ΜΑΡΙΑ ΦΑΡΑΝΤΟΥΡΗ ΣΤΗ ΜΙΚΡΗ ΕΠΙΔΑΥΡΟ

«Τραγουδάω για το τραγικό τέλος του έρωτα»

Της Χάρης Ποντίδα, ΤΑ ΝΕΑ, 24/07/2008

«Πιστεύω στο ταλέντο του Γιώργου- Εμμανουήλ Λαζαρίδη και την ικανότητά του να επικοινωνεί με τον σημερινό ακροατή» λέει η Μαρία Φαραντούρη, που ερμηνεύει το νέο του έργο στη Μικρή Επίδαυρο

Κλασική φόρμα με στοιχεία τζαζ- ροκ και δημοτικής μουσικής διακρίνει τον κύκλο τραγουδιών που έγραψε για τη Μαρία Φαραντούρη ο Γιώργος- Εμμανουήλ Λαζαρίδης. Από την εποχή που η ελληνική μυθολογία μίλησε για τον έρωτα, το σενάριο επαναλαμβάνεται: ο έρωτας τελειώνει τραγικά. Έρωτας και θάνατος μαζί, στα πρόσωπα μυθολογικών ζευγαριών όπως του Ορφέα και της Ευρυδίκης, του Ιππόλυτου και της Φαίδρας ή του Νάρκισσου και της Ηχούς.

Οι ιστορίες τους (και πέντε ακόμη ζευγαριών από την ελληνική μυθολογία) έδωσαν το έναυσμα για τη δημιουργία ενός νέου μουσικού έργου με τον τίτλο «Ο έρωτας τελειώνει τραγικά», που θα παρουσιάσει σε παγκόσμια πρώτη στη Μικρή Επίδαυρο η Μαρία Φαραντούρη. Οι στίχοι έχουν γραφεί από την Αγαθή Δημητρούκα και η μουσική από τον ανερχόμενο συνθέτη και πιανίστα ΓιώργοΕμμανουήλ Λαζαρίδη, που τα τελευταία χρόνια ζει μεταξύ Λονδίνου και Αθήνας.

«Σαν μια σουίτα που αποτελείται από επτά εξαιρετικά τραγούδια» εξηγεί η Μαρία Φαραντούρη, «τραγούδια κλασικής φόρμας, αλλά με πολλά δάνεια από την τζαζ, το ροκ ή ακόμη και από τη δημοτική μας παράδοση. Μια πολύ μοντέρνα οπτική».

Ο ηθοποιός Κώστας Γάκης θα προετοιμάζει το κοινό για την ιστορία που θα ακούει, η σοπράνο Βίκυ Γιαννούλα θα κάνει τα φωνητικά, ενώ στο πιάνο θα κάθεται ο ίδιος ο συνθέτης. Θα τον συνοδεύουν οι Χ. Γρίμπας (βιολοντσέλο), Κ. Μακρυγιαννάκης (κιθάρα), Θ. Ατζακάς (κιθάρα, ούτι) και Κ. Αναστασιάδης (κρουστά). Στο δεύτερο μέρος θα ακούσουμε τη «Σκοτεινή μητέρα» με την Βerliner Ιnstrumentalisten (μουσική Μάνου Χατζιδάκι και στίχοι Νίκου Γκάτσου) στην ολοκληρωμένη του μορφή, πρώτη φορά από την πρώτη του παρουσίαση το 1986. Η ενορχήστρωση έγινε από τον Ηenning Schmiedt.

«Είχα την τύχη να τραγουδήσω στον δίσκο και στις περιορισμένες συναυλίες που ακολούθησαν μετά, υπό τη διεύθυνση του ίδιου του συνθέτη, λόγος που με κάνει να νιώθω διπλά συγκινημένη και διπλά υπεύθυνη: από τη μια, οι μνήμες μου από τη διδασκαλία του Χατζιδάκι και, απ΄ την άλλη, η ευθύνη να παρουσιάσω το έργο είκοσι χρόνια μετά, σε μια γενιά με διαφορετικά ακούσματα και με νέα σύμβολα», αναφέρει η Μαρία Φαραντούρη.

Γι΄ αυτή τη νέα γενιά μιλάμε μαζί της, τη νέα γενιά ακροατών αλλά και συνθετών, για να καταλήξουμε στο άνυδρο τοπίο του σημερινού τραγουδιού και τους εκπροσώπους του. «Η δική μου γενιά έχει περάσει προ πολλού τα πενήντα» έλεγε. «Κι ενώ σε όλους τους χώρους, στο έντεχνο, στο ροκ, στο λαϊκό, έχουν δώσει δείγμα γραφής νεώτερες γενιές, στο σύγχρονο τραγούδι που έχει κλασική βάση υπάρχει έλλειψη. Γι΄ αυτό ενθουσιάστηκα με το έργο του Λαζαρίδη. Είναι πρωτοποριακό έργο, με πολλή φαντασία. Καμία σχέση με ό,τι έχουμε ακούσει μέχρι στιγμής», παρατηρεί.

Σε μια εποχή που η τυποποιημένη τραγουδιστική πλημμυρίδα έχει βάλει στην άκρη την ποίηση και τη λόγια μουσική, ο 28χρονος συνθέτης και πιανίστας είναι μια ανάσα ελπίδας για την Ελληνίδα τραγουδίστρια που επισημαίνει: «Και επειδή είναι ένα έργο που έχει και πολλή κίνηση πάνω στη σκηνή, πιστεύω ότι θα γίνουν κι άλλα πράγματα στο μέλλον».

ΑΤΤΙΚΙΖΟΝΤΕΣ ΜΙΚΡΟΑΣΤΙΚΩΣ

Σε ήχο ελληνικό. Του ΓΙΩΡΓΟΥ Ε. ΠΑΠΑΔΑΚΗ, ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 23/07/2008

ΑΤΤΙΚ - ΑΦΙΕΡΩΜΑ. ΠΑΡΑΓΩΓΗ: PROTASIS

Νέες εκτελέσεις επιτυχιών του Αττίκ με τη Μαρία Κανελλοπούλου, τη Χρυσούλα Στεφανάκη, τη Νένα Βενετσάνου, τη Γωγώ Βαγενά, τον Μπάμπη Τσέρτο, τον Θάνο Πολύδωρα και τον Θέμη Ανδρεάδη. Στο ερώτημα (για όποιον, έστω, το θέτει) ποιο είναι το ζητούμενο από μια σύγχρονη εκτέλεση τραγουδιών μιας περασμένης εποχής, μιας άλλης κοινωνίας, απαντά (διά του έργου του) με σαφήνεια, πιστεύω, ο μουσικός υπεύθυνος της νέας αυτής εκδοχής, ο ενορχηστρωτής Δαυίδ Ναχμίας που, όπως διαβάζουμε, μελετά για αρκετά χρόνια το έργο του Αττίκ. Εξ όσων τουλάχιστον αντιλαμβάνομαι, η άποψη και η συμβολή τού ενορχηστρωτή κινείται στα όρια -και υπηρετεί την ανάγκη- μιας ευπρεπούς αναπαράστασης των παλαιών (πρώτων, δεύτερων) εκτελέσεων, όπως τουλάχιστον αυτές ακούγονται στους δίσκους γραμμοφώνου. Αυτό ορισμένοι το ονομάζουν «σεβασμό» στον συνθέτη.

Ελάχιστες, δηλαδή, ή καθόλου, παρεμβάσεις στο ύφος, το στιλ, στα όργανα ή σε ό,τι άλλο, τελοσπάντων, συνιστά μια θεμιτή μουσική ή, γενικότερα, καλλιτεχνική παρέμβαση - κατάθεση, μια προσωπική ανάγνωση ενός υλικού που υποτίθεται πως ενδιαφέρει και συγκινεί τον δημιουργό που καταπιάνεται μ' αυτό. Ο ενορχηστρωτής είναι χωρίς αμφιβολία συνεπής, ορθογράφος, προσεκτικός, επιμελής και κυρίως προσηλωμένος σ' αυτό που θα ονομάζαμε γραφικότητα της παλαιάς ελαφράς μουσικής ψυχαγωγίας. Σε ό,τι αφορά τη διευθέτηση των μουσικών οργάνων, φαίνεται να έχει μια καλή εποπτεία.

Στον τομέα όμως της καθοδήγησης των τραγουδιστών (που αποτελούν και τα σημαντικότερα και «κρισιμότερα» εργαλεία του) μάλλον δεν ισχύει το ίδιο. Εδώ δεν ασκείται ανάλογος έλεγχος, κάποτε, μάλιστα, τα πράγματα μοιάζουν να αφήνονται στην τύχη τους ή, καλύτερα, στον πατριωτισμό ή στο έλεος των τραγουδιστών που, άλλος λιγότερο άλλος περισσότερο, μακράν του πνεύματος των τραγουδιών, μακράν και από το όποιο κάλλος τους, αναπαράγουν μια μεταγενέστερη, ήδη όμως παλαιομοδίτικη, κενή, ψευτορομαντική εικόνα της προπολεμικής «καλής» εποχής, αλλά όπως περίπου την αντιλαμβάνονταν οι μικροαστοί κομφορμιστές «γλεντζέδες» της πρώτης μεταπολεμικής εποχής. Χωρίς κάποια τωρινή, δική τους, στιλιστική, καλλιτεχνική, εντέλει πνευματική, αλήθεια. Τα παλιά τραγούδια μάς δείχνουν, ακόμα μια φορά, πόσο λίγο επαρκούν οι σωστές νότες, οι ορθογραφίες, οι καλλιφωνίες, οι καλές προθέσεις και τα άλλα τυπικά προσόντα του ωδείου.

Εξαίρεση αποτελεί ο Μπάμπης Τσέρτος που, είτε λόγω βιωμάτων, είτε λόγω μελέτης, είτε ακόμη διότι δεν διστάζει να εκτεθεί, διατυπώνει μια ερμηνεία που ούτε μιμείται, ούτε παραπέμπει σε κάτι που είναι «ολιγώτερο» των πρωτοτύπων. Από τη Νένα Βενετσάνου που περιμέναμε, ίσως, τα περισσότερα, ελάβαμε, πιστεύω, τα λιγότερα: Στον τρυφερό λυρισμό του «Ζητάτε να σας πω» εσώρευσε μεγάλες ποσότητες στόμφου, επικού πάθους, για να μην πούμε ρωμαϊκού θριάμβου. Στο σατιρικό «Δεν σου πάει το πάχος, Δημητράκη» δεν επεφύλαξε καλύτερη τύχη ο Θέμης Ανδρεάδης: ευκολίες φτηνής επιθεώρησης. Η «ερμηνεία» του ίσως να ήταν καλύτερη αν είχε ακούσει ή τον ίδιο τον Αττίκ ή τον Τάκη Μηλιάδη στο ίδιο τραγούδι.

Γενικώς οι καλλιτέχνες του δίσκου δεν είχαν, ως φαίνεται, απορίες για τον Αττίκ. Σ' αυτόν έχουν αναφερθεί δεκάδες σχολιαστές, εκφωνητές, μουσικοπαραγωγοί, συγγραφείς δημοσιογράφοι, κριτικοί κ.λπ. - όλοι υμνητικά - εδώ και πάνω από μισόν αιώνα. Οι αναφορές αυτές αποτελούν κατόπιν τα «τεκμήρια» για τους νεότερους μελετητές, ερευνητές και καλλιτέχνες. Εχει άραγε (όπως και άλλες προσωπικότητες) μυθολογηθεί, και πόσο; Ηταν πράγματι μεγάλος ή απλώς καλύτερος των συγχρόνων του; Γιατί καμιά φορά ένα «συγκλονιστικό» τραγούδι των παππούδων φαίνεται αστείο στους εγγονούς;

ΦΛΑΜΕΝΚΟ ΣΟΟΥΛ ΑΠΟ ΜΙΑ «ΚΟΡΗ ΤΗΣ ΦΩΤΙΑΣ»

Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΑΝΑΣΤΑΣΟΠΟΥΛΟΥ, ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 23/07/2008

Κάποτε τραγουδούσε μπλουζ χωρίς να ξέρει τους στίχους και μιμούνταν την Τίνα Τάρνερ στα καζίνα του Λας Βέγκας. Η Buika, σταρ πια της νέας σκηνής του φλαμένκο, εμφανίζεται αύριο στο «Σχολείον».

Η Buika τραγουδάει φλαμένκο με την ίδια άνεση που ερμηνεύει τζαζ προσθέτοντας κι έναν αφρικάνικο ρυθμό

«Τραγουδάω ό,τι νιώθω και νιώθω ό,τι τραγουδάω». Μέσα σε ένα φλογερό μίγμα από παραδοσιακό φλαμένκο που χάνεται σε σόουλ, τζαζ και φανκ ρυθμούς η Buika τραγουδάει με την αισθησιακή φωνή της «την αλήθεια και τον έρωτα. Τραγουδάω από την ψυχή μου, να βγάλω ό,τι κρύβω μέσα μου, ώστε να μη με πληγώνει πια». Αυτό το σπαρακτικό νεόκοπο φλαμένκο, όπως το τραγουδάει στο νέο άλμπουμ της «Nina De Fuego» (Κόρη της Φωτιάς), το παρουσιάζει αύριο στο «Σχολείον», στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών.

Γεννημένη σε μια φτωχογειτονιά της Πάλμα Ντε Μαγιόρκα από γονείς πολιτικούς πρόσφυγες που διέφυγαν από τη Γουινέα, κυνηγημένοι από τη δικτατορία του Σεκού Τουρέ, η τριανταπεντάχρονη Buika μεγάλωσε στους δρόμους δίπλα στους Τσιγγάνους της περιοχής. «Το φλαμένκο ήταν η πρώτη μουσική που θυμάμαι από μικρή», λέει στις συνεντεύξεις της. «Βρισκόταν παντού, ο ρυθμός του έμπαινε από τα παράθυρα και ανακατευόταν με την αφρικάνικη μουσική και τα λάτιν που άκουγαν οι γονείς μου».

Αλλά η φωνή της πρωτοδοκιμάστηκε στα μπλουζ, όταν στα δεκαεπτά της μια θεία της την έπεισε να τραγουδήσει σε ένα μπλουζ κλαμπ. «Την πρώτη φορά στη σκηνή ήμουν τρομοκρατημένη», λέει, «δεν ήξερα κανένα μπλουζ. Αλλά χρειαζόμουν τα χρήματα. Οπότε επινοούσα στίχους με τα ελάχιστα αγγλικά μου, του στιλ "το μωρό μου με άφησε", έτσι κι αλλιώς κανείς δεν καταλάβαινε. Εβλεπαν μια μαύρη τραγουδίστρια σε μια μπλουζ μπάντα και πίστευαν ότι ήμουν υπέροχη».

Ομως δεν κόλλησε στα μπλουζ. Ακουγε και την ποπ του '80, Μαντόνα και Μάικλ Τζάκσον. Και όταν η σκηνή της χάουζ, το '90, έφτασε στη Μαγιόρκα και την Ιμπιθα, ήταν ανάμεσα στο πλήθος που συμμετείχε στα διονυσιακά ρέιβ. Και ύστερα ταξίδεψε στο Λας Βέγκας για να κάνει σόου στα καζίνα, παριστάνοντας πότε την Τίνα Τάρνερ και πότε την Νταϊάνα Ρος. «Πίστευα ότι εκεί θα γινόμουν σταρ», διηγείται, «αλλά το Λας Βέγκας δεν είναι ανθρώπινη πόλη, τα πάντα κινούνται γύρω από τον τζόγο. Ετσι γύρισα πίσω».

Το 2005 κυκλοφόρησε το ομώνυμο ντεμπούτο της, μια μίξη από φλαμένκο σόουλ και αφρικάνικους ρυθμούς. Αλλά η φήμη ήρθε με το δεύτερο άλμπουμ, το «Mi Nina Lola», που την έκανε γνωστή πέρα από τα σύνορα της χώρας της. «Ποτέ δεν περίμενα να έχει τόση επιτυχία», λέει η Buika. «Από την άλλη όμως το φλαμένκο είναι η μουσική που ακούγεται σε κάθε γωνιά της Ισπανίας. Και είναι μια μουσική όπου μπορείς να παρέμβεις με φανκ κιθάρες ή σόουλ μελωδίες». Για τον Τύπο ήταν το νέο πρόσωπο που χρειαζόταν για να προσφέρει μια πνοή ζωντάνιας στο παλιομοδίτικο φλαμένκο.

Στην επιτυχία της συνέβαλε και ο παραγωγός Χαβιέ Λιμόν, συνεργάτης του Κουβανού πιανίστα Μπέμπο Βαλντές, ένας μάγος που ανακατεύει «το παραδοσιακό φλαμένκο με μουσικές από τη σύγχρονη σκηνή». Αυτός έχει κάνει παραγωγή και στο πρόσφατο άλμπουμ που κυκλοφόρησε τον Μάιο. «Η φωνή της Buika είναι μαγευτική», είχε πει ο Λιμόν όταν την πρωτάκουσε. «Τραγουδάει τα φλαμένκο με την ίδια άνεση που ερμηνεύει κλασικά τζαζ τραγούδια και προσθέτει σε όλα αυτά έναν πρωτόγονο αφρικάνικο ρυθμό. Κι αυτό την κάνει να ξεχωρίζει».

