Επάγγελμα: μουσικός συμφωνικής ορχήστρας στην Ελλάδα

Ακολουθήσαμε τα Μουσικά Σύνολα του Δήμου Αθηναίων στην περιοδεία τους στην Ισπανία και αφουγκραστήκαμε όνειρα, προβλήματα, ελπίδες

• Στο πούλμαν που μεταφέρει τα μέλη της Συμφωνικής Ορχήστρας του Δήμου Αθηναίων από το αεροδρόμιο του Βίγκο στη γραφική Πονταβέδρα της Γαλικίας το κλίμα θυμίζει «πενταήμερη», με τη διαφορά ότι δεν είμαστε στη Ρόδο ή στην Κέρκυρα αλλά στην περιοδεία του μεγαλύτερου από τα Μουσικά Σύνολα του Δήμου Αθηναίων στη Ισπανία. Αστεία, πειράγματα, γηπεδικές διαφορές ανάμεσα σε Ολυμπιακούς και Παναθηναϊκούς. Ποτέ δεν φανταζόμουν ότι ο Καραγκούνης και ο Μότσαρτ μπορούν να βρεθούν τόσο κοντά. Κι όμως. Τα επόμενα βράδια, με κατάληξη την αποθεωτική συναυλία στην Εθνική Αίθουσα Συναυλιών της Μαδρίτης, παρουσία της Βασίλισσας της Ισπανίας Σοφίας, τα ίδια αυτά παιδιά δεν θα προλάβαιναν να δέχονται συγχαρητήρια. Τελικά, για όλα υπάρχει χώρος.

• Το «μυστικό» στην περίπτωση της Συμφωνικής Ορχήστρας των Μουσικών Συνόλων του Δήμου Αθηναίων είναι ο μικρός μέσος όρος ηλικίας: κοντά στα 30. Πολλοί από τους μουσικούς απέκτησαν σχετικά πρόσφατα τα διπλώματά τους. Αυτό «μεταφράζεται» σε όρεξη, κέφι, ενέργεια. Ο Δήμος Αθηναίων προσφέρει την καλή έξωθεν θεσμική μαρτυρία αλλά την ίδια ώρα είναι κι ένας γραφειοκρατικός μηχανισμός που, όχι σπάνια, μπορεί να αναχαιτίσει τη νεανική ορμή.

• Αναρωτιέμαι: ένας μουσικός του Δήμου Αθηναίων αισθάνεται καθόλου «δημόσιος υπάλληλος». Ο Σπύρος Φωκάς (κόρνο) ο οποίος ονειρεύεται μια μόνιμη στέγη για τα Μουσικά Σύνολα είναι σαφής: «Είμαστε δημόσιοι υπάλληλοι, έχουμε μισθολογική εξάρτηση από τον Δήμο αλλά η φύση της δουλειάς δεν μας επιτρέπει να χαλαρώσουμε. Κάθε φορά καλούμαστε να αποδείξουμε την αξία μας».

• Σήμερα στα Μουσικά Σύνολα εργάζονται 52 μόνιμοι και 45 έκτακτοι μουσικοί. Ενας «έκτακτος» συνάπτει συμβάσεις ορισμένου χρόνου κι ελπίζει ότι στο τέλος η σύμβασή του θα ανανεωθεί. Ανάμεσα σε έναν έκτακτο και σ’ ένα μόνιμο μουσικό υπάρχουν μισθολογικές διαφορές. Ενας μόνιμος μπορεί να αμείβεται με 1.400 ευρώ, ένας έκτακτος με 800.

«Εκτακτη»

• Η Ελένη Καμβυσίδη, πρώτη γυναίκα-τυμπανίστρια στην Ελλάδα, ανήκει στο «γκρουπ» των εκτάκτων. Υπέγραψε τετράμηνη σύμβαση τον Δεκέμβριο. Το καθεστώς της έκτακτης δεν την ενοχλεί καθόλου. «Δεν ξέρω αν είναι η ηλικία ή η τεράστια αγάπη γι’ αυτό που κάνω αλλά εστιάζω πάντα στο καλό, σ’ αυτό που μπορώ να δώσω και να πάρω».

