Η φτώχεια θέλει ρεμπέτικο - στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών

• «Η κοινωνία βαριά στενάζει, σκληρά η φτώχεια την εσπαράζει, τι θ' απογίνει μ' αυτό το χάλι, αυτός ο δρόμος πού θα μας βγάλει...». Από τα λιγότερο γνωστά τραγούδια του Τσιτσάνη, το «Φτωχέ Διαβάτη», σε στίχους Γεράσιμου Τσάκαλου, πρωτοκυκλοφόρησε με τη φωνή τής Μπέλου το 1951, δύο χρόνια μετά το τέλος του Εμφυλίου, σε μια σκληρή εποχή για την Ελλάδα, που προσπαθούσε να ανασυνταχθεί.

• Δεν είναι βέβαια τυχαίο ότι φέτος θα συμπεριληφθεί στη μουσική παράσταση «Σαν τραγούδι μαγεμένο» που, προεξάρχοντος του Γιώργου Νταλάρα και βασισμένη σε μια ιδέα του σκηνοθέτη Σωτήρη Χατζάκη, φιλοξενείται ξανά στο Μέγαρο Μουσικής, ενταγμένη στη σειρά «Γέφυρες» (24, 25, 27, 28, 29 Μαρτίου, 9 μ.μ.). Σε μια εποχή που ανακηρύσσει κι αυτό το τραγούδι, όπως και πολλά άλλα ρεμπέτικα που συμβάδισαν με τις πολιτικές και κοινωνικές αναταραχές της ιστορίας μας, εξαιρετικά επίκαιρα, το μουσικό θέαμα που παρακολούθησαν πέρυσι 20.000 θεατές έχει λόγο να επαναληφθεί. «Να επαναληφθεί» όσο επιτρέπει η τελειομανία του Γιώργου Νταλάρα δηλαδή, που «αν ήταν δυνατόν θα άλλαζε το ρεπερτόριο σε κάθε παράσταση», όπως διαβεβαιώνουν οι συνεργάτες του.

• Είχε άλλωστε να επιλέξει από έναν πλούτο 8.000 καταγεγραμμένων ρεμπέτικων, εκ των οποίων μόνον «τα 1.100 παραπέμπουν σε 230 διαφορετικές μορφές ορχήστρας. Κι αυτό είναι ένα μοναδικό μουσικό φαινόμενο στον κόσμο», όπως επισήμανε ο μελετητής Παναγιώτης Κουνάδης. Μαζί με τον Λευτέρη Παπαδόπουλο έχει επιμεληθεί το μουσικό υλικό μιας παράστασης που ταξιδεύει από τον 19ο αιώνα μέχρι τη δεκαετία του '50, διατρέχοντας μέσω των τραγουδιών την ιστορία της Ελλάδας.

• Μπορεί υπό τον όρο «ρεμπέτικο» να συνυπάρχουν εντελώς διαφορετικές μελωδικές προσεγγίσεις, ωστόσο όλες «αφορούν», τονίζει ο Σωτήρης Χατζάκης, «την εθνική μας ενδοχώρα». Κι όμως δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι το ρεμπέτικο και οι φορείς του έχουν κατακτήσει στη μουσική μας ιστορία τον χώρο που τους αξίζει. Να γιατί ο συνθέτης και υπεύθυνος για τις «Γέφυρες», Δημήτρης Μαραγκόπουλος, επισήμανε πως μόλις στο 10% των ελληνικών ωδείων διδάσκεται η παραδοσιακή μας μουσική. Υπάρχουν και μεγαλύτερα παράλογα. Ο Χατζάκης ανέφερε την περίπτωση μιας καθηγήτριας μουσικής σε ιδιωτικά εκπαιδευτήρια, που δίδασκε πέρυσι στα παιδιά ότι η Μαρίκα Νίνου είναι επινοημένο πρόσωπο!

• Στον αντίποδα ο Γιώργος Νταλάρας και οι άλλοι ερμηνευτές που συμπράττουν μαζί του, οι Μπάμπης Στόκας, Σοφία Παπάζογλου, Ζαχαρίας Καρούνης, Ασπασία Στρατηγού, συνυπάρχουν στη σκηνή με απολύτως πραγματικές κι εμβληματικές μορφές του ρεμπέτικου. Τους Μαρίκα Νίνου, Μάρκο Βαμβακάρη, Βασίλη Τσιτσάνη, Γιάννη Παπαϊωάννου, Λουκά Νταράλα, υποδύονται, βασισμένοι σε κείμενα του Γιώργου Σκαμπαρδώνη, οι ηθοποιοί Τάνια Τρύπη, Αρτο Απαρτιάν, Αλέξανδρος Μούκανος, Εκτορας Καλούδης, Μανώλης Σειρεγάκης, Ελίτα Κουνάδη.

Πώς είναι για τον Γιώργο Νταλάρα να συναντά στη σκηνή τον «πατέρα» του, Λουκά Νταράλα;

• «Πέρυσι το σκεφτόμουν πολύ. Το ξεπέρασα. Το ξέρετε ότι έχω μια ιδιαίτερη σχέση με τον πατέρα μου, τον οποίο δεν έβλεπα συχνά. Εχω μια διπλή εικόνα για εκείνον: την εικόνα αυτού που έπρεπε να είναι κοντά μου και δεν ήταν και την εικόνα ενός καλλιτέχνη, που όμοιό του δεν έχω ξανακούσει. Είναι και τα δύο υπερβολικά. Εμαθα όμως να ζω μ' αυτές τις υπερβολές και μου αρέσει...».

* Τα βίντεο επιμελήθηκε ο Γρηγόρης Καραντινάκης, τα σκηνικά η Ερση Δρίνη, τα κοστούμια ο Γιάννης Μετζικώφ και τους φωτισμούς ο Αντώνης Παναγιωτόπουλος. Τα εισιτήρια στοιχίζουν 70, 50, 35, 19 και 11 (φοιτητικό) ευρώ και προπωλούνται στα ταμεία του Μεγάρου.

• Της ΝΑΤΑΛΙ ΧΑΤΖΗΑΝΤΩΝΙΟΥ, ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 17/03/2009