* «Σχολείον»: Πειραιώς 52, Μοσχάτο, μετά τη γέφυρα Κηφισού. Εναρξη 9.00 - Εισιτήριο 25 ευρώ.

ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΠΛΗΜΜΥΡΙΔΑ ΤΥΠΟΠΟΙΗΜΕΝΟΥ ΤΡΑΓΟΥΔΙΟΥ

Της Μαριας Φαραντουρη, Η Καθημερινή, 23/07/2008

Τις μνήμες της, τις αγωνίες της, και τις ελπίδες της για το σύγχρονο ελληνικό τραγούδι επισημαίνει η Μαρία Φαραντούρη στο κείμενο που έγραψε ειδικά για την «Κ», με αφορμή τις δύο συναυλίες, την Παρασκευή και το Σάββατο στη Μικρή Επίδαυρο, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών:

• Βαριά ευθύνη

«Με ιδιαίτερη χαρά συμμετέχω στις συναυλίες αυτές, όπου καλούμαι να ερμηνεύσω δύο έργα: στο πρώτο μέρος, ένα καινούργιο” Ο έρωτας τελειώνει τραγικά”, με μουσική του Γιώργου Λαζαρίδη, του διεθνώς αναγνωρισμένου πιανίστα μας, ο οποίος εξελίσσεται και σε πολλά υποσχόμενο συνθέτη, και με ποιητικούς στίχους της Αγαθής Δημητρούκα, η οποία είχε κα την αρχική ιδέα. Στο δεύτερο μέρος, ένα έργο που, από την πρώτη του παρουσίαση το 1986-1987, δεν έχει ξαναπαρουσιαστεί ολόκληρο. Πρόκειται για τη” Σκοτεινή Μητέρα”, απόσταγμα πείρας δύο μεγάλων δημιουργών: του Μάνου Χατζιδάκι και του Νίκου Γκάτσου.

Είχα την τύχη τότε να το τραγουδήσω στο δίσκο και στις περιορισμένες συναυλίες που ακολούθησαν, υπό τη διεύθυνση του ίδιου του συνθέτη, λόγος που με κάνει να νιώθω τώρα διπλά συγκινημένη και διπλά υπεύθυνη: από τη μια οι μνήμες μου από τη διδασκαλία του Χατζιδάκι, κι από την άλλη η ευθύνη να παρουσιάσω το έργο, είκοσι χρόνια μετά, σε μια γενιά με διαφορετικά μουσικά ακούσματα και με νέα σύμβολα -ως επί το πλείστον εφήμερα- να τη δονούν. Δεν είναι τυχαία η παρουσίαση των δύο αυτών έργων μαζί.

Η” Σκοτεινή Μητέρα”, παρά τις προθέσεις των δημιουργών της να γράψουν” απλά” τραγούδια, είναι ένα” ακριβό” λυρικό έργο, όπου αναδεικνύεται η πλούσια μελωδική γραφή του Χατζιδάκι και ο ποιητικός λόγος του Γκάτσου, φορτισμένος από τις διαψεύσεις μιας ζωής. Οι ακροατές, στους οποίους απευθύνεται, πρέπει να” βασανίζονται” από ευαισθησίες υπαρξιακές και πνευματικές ανησυχίες. Αλλά τους ίδιους ακροατές αναζητά και το άλλο έργο, το φορτισμένο από την απόλυτη διάψευση του έρωτα, που είναι ο θάνατος.” Ο έρωτας τελειώνει τραγικά”, ευτυχώς όχι για μας αλλά για οκτώ, προς το παρόν, γνωστά ζευγάρια της μυθολογίας μας.

Εμείς, σε μια εποχή όπου η πραγματικά έντεχνη ή λόγια μουσική και η ποίηση έχουν εκδιωχθεί στο περιθώριο από την τυποποιημένη τραγουδιστική πλημμυρίδα, παίρνουμε τώρα μια ανάσα κι ελπίζουμε ότι υπάρχουν νέες δημιουργικές δυνάμεις σε όλες τις τέχνες, που θα προχωρήσουν με έμπνευση για να βάλουν τη δική τους σφραγίδα και να συστήσουν ένα καινούργιο καλλιτεχνικό γίγνεσθαι.

• Δημιουργικές δυνάμεις

Προσωπικά έχω εμπιστοσύνη στον Λαζαρίδη και τη Δημητρούκα, ότι μπορούν από κοινού να οδηγήσουν σε ανανέωση το ελληνικό τραγούδι και είμαι ιδιαίτερα ευτυχής που συμπορεύομαι μαζί τους σ’ αυτό το πρώτο βήμα. Τους αισθάνομαι φίλους μου και τους ευχαριστώ για τις ωραίες στιγμές που περάσαμε κατά την προετοιμασία αυτού του έργου. Ωστόσο, η τελική κρίση ανήκει στο κοινό, ένα πρωτοπόρο κοινό, που αγκαλιάζει ό, τι πιο πνευματικό έχουμε σήμερα ως πραγματικότητα ή ως ανάγκη».

Δεν είναι συχνό φαινόμενο η δημόσια αναγνώριση και επιβράβευση συνεργατών. Η Μαρία Φαραντούρη όμως δεν φείδεται επιβραβεύσεων. Ενα κείμενο που δηλώνει το ήθος της σπουδαίας ερμηνεύτριας και την άποψή της για το τραγούδι και τις σύγχρονες ευαισθησίες.

Info: «Κύκλοι τραγουδιών για τη Μαρία Φαραντουρη», μουσική Γιώργος Λαζαρίδης, Μάνος Χατζιδάκις. Παρασκευή 25 και Σάββατο 26 Ιουλίου, στη Μικρή Επίδαυρο.

Η ΚΑΡΔΙΑ ΤΗΣ ΤΖΑΖ ΧΤΥΠΑ ΚΑΙ ΠΑΛΙ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Ελληνες και ξένοι μουσικοί ανεβαίνουν στη σκηνή του Μύλου για συναυλίες από τις 18 ως τις 27 Σεπτεμβρίου

Γ. ΣΚΙΝΤΣΑΣ, ΤΟ ΒΗΜΑ, 23/07/2008

Πρόσωπα από τις συναυλίες που αναμένονται τον Σεπτέμβριο στη Θεσσαλονίκη: Επάνω, στιγμιότυπο από την παράσταση Κρουστομάνια. Επάνω δεξιά ο Δημήτρης Βασιλάκης, αριστερά η Εύη Σιαμαντά και δεξιά ο Τίμο Λάσι

Πέντε χρόνια, περισσότεροι από 5.000 θεατές, πάνω από 60 διαφορετικά μουσικά σχήματα, περίπου 200 διαφορετικοί μουσικοί και η καρδιά της τζαζ συνεχίζει να χτυπά στη Θεσσαλονίκη. Οπως κάθε χρόνο έτσι και εφέτος το καλοκαίρι φεύγει με την κλασική πλέον Γιορτή της Τζαζ που διοργανώνει ο Σύλλογος Φίλοι της Τζαζ και Δημιουργικής Μουσικής. Εφέτος η 6η Συνάντηση Τζαζ και Δημιουργικής Μουσικής θα διαρκέσει από τις 18 ως και τις 27 Σεπτεμβρίου στον πολυχώρο «Μύλος» της Θεσσαλονίκης. Το πρόγραμμα του δεκαημέρου περιλαμβάνει δεκαέξι μουσικά σχήματα, από τα οποία συμπράττουν Ελληνες και μουσικοί από Βρετανία, Φινλανδία, Γερμανία και Ηνωμένες Πολιτείες.

Οπως και οι προηγούμενες, και η εφετινή Γιορτή της Τζαζ στηρίζεται σε τρεις άξονες, όπως τους διατυπώνει ο κ. Γιάννης Κουτσουρίδης, πρόεδρος του Συλλόγου Φίλοι της Τζαζ και της Δημιουργικής Μουσικής: « Παρουσίαση πρωτότυπων μουσικών παραγωγών,συμπράξεις ελλήνων και ξένων μουσικών και,τέλος,παρουσίαση ελλήνων μουσικών που ζουν και εργάζονται στο εξωτερικό » και προσθέτει: « Η Γιορτή της Τζαζ άρχισε το 2003 και από το 2006 πραγματοποιείται στον Μύλο.Εφέτος αναμένουμε περί τις 2.500- 3.000 θεατές ». Να σημειωθεί ότι οι συναυλίες θα ηχογραφούνται καθημερινώς και η ΕΒU (Ευρωπαϊκή Ενωση Ραδιοφώνων) θα αποστέλλει το υλικό σε ευρωπαϊκά και καναδικά ραδιόφωνα. Μέρος των συναυλιών θα μεταδίδεται από τους 95,8 του ραδιοσταθμού της ΕΡΤ 3. Η 6η Συνάντηση αρχίζει στις 18 Σεπτεμβρίου με το τετραμελές συγκρότημα Ηard Groove Quartet και καλεσμένο τον Γιάννη Οικονομίδη στην τρομπέτα. Ακολουθεί ο Γιάννης (Σουηδός) Παυλίδης, ο οποίος έρχεται με το τρίο του από τη Βρετανία για να παρουσιάσει συνθέσεις του και επιλεγμένες διασκευές.

Στις 19/9 είναι η σειρά των Gorilla (γκεστ Εύη Σιαμαντά στη φωνή και στο τραγούδι), στις 20/9 ακολουθούν οι Σάσα Παπαλάμπρου και Δημήτρης Γουμπερίτσης με συνθέσεις προσωπικές και στάνταρντ όλες διασκευασμένες για μπάσο και φωνή. Την ίδια ημέρα ο σαξοφωνίστας Τσακ Μάνινγκ με το κουαρτέτο του παρουσιάζει πρόγραμμα στο οποίο κυριαρχούν οι μπαλάντες χωρίς να αγνοεί τη φρενήρη post bop. Στις 21/9 λόγο έχουν τα έντονα μουσικά χρώματα των ΕΟS και οι λυρικές συνθέσεις όσο και οι ρυθμικοί αυτοσχεδιασμοί του Τηλέμαχου Μούσα και του κουαρτέτου του. Το πρώτο πενθήμερο των εκδηλώσεων ολοκληρώνεται με τους Κρουστομάνια, μια μουσική παράσταση με άξονα τις παραδόσεις των λαών όπου στο επίκεντρο είναι τα κρουστά.

Το δεύτερο πενθήμερο ανοίγει στις 23/9 με τους Παντελή Στόικο,Φέργκους Κάρι,Ανδρέα Συμβουλόπουλο και Χρήστο Γερμενόγλου. Την ίδια ημέρα ακολουθεί το σύνολο Τerra Ιncognita του Νεκτάριου Καραντζή με ένα ιδίωμα από τζαζ, κλασική, αβανγκάρντ και ροκ. Στις 24/9 θα λάβει χώρα μια ελληνογερμανική σύμπραξη. Ο πιανίστας Τόμας Ρύκερτ , ο άλτο σαξοφωνίστας Ιγκνατς Ντίνι και το τρίο του Δημήτρη Βασιλάκη συναντιούνται για να συνομιλήσουν με φόντο τις συνθέσεις τους, χωρίς όμως να γυρίσουν και την πλάτη στα τζαζ στάνταρντ.

Ο Σάκης Παπαδημητρίου με τους συνεργάτες του παρουσιάζουν στις 25/9 την παράσταση με τίτλο «Ο ήχος της οθόνης». Στο πρώτο μέρος κυριαρχούν τραγούδια από τον διεθνή κινηματογράφο, ενώ στο δεύτερο θα προβληθούν τέσσερις βωβές ταινίες («Αραμπέσκ» της Ζερμέν Ντυλάκ, «Η ζωή και ο θάνατος του 9413» του Ρόμπερτ Φλόρεϊ , «Φιλμ» του Αλαν Σνάιντερ σε σενάριο Σάμουελ Μπέκετ και «Ο μετανάστης» με τον Τσάρλι Τσάπλιν ) με συνοδεία ζωντανής μουσικής. Στις 26/9 είναι η σειρά των Ηuman Τouch με ένα πρόγραμμα αυτοσχεδιασμών και συνθέσεών τους και, τέλος, η Γιορτή ρίχνει αυλαία στις 27/9 με τους Soul Groove, που παρουσιάζουν φολκ και μπλουζ με τζαζ επιρροές, για να ακολουθήσει ο Γιώργος Κοντραφούρης και το τρίο του με τον Τίμο Λάσι.

Οι συναυλίες αρχίζουν στις 21.30- σε περίπτωση βροχής δεν αναβάλλονται. Εισιτήρια προς 15 ευρώ την ημέρα, 10 ευρώ το φοιτητικό και για μέλη του συλλόγου. Εισιτήριο δεκαημέρου: 90 ευρώ (φοιτητικό και μέλος συλλόγου: 60 ευρώ). Πληροφορίες στο www.jazznet.gr

Κοντά στη Νάνα Μούσχουρη, στο Ηρώδειο, που βρήκε την αγάπη του...

Η αγάπη μας για τη Νάνα απόψε στο Ηρώδειο. «Κι όταν τη βρω, σ’ τ’ ορκίζομαι, πως θα ντυθώ στα άσπρα».

Ο Μάνος Χατζιδάκις με την Ορχήστρα των Χρωμάτων σε ακριτική μουσική αποστολή στο Καστελλόριζο, Αύγουστος 1992, με πανσέληνο και πουνέντε. Η Νάνα Μούσχουρη στο «Χάρτινο Φεγγαράκι» του Νίκου Γκάτσου. Φόντο, σαν μαγεμένα, τα τοπόσπιτα στο Κορδόνι.

Ευρωβουλευτής η Νάνα Μούσχουρη, με τον πρόεδρο της Επιτροπής για την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα στην έκθεση που διοργάνωσε στο Στρασβούργο «Πέτρες χωρίς αξία – Μνημεία των Θεών».

Tης Eλενης Mπιστικα, Η Καθημερινή, 23/07/2008

Αρνούμαι να χαρακτηρίσω την αποψινή και την αυριανή συναυλία της Νάνας Μούσχουρη «αποχαιρετιστήρια». Και δεν θα είμαι η μόνη. Είναι πολλοί εκείνοι που δεν μπορούν να φανταστούν ότι «το κορίτσι με τα μαύρα λαμπερά μαλλιά και τα γυαλιά», που έδωσε σκοπό στη ζωή μας με το «Κάπου υπάρχει η αγάπη μου, μα εγώ δεν ξέρω ποια ’ναι», πρώτο βραβείο του Ελληνικού Φεστιβάλ Τραγουδιού 1959, σε μουσική Μάνου Χατζιδάκι, στίχους Νίκου Γκάτσου, θα τραγουδήσει το «αντίο» της και θα εξαφανισθεί, θα χαθεί από τη ζωή μας! Τι κι αν δεν έχει τη φωνή που είχε και γέμιζε θέατρα, όπως το «Ολυμπιά» του Παρισιού και το «Αλμπερτ Χολ» του Λονδίνου και το Ηρώδειο στην τιμητική συναυλία του Ιουλίου 1984 για τα δεκάχρονα της επετείου από την αποκατάσταση της Δημοκρατίας, με τον Πρόεδρο Κωνσταντίνο Καραμανλή στον θώκο, ντυμένο στα άσπρα. «Μα σαν τη βρω, σ’ τ’ ορκίζομαι, πως θα ντυθώ, πως θα ντυθώ στα άσπρα»...

Τι σημασία έχει αν δεν έχει πια ψηλές ή χαμηλές νότες. Το πάθος είναι εκεί, καίει στο κάρβουνο των ματιών της, πίσω από τα γυαλιά – σήμα κατατεθέν. Η γλυκύτητα είναι εκεί, πάντα και γύρω στο χαμογελαστό της στόμα και τα χέρια της, απλωμένα, αγκαλιάζουν όλο το κατάμεστο Ηρώδειο. Γιατί η Νάνα είναι η αγάπη μας. Είναι το κορίτσι της γειτονιάς στο Κουκάκι που έμαθε από τον μηχανικό προβολής πατέρα της, τον μακενίστα, πώς τραγουδούσε η Νταϊάνα Ντάρμπιν, η Τζούντι Γκάρλαντ, η Νταϊάνα Σορ, όλες εκείνες οι πανέμορφες «ενζενί» του αμερικανικού τραγουδιού της μεταπολεμικής εποχής. Εβλεπε κάθε βράδυ τις ταινίες τους, άκουγε μουσική, και το ’χει πει η ίδια, πως εκεί, στο συνοικιακό σινεμά, πήρε τα πρώτα μαθήματα τραγουδιού...

Με το κλείσιμο (άσχημη λέξη, σαν να είναι «ρολό» η καριέρα της) των 50 χρόνων και αφού γύρισε, τραγούδησε σε όλο τον κόσμο, γνώρισε τον Μισέλ Λεγκράν και τον Χάρι Μπελαφόντε και τον Κουίνσι Τζόουνς (η Νάνα όταν τραγουδά τζαζ είναι το κάτι άλλο!) τώρα, αφού «αποχαιρέτισε» τις σκηνές της Ευρώπης και της Αμερικής, «αποχαιρετά» απόψε και το ελληνικό κοινό της κι αύριο επίσης, γιατί εξαντλήθηκαν αμέσως τα εισιτήρια της πρώτης «αποχαιρετιστήριας». Και τρίτη και τέταρτη βραδιά να μπορούσε να της δώσει ο διευθυντής του Ελληνικού Φεστιβάλ Γιώργος Λούκος, πάλι τα εισιτήρια θα είχαν εξαντληθεί, και ας είναι καιρός διακοπών και οι δρόμοι αδειάζουν.

Το Ηρώδειο θα γέμιζε γιατί η Νάνα Μούσχουρη είναι ο δικός μας άνθρωπος. Είναι η «σταρ» της Ελλάδας - οικογένειας. Τραγούδησε πάντα Ελλάδα και η φωνή της ήταν το ιδανικό όργανο για τον Μάνο Χατζιδάκι, που χάρις στη φωνή και την καλοσυνάτη παρουσία της πάνω στη σκηνή πέρασε το έντεχνο τραγούδι, την ποίηση του Νίκου Γκάτσου, στον ευρύ κόσμο. Μας μπόλιασε η φωνή της και σαν μαγνητισμένοι τρέχαμε να τη συναντήσουμε, όπου και αν τραγουδούσε. Και οι δίσκοι της ήταν η συντροφιά μας. Αυτές τις μέρες –προς μεγάλη χαρά της δισκογραφικής της εταιρείας, που έβγαλε και αφιερωματικό δίσκο, «Η ιστορία μιας φωνής», με 50 χρυσά τραγούδια– όλοι γράφουν για τη Μούσχουρη, κάνουν συνεντεύξεις, θυμούνται. Σ’ αυτό το τελευταίο, συμφωνούμε.

Ολοι έχουμε κάτι να θυμηθούμε, προσωπικό, που να μας δένει με τη Νάνα, την άγνωστη, τη φθασμένη, την πρέσβειρα της UNICEF, την ευρωβουλευτή που στο Στρασβούργο έκανε σταυροφορία και διοργάνωσε έκθεση για την Επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα, με τον τίτλο «Πέτρες χωρίς αξία», την πρόθυμη να συνεισφέρει με το τραγούδι της στις μεγάλες φιλανθρωπικές εκδηλώσεις. Αυτή είναι η Νάνα, που πήγε με τον Μάνο Χατζιδάκι και τους μουσικούς του, και τον Ηλία Λιούγκο, και τραγούδησαν τον Αύγουστο του 1992, με πανσέληνο, στο Καστελλόριζο, για τη στρατιωτική φρουρά του ακριτικού νησιού, «εκεί όπου αρχίζει και τελειώνει η Ευρώπη».

Και ήμουν εκεί, και φύσαγε πουνέντες και έπαιρνε τα φύλλα της παρτιτούρας και τις φωνές κατά την Αντίφελλο, στην τουρκική ακτή. Και είπε ο Χατζιδάκις το εκπληκτικό «ας επιστρέψουν τουλάχιστον τα τραγούδια μας, η μουσική μας, εκεί...». Αυτήν τη Νάνα που έπλασε ο Μάνος Χατζιδάκις, και έχει πάντα επάνω της κάτι που τον θυμίζει –τον σεβασμό του προς το κοινό, και οι δύο ντύνονταν με τα καλά τους για να εμφανιστούν– δεν θα την αποχαιρετήσουμε. Θα τη χειροκροτήσουμε, θα τη θέλουμε να τραγουδά για μας, και να ακούει το ένστικτό της. «Αυτός ο κόσμος σε αγαπά και σε χρειάζεται».... Θα ’μαστε εκεί, και θα φοράμε άσπρα, για τη Νάνα, που είναι η αγάπη μας, που τη βρήκαμε.

«Κοντά στο τζάκι», στην Τρίπολη, «Σινέ Αελλώ»...

Ο Μάνος Χατζιδάκις παρουσιάζει τη Νάνα Μούσχουρη και τους μουσικούς τους στην Τρίπολη, στη σκηνή του «Σινέ Αελλώ». Πίσω στα ντραμς ο Νίκος Λαβράνος, κέντρο ο Κώστας Σεϊτανίδης, κοντραμπάσο, Οκτώβριος 1960 (από το λεύκωμα οικογενείας Δ. και Μ. Σ.).

Στην Τρίπολη η avant premiere για το «Τζάκι» – Χάρτινο το Φεγγαράκι σε πρώτη εκτέλεση.

Ενα τηλεφώνημα μας άνοιξε το βιβλίο των προσωπικών αναμνήσεων μιας οικογένειας που τότε έμενε στην Τρίπολη, στη σελίδα του Οκτωβρίου 1960. Τότε που ο Μάνος Χατζιδάκις με τη Νάνα Μούσχουρη, μια εβδομάδα πριν από την εμφάνισή τους στο κοσμικό «Τζάκι» της οδού Μουρούζη, επέλεξαν να κάνουν «αβάν πρεμιέρ» στην Τρίπολη, στον χειμερινό κινηματογράφο «Αελλώ». Κι έφερε μαζί την ντροπαλή, μαυροφορεμένη Νάνα και τους εκλεκτούς μουσικούς του, Τίτο Καλλίρη, κιθάρα, Κώστα Σεϊτανίδη, κοντραμπάσο, και Νίκο Λαβράνο, ντραμς. Ο Μάνος στο πιάνο. Και η Τρίπολη αισθάνθηκε για λίγο Μπρόντγουεϊ, με μια τέτοια μουσική παράσταση, ενώ μόνο σαντέζες και περιοδεύοντες θίασοι έρχονταν τότε. Αυτά, ως πρόγευση μιας εξαιρετικής ιστορίας που μας είπε και εικονογράφησε, η οικογένεια με καλλιτεχνική φλέβα. Ονόματα, γεγονότα, μυστήρια, η συνέχεια την Κυριακή 2/8 στα ΕΛΜΠΙΣΤΕΥΤΙΚΑ, στο «Κ» της κυριακάτικης «Καθημερινής».

ΝΑΝΑ ΜΟΥΣΧΟΥΡΗ: Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ

Στην Αθήνα κλείνει η αποχαιρετιστήρια περιοδεία της απόψε και αύριο [23 και 24/07]

Πριν από τέσσερα χρόνια ξεκίνησε την παγκόσμια αποχαιρετιστήρια περιοδεία της από την Αθήνα και το Ηρώδειο, όπου και επιστρέφει αύριο και μεθαύριο, για να ρίξει την αυλαία, όχι μόνο της Farewell Tour, αλλά και της καριέρας της.

Μόνο ένα μικρό «παραθυράκι» αφήνει για να ανέβει και πάλι στη σκηνή η Νάνα Μούσχουρη: «αν μου ζητήσουν να εμφανισθώ για φιλανθρωπικό σκοπό, ίσως να μην μπορώ να αρνηθώ», λέει στον ΕΤ, αλλά είναι κάθετη σε όλες τις άλλες τραγουδιστικές ασχολίες της: «δεν θα ηχογραφήσω ξανά, καθώς δεν με ενδιαφέρει η δισκογραφία. Εχω ηχογραφήσει 1.600 τραγούδια και είμαι υπερήφανη γι’ αυτό.

Δεν νομίζω ότι θα βρω κάτι καλύτερο από αυτά που ήδη έχω κάνει. Οπότε δεν έχει νόημα για μένα να μπω σ’ αυτή τη διαδικασία. Σέβομαι το κοινό που με τίμησε με την υποστήριξή του εδώ και πέντε δεκαετίες, αλλά και το ίδιο το τραγούδι, το οποίο εξακολουθώ να αγαπώ».

Ακούγεται συγκινημένη και γεμάτη. Η περιοδεία της πέρασε από 128 πόλεις, 32 χώρες και 4 ηπείρους. Τον τελευταίο καιρό η Νάνα Μούσχουρη εμφανίσθηκε και σε διάφορες ελληνικές πόλεις. Οπου κι αν πήγε οι χώροι ήταν γεμάτοι και το κοινό την αποθέωνε. Και τώρα η Νάνα Μούσχουρη θα βρεθεί για ύστατη φορά στο Ηρώδειο, σε δύο επίσης sold out συναυλίες:«όσο πλησιάζει η ώρα έχω αγωνία, θα είναι δύο πολύ φορτισμένες βραδιές. Είχαμε πει να δώσουμε μόνο μία συναυλία, αλλά ήταν τόσο μεγάλη η προσέλευση του κοινού, που τα εισιτήρια εξαντλήθηκαν πολύ γρήγορα, οπότε το Ελληνικό Φεστιβάλ και ο Δήμος Αθηναίων αποφάσισαν να δοθεί μια ακόμα συναυλία».

Δεν θέλει να ανοίξει εντελώς τα χαρτιά της για τα τραγούδια που θα παρουσιάσει σ’ αυτές τις δύο μαγικές βραδιές: «στη σκηνή του Ηρωδείου θα διηγηθώ την ιστορία της ζωής μου μέσα από τα τραγούδια μου.

Θα σταθώ στους μεγάλους σταθμούς της καριέρας μου. Κατά κύριο λόγο θα τραγουδήσω ελληνικά τραγούδια και πολύ λίγα ξενόγλωσσα, τα οποία έχουν λόγο να ακουστούν σ’ αυτές τις βραδιές».

Η σχέση της με το κοινό στις πέντε δεκαετίες της πορείας της είναι κάτι μοναδικό. Οπου κι αν πήγε την αγάπησαν και τραγούδησαν τα τραγούδια της. Αλλά κι εκείνη ηχογράφησε τραγούδια σε οκτώ γλώσσες. Την αποκάλεσαν δίκαια «οικουμενική καλλιτέχνη». Και τώρα που ρίχνει την αυλαία της καριέρας της στέλνει ένα μήνυμα στο ελληνικό κοινό: «Ο,τι πιο σημαντικό είναι να έχεις μια πατρίδα και να την αγαπάς. Ημουν πολύ υπερήφανη για τη χώρα μου πάντα. Ο κόσμος με έχει αγαπήσει γι’ αυτή την εικόνα της Ελλάδας που μετέφερα. Ολοι έχουμε ανάγκη από μια πατρίδα. Γι’ αυτό τη ζωγραφίζουμε με τον καλύτερο τρόπο».

Info
Νάνα Μούσχουρη
■ Συναυλία Ηρώδειο 23 και 24 Ιουλίου.
Ωρα έναρξης 9.00 μ.μ.

ΣΑΒΒΟΠΟΥΛΟΥ ΔΕΣΠΟΙΝΑ, Ελεύθερος Τύπος, 22/07/2008

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
«Πρέπει να μάθω να μη ζω μόνο πάνω στη σκηνή»

ΦΕΣΤΙΒΑΛ «ΠΑΥΛΟΣ ΚΑΡΡΕΡ»

Το όνομα του μεγάλου Ζακυνθινού μουσουργού Παύλου Καρρέρ, ο οποίος με το έργο του σφράγισε τη μουσική εξέλιξη της Ζακύνθου αλλά και της Ελλάδας, γενικότερα, στην εποχή του, φέρει το Ιόνιο Φεστιβάλ Κλασικής Μουσικής, που διοργανώνει για πρώτη χρονιά ο Δήμος Αρκαδίων Ζακύνθου. Με στόχο την επαφή τόσο του τοπικού κοινού όσο και των επισκεπτών του νησιού με την κλασική μουσική, το Φεστιβάλ περιλαμβάνει ευρύ φάσμα από όλες τις περιόδους της κλασικής μουσικής (από αναγεννησιακή μουσική έως και σύγχρονα ρεύματα παραστάσεων με πολυμέσα).

Οι εκδηλώσεις που ήδη άρχισαν και πραγματοποιούνται στο υπαίθριο Δημοτικό Θέατρο Δερματούσας (Τραγάκι Ζακύνθου) θα ολοκληρωθούν στις 19 Αυγούστου. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει ακόμη: 29/7/2008 βιολί: Ελένη Πετρίδου, πιάνο: Γιώργος Καραγιάννης. 1/8 Ιόνιο Σύνολο παλαιάς μουσικής. 5/8 «Trombastic» κουαρτέτο τρομπονιών. 8/8 ρεσιτάλ πιάνου: Γεωργία Καπώνη. 12/8 μαντολινάτα «Διονύσιος Λαυράγκας». 19/8 Σύνολο σύγχρονης μουσικής «Cirquito».

Η Μαρία Φαραντούρη στη Μικρή Επίδαυρο

Η Μαρία Φαραντούρη τραγουδά την Παρασκευή και το Σάββατο (9.30 μ.μ.) στο Μικρό Θέατρο Αρχαίας Επιδαύρου. Στο πρώτο μέρος θα παρουσιάσει, σε πρώτη παγκόσμια εκτέλεση, το έργο του εξαίρετου πιανίστα - συνθέτη Γιώργου Εμμανουήλ Λαζαρίδη «Ο έρωτας τελειώνει τραγικά», σε στίχους - κείμενα Αγαθής Δημητρούκα. Οι στίχοι είναι εμπνευσμένοι από το τραγικό τέλος ή τον ανεκπλήρωτο έρωτα μυθικών ζευγαριών: Ορφέας - Ευρυδίκη, Ιάσονας - Μήδεια, Αίμωνας - Αντιγόνη, Πύραμος - Θίσβη, Λέανδρος - Ηρώ. Αφηγητής: Κώστας Γάκης. Φωνητικά: Βίκυ Γιαννούλα.

Στο δεύτερο μέρος θα ερμηνεύσει τη «Σκοτεινή μητέρα», τον κύκλο τραγουδιών του Μάνου Χατζιδάκι, σε στίχους Νίκου Γκάτσου, που γράφτηκε για τη φωνή της το 1985 - 1986 και παρουσιάστηκε σε περιορισμένο αριθμό συναυλιών το 1987. Η επιμέλεια της νέας παρουσίασης της «Σκοτεινής μητέρας» έγινε από τον Γιώργο - Εμμανουήλ Λαζαρίδη. Ενορχήστρωση: Henning Schmiedt. Συμμετέχουν: Γιώργος - Εμμανουήλ Λαζαρίδης πιάνο, Βίκυ Γιαννούλα πλήκτρα - φωνή, Χρήστος Γρίμπας βιολοντσέλο, Κώστας Μακρυγιαννάκης κιθάρα, Θύμιος Ατζακάς κιθάρα - ούτι, Κώστας Αναστασιάδης κρουστά, και οι «Berliner Instrumentalisten».

ΕΝΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΛΑΙΣΤΙΝΗ

Στον αρχαιολογικό χώρο «Τάφοι των Βασιλέων» στην Ιερουσαλήμ θα δώσει συναυλία στις 28/7 ο Λάκης Χαλκιάς, προσκεκλημένος του ετήσιου Φεστιβάλ Ιερουσαλήμ, που διοργανώνει (23-30/7) η παλαιστινιακή μη κυβερνητική οργάνωση «Yabous». Με τη λαϊκή ορχήστρα του, ο Λ. Χαλκιάς θα παρουσιάσει ένα πρόγραμμα - τιμή σε μεγάλους Ελληνες συνθέτες και ποιητές, σε συνθέτες του λαϊκού και ρεμπέτικου τραγουδιού, όπως και ένα αφιέρωμα στο δημοτικό μας τραγούδι.

Ξεχωριστή στιγμή θα είναι η παρουσίαση τριών τραγουδιών του από τον δίσκο «Ιερουσαλήμ» (1986). Πρόκειται για μελοποιήσεις μεταφρασμένων στα ελληνικά ποιημάτων των τριών σπουδαιότερων Παλαιστινίων ποιητών, Mahmoud Darwich, Samih el-Kasem και Tawfiq Ziad. Ο Λάκης Χαλκιάς θα παρουσιάσει στα αραβικά ένα τραγούδι από την παλαιότερη συνεργασία του με τον σπουδαιότερο Αραβα συνθέτη, τον Λιβανέζο Marcel Khalife.

Το Φεστιβάλ Ιερουσαλήμ διοργανώνεται κάθε χρόνο από το 1996 και θεωρείται το σημαντικότερο πολιτιστικό γεγονός της χρονιάς. Φέτος ειδικά, τα εγκαίνια του φεστιβάλ θα μεταδώσει απευθείας το παναραβικό δορυφορικό κανάλι Al-Jazeera Mubasher (ανήκει στο γνωστό τηλεοπτικό συγκρότημα και μεταδίδει μόνο ζωντανό πρόγραμμα). Η «Yabous», εκτός του Φεστιβάλ της Ιερουσαλήμ, διοργάνωσε τα τελευταία χρόνια δύο φεστιβάλ κινηματογράφου, δύο φεστιβάλ θεάτρου και ένα λογοτεχνίας, με τη συμμετοχή καλλιτεχνών από πολλές χώρες.

ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΣΧΗΜΑ ΕΝCΑRDΙΑ ΕΠΙΜΕΝΕΙ... ΚΑΛΑΒΡΙΑΝΑ

«Νικάμε την καθημερινότητα με μια τρελή ταραντέλα»

Της Χάρης Ποντίδα, ΤΑ ΝΕΑ, 22/07/2008

Φέτος οι Εncardia και το κουαρτέτο Οίστρον συναντιούνται με τις μουσικές του Νίκου Ξυδάκη σε μια παράσταση που έχει ως επίκεντρο τις μουσικές της Μεσογείου.
«Είναι η πρώτη φορά που μας καλούν να συνεργαστούμε σε τόσο οργανωμένο επίπεδο», λέει ο Κώστας Κωνσταντάτος. «Όλες οι συνεργασίες που σε κάνουν να συναντηθείς με άλλες μουσικές είναι πάντα καλοδεχούμενες. Παλιότερα είχαμε συνεργαστεί με τον Νίκο Πορτοκάλογλου, τον Αργύρη Μπακιρτζή, τον Φοίβο Δεληβοριά»

Η παράδοση των Γκρεκάνων της Κάτω Ιταλίας ξαναζεί από τους Εncardia. Ταραντέλες και τραγούδια της αγάπης από ένα ελληνικό γκρουπ που μας ταξιδεύει στον χώρο και τον χρόνο. Όταν παίζουν οι Εncardia, είναι δύσκολο να καθήσεις στην καρέκλα. Τα πόδια ηλεκτρίζονται, τα χέρια (άθελά τους σχεδόν) χτυπούν παλαμάκια, ενώ ο διονυσιακός ρυθμός της ταραντέλας σε στέλνει νοητά στο κέντρο μιας πλατείας, ανάμεσα σε ένα πλήθος που ξεφαντώνει.

Τι κι αν δεν έχεις πάει ποτέ σ΄ εκείνα τα μέρη της Grecia Salentina στην Κάτω Ιταλία, όπου η φύση μοιάζει με τη δική μας και τα χωριά είναι επιρρεπή στις γιορτές... Ο διονυσιασμός των σωμάτων που χορεύουν, ο ήχος των οργάνων (κυρίως ταμπορέλο και οργκανέτο), ακόμη και ο ήχος της τραγουδιστής διαλέκτου τους είναι απόλυτα οικεία, κάτι σαν γιορτή σε διπλανό σπίτι, που ξέρεις ότι με λίγη προσπάθεια μπορείς να ενσωματωθείς κι εσύ.

«Γκρίκο» λέγεται η εν λόγω διάλεκτος (είναι μία από τις πολλές της Κάτω Ιταλίας) και πρόκειται για μείξη αρχαίων ελληνικών- ομηρική διάλεκτος- και λατινικών. Σήμερα επιβιώνει μόνο μέσα από τα τραγούδια της περιοχής.

«Είναι ένας άλλος κόσμος, τόσο δίπλα μας», λέει ο Κώστας Κωνσταντάτος, ιδρυτικό μέλος του ελληνικού γκρουπ Εncardia, που εδώ και πέντε χρόνια μάς φέρνει κοντά σε μια παράδοση που είναι ακόμα ζωντανή. «Έχουμε τσιμπηθεί κι εμείς από την ταραντούλα. Μέσα μας κυλάει το δηλητήριό της και δεν μπορούμε να σταματήσουμε με τίποτα», λέει γελώντας.

Η αναφορά της ταραντούλας (αράχνη που το τσίμπημά της είναι θανατηφόρο) δεν είναι τυχαία. Κάθε παραδοσιακός χορός κρύβει πίσω του μια ιστορία και εδώ, στην Κάτω Ιταλία, η ιστορία της ταραντέλας χάνεται στα βάθη των αιώνων. «Κοντά στο Πρίντιζι και το Σαλέντο κυρίως», μου εξηγεί ο κ. Κωνσταντάτος, «ήταν το αντίδοτο που έπρεπε να πάρει ο ασθενής για να γλιτώσει από το δηλητήριο ενός είδους αράχνης, της ταραντούλας. Καλούσαν λοιπόν τους μουσικούς στο σπίτι και ο ασθενής έπρεπε να σηκωθεί να χορέψει- και όταν λέμε να χορέψει, εννοούμε μέχρι τελικής πτώσεως. Αλλιώς το "πανηγύρι" συνεχιζόταν και την επόμενη μέρα».

Αργότερα, η ταραντέλα εξελίχθηκε σε χορό και τραγούδι της ευρύτερης περιοχής της Κάτω Ιταλίας, κρατώντας γερά το διονυσιακό της στοιχείο και την ολόψυχη συμμετοχή θεατών και μουσικών. Ταραντέλες που μιλούν για τις δυσκολίες της καθημερινότητας, την εργασία στα χωράφια, τον θερισμό, τις χαρές και τις μπόρες του έρωτα, νανουρί- σματα...

«Εμείς εδώ μπορεί να βασιζόμαστε σ΄ αυτά τα παραδοσιακά τραγούδια, αλλά δεν τα κρατάμε όπως είναι ακριβώς. Τα διασκευάζουμε, περνώντας και τα δικά μας στοιχεία», λέει.

Ως αγιογράφος (αυτό ήταν το επάγγελμά του) επισκεπτόταν από το 1993 ένα μοναστήρι στην Καλαβρία και σιγά σιγά πήρε σάρκα και οστά η ιδέα του για ένα συγκρότημα που θα έπαιζε «αυτές τις μουσικές, από αγάπη και μόνο, χωρίς περαιτέρω φιλοδοξίες». Όταν συνάντησε αργότερα τον Βαγγέλη Παπαγεωργίου (ενορχηστρωτής και ακορντεονίστας του συγκροτήματος), κατάλαβε ότι βρήκε έναν άνθρωπο που είχε το ίδιο πάθος με εκείνον. Σήμερα είναι οκτώ. Πέντε μουσικοί, δύο χορεύτριες (μαζί τους κι ένας τεχνικός). Τραγούδι και κρουστά, η Αναστασία Δουλφή. Κιθάρα, ο Μιχάλης Κονταξάκης. Κοντραμπάσο, ο Δημήτρης Τσεκούρας. Χορός και κρουστά η Κωνσταντίνα Καλκάνη και η Ιωάννα Χαμαλέλη. «Πάμε πακέτο παντού, συμπαγής ομάδα. Και όλοι τραγουδάμε».

Εκεί όπου αναπνέει ακόμα η παράδοση των Γκρεκάνων, στα ελληνόφωνα χωριά του Σαλέντο και της Καλαβρίας, οι Εncardia αντλούν διαμάντια «και η πηγή είναι ανεξάντλητη», εξηγεί ο κ. Κωνσταντάτος. «Κάθε Αύγουστο, πάμε στο μεγάλο κάλεσμα που γίνεται στα χωριά του Σαλέντο. Τελευταία, είναι το Μελπινιάνο ο τόπος συγκέντρωσης- πάνω από 100.000 θεατές και πάρα πολλά γκρουπ. Ένα Woodstock άλλου είδους. Από αμιγώς παραδοσιακά μέχρι και ροκ συγκροτήματα, που όμως έχουν κρατήσει στοιχεία από τις μουσικές της περιοχής. Όλοι τρώνε, πίνουν, χορεύουν μέχρι πρωίας».

«Ένας θησαυρός δίπλα μας»

ΕΡΧΕΤΑΙ Ο... ΥΠΝΟΒΑΤΗΣ ΡΟΚ ΣΤΑΡ ΛΕΝΙ ΚΡΑΒΙΤΖ

Ετοιμάζεται για «...ερωτική επανάσταση», όπως τιτλοφορείται και το νέο του CD, στο «Τέρα Βάιμπ Παρκ», την 1η Αυγούστου

«Κάθε νύχτα πρέπει να είναι διαφορετική. Τόσο, όσο όταν ο ουρανός σκοτεινιάζει να μην ξέρεις πώς θα σε βρει το επόμενο πρωί. Θυμάμαι όλες τις νύχτες μου. Δεν έπεσα ποτέ στην παγίδα να τις συγκρίνω».

Ο Λένι Κράβιτζ, ήδη από την περασμένη δεκαετία ροκ σταρ και σύμβολο του σεξ κάθε εικοσάρας και τριαντάρας, την 1η Αυγούστου έρχεται στην Ελλάδα. Θα εμφανιστεί στο «Τέρα Βάιμπ Παρκ» (στο 37ο χιλιόμετρο της Εθνικής Οδού Αθηνών - Λαμίας). Αρχικά η συναυλία του είχε προγραμματιστεί για το «Θέατρο Λυκαβηττού», αλλά η διοργανώτρια εταιρεία μετά το φιάσκο του «κλείσε-άνοιξε» του (παραπάνω) θεάτρου «μετακόμισε» την εμφάνισή του σε χώρο εκτός Αθήνας. Ο Κράβιτζ δεν πάλεψε σκληρά για να κερδίσει στασίδι στην εκκλησία της κοσμικής λάμψης. Οι γονείς του ήταν ήδη εκεί, πριν αυτός αποφασίσει να κάνει καριέρα στη ροκ μουσική. Η μητέρα του, με καταγωγή από τις Μπαχάμες, ήταν αναγνωρίσιμη τηλεοπτική ηθοποιός στις ΗΠΑ.

Ο Εβραίος πατέρας του ήταν παραγωγός ειδήσεων στο τηλεοπτικό δίκτυο N.B.C. Λόγω οικογενειακής επιταγής ο Λένι Κράβιτζ έμαθε να ζει στην κόψη της λάμψης από πολύ νωρίς. Το βουητό της κοινωνικότητας έχει περάσει στο D.N.A. του. «Δεν είμαι από τους τύπους που μπορούν να γράψουν ένα τραγούδι καθιστοί.

Πρέπει να υπάρχει κίνηση δίπλα μου για να εμπνευστώ. Μόνο όταν είμαι μέσα σε κόσμο μπορώ να εμπνευστώ μουσικές ιδέες. Ξέρεις, όταν συμβαίνει αυτό είναι σαν να υπνοβατώ... μπορεί να υπάρχουν δίπλα μου άνθρωποι που μου μιλούν αλλά εγώ συμπεριφέρομαι σαν να κοιμάμαι ονειρευόμενος ένα ριφ κιθάρας ή το ρεφρέν του καινούργιου μου τραγουδιού».

• Το 1982

Ο Λένι Κράβιτζ αποφάσισε να γίνει σταρ της ροκ στα 15 του. Οταν, αν και μεγαλωμένος στο Μπέβερλι Χίλς, αποφάσισε να φύγει από το σπίτι του και να μένει σε παρατημένα αυτοκίνητα. Το 1982, όταν τελικά κατάφερε να τελειώσει το λύκειο του Χιλς, έπεισε τον πατέρα του πως αντί να χρηματοδοτήσει τις σπουδές του σε κολέγιο θα ήταν καλύτερα να γίνει χορηγός των ηχογραφήσεων του πρώτου του άλμπουμ.

Το 1985 ο Κράβιτζ παντρεύτηκε τη γυναίκα που ήθελαν να παντρευτούν όλοι οι άνδρες της ηλικίας του. Τη Λίζα Μπονέ, ηθοποιό που πρωταγωνιστούσε στην πιο επιτυχημένη τηλεοπτική σειρά της δεκαετίας του 80 «Δε Κόσμπι σόου». Το ζευγάρι χώρισε πέντε χρόνια αργότερα. Το γεγονός έστειλε τον Κράβιτζ στην «κατάθλιψη».

Ο Λένι Κράβιτζ έως σήμερα έχει κυκλοφορήσει 9 άλμπουμ. Και έως σήμερα οι πωλήσεις του ανέρχονται σε 32 εκατομμύρια αντίτυπα. Η νέα του δουλειά έχει τον τίτλο «Ιt is time for a love revolution» («Είναι ώρα για μια ερωτική επανάσταση»).

ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ, ΕΘΝΟΣ, 22/07/2008

«ΕΦΥΓΕ» Η ΤΡΑΓΟΥΔΙΣΤΡΙΑ ΤΖΟ ΣΤΑΦΟΡΝΤ

Εμεινε γνωστή ως «Τζι Αϊ Τζο»

Η τραγουδίστρια Τζο Στάφορντ πέθανε στο σπίτι της στο Λος Αντζελες, σε ηλικία των 90 ετών, από καρδιακή ανεπάρκεια, σύμφωνα με ανακοίνωση του γιου της Τιμ Γουέστον. Η Τζο ήταν δημοφιλής στους Αμερικανούς υπηρετούντες, στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, οι οποίοι της είχαν δώσει το ψευδώνυμο «Τζι Αϊ Τζο».

Η τραγουδίστρια είχε 26 σινγκλ στα τσαρτ, μια ντουζίνα από χιτ στο τοπ τεν, ενώ είχε κερδίσει βραβείο Γκράμι για ένα άλμπουμ που κυκλοφόρησε με τον σύζυγό της Πολ Γουέστον. Η καριέρα της ξεκίνησε ως μέλος των «Πάιντ Παϊπερς». Το γκρουπ υποστήριζε τον Φρανκ Σινάτρα στις πρώτες του ηχογραφήσεις στα τέλη της δεκαετίας του '30. Ο ίδιος είχε χαρακτηρίσει «απόλαυση το να ακούς την Τζο». Παρότι ήταν ντροπαλή, είχε τον δικό της ραδιοφωνικό σταθμό, καθώς και τηλεοπτικές σειρές τις δεκαετίες '40 και '50. Η Στάφορντ αποσύρθηκε από τη μουσική οικειοθελώς μετά την τελευταία της ηχογράφηση το 1970. Η Τζο, εκτός από έναν γιο, είχε αποκτήσει μια κόρη και τέσσερα εγγόνια.

ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΕΤΩΝ 95;

Εχοντας την υποστήριξη πολλών βετεράνων της ροκ, η Ευρωπαϊκή Ενωση εμφανίζεται πρόθυμη να θέσει στην κρίση των κρατών-μελών της νέα ρύθμιση, σύμφωνα με την οποία η ισχύς των πνευματικών δικαιωμάτων των τραγουδιών θα επεκταθεί από τα 50 (που είναι σήμερα) στα 95 χρόνια. Καλλιτέχνες, όπως ο Κλιφ Ρίτσαρντ και ο Πολ Μακ Κάρτνεϊ υποστηρίζουν την επέκταση των πνευματικών δικαιωμάτων και έχουν όλους τους λόγους να το κάνουν. Ο Κλιφ Ρίτσαρντ, για παράδειγμα, από 1ης Ιανουαρίου του 2009 θα απολέσει τα δικαιώματα των πρώτων του τραγουδιών, ενώ το 2013 έρχεται η σειρά και για τα πρώτα τραγούδια των Beatles. «Αυτή η αλλαγή θα γεφύρωνε το χάσμα στο εισόδημα που αντιμετωπίζουν οι καλλιτέχνες όταν πλησιάζουν τα 70, καθώς οι περισσότεροι άρχισαν να ηχογραφούν όταν ήταν 20 ετών», δήλωσε ο Τσάρλι Μακ Κρίβι, μέλος της αρμόδιας επιτροπής της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Η ρύθμιση θα πρέπει να επικυρωθεί τόσο από τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις όσο και από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Οχι ιδιαίτερα πρόθυμη να συναινέσει στο μέτρο εμφανίζεται η κυβέρνηση της Μεγάλης Βρετανίας, που προειδοποιεί για αυξήσεις στις τιμές των cd.

ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΗΧΟΙ ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΤΗ ΜΕΓΑΛΗ ΚΑΣΤΑΝΙΑ

Οι παραμυθούδες Μάνια Μαράτου (επάνω) και Αγνή Στρουμπούλη (αριστερά) θα δράσουν στις 25, 26 και 27 Ιουλίου στη Βυτίνα, ενώ την 1η Αυγούστου θα είναι η σειρά του Θάνου Μικρούτσικου (επάνω δεξιά) και την επόμενη ημέρα του Λουδοβίκου των Ανωγείων

Δύο τριήμερα με «Παραμύθια και μουσικές του κόσμου» στην Παλαιά Γεωργική Σχολή της Βυτίνας

Tα παραμύθια συναντούν τις μουσικές του κόσμου στη Βυτίνα Αρκαδίας στις 25, 26 και 27 Ιουλίου, καθώς και στις 1, 2 και 3 Αυγούστου. Πρόκειται για μια ευτυχή συνάντηση μύθων και ήχων που απευθύνεται σε όσους αγαπούν και σέβονται το περιβάλλον αλλά και την παράδοση. Οι εκδηλώσεις έχουν τον γενικό τίτλο «Παραμύθια και μουσικές του κόσμου» και διοργανώνονται από το γραφείο Εkvasis.

Το πρώτο τριήμερο έχει τον υπότιτλο «Ιστορίες... για μαγικά και αφανέρωτα» και είναι γεμάτο παραμύθια. Παραμύθια για παιδιά και διαδράσεις κάτω από την καστανιά της Παλαιάς Γεωργικής Σχολής, παραμύθια για μεγάλους με κεριά και φαναράκια αντί ηλεκτρικού ρεύματος, ντόπιο μέλι και τσίπουρο και ό,τι προκύψει.

Στο τριήμερο αυτό συμμετέχουν οι παραμυθάδες Αγνή Στρουμπούλη, Μάνια Μαράτου, Ανθή Θάνου, Δημήτρης Προύσαλης, Εύη Γεροκώστα και Τατιάνα Φραγκούλια με τη συνοδεία των μουσικών Παναγιώτη Κουλέλη, Σόλη Μπαρκή, Μιχάλη Ανδρονίκου, Αλέκας Εληώτη και Γιάννη Ψαριώτη . Παραμυθάδες και μουσικοί έχουν στόχο να ζωντανέψουν μύθους και να θυμίσουν ξεχασμένες ιστορίες. Για όσους από τους μεγάλους θέλουν να προσεγγίσουν το παραμύθι και την αφήγησή του με έναν άλλον τρόπο, θα λειτουργήσει εργαστήρι αφήγησης παραμυθιών με περιορισμένο αριθμό συμμετεχόντων. Η Αγνή Στρουμπούλη, η Ανθή Θάνου και η Μάνια Μαράτου, η καθεμία με τον τρόπο της, θα προσπαθήσουν να μεταδώσουν στους μαθητές τους όσα συγκέντρωσαν όλα αυτά τα χρόνια από την ενασχόλησή τους με το αντικείμενο.

Μετά τα παραμύθια για τους μικρούς και τους μεγάλους, το δεύτερο τριήμερο έχει τον υπότιτλο «Μουσική... για ταξίδι πέρα από τα όρια». O Θάνος Μικρούτσικος (2/8) θα παρουσιάσει το έργο του «Κοντσέρτο για πιάνο και φωνή+1». Ο Λουδοβίκος των Ανωγείων (3/8) θα επιχειρήσει να μας ταξιδέψει στα σύνορα του έρωτα μέσα από την πρόσφατη δισκογραφική δουλειά του «... ποια πάθη από τον έρωτα», ενώ οι Μode Ρlagal (1/8) παντρεύουν τη δημοτική μουσική με την τζαζ, το τσάμικο με τη ρέγκε, τη φανκ με τους μακεδονικούς σκοπούς, την μπόσα νόβα και το αφρο-μπιτ με τα θρακιώτικα κάλαντα. Επίσης στο τριήμερο αυτό θα πραγματοποιηθεί και η παρουσίαση του νέου μυθιστορήματος του Κώστα Λογαρά με τίτλο «Ερημιά στο βλέμμα τους» (εκδόσεις Μεταίχμιο), αποσπάσματα του οποίου θα διαβάσει η Μαρία Κατσανδρή.

Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι οι αφηγήσεις και οι διαδράσεις για τα παιδιά συνεχίζονται και αυτό το τριήμερο κάτω από τη μεγάλη καστανιά της Παλαιάς Γεωργικής Σχολής της Βυτίνας με τους σύγχρονους συγγραφείς-παραμυθάδες Φίλιππο Μανδηλαρά , Βαγγέλη Ηλιόπουλο και Κώστα Μάγο. Τις εκδηλώσεις του προγράμματος θα πλαισιώνουν εκθέσεις σε συνεργασία με τη UΝΙCΕF και την Εταιρεία Ψυχοκοινωνικής Υγείας του Παιδιού και του Εφήβου (ΕΨΥΠΕ) με τίτλους «Ο,τι αφορά το περιβάλλον, αφορά τα δικαιώματα των παιδιών» και «Μίλα, μη φοβάσαι...» αντιστοίχως, ενώ επίσης θα λειτουργεί βιβλιοπωλείο με βιβλία για την περιοχή, παραδοσιακά παραμύθια και βιβλία των συγγραφέων που συνεργάζονται για την πραγματοποίηση του προγράμματος, σε συνεργασία με το βιβλιοπωλείο «Ωρα».

Το πρόγραμμα «Παραμύθια και μουσικές του κόσμου» πραγματοποιείται υπό την αιγίδα και με την υποστήριξη του Δήμου Βυτίνας. Στα προγράμματα των παιδιών ηλικίας από 5 ως 12 ετών δεν συμμετέχουν γονείς. Ο αριθμός συμμετοχής στα εργαστήρια αφήγησης είναι περιορισμένος και θα τηρηθεί σειρά προτεραιότητας. Περισσότερες πληροφορίες στο τηλ. 2610 623.100. [ΤΟ ΒΗΜΑ, 22/07/2008]

ΤΑ ΠΑΙΔΙΚΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΟΥ ΤΖΟΝ ΛΕΝΟΝ

Η ιστορία για τα παιδικά χρόνια του Τζον Λένον θα «ειπωθεί» και στη μεγάλη οθόνη με επιχορήγηση του Βρετανικού Κινηματογραφικού Συμβουλίου. Η ταινία θα βασίζεται στο βιβλίο που έγραψε η αδελφή του «σκαθαριού», Τζούλια Μπερντς με τίτλο «Ιmagine This - Μεγαλώνοντας με τον αδελφό μου Τζον Λένον», την οποία θα υλοποιήσει ο Ματ Γκρίνχαλ που έχει γράψει και το «Control», μια βιογραφία του Ιαν Κέρτις των «Τζόι Ντιβίζιον».

«Το βιβλίο με ταξίδεψε σε έναν κόσμο που φωτίζεται τόσο πολύ από αυτήν τη θρυλική ιδιοφυϊα. Μπόρεσα να δω αμέσως το δράμα και την ταινία -τις γυναίκες της ζωής του, τη γέννηση του ροκ εν ρολ, όλα επιβλητικά βαλμένα σε ένα λαμπρό, περίπλοκο, εφηβικό μυαλό», δήλωσε ο Γκρίνχαλ.

Ο Λένον ένιωσε πολύ πόνο στη ζωή του. Οταν ήταν πέντε ετών, η μητέρα του Τζούλια Στάνλεϊ -την οποία λάτρευε- μετά τον χωρισμό της με τον πατέρα του Αλφρεντ, ανέθεσε το μεγάλωμά του στην αυστηρή αδερφή της Μίμι. Το 1958, η μητέρα του σκοτώθηκε σε τροχαίο.

Ο θάνατος αυτός σφυρηλάτησε τη δυνατή του φιλία με έναν άλλο νεαρό, τον Πολ ΜακΚάρτνεϊ, που είχε χάσει τη μητέρα του από την επάρατο νόσο. «Χωρίς αυτή την ιστορία δεν θα είχαμε ακούσει ποτέ μας για τους Μπητλς, μπορείτε να το φανταστείτε αυτό;», αναρωτήθηκε ο Γκρίνχαλ.

ΠΟΘΑ: ΚΑΛΕΣΜΑ ΣΥΣΠΕΙΡΩΣΗΣ ΚΑΙ ΑΓΩΝΑ

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΘΕΑΜΑΤΟΣ ΑΚΡΟΑΜΑΤΟΣ

Μουσικοί της ΚΟΕΜ έξω από το Ηρώδειο

Σε συσπείρωση και αγωνιστική ετοιμότητα καλεί τα σωματεία και όλους τους καλλιτέχνες με ανακοίνωσή της η Πανελλήνια Ομοσπονδία Θεάματος Ακροάματος (ΠΟΘΑ). «Πριν λίγες ημέρες», αναφέρει το ΔΣ της ΠΟΘΑ, «ο καλλιτεχνικός διευθυντής της ΚΟΕΜ, Στ. Ξαρχάκος, σε συνέντευξη Τύπου που έδωσε μαζί με πλήθος καλλιτεχνών, ανακοίνωσε το αδιέξοδο στο οποίο έχει έρθει η ορχήστρα λόγω της απαξιωτικής πολιτικής του ΥΠΠΟ για την καλλιτεχνική δημιουργία. Κατήγγειλε την προσπάθεια που γίνεται ώστε η πολιτιστική παραγωγή στον τόπο μας να πάει στα χέρια των χορηγών και των ιδιωτών, με τις ευλογίες και την ισχυρή χρηματοδότηση του κράτους. Το αδιέξοδο στο οποίο βρίσκεται η Ορχήστρα των Χρωμάτων, η οποία και αυτή λειτουργεί με την ανοχή, το πείσμα και τη φιλοτιμία των συντελεστών της, καθώς και η πρόσφατη ανακοίνωση που εξέδωσαν τα σωματεία της Εθνικής Λυρικής Σκηνής για την ανησυχητική κατεύθυνση που έχει πάρει η μοναδική όπερα της χώρας, υπό τη διοίκηση του μεγαλοβιομήχανου Οδ. Κυριακόπουλου, μόνο ανησυχία μπορεί να προκαλούν».

«Η προσπάθεια της Ευρωπαϊκής Ενωσης για εμπορευματοποίηση του πολιτισμού, για ανάπτυξη της ευρωπαϊκής πολιτιστικής βιομηχανίας σε ένα διεθνή ανταγωνισμό αγορών και κερδών δίνει και στη χώρα μας τα αποτελέσματά της», τονίζεται. Η ΠΟΘΑ δηλώνει τη συμπαράστασή της «στους εργαζόμενους καλλιτέχνες, που αγωνίζονται αυτό το διάστημα για να διασώσουν θεσμούς και δομές που κλονίζονται από συγκεκριμένες πολιτικές». Καλεί όλους τους καλλιτέχνες ν' αντισταθούν στη λογική της αφομοίωσης, ν' αποκρούσουν την προσπάθεια εκποίησης του πολιτισμού μας και να συγκρουστούν με τη λογική της υποβάθμισης της Τέχνης από κοινωνικό αγαθό σε εμπορικό προϊόν. Ν' αποτρέψουν τη μετατροπή των καλλιτεχνών σε φτηνό ευέλικτο εργατικό δυναμικό μιας πολιτιστικής βιομηχανίας και να δημιουργήσουν μέτωπο καλλιτεχνών και δημιουργών ικανό ν' αποτρέψει αυτές τις εξελίξεις. [Ριζοσπάστης, 22/07/2008]

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Γράφει ο Κυριάκος Π. ΛΟΥΚΑΚΟΣ, Η Αυγή, 20/07/2008

Το ζήτημα του ερμητισμού της λόγιας μουσικής που παράγεται στις μέρες μας αποτελεί τον κύριο άξονα προβληματισμού για ένα είδος που αντιμετωπίζει πρόβλημα επιβίωσης κληρονομημένο από τις αδιέξοδες ατραπούς του 20ού αιώνα. Για τη συντριπτική πλειονότητα του φιλόμουσου κοινού ένα ελάχιστο μελωδικής και μορφολογικής αναγνωρισιμότητας αποτελεί αναγκαία προϋπόθεση, προκειμένου να προκληθεί το απαραίτητο μείγμα βιωματικής και εγκεφαλικής ανταπόκρισης που συνήθως αποδίδουμε με τον όρο ενδιαφέρον. Η διαφορά ταχυτήτων και η αμοιβαία αδιαφορία συνθετών και κοινού, που εκδηλώνεται περισσότερο από μισό αιώνα τώρα και έχει οδηγήσει σε μια βυζαντινολογική έκρηξη αισθητικού κατακερματισμού, εκφεύγει της συμπτωματικής έξαρσης και εγγίζει το επίπεδο του ιστορικοφιλοσοφικού στοχασμού. Είναι αισιόδοξο το γεγονός ότι, στα προλεγόμενά του για το 2ο Εργαστήρι Σύγχρονης Μουσικής, που οργανώθηκε ως κύκλος εκπαιδευτικών προγραμμάτων από το Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης σε συνεργασία με το Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης το τριήμερο 17-19 Μαΐου 2008, ο καθηγητής Σύνθεσης του Ιδρύματος, κ. Χρήστος Σαμαράς, εκδηλώνει την αγωνία "να αποκατασταθεί το "ανθρώπινο" στο εσωτερικό των διαφόρων τάσεων, χωρίς αυτές να τεμαχίζονται σε αισθητικές περίφρακτες περιοχές", συμπληρώνοντας, δίκην μάλλον επιθυμήματος, "ότι ο καλλιτεχνικός χώρος στις αρχές του 21ου αιώνα διαθέτει μεγαλύτερη επίγνωση απέναντι στη σχέση του προς τον κοινωνικό περίγυρο"…

Παρακολουθήσαμε συμπτωματικά την πρώτη (18 Μαΐου) από τις συναυλιακές εκδηλώσεις του Κύκλου, που στήριξε με ζηλωτική αφοσίωση το μουσικό σύνολο Dissonart σε μουσική διεύθυνση του Βλαδίμηρου Συμεωνίδη και ολοκληρώθηκε με απονομή βραβείου και δύο επαίνων σε 3 από τους 13 συμμετέχοντες συνθέτες και συνθέτριες. Το κείμενο αυτό καταγράφει, λοιπόν, με συνοπτικό και συμπτωματικό τρόπο ορισμένες μόνον από τις εντυπώσεις ακρόασης χωρίς συνολική εποπτεία των δημιουργιών.

Ανάμεσα στις 6 συνθέσεις της πρώτης ημέρας την προσοχή διεκδίκησε με αξιώσεις το "Μηχανικό Σεξτέτο" Verbum III του Σάββα Τσιλιγκιρίδη (γεν. 1977), που επέτυχε ευτυχή συγκερασμό ανάμεσα στη δομική προσέγγιση και την ατμοσφαιρική ένταση. Ήδη από τα πρώτα μέτρα ο 31χρονος συνθέτης εγκαθιδρύει, χωρίς κόστος για τη γεωμετρία της σύνθεσής του, ένα προσωπικό και εντυπωσιακά βιωματικό ηχητικό κόσμο μέσα από την εναρκτήρια εμφάνιση του κλαρινέτου, τις ολοένα εντεινόμενες, βαρυσήμαντες παρεμβάσεις του πιάνου που εμμένει μοναχικά ως το τέλος, τα πιτσικάτι του κοντραμπάσου, τα ιδιότυπα γκλισάντι του τσέλου ή τη χρήση ακόμη και σωλήνων τούμπομακ ως μουσικών οργάνων. Εν κατακλείδι οι μουσικοί αποσύρονται σταδιακά, ίσως μια υπαινικτική αναφορά στη συμφωνία των Αποχαιρετισμών του μεγάλου Χάυντν.

Με τη "Λευκίππη" του 25χρονου Θανάση Δεληγιάννη, που εγκαινίασε το β’ μέρος, μεταβαίνουμε σε ένα είδος μονοδράματος με ψήγματα πλοκής, όπου τον πρωταγωνιστικό ρόλο επωμίζεται το πιάνο τόσο ως οργανική έκφραση όσο και μέσα από τη θραυσματική απαγγελία της πιανίστριας. Ο Δεληγιάννης επιστρέφει στη μυθολογική θεματική, σε επεξεργασμένα στοιχεία μίμησης παραδοσιακών οργάνων και υποκύπτει στη σαγήνη της επαναληπτικότητας. Ιδιαίτερα ενδιαφέροντες υπήρξαν οι διάλογοι του πιάνου – ηρωίδας και των εγχόρδων αρχικά με το φλάουτο και εν συνεχεία με το κλαρινέτο, ενώ το ηχητικό πανδαιμόνιο αποκλιμακώθηκε αισθαντικά με το πληκτροφόρο κυρίαρχο στις επίμονες ξηρές δηλώσεις του.

Ίσως το πλέον πειραματικό ακρόαμα της βραδιάς προμήθευσε η Αναστασία Μποκογλίδου (γεν. 1977) στη "Συμμαχία της Σιωπής", με ευφάνταστη χρήση ιδίως των εγχόρδων και αξιοποίηση των ίδιων των μουσικών για την παραγωγή ήχων, η τελική αίσθηση, ωστόσο, παρέμεινε επίπεδη. Εκλέπτυνση και ενδιαφέρουσα διαγραφή μουσικών τοπίων, αλλά και μια τελική εντύπωση δομικής αμηχανίας απέδωσε η υδάτινων και σεληνιακών αναφορών σύνθεση "Aqua et Luna" του Στυλιανού Λασκαρίδη (γεν. 1982), ενώ η "Ενθαλπία" του Γιώργου Πετρά και η "Σπουδή σε παράλληλα επίπεδα" του 25χρονου Ιωάννη Ανδριώτη αποτέλεσαν στην ουσία ασκήσεις μελέτης της δομής και ποσόστωσης των στοιχείων που την εμπλουτίζουν. Οι περιορισμοί της διοργάνωσης αναφορικά με τη χρονική διάρκεια των έργων και η πρόβλεψη για διανομή 8 το πολύ οργάνων συνέβαλε στην εσωτερική ευκρίνεια των συνθέσεων, αλλά το ζητούμενο μιας λιγότερο ερμητικής αντίληψης της μουσικής παραμένει έντονο και επιτακτικό.

ΜΙΣΟΣ ΑΙΩΝΑΣ ΜΟΥΣΧΟΥΡΗ

Η μία βραδιά δεν μπορούσε να χωρέσει τους φίλους και τους θαυμαστές της Νάνας Μούσχουρη κι έτσι έγιναν δύο οι αποχαιρετιστήριες συναυλίες της δημοφιλούς Ελληνίδας τραγουδίστριας στο Ηρώδειο. Στις 23 και στις 24 Ιουλίου. Στον ίδιο χώρο απ’ όπου ξεκίνησε το 1958 τη μεγάλη της διαδρομή στις μουσικές σκηνές του κόσμου. Ο απολογισμός μισού αιώνα σε δύο βραδιές στο πιο εμβληματικό ωδείο της Αθήνας, κάτω από τη σκιά της Ακρόπολης. Θ’ ακούσουμε τραγούδια που αγάπησε και μας έκανε να τ’ αγαπήσουμε.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΝΤΑΛΑΡΑΣ: Ηθελα να τραγουδώ σε νηστικούς, όχι σε μεθυσμένους!

Ο Γιώργος Νταλάρας μιλά για τον πατέρα του, Λουκά Νταράλα, λέει πως άλλαξε το όνομά του, εξηγεί γιατί η φήμη βλάπτει σοβαρά την... υγεία και γιατί τα χασικλίδικα αποτελούν ουσιαστικό κομμάτι του πολιτισμού μας

Συναντηθήκαμε με τον Γιώργο Νταλάρα στα γραφεία της νέας δισκογραφικής του εταιρείας, της «Universal». Στην οδό Μεσογείων. Είχα φέρει μαζί μου ένα δώρο για εκείνον. Ενα φροντισμένο κάδρο με την ετικέτα από το τραγούδι «Το Βουνό». Σαρανταπεντάρι της δεκαετίας του '50.

Ηλπιζα πως θα ήταν κάτι που θα μας έφερνε πιο κοντά... Η μουσική στο «Βουνό» είναι του πατέρα του Λουκά Νταράλα (Λ. Νταραλά τον γράφουν στο δισκάκι) και οι στίχοι του Βαγγέλη Πρέκα, πρώτου ξαδέλφου του παππού μου. Σύμπτωση...

Ηλπιζα, επίσης, πως αυτό το μικρό δώρο θα τον άγγιζε συναισθηματικά και θα τον έκανε πιο εξομολογητικό απ ό,τι συνήθως. Εκτός... εκτός κι αν αυτή η χειρονομία μου είχε ακριβώς τα αντίθετα αποτελέσματα. Φοβόμουν μήπως και τον έκανε τελικά καχύποπτο απέναντί μου. Μήπως και παρεξηγούσε τις προθέσεις μου... Τόσα και τόσα είχα ακούσει για τη σχέση με τον πατέρα του. Για τη στάση του απέναντί του, αφού τους εγκατέλειψε όταν εκείνος ήταν 2 ετών...

Διαψεύστηκα: «Τον πατέρα μου ποτέ δεν τον ξεπέρασα... Ακόμα και ο τρόπος που παίζω κιθάρα είναι κατ εικόνα και καθ ομοίωσιν εκείνου... Το ίδιο κι ο αδελφός μου».

Τελικά κάναμε μια κουβέντα με ουσία... Αν και όχι... ανέφελη κάποιες στιγμές. Μιλήσαμε για τα δύσκολα πρώτα χρόνια στην Κοκκινιά. Για τα 23 και πλέον επαγγέλματα που άλλαξε μέχρι ν ανεβεί στο πάλκο. Για τον καταλυτικό ρόλο που έπαιξε (αν και απών) ο πατέρας, Λουκάς, στις απαρχές της καριέρας του. Για το πως άλλαξε το όνομά του. Για την «εξάρτησή» του από τη μουσική. Για το ρεμπέτικο και τα «Τραγούδια με ουσίες», τα λεγόμενα χασικλίδικα. Για μια υπόσχεση στον Βασίλη Τσιτσάνη... [συνέχεια στο ΕΘΝΟΣ, 20/07/2008, ΑΝΤΩΝΗΣ ΜΙΧ. ΠΡΕΚΑΣ]

Τραγικός «έρωτας» μιας... Μητέρας

Το κλασικό με το σύγχρονο «παντρεύει» η Μαρία Φαραντούρη στη Μικρή Επίδαυρο, όπου θα ερμηνεύσει τη «Σκοτεινή Μητέρα» του Χατζιδάκι και ένα έργο του πιανίστα Γιώργου Λαζαρίδη

Η λυρική και δωρική συνάμα φωνή της Μαρίας Φαραντούρη θα αντηχήσει την Παρασκευή και το Σάββατο στο Μικρό Θέατρο της Αρχαίας Επιδαύρου. Είναι η δεύτερη φορά που η ερμηνεύτρια εμφανίζεται στον συγκεκριμένο χώρο και χαίρεται γι αυτό, αν και όπως εξομολογείται «ο χώρος επηρεάζει ως προς έναν βαθμό, γιατί ουσιαστικά ο ερμηνευτής κατά τη διάρκεια της παράστασης ζει στον κόσμο του έργου!»

Σε α' παγκόσμια εκτέλεση

Στην πρώτη της παρουσία της στη Μικρή Επίδαυρο, το 1998, η Μαρία Φαραντούρη είχε ερμηνεύσει Μίκη Θεοδωράκη. Αυτήν τη φορά το πρόγραμμα θα είναι διαφορετικό. Η παράσταση είναι χωρισμένη σε δύο διαφορετικά μέρη. Ουσιαστικά πρόκειται για δύο κύκλους τραγουδιών, ειδικά γραμμένους για τη φωνή της ερμηνεύτριας.

Στο πρώτο μέρος της βραδιάς θα παρουσιαστεί, σε α παγκόσμια εκτέλεση, το έργο του διεθνώς αναγνωρισμένου πιανίστα Γιώργου - Εμμανουήλ Λαζαρίδη με τίτλο « Ο έρωτας τελειώνει τραγικά», σε στίχους -κείμενα Αγαθής Δημητρούκα.

Το έργο είναι εμπνευσμένο από τραγικούς έρωτες μυθικών ζευγαριών, όπως ο Ορφέας και η Ευρυδίκη, ο Ιάσονας και η Μήδεια, ο Αίμωνας και η Αντιγόνη κ.ά. « Είναι ένα έργο υψηλών προδιαγραφών, είναι αυτό το κάτι διαφορετικό», υπογραμμίζει με ενθουσιασμό η Μαρία Φαραντούρη, η οποία αναφερόμενη στους δημιουργούς του έργου εκτιμά πως «είναι μια ανάσα, μια ελπίδα, είναι οι νέες δημιουργικές δυνάμεις που θα φτιάξουν τη νέα σφραγίδα στην ελληνική μουσική».

Μια γέφυρα που θα ενώνει το σύγχρονο με το κλασικό στήνεται στο πρόγραμμα αυτό, καθώς στο δεύτερο μέρος η Μαρία Φαραντούρη θα ερμηνεύσει το έργο « Σκοτεινή Μητέρα» του Μάνου Χατζιδάκι σε στίχους Νίκου Γκάτσου Το έργο αυτό γράφτηκε ειδικά για τη φωνή της το 85-86 και θα μπορούσε να χαρακτηριστεί αδικημένο, καθώς από τότε δεν έχει παρουσιαστεί ποτέ. «Εχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον αυτή η σύνδεση του κλασικού με το σύγχρονο», μας λέει η ερμηνεύτρια, ενώ θυμάται και ξεχωριστές στιγμές που έζησε με τον Μάνο Χατζιδάκι: «Με εμπιστεύτηκε από τα νεανικά χρόνια, ήταν ένας υπέροχος δάσκαλος, ένας ευφυής άνθρωπος με έντονες κοινωνικές ανησυχίες, ένα ελεύθερο πνεύμα με φιλοσοφία και αισθητική».

Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ

Η Μαρία Φαραντούρη ερμηνεύει τους κύκλους τραγουδιών «Ο έρωτας τελειώνει τραγικά» σε μουσική Γιώργου-Εμμανουήλ Λαζαρίδη και στίχους Αγαθής Δημητρούκα και «Σκοτεινή Μητέρα» σε μουσική Μάνου Χατζιδάκι και στίχους Νίκου Γκάτσου. Συμμετέχει μια εξαίρετη ομάδα Ελλήνων και Γερμανών μουσικών.

Μικρό Θέατρο Αρχαίας Επιδαύρου. Παρασκευή και Σάββατο στις 9.30 μ.μ. Εισιτήρια: 40, 25 και 10 (μειωμένο) ευρώ.

Αναστασια Κουκα, ΕΘΝΟΣ, 19/07/2008

ΔΙΑΚΟΠΕΣ ΜΕΤΑ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΥΨΗΛΟΥ ΕΠΙΠΕΔΟΥ

«Κατασκηνώσεις» με συναυλίες, σεμινάρια, εργαστήρια και άλλες εκδηλώσεις οργανώνονται μακριά από τα μεγάλα αστικά κέντρα

Της Αγγελικής Πούλου, Η Καθημερινή, 20/07/2008

Το «Μουσικό Χωριό» στο Πήλιο, ο «Λαβύρινθος» στην Κρήτη, το «Καραβάνι Πολυφωνίας» απλωμένο σε τέσσερις χώρες, το «Τζουμέρκα Art Festival» στον ομώνυμο τόπο. Μουσικές κυρίως κατασκηνώσεις, υψηλής ποιότητας και ενδιαφέροντος, για μουσικούς μα και φίλους της τέχνης. Σεμινάρια, εργαστήρια, συναυλίες και μαζί διακοπές… Χρόνος δημιουργικά βιωμένος, σε πλαίσιο συλλογικό με συνοδοιπόρους κοινής αισθητικής. Ανταμώματα καλοκαιρινά, που χρόνο με τον χρόνο μεστώνουν και όλο και περισσότεροι συμμετέχουν, ανάμεσά τους φερέλπιδες καλλιτέχνες, μα και καταξιωμένοι επαγγελματίες, και ερασιτέχνες. Δάσκαλοι αξιόλογοι, δράσεις πρωτότυπες.

Λαβύρινθος. Χουδέτσι Ηρακλείου

Εδώ και πολλά χρόνια ο σπουδαίος μουσικός Ross Daly έχει αγκυροβολήσει στην Κρήτη, όπου πειραματίζεται, συνθέτει, διδάσκει. Ορμητήριο το Μουσικό Εργαστήρι «Λαβύρινθος», όπου παρέα με φιλοξενούμενους –μοναδικούς στο είδος τους– εγχώριους και μη μουσικούς, οργανώνουν σεμινάρια και βεβαίως συναυλίες και εκδηλώσεις. Μελέτη, διάσωση, διάδοση και προβολή της μουσικής και των μουσικών οργάνων των λαϊκών παραδόσεων που ανήκουν στη λεγόμενη «τροπική μουσική». Επταήμερα εργαστήρια για κανονάκι, λαούτο, νέι, λάφτα, περσικό ραντίφ και σαντούρι, για το ιρλανδέζικο τραγούδι και τη μουσική, μα και για την ηχογράφηση με τη χρήση υπολογιστή και άλλα πολλά.

«Μας ενδιαφέρει να φέρουμε τους μαθητές σε επαφή με κορυφαίους μουσικούς, και όχι ν’ αντικαταστήσουμε το ταξίδι. H εδώ συμμετοχή τους να τους παροτρύνει ώστε να ταξιδέψουν οι ίδιοι και να γνωρίσουν στο φυσικό τους περιβάλλον όσα διδάσκονται», σημειώνει ο Ross Daly. Οταν εκείνος ξεκίνησε να ταξιδεύει περιδιαβαίνοντας τον κόσμο, δεν είχε κάποια προετοιμασία, «δεν είχα τίποτα, παρά μόνο όσα μπορούσα να κάνω μοναχός μου. Εμένα θα μ’ ενδιέφερε ένας νέος άνθρωπος που θα βρεθεί στη θέση μου σήμερα να φεύγει για το ταξίδι αυτό έχοντας ήδη ένα καλό υπόβαθρο, που θα τον διευκολύνει να αξιοποιήσει πιο καλά τον χρόνο του. Προτρέπω τους μαθητές να ταξιδεύουν για να δουν από κοντά τη μουσική που τους ενδιαφέρει στον τόπο της, και να μην αισθάνονται δεσμευμένοι».

Σύμφωνα με τον ίδιο ο πραγματικός τρόπος για να μάθει κανείς μουσική, οποιαδήποτε μουσική, είναι ο βιωματικός, που προκύπτει μέσα από την πιο στενή επαφή μαθητή και δάσκαλου, διαδικασία που επιτελείται και στον «Λαβύρινθο»: «Αν έπρεπε ν’ αναφερθώ σε κάποιους μαθητές που από εμένα προσωπικά βγήκαν και προχώρησαν, δεν είναι τόσο πολύ αυτοί που ερχόντουσαν μία φορά την εβδομάδα σε κάποια μουσική σχολή και παρακολουθούσαν το ωραίο μάθημα, είναι αυτοί που σχεδόν ζούσαμε μαζί κάποια εποχή, που είχαμε καθημερινή επαφή, που δεν παίζαμε μόνο, αλλά μοιραστήκαμε μία ζωή για ένα χρονικό διάστημα. Ετσι έμαθα κι εγώ από τους δικούς μου δασκάλους».

Διεθνές Φεστιβάλ Πολυφωνικού Τραγουδιού

Μακεδονία, Ηπειρος, Νότια Αλβανία, Νότια Ιταλία

Δέκα χρόνια φέτος για τούτο το κινούμενο φεστιβάλ πολυφωνικού τραγουδιού, με συναυλίες, σεμινάρια, επιτόπιες καταγραφές, δρώμενα και περιηγήσεις σε αλώνια, φαράγγια, μοναστήρια, εγκαταλελειμμένα χωριά, δάση και ποτάμια, σε άγνωστους αρχαιολογικούς χώρους που για πρώτη και μόνη φορά ανοίγουν για εκδηλώσεις έπειτα από χιλιάδες χρόνια σιωπής. Και μια περιοδεύουσα ελεύθερη κατασκήνωση. Πολυφωνικοί όμιλοι, σχήματα, ζυγιές σε μια προσπάθεια που σύμφωνα με τον καλλιτεχνικό διευθυντή της Αλέξανδρο Λαμπρίδη «αποβλέπει στο σμίξιμο των λαών μέσα από την κοινή τους παράδοση και την άρθρωση εναλλακτικής πρότασης». Και τα λόγια να βγαίνουν από το στόμα σαν ατίθασα άτια. Δραστηριότητα σύστοιχη της συνολικής παρουσίας της μη κερδοσκοπικής εταιρείας «Απειρος», συγγενής της ετήσιας συναυλίας πολυφωνικού τραγουδιού στο Θέατρο Πέτρας.

Από τη Φιλιππούπολη ώς τη Σικελία, διατρέχοντας όλη την παραμεθόρια Μακεδονία και Ηπειρο, την «απέκει» Ηπειρο, τη Νότια Αλβανία, διαβαίνοντας στις άλλες όχθες του Ιονίου σε Κέρκυρα, Σαλέντο και Καλαβρία. Δεκαπέντε μέρες, δέκα περάσματα συνόρων. Με το πρόγραμμα να εξαπλώνεται σε τέσσερις χώρες, με συμμετοχές από επτά χώρες.

Ο Αλέξανδρος Λαμπρίδης δίνει το στίγμα: «Ενα φεστιβάλ διαρκώς on the road, ένα φεστιβάλ κυρίως off road. Μακριά από την αναπαραστατική πρακτική του folklore, μακριά από την αγοραία λογική της βιομηχανίας του ethnic. Τα σεμινάρια. Κάθε τόπος κι ένα τραγούδι. Από τα χείλη των αυθεντικών ερμηνευτών στα χείλη των νέων ιχνηλατών. Μια σκυτάλη να παραδίνεται δίχως διαμεσολαβήσεις στο κοινωνικό και φυσικό περιβάλλον της ηπειρωτικής πολυφωνίας. Ακούς μέσα στα τραγούδια τα βουνά και τις πέτρες να τραγουδούν, την αντάρα και το αχολόι των ανέμων, τον ακατάπαυστο ρου των νερών. Ενα καραβάνι πολυφωνίας, ένα σμάρι φωνών».

Τζουμέρκα Art Festival. Δασικό Χωριό Κέδρος, Εθνικό Πάρκο Τζουμέρκων - Αραχθου

Για τον καλλιτεχνικό διευθυντή του Γιώργο Κολόζη, «πρόκειται για μια ευχάριστη πολύχρωμη ανομοιομορφία». Στην αρχή αναρωτιόμασταν αν πρόκειται για ένα ακόμη «εναλλακτικό» φεστιβάλ. Η εναρκτήρια όμως περσινή παρουσία του έλυσε κάθε απορία: Δεν είναι μια από τα ίδια. Κεντρική ιδέα η προστασία του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος του Εθνικού Πάρκου Τζουμέρκων - Αραχθου. Γι’ αυτό και οι περιβαλλοντικές δράσεις, τα σχετικά σεμινάρια, οι σχετικές θεματικές ενότητες. Και η τέχνη ένα από τα οχήματα. Μπόλικη μουσική, τεχνολογία, κινηματογράφος. Το «Τζουμέρκα Art Festival» δεν απευθύνεται σε μια συγκεκριμένη κατηγορία ανθρώπων. Ετσι συναντήθηκαν εκεί επισκέπτες κάθε ηλικίας απ’ όλη την Ελλάδα, φοιτητές, καλλιτέχνες, επιστήμονες, οικολόγοι, φίλοι της Τέχνης.

«Θέλουμε να είναι τόπος δημιουργικής συνάντησης καλλιτεχνών και θεατών», σχολιάζει ο Γιώργος Κολόζης. «Είναι η αγάπη για τα βουνά, την περιπέτεια, τη μουσική, τον κινηματογράφο και την Τέχνη γενικότερα. Είναι το ενδιαφέρον για τις νέες τεχνολογίες που χρησιμοποιεί το φεστιβάλ για να μεταφέρει το μήνυμά του σε όλο τον κόσμο. Είναι η εξερεύνηση των ορίων της εικόνας και του ήχου σ’ ένα ιδιαίτερο φυσικό περιβάλλον. Είναι η ελπίδα να γεννηθεί μια αμφίδρομη σχέση καλλιτεχνών, θεατών και φύσης. Εξαρτάται από τη διάθεση κάθε επισκέπτη. Το φεστιβάλ είναι μια επιστροφή στην ομορφιά και την αυθεντικότητα της φύσης. Ισως να είναι μια φυγή από τις μεγάλες πόλεις με τη μοναξιά και την πολυδιάσπαση. Τα Τζουμέρκα είναι μια από τις ωραιότερες περιοχές της Ελλάδας. Πανέμορφα χωριά, φιλόξενοι άνθρωποι, παρθένα φύση και… το καλύτερο τσίπουρο της Ελλάδας! Αν προσθέσω το πλούσιο και ενδιαφέρον πρόγραμμα του φεστιβάλ, θαρρώ ότι ικανοποιείται εκεί κάθε ανάγκη».

Μουσικό Χωριό. Αγιος Λαυρέντιος Πηλίου

Με βασικό κορμό την υλοποίηση εκπαιδευτικών ενοτήτων με τη μορφή μουσικών κατευθύνσεων και εργαστηρίων ομαδικής δράσης, το «Μουσικό Χωριό» έχει καθιερωθεί εδώ και χρόνια ως καλοκαιρινή συνάντηση και «νταραβέρι» μουσικών και μουσικόφιλων. Κάθε κύκλος δραστηριοτήτων αφήνει πίσω του (σαν παρακαταθήκη) την παραγωγή πρωτότυπου καλλιτεχνικού υλικού, τον εμπλουτισμό ψηφιακής οπτικοαουστικής βιβλιοθήκης και την προώθηση των παραπάνω προς την καλλιτεχνική και ερευνητική κοινότητα. Από το φετινό πρόγραμμα αναφέρουμε ενδεικτικά τη Μάρθα Φριτζήλα στην «Τραγουδιστική Αγωγή για τους “τραγουδιστές” του θεάτρου και τους “ηθοποιούς” του τραγουδιού», τον Νίκο Κυπουργό στο μουσικό εργαστήρι για το θέατρο και τον κινηματογράφο, την Κατερίνα Παπαδοπούλου στο Μικρασιάτικο τραγούδι, τον Δημήτρη Μυστακίδη στη λαϊκή κιθάρα.

Οπως σημειώνει ο Θύμιος Ατζακάς, ο συντονιστής των καλλιτεχνικών και των εκπαιδευτικών δράσεων, «το στίγμα του “Χωριού” είναι η προγραμματισμένη αλλά και η αυθόρμητη εκτέλεση μουσικών έργων και η παραγωγική ανταλλαγή ιδεών μεταξύ καλλιτεχνών αλλά και ανθρώπων που αγαπούν τη μουσική γενικότερα. Η συνολική επικοινωνιακή δυναμική που αναπτύσσεται στο πλαίσιο του φεστιβάλ, όπου η διαφορετικότητα αποτελεί έναυσμα και όχι εμπόδιο, παρέχει ένα μοντέλο κοινωνικής συνύπαρξης με συνδετικό ιστό τη μουσική ως γλώσσα παγκόσμια».

Η παράλληλη συνύπαρξη ετερόκλητων μουσικών κατευθύνσεων και η μαθητεία των σπουδαστών δίπλα σε καλλιτέχνες με διαφορετική κουλτούρα και μουσικό υπόβαθρο, «στοχεύει με συντονισμένες ενέργειες στη διαμόρφωση μιας σφαιρικής αντίληψης για τη μουσική. Οπως η δημιουργική συμβίωση μεταξύ των κατευθύνσεων σύγχρονης λόγιας μουσικής και ελεύθερου αυτοσχεδιασμού, μεταξύ μουσικής εκτέλεσης, χορού και συνειδητοποίησης του σώματος του μουσικού, μεταξύ παλαιάς ευρωπαϊκής μουσικής και μεσογειακών λαϊκών παραδόσεων. Ανακαλώντας κάτι από τα δύο τελευταία χρόνια που διανύσαμε, με πάνω από 30 προσκεκλημένους καλλιτέχνες και εκατοντάδες συμμετέχοντες, νομίζουμε ότι αυτό θα ήταν η συνύπαρξη ανθρώπων από όλα τα μήκη και πλάτη της γης, τα βραδινά στη φιλόξενη πλατεία του Αγίου Λαυρεντίου, όπου μακριά από κάθε ίχνος οπτικής ή ακουστικής ρύπανσης παίζεται κάθε είδους μουσική».

Ιnfo

Μουσικό Χωριό

http://www.music-village.gr

18 Αυγούστου - 24 Αυγούστου και 26 Αυγούστου - 1 Σεπτεμβρίου.

Μουσικό Εργαστήρι «Λαβύρινθος»

http://www.labyrinthmusic.gr

30 Ιουνίου - 6 Σεπτεμβρίου.

Πολυφωνικό Καραβάνι

http://www.polyphonic.gr

25 Ιουλίου - 8 Αυγούστου.

Τζουμέρκα Art Festival

http://www.tzoumerka-art-festival.gr

1 - 5 Αυγούστου.

ΗΧΟΙ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΣΤΟ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΣΑΝΗΣ

Οι Amadou και Mariam, οι Tinariwen και η Μάρτα Σεμπεστιέν εμφανίζονται στις 25, 26 και 27 Ιουλίου στη Χαλκιδική

Για ένα φεστιβάλ που δεν χρηματοδοτείται από κρατικούς πόρους, δεκαέξι χρόνια πορείας είναι σίγουρα ρεκόρ. Το Festival Sani της Χαλκιδικής, όμως, δεν καταφέρνει μόνο να επιβιώνει, αλλά γίνεται όλο και καλύτερο, διατηρώντας τους αρχικούς του στόχους: Επιλογές με κριτήριο την ποιότητα, γέφυρες με την τέχνη άλλων χωρών, άνοιγμα σε νέα είδη και ρεύματα από την ελληνική και ξένη μουσική σκηνή. Mάλιστα, δεν είναι λίγες οι φορές που μας σύστησε σπουδαίους καλλιτέχνες, οι οποίοι άργησαν πολύ να βρουν τον δρόμο για την Αθήνα...

Στη φετινή, ιδιαίτερη ενότητα του φεστιβάλ με τίτλο «Sounds Of The World», στις 25, 26 και 27 Ιουλίου, το κοινό θα έχει την ευκαιρία να απολαύσει τρεις εξαιρετικούς καλλιτέχνες. Την πρώτη μέρα οι Amadou και Mariam, το ζευγάρι των εκ γενετής τυφλών από το Μάλι, παρουσιάζουν τον εκπληκτικό αφρο-φανκ ήχο τους, που έκανε τον Μανού Τσάο να συνεργαστεί μαζί τους.

Στις 26/7 τον λόφο της Σάνης θα «καταλάβουν» οι Tinariwen, το συγκρότημα που δημιούργησαν πριν από τριάντα χρόνια τρεις έφηβοι της φυλής των Τουαρέγκ όταν βρέθηκαν εξόριστοι σε μια όαση της ερήμου – σε στρατόπεδο του Καντάφι. Εχοντας χάσει τα σπίτια και την οικογένειά τους δημιούργησαν ένα νέο είδος μουσικής που ακροβατεί ηχητικά ανάμεσα στο παρελθόν της μουσικής των Τουαρέγκ και τον δυναμισμό των αλλαγών που οι ίδιοι ζούσαν ήδη, εκφρασμένο μέσω των ήχων της μοντέρνας ηλεκτρικής κιθάρας. Aνάμεσα στους μεγαλύτερους θαυμαστές της μουσικής τους συγκαταλέγονται ο Ρόμπερτ Πλαντ και ο Κάρλος Σαντάνα.

H ενότητα «Ηχοι του κόσμου» κλείνει με τη «φωνή της Ουγγαρίας» Μάρτα Σεμπεστιέν. Ερμηνεύτρια με ξεχωριστό ταμπεραμέντο, ενθουσιώδηςερευνήτρια και πρέσβειρα της πλούσιας παραδοσιακής μουσικής της πατρίδας της. Η αιθέρια φωνή της ήταν αυτή που έδωσε το χαρακτηριστικό στίγμα και στο σάουντρακ του Αγγλου Ασθενή, για το οποίο ο Γκαμπριέλ Γιαρέντ κέρδισε εκείνη τη χρονιά Οσκαρ μουσικής. Λόφος Σάνης, Χαλκιδική, τηλ. 2310-317.327.

ΜΙΚΗΣ: ΜΟΥΣΙΚΕΣ ΓΙΑ ΕΝΑΝ ΚΑΛΥΤΕΡΟ ΚΟΣΜΟ

Ο Μίκης Θεοδωράκης μιλά για τις κινηματογραφικές του δημιουργίες, την τέχνη του και την Ελλάδα στον 21ο αιώνα

Συνέντευξη στον Οδυσσεα Ιωαννου, Η Καθημερινή, 20/07/2008

Λίγες είναι πια οι προσωπικότητες στις οποίες καταφεύγουμε για να φωτίσουν τα σημεία των καιρών. Αλλοτε ζητώντας τους να προβλέψουν το μέλλον -ικανότητα που ουδέποτε υποστήριξαν πως διαθέτουν- και άλλοτε προσπαθώντας να αντλήσουμε επιχειρήματα και στηρίγματα από την πλούσια εμπειρία τους σε κυριολεκτικά μπαρουτοκαπνισμένες εποχές της νεότερης Ιστορίας μας. Ο Μίκης Θεοδωράκης, από τους σημαντικότερους δημιουργούς του εικοστού αιώνα παγκοσμίως, είναι ένας άνθρωπος που συμμετείχε ενεργά στην Ιστορία, όχι μόνο με τη μουσική του αλλά με το ίδιο του το σώμα. Η ιστορία της ζωής του έχει όλα τα στοιχεία εκείνων των ηρώων σε κινηματογραφικές ταινίες που μιλούσαν για όσους πίστεψαν βαθιά και πάλεψαν για να αλλάξουν τον κόσμο.

Θα μπορούσαν αρκετοί να υποστηρίξουν πως σε μία τέτοια διαδρομή δεν απέφυγε και μία σειρά «λαθών». Πώς αλλιώς θα μπορούσε να γίνει; Ενας πληθωρικός άνθρωπος, ένα πολιτικό όν που έμπαινε με ορμή πάντα μέσα στην δραματική συγκυρία της εκάστοτε εποχής, δεν είχε την πολυτέλεια της ψύχραιμης αποτίμησης όλων των παραμέτρων. Γιατί ο Μίκης δεν είναι ένας ακαδημαϊκός αναλυτής αλλά αντικείμενο ανάλυσης. Δεν παρατήρησε εκ του ασφαλούς τα γεγονότα, έγινε το γεγονός. Μας «συγχώρησε» πολλές φορές μέσα από τη μουσική του. Μας έκανε να νιώσουμε κάτι σημαντικότερο και καλύτερο από αυτό που πραγματικά είμαστε. Μαζί με αυτό, του χρωστάμε και τη δική μας συγκατάβαση και «συχώρεση» για όσες φορές ενήργησε αντίθετα απ' ό,τι πολλοί θα περιμέναμε. Εφτιαξε τόσο δυνατές φωλιές για να μας φυλάξουν σε δύσκολους καιρούς, που εκείνο που μένει ως τελικό συναίσθημα είναι μόνο η ευγνωμοσύνη. Συζητήσαμε μαζί του με αφορμή τη σειρά των μεγάλων έργων του, που ξεκινά από σήμερα να προσφέρει η «Καθημερινή» σε συνεργασία με τον ΜΕΛΩΔΙΑ FM 99.2. Μουσικές που έγραψε για σημαντικές κινηματογραφικές ταινίες στο εξωτερικό, αλλά και συνεργασίες του με σπουδαία ονόματα. Η σειρά θα ολοκληρωθεί με το εμβληματικό έργο του Κάντο Χενεράλ, βασισμένο στην ποίηση του νομπελίστα Χιλιανού ποιητή Πάμπλο Νερούντα.

Λαϊκό και έντεχνο, δύο υπαρκτοί πυλώνες

• Τι θα συμβουλεύατε ένα νέο άνθρωπο που θα ακούσει για πρώτη φορά αυτές τις μουσικές σας για τον κινηματογράφο; Εχετε να του δώσετε κάποιες «οδηγίες» ακρόασης;

- Η κάθε ακρόαση μουσικής -όποιας μουσικής- προϋποθέτει από τoν ακροατή να ανοίξει διάπλατες τις πόρτες της ψυχής και του νου, ώστε να αφοσιωθεί σ' αυτό που ακούει. Μόνο σ' αυτή την περίπτωση μπορεί να του «μιλήσει», εάν και εφ' όσον ταιριάζει με τον δικό του συναισθηματικό ψυχικό και πνευματικό κόσμο. Αυτή είναι η μοναδική «οδηγία» που μπορώ να δώσω και για τα δικά μου έργα.

Παράλληλη «άσκηση»

• Η συνεργασία σας με όλα εκείνα τα σημαντικά ονόματα του εξωτερικού -πέρα από το να σας κάνει γνωστό σε όλον τον κόσμο- σας άνοιξε δρόμους και στη δημιουργική διαδικασία της σύνθεσης;

- Εως το 1953, που έγραψα μουσική για την πρώτη μου ταινία, την «Εύα», είχα ήδη διανύσει μια μεγάλη διαδρομή στον κόσμο της μουσικής, με αποτέλεσμα κάθε άλλο είδος μουσικής (για θέατρο, ραδιόφωνο, κινηματογράφο, μπαλέτο) να αποτελεί για μένα μια παράλληλη «άσκηση», μια καινούργια εμπειρία μέσα στον ενιαίο κόσμο της μουσικής μου. Το πόσο μακριά μπορούσε να με οδηγήσει αυτή η εμπειρία και με πόσα νέα στοιχεία θα εμπλούτιζα τη μουσική μου, καθοριζόταν από τα ερεθίσματα και την ποιότητα του αντικειμένου. Ειδικά ένα σπουδαίο φιλμ γεννούσε μέσα μου πλήθος μουσικές ιδέες, που φυσικά πλούτιζαν τη μουσική μου και συχνά με οδηγούσαν σε νέους δρόμους.

• Σε καμία απ' όλες αυτές τις συνεργασίες δεν κρύψατε την ελληνικότητα της μουσικής σας, αντιθέτως χρησιμοποιήσατε όλον τον βαρύ οπλισμό των μουσικών σας καταβολών. Δεν μπήκατε ποτέ στον πειρασμό να γράψετε πιο «δυτικότροπα» για να γίνετε περισσότερο αρεστός και πιο προσιτός στην παγκόσμια βιομηχανία του κινηματογράφου;

- Πιστεύω ότι είμαι Ελληνας, όχι μόνο γιατί γεννήθηκα Ελληνας αλλά και γιατί η ουσία της ελληνικότητας έφτασε ώς το τελευταίο κύτταρο του είναι μου. Επομένως οτιδήποτε βγαίνει από μέσα μου και ειδικά η μουσική μου δεν μπορεί παρά να εκφράζει αυτό που είμαι.

Κρίση στο ελληνικό τραγούδι;

• Τα τελευταία χρόνια η φιλολογία περί σοβαρής κρίσης του ελληνικού τραγουδιού είναι αρκετά ανεπτυγμένη. Συμφωνείτε με τις απαισιόδοξες εκτιμήσεις; Το πρόβλημα βρίσκεται στην ρίζα -δηλαδή δεν γράφονται καλά τραγούδια- ή μήπως η λειτουργία του τραγουδιού στις μέρες μας είναι διαφορετική, άρα σημαντικά τραγούδια δεν αναδεικνύονται και δεν γίνονται πανεθνικά σουξέ όπως γινόταν στο παρελθόν;

- Αλλο η μουσική ζωή ενός τόπου και άλλο η μουσική δημιουργία. Γιατί η πρώτη εξαρτάται από το κοινωνικό (μορφωτικό και πολιτιστικό) επίπεδο ενός λαού και το δεύτερο από την ύπαρξη ή όχι μουσικών δημιουργών. Πρόκειται γι' αυτό που αποκαλώ «ιστορική γενετική» και που αποτελεί ένα θαύμα και ένα άλυτο αίνιγμα μέσα στην ιστορία της ανθρωπότητας. Γιατί λ.χ. συνέβη στην αρχαία Αθήνα να συνυπάρξουν τόσες μεγαλοφυΐες δημιουργώντας αυτό το αξεπέραστο έως σήμερα πνευματικό και καλλιτεχνικό θαύμα και από 'κει και πέρα σκότος βαθύ; Γιατί στην Ιταλική Αναγέννηση είχαμε αυτή την ανυπέρβλητη άνθηση; Γιατί και πώς ο Σαίξπηρ; Γιατί και πώς ο αιώνας των Γερμανών συμφωνιστών; Σκεφτήκατε τάχα ότι η κυριαρχία της Ιταλικής όπερας έως σήμερα είναι έργο μιας χούφτας συνθετών του 19ου αιώνα; Ροσίνι, Βέρντι, Μπελίνι, Λεονκαβάλο, Πουτσίνι και από 'κει και πέρα επίσης σκότος βαθύ. Εδώ όμως, στην περίπτωση αυτή, ο ιταλικός λαός και η ιταλική κοινωνία διαχρονικά τίμησε και ανέδειξε αυτή την κληρονομιά για ένα και πλέον αιώνα, ώστε και σήμερα ακόμα η Ιταλία να υπερηφανεύεται και να είναι πανταχού παρούσα. Στην Ελλάδα είχαμε επίσης δυο χούφτες μουσικούς δημιουργούς στον χώρο κυρίως του τραγουδιού. Ενα είναι βέβαιο, ότι ο λαός μας τους τίμησε και τους τιμά, όπως εκείνος ξέρει και μπορεί. Επομένως, ένα από τα δύο μπορεί να συμβαίνει: είτε αυτή η «σοδειά» δεν έχει την αξία μιας ιστορικής παρακαταθήκης είτε η εξουσιαστική επιφάνεια της σημερινής κοινωνίας είναι ανίκανη να εκτιμήσει και να τιμήσει αυτή τη δωρεά.

Αγνοια, σκοπιμότητα, κόμπλεξ

• Υπάρχουν όχθες και παράλληλοι πολιτισμοί στο ελληνικό τραγούδι; Τελευταία γίνεται μία προσπάθεια «αποχαρακτηρισμού» στο όνομα μιας ενότητας χωρίς σαφή χαρακτηριστικά. Ορισμένοι υποστηρίζουν πως ακόμη και ο όρος «έντεχνος» είναι κενός περιεχομένου και περισσότερο λειτουργεί ως ένα στερεότυπο που το αναπαράγουμε. Συμφωνείτε;

- Δυστυχώς γύρω από το ελληνικό τραγούδι έχει δημιουργηθεί μια φιλολογική πολυλογία, που την χαρακτηρίζει άγνοια, σκοπιμότητα και κόμπλεξ. Σπάνια βλέπει κανείς μια σοβαρή, αντικειμενική και υπεύθυνη αντιμετώπιση του φαινομένου. Θα 'λεγα ότι κι εδώ έχουν σχηματιστεί κύκλοι οπαδών, λες και οι συνθέτες αποτελούν κόμματα είτε ποδοσφαιρικές ομάδες. Εν τούτοις τα σύνορα ανάμεσα στο ρεμπέτικο, το λαϊκό και το έντεχνο-λαϊκό είναι υπαρκτά και αναγνωρίσιμα. Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι μεταξύ τους υπάρχει ποιοτική διαφορά. Διότι το καθένα έχει τη δική του γνησιότητα, σημασία και αξία. Ομως δεν υπάρχουν τάχα διαφορές ανάμεσα σ' ένα τραγούδι του Γιώργου Μπάτη ή του Τούντα κι ένα του Τσιτσάνη ή του Παπαϊωάννου; Και πρώτα και κύρια οι κλίμακες. Για το ρεμπέτικο υπάρχουν οι Δρόμοι, ενώ για το λαϊκό το ματζόρε-μινόρε. Και έρχεται, ας πούμε, ο Χατζιδάκις. Τι είναι, αλήθεια, οι μουσικές που έγραψε για το μπαλέτο «Καραγκιόζης» ή για το θέατρο «Ορνιθες»; Και πού θα κατατάξουμε τους κύκλους «Σκοτεινή Μητέρα», «Πορνογραφία» και τον «Μεγάλο Ερωτικό»; Ναι, στη βάση τους υπάρχει ο απόηχος του λαϊκού τραγουδιού. Ομως μόνο ο απόηχος. Από 'κει και πέρα πώς θα χαρακτηρίσουμε τα νέα στοιχεία; Οπως τη ρυθμολογία, τα μελωδικά ευρήματα, την ενορχηστρωτική πρωτοτυπία, τις δυτικότροπες και καθ' όλα έντεχνες «αρμονίες» του και προ παντός την κυρίαρχη παρουσία ενός νέου λόγου, έντεχνου, ενός Σολωμού, ενός Καβάφη, ενός Ελύτη, ενός Καμπανέλλη, ενός Γκάτσου ή ακόμα και της Σαπφούς; Αυτό είναι που εγώ πρώτος αποκάλεσα «έντεχνο» στοιχείο και αδιαφορώ για ό,τι λέγεται από κάποιους άσχετους, που κανονικά θα έπρεπε να είναι πιο προσεκτικοί όταν ασχολούνται με ένα αντικείμενο με το οποίο κάποιοι άλλοι συνέδεσαν όλη τους τη ζωή. Ας διερωτηθούν μόνο, γιατί ο Χατζιδάκις παρ' όλα τα έντεχνα στοιχεία στα έργα του αυτά -και σε τόσα άλλα- δεν τα θεώρησε αποκλειστικά έντεχνα και ούτε τα προόριζε για αίθουσες συμφωνικών συναυλιών αλλά αντίθετα είχε στόχο το ευρύ λαϊκό κοινό χρησιμοποιώντας λαϊκότροπα όργανα και λαϊκές φωνές συνεχίζοντας στο δισκογραφικό δρόμο της λαϊκής μουσικής παράδοσης και έχοντας ως βήμα επαφής με το κοινό την «λαϊκή συναυλία»; Γιατί απλούστατα θεωρούσε -χωρίς να το λέει- ότι ως τραγουδοποιός κυρίως βασιζόταν σε δυο πυλώνες: τον λαϊκό και τον έντεχνο. Και φυσικά μαζί με τον Χατζιδάκι κατατάσσω και τους περισσότερους συνθέτες της δεκαετίας του '60 και μετέπειτα στην ίδια τεχνοτροπία.

Aπομείναμε σήμερα «δειλοί, μοιραίοι κι άβουλοι αντάμα...»

• Το ελληνικό τραγούδι λειτούργησε για δεκαετίες ως «πεδίο μάχης», ως φορέας ιδεολογίας, πολιτισμού, αισθητικής και αισθήματος. Διατηρεί αυτά τα χαρακτηριστικά;

- Το εμπνευσμένο τραγούδι, ανεξάρτητα από την κατηγορία στην οποία ανήκει, δημοτικό, ρεμπέτικο, λαϊκό, έντεχνο-λαϊκό, άπαξ και γίνει απολύτως αποδεκτό από τον λαό, τότε αυτομάτως γίνεται και διαχρονικό. Αλλωστε και το δημοτικό στην πραγματικότητα είναι έργο κάποιων ανώνυμων συνθετών, ποιητών, τραγουδοποιών. Από 'κεί και πέρα είναι -γίνεται- «φορέας ιδεολογίας, πολιτισμού, αισθητικής και αισθήματος», όπως λέτε, εις το διηνεκές, ανεξάρτητα από τις ιστορικές εξελίξεις και τις κοινωνικές ανακατατάξεις. Το ίδιο συμβαίνει και σήμερα, έστω και αν για τον έναν ή τον άλλον λόγο δεν βρίσκεται στο προσκήνιο, μιας και είναι φυσικό να συνεχίζεται η εξέλιξη σε όλους τους τομείς και φυσικά και στο τραγούδι, ώστε να δοθεί η ευκαιρία στους νεότερους να δοκιμάζουν τα όπλα τους, θέτοντας στην κρίση του κοινού τα όποια επιτεύγματά τους. Ισως μέσα απ' αυτά να ξεπεταχτεί ένας συνθέτης-τραγουδοποιός, είτε ακόμα και ένα τραγούδι που να έχει μέσα του τη δύναμη να νικήσει τον χρόνο. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι αυτά που ακούγονται σήμερα διαγράφουν από τη μνήμη του λαού όσα έχει επιλέξει εκείνος άπαξ δια παντός. Γιατί «αυτή είναι η ψυχική και πνευματική αρματωσιά του για να αντιμετωπίζει και να προσπερνά τις κάθε είδους καταιγίδες που φέρνει ο χρόνος και η ανώμαλη πορεία του ανθρώπου πάντοτε προς τα εμπρός».

Πέρα από τη Λογική

• Μπορούμε να περιμένουμε «θαύματα» και ανατροπές από την τέχνη όταν δεν έχουν προηγηθεί ανάλογες ρήξεις στην κοινωνία;

- Πιστεύω ότι η επιφανειακή σύνδεση των κοινωνικών εξελίξεων με την πορεία της Τέχνης έχει αποδειχθεί λανθασμένη. Αποτελεί εξάλλου το μεγάλο λάθος των μαρξιστών, που δεν κατάλαβαν όχι μόνο τι σημαίνει Τέχνη, αλλά ακόμα και τι σημαίνει άνθρωπος. Μιας και αναγόρευσαν την Λογική ως τη μοναδική του ιδιότητα, ξεχνώντας ότι μετά βίας ξεπερνά το 30% μέσα σε κάθε άνθρωπο, και χωρίς να διερευνήσουν τι είναι το υπόλοιπο 70% και ποια η σημασία του στη ζωή και την εξέλιξη της ανθρωπότητας. Εννοώ φυσικά το μεταφυσικό, το υπερλογικό, το ονειρικό και το ποιητικό στοιχείο, που ζει και αναπνέει από κείνα που ένας καλός μαρξιστής θεωρεί σαν περιττά. Δηλαδή την Θρησκεία, την Τέχνη, το Ονειρο, τον Ερωτα κι ακόμα-ακόμα την υπαρκτή παρουσία και δύναμη των ενστίκτων. Γι' αυτό το λόγο, όπως σας απάντησα σε άλλη ερώτηση, δεν υπήρξε έως τώρα απάντηση στο φαινόμενο της «ιστορικής γενετικής», εκτός από μία εξήγηση που έδωσε και πάλι ο Μαρξ, ότι δηλαδή ο άνθρωπος θα γίνει ελεύθερος μόνο εάν και όταν κατορθώσει να βγει από τον κύκλο της παραγωγής. Αυτό οι επίγονοι μαρξιστές το ξέχασαν τελείως. Την άποψη αυτή την αναπτύσσω εκτενώς στο βιβλίο μου «Αντιμανιφέστο», όπου αυτή την έξοδο από την απάνθρωπη εργασία (τη δουλειά - δουλεία) την αποκαλώ απλά «ελεύθερο χρόνο». Και για να επανέλθουμε στα καθ' ημάς: Πότε άνθισαν τα είδη του ελληνικού τραγουδιού που εξετάσαμε πιο πριν; Το Δημοτικό μέσα στις συνθήκες της Οθωμανικής σκλαβιάς. Το Ρεμπέτικο μέσα στην κοινωνική αθλιότητα. Το Λαϊκό μέσα στην ξένη Κατοχή και στον Εμφύλιο. Και το Εντεχνο - Λαϊκό μέσα στις σκληρές συνθήκες της μετεμφυλιακής αμερικανοκρατίας. Εδώ βλέπουμε ένα κοινό παρονομαστή, την καταπίεση. Ομως μήπως και σήμερα η κοινωνία μας, και ειδικά η νεολαία, δεν βιώνουν ένα άλλο είδος καταπίεσης με κυρίαρχο στοιχείο την έλλειψη προοπτικής, διεξόδου και διαφυγής;

Υπάρχει κρίση ηγετών

• Είναι διακριτή πια μια απογοήτευση στον περισσότερο κόσμο στην Ελλάδα. Εχοντας ζήσει ανάλογες καταστάσεις στο παρελθόν, μπορείτε να προβλέψετε αν αυτές είναι προσεισμικές δονήσεις για κάτι που έρχεται; Και τι μορφή θα έχει;

- Ευτυχώς δεν μπορώ να το γνωρίζω. Και λέω «ευτυχώς» γιατί υπάρχουν ορισμένα πράγματα, όπως είναι λ.χ. η γένεση της ζωής και η πρόβλεψη του μέλλοντος, που αποτελούν επτασφράγιστες δικλείδες ασφαλείας και που αλλοίμονο εάν ποτέ ο άνθρωπος κατορθώσει να αποκωδικοποιήσει. Τότε θα γίνει Ανθρωπος - Θεός, που σημαίνει το τέλος της ζωής επί της γης. Γιατί εάν οι ικανότητές του ξεπερνούν τα όρια του πλανήτη μας, τότε είναι ικανός να καταστρέψει το Σύμπαν!

• Υπάρχει κρίση σε ηγετικές προσωπικότητες με όραμα στην πολιτική και στην κοινωνία;

- Πράγματι, υπάρχει.

• Εκτιμάτε πως παράγεται πολιτική στην Ευρώπη από τους θεσμικούς φορείς ή έχει εκχωρηθεί πια η άσκησή της στους οικονομικούς παράγοντες;

- Την εποχή που η ευρωπαϊκή Δεξιά έχτιζε την Ευρώπη καταργώντας τα εθνικά σύνορα, η ευρωπαϊκή Αριστερά (που πάντα ονειρευόταν έναν κόσμο ενιαίο, χωρίς φραγμούς) περί άλλα τυρβάζει. Ετσι το όνειρο της «πανανθρώπινης κοινωνίας» το πραγματοποίησαν οι οικονομικοί ολιγάρχες, οι οποίοι, βλέποντας προς το μέλλον, σκέφτηκαν ότι τα κέρδη τους πολλαπλασιάζονται όταν καταργούνται οι εθνικοί δασμοί, ώστε τα εμπορεύματα και το χρήμα να ρέουν ελεύθερα. Αυτό που σήμερα λέμε «παγκοσμιοποίηση». Και ενώ αυτοί προχωρούν ακάθεκτοι, η ευρωπαϊκή Αριστερά εξακολουθεί να «κοιμάται».

Χωρίς οραματιστές...

• Στο σύγχρονο παγκοσμιοποιημένο σύστημα όπου οικονομίες και πολιτισμοί αλληλεξαρτώνται, σε τι και πώς μπορεί να διαφοροποιηθεί η Ελλάδα;

- Η Αριστερά δεν είναι απλώς ένα ακόμη κόμμα, αλλά ο ίδιος ο εργαζόμενος, ο υφιστάμενος την εκμετάλλευση των ολίγων, ο εξουσιαζόμενος Λαός στο σύνολό του, τη στιγμή που θα αποκτήσει συνείδηση της δύναμής του και σύσσωμος θα σχηματίσει μια λαοθάλασσα που σαν τσουνάμι θα ξεχυθεί στις βρωμισμένες παραλίες και θα γκρεμίσει τα χτίσματα της τυραννίας που τον κρατούν αλυσσοδεμένο πάνω στον βράχο της ανάγκης. Αυτή όμως η εγερτήρια-καθαρτήρια συνείδηση δεν γεννιέται από μόνη της, αλλά είναι έργο φιλοσόφων-οραματιστών και πρωτοπόρων αγωνιστών με τη βούλα της προσφοράς και της θυσίας στα μέτωπά τους. Αυτοί είναι που σπέρνουν τους σπόρους μέσα στις ψυχές και τα πνεύματα των καταπιεσμένων και τους βοηθούν να μάθουν, να πιστέψουν, να οργανωθούν και να ξεσηκωθούν. Δυστυχώς τέτοιο είδος ανθρώπων δεν υπάρχει σήμερα… Και πώς να υπάρχει, αφού από την εποχή της μεγάλης ανθοφορίας της εθνικής μας αντίστασης κι ακόμα έως χτες, τα δρεπανηφόρα άρματα της εξουσίας κόβουν ασταμάτητα κάθε κεφάλι που υψώνεται πάνω από τον βάλτο της αδιαφορίας χωρίς να ακουστεί «κιχ».

• Ποιο είναι το πλέον αισιόδοξο σενάριο για την Ελλάδα στα επόμενα χρόνια;

- Επιτρέψτε μου να τελειώσω με τη θύμηση