- Το μυστήριο της αραβικής ερήμου και η μελαγχολία της ρωσικής στέπας, έτσι όπως τα απέδωσε μουσικά ένας Γάλλος: ο Μορίς Ζαρ, στον «Λόρενς της Αραβίας» και στον «Δόκτορ Ζιβάγκο». Οι μουσικές που συνέθεσε γι’ αυτές τις δύο ταινίες περιλαμβάνουν δύο από τα πιο κοσμαγάπητα μουσικά θέματα που γράφτηκαν ποτέ. Προχθές ο δημιουργός τους έπαψε να αναπνέει σε ηλικία 85 ετών. Ο Μορίς Ζαρ είχε διανύσει μια πολύ μεγάλη διαδρομή από τη Λυών της Γαλλίας (όπου γεννήθηκε το 1924) έως το Λος Αντζελες της Καλιφόρνιας, όπου και έκλεισε τα μάτια του. Μεγάλη πορεία, μουσικά κυρίως: ο «Λόρενς» και ο «Ζιβάγκο» δεν ήταν παρά μόνον δύο από τις πολλές συνθέσεις του Μορίς Ζαρ για το σινεμά.
Δύο Οσκαρ
- Υποτίθεται ότι θα γινόταν μηχανικός, σπουδάζοντας στη Σορβόννη. Ωστόσο, και παρά την επιμονή του πατέρα του, εγκατέλειψε τη Σορβόννη και γράφτηκε στο Ωδείο του Παρισιού. Την πρώτη του κινηματογραφική παρτιτούρα την ολοκλήρωσε το 1951. Οκτώ χρόνια αργότερα συνέθεσε τη μουσική για μία από τις πιο cult ταινίες στην ιστορία του σινεμά: το «Μάτια χωρίς πρόσωπο» του σημαντικού σκηνοθέτη Ζορζ Φρανζού. Η τρομακτική ιστορία ενός τρελού επιστήμονα, που παγιδεύει κοπέλες για να τους αφαιρεί το δέρμα, μεταφέροντάς το στο παραμορφωμένο πρόσωπο της κόρης του, αποδίδεται άκρως ατμοσφαιρικά, όχι μόνον χάρη στην κάμερα του ευφυούς Φρανζού, μα και στις υποβλητικές συγχορδίες των εγχόρδων του Ζαρ, ο οποίος έδειχνε το πηγαίο ταλέντο του.
- Η μεγάλη πρόκληση ήρθε δύο χρόνια μετά: το 1961 κλήθηκε να γράψει τη μουσική υπόκρουση για τον «Λόρενς της Αραβίας» του Ντέιβιντ Λιν. The rest is History: το πρώτο βραβείο Οσκαρ, το 1962, διαδέχθηκε μία ακόμα βράβευση με το χρυσό αγαλματάκι, το 1967, με το «Δόκτορ Ζιβάγκο».
- Η συνέχεια για τον Ζαρ θα είναι ανάλογα εντυπωσιακή: μουσική για τους «Καταραμένους» (1969) του Λουκίνο Βισκόντι και για τον «Ανθρωπο που θα γινόταν βασιλιάς» (1975) του Τζον Χιούστον, μεταξύ των άλλων. Μεγάλες ταινίες που υποστηρίχθηκαν έξοχα από τον ανεξάντλητο Ζαρ. Και ακόμα: «Τοπάζ» (1969), «Ο τελευταίος μεγιστάνας» (1976), αλλά και μουσική για την τηλεόραση: «Ο Ιησούς από τη Ναζαρέτ» (1977) του Τζεφιρέλι, πολλοί θυμούνται και το «Σογκούν» (1980).
- Μέσα στη δεκαετία του ’80, ο Μορίς Ζαρ συνέθεσε τη μουσική για το επικό «Πέρασμα στην Ινδία» (1984 - ένα ακόμα Οσκαρ), ενώ αυτή είναι και η εποχή που πέρασε στη σφαίρα του ηλεκτρονικού ήχου. Η ηλεκτρονική του μουσική για τα «Επικίνδυνα χρόνια» (1982), με δύο λαμπερούς και πανέμορφους Μελ Γκίμπσον και Σιγκούρνι Γουίβερ, για τον «Σιωπηλό μάρτυρα» (1985), καθώς και για το εκρηκτικό «Αδιέξοδο» (1987), είναι μερικές από τις ταινίες που ξεχώρισαν για τον νέο, ηλεκτρονικό ήχο του Μορίς Ζαρ.
Χρυσή Σφαίρα
- Το 1989 ο Ζαρ συνέδεσε το όνομά του με τον «Κύκλο των πεθαμένων ποιητών» (βραβείο της Βρετανικής Ακαδημίας) και έν χρόνο αργότερα έγραψε εξαιρετική μουσική για το «Ξύπνημα στον εφιάλτη» του Αντριαν Λιν, όμως εκείνο που ξεχώρισε την ίδια χρονιά ήταν η μουσική του για το «Φάντασμα», όπου «έπαιξε» με το πασίγνωστο «Unchained Melody» Η τελευταία σημαντική βράβευση για τον Ζαρ ήρθε το 1995, μία Χρυσή Σφαίρα, για τη «Βόλτα στα σύννεφα». Ολόκληρη η ζωή του Μορίς Ζαρ είναι συνυφασμένη με τη μουσική (γιος του είναι ο επίσης διάσημος Ζαν Μισέλ Ζαρ).
- Η κινηματογραφική μουσική θεωρείται πλέον μια πολύ απαιτητική, σχεδόν αυτόνομη τέχνη και ο Μορίς Ζαρ είναι ένας από εκείνους τους συνθέτες που προσέφερε πολλά σε αυτό το στοιχείο αυτονομίας που έχουν πλέον τα soundtrack. Μετά τους «κλασικούς» Ελμερ Μπερνστάιν, Μπέρναρντ Χέρμαν, Λέοναρντ Ρόζενμαν, Μαξ Στάινερ, Ντμίτρι Τιόμκιν κ. ά., ο Μορίς Ζαρ παίρνει άνετα τη θέση του στους πιο «μοντέρνους» Χένρι Μαντσίνι, Νίνο Ρότα, Ενιο Μορικόνε, Τζον Ουίλιαμς, Τζέρι Γκόλντσμιθ, δείχνοντας τον δρόμο στους «σύγχρονους» Μάικλ Νάιμαν, Φίλιπ Γκλας, Ρουίτσι Σακαμότο, Βιμ Μέρτενς, Ζμπίγκνιεβ Πράισνερ κ. ά. Ο Μορίς Ζαρ ήταν ένας εμπνευσμένος συνθέτης ήχων που «έντυνε» εικόνες αριστοτεχνικά. Ο ήχος του δεν είναι πάντα τόσο αναγνωρίσιμος, όπως του Μορικόνε ή του Ρότα, όμως οι περισσότεροι σφυρίζουν τις μελωδίες του.
- Του Ηλια Mαγκλινη, Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 31-03-09
No comments:
Post a Comment