο όραμα του ιδρυτή της, του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Τον πολιτιστικό συγκρητισμό. Νομίζω η αλχημιστική της ικανότητα σύνθεσης ενότητας από διάφορα και αντίθετα μέρη είναι ένα στοιχείο που μου αρέσει να καλλιεργώ.
Κυρία Δάρρα, έχετε τραγουδήσει και τραγουδάτε κάθε είδους τραγουδιών. Τι το ξεχωριστό απαιτείται για τα τραγούδια που θα ερμηνεύσετε στο Ηρώδειο. Τι είδος προσέγγιση χρειάζεται η μουσική -και η μελοποίηση- του κ. Παπαδημητρίου σε ποιητές όπως ο Καβάφης, ο Σεφέρης, ο Ελύτης και οι άλλοι που «συμμετέχουν» στο πρόγραμμά σας; Κι ακόμη, τι σημαίνει να τραγουδάτε για μια κοινότητα Ελλήνων που σίγουρα κουβαλάνε τους δεσμούς που μας ενώνουν με μια άλλη χώρα, την Αίγυπτο;
Από όλα τα είδη τραγουδιών που καλούμαι να τραγουδήσω το πιο πολυδιάστατο είναι σίγουρα αυτό που συνθέτουν οι έντεχνοι συνθέτες μας. Έχω την τιμή να αναλαμβάνω «δύσκολες αποστολές» όπως αυτές του Μίκη Θεοδωράκη, του Νίκου Μαμαγκάκη, του Νίκου Ξυδάκη κ.α. Αυτό που απαιτείται είναι αρχικά μελέτη του κάθε μέρους ενός συνόλου. Του ποιητικού κειμένου και του μουσικού κειμένου σαν περιεχόμενο και σαν τεχνικές δυσκολίες. Ξεπερνώντας αυτά τα πρώτα στάδια προσπαθώ να συνθέσω μια συνολική ερμηνεία που να υπηρετεί το μεγάλο και σύνθετο έργο. Σε τέτοια έργα κάθε νότα πρέπει να έχει τον λόγο της και είναι απαραίτητη η συνεργασία με τον συνθέτη. Είναι για μένα ιδιαίτερη τιμή να καλούμαι να συνδράμω για την ενίσχυση του ταμείου του Απόρου Αιγυπτιώτη. Η Ελλάδα χρωστάει πολλά στον Ελληνισμό της διασποράς.
No comments:
Post a Comment