• Στο ίδιο θετικό κλίμα και η φλαουτίστα Ηλέκτρα Καρανικόλα, επίσης συμβασιούχος, η οποία μετά από τρία χρόνια στο Βέλγιο προτίμησε να επιστρέψει γιατί αγαπάει τη χώρα της. Και γιατί ήθελε πάντα να γίνει μουσικός ορχήστρας. Αισθάνεται πολύ τυχερή που κατόρθωσε να επιλεγεί μετά από ακρόαση. Και πολύ σωστά. Οι ακροάσεις της Συμφωνικής Ορχήστρας συγκεντρώνουν μεγάλο αριθμό μουσικών για ελάχιστες θέσεις. «Στην Ορχήστρα μπαίνουν οι καλύτεροι», διαβεβαιώνει ο Γιώργος Κατσαρός, πρόεδρος των Μουσικών Συνόλων τα τελευταία δύο χρόνια. Και προσθέτει: «Η συντριπτική πλειοψηφία μας έρχεται μετά από σπουδές σε μεγάλες μουσικές ακαδημίες και ωδεία προηγμένων μουσικά χωρών. Τις ημέρες των ακροάσεων “πέφτουν” τηλέφωνα αλλά δεν υποκύπτουμε».

Και ξένοι

• Στην Συμφωνική του Δήμου Αθηναίων εργάζονται αρκετοί ξένοι μουσικοί. Στη θέση του πρώτου βιολοντσέλου συναντάμε τη Μιρέλα Ρούτσι, αλβανικής καταγωγής. Απόφοιτη της Ακαδημίας Τεχνών των Τιράνων, ήρθε στην Ελλάδα αποφασισμένη να παίξει μουσική. Αν δεν τα κατάφερνε, θα γύριζε πίσω. Από τους συναδέλφους της δεν έχει να θυμηθεί ούτε ένα επεισόδιο ρατσισμού. Παρόλα αυτά, ταλαιπωρείται με την ελληνική γραφειοκρατία. Τους τελευταίους τρεις μήνες δεν πληρώνεται.

Ο μισθός

• Και στο «διά ταύτα» τώρα. Μπορεί ένας μουσικός να ζήσει από τη δουλειά του σε μια Ορχήστρα; Τα 1.400 ευρώ είναι ο μισθός ενός μόνιμου μουσικού με 15ετή «προϋπηρεσία». Αλλά σχεδόν κανένας μουσικός της Συμφωνικής μόνιμος ή έκτακτος, δεν κάνει μόνο μια δουλειά. Η πολυθεσία επιτρέπεται και με τον νόμο.

• Το «παράπονο» του Γιώργου Περιστέρη (βιολί) είναι ότι τα Ωδεία εκπαιδεύουν τους εκκολαπτόμενους μουσικούς για να γίνουν σολίστ. «Στην ορχήστρα διδάσκεσαι ομαδικότητα και σιγά σιγά μαθαίνεις να πονάς τη “φανέλα“». «Είναι μεγάλη υπόθεση να φτάνεις στο σημείο να σ’ ενοχλεί το λάθος κάποιου άλλου. Κι εμείς αυτό το ζούμε στην Ορχήστρα. Να σ’ ενοχλεί το λάθος του άλλου σαν να το έκανες εσύ ο ίδιος».

Το Σύνολο «έσπασε»

• Η Συμφωνική Ορχήστρα του Δήμου Αθηναίων ιδρύθηκε τον Δεκέμβριο του 1996 με πρωτοβουλία του τότε δημάρχου Δημήτρη Αβραμόπουλου. Επαιζε κλασική μουσική, τζαζ, ελληνική, έντεχνη και λαϊκή, εκκλησιαστική. Το 2004 «έσπασε» σε περισσότερα «κομμάτια» και δημιουργήθηκαν τα Μουσικά Σύνολα: η Συμφωνική Ορχήστρα, η Μεικτή Χορωδία, η Big Band, το Εργαστήρι Ελληνικής Μουσικής, το ποπ συγκρότημα De Stijl, η Παιδική Χορωδία, το Κουαρτέτο Εγχόρδων, το Κουιντέτο Χάλκινων Πνευστών και το Σύνολο Παλαιάς Μουσικής. Αυτό που λίγοι γνωρίζουν είναι ότι όλες οι εμφανίσεις των Μουσικών Συνόλων του Δήμου Αθηναίων είναι ανοιχτές στο κοινό, χωρίς εισιτήριο.

• Η «τζάζι» Big Band διαθέτει το δικό της παθιασμένο κοινό και αυτές τις ημέρες μπορείτε να την «πετύχετε» στο χοροθέατρο «Ροές» στο Γκάζι. Επόμενη προγραμματισμένη συναυλία της στις 30 Μαρτίου. Εξαιρετικά δημοφιλείς είναι και οι εμφανίσεις της Συμφωνικής Ορχήστρας. Αν θέλετε να το διαπιστώσετε ιδίοις όμμασι δεν έχετε παρά να παρακολουθήσετε ένα από τα επόμενα προγράμματά της στο «Παλλάς» (6/4, 4/5 και 1/6).
  

• Του Δημητρη Ρηγοπουλου, Η Καθημερινή, 22/03/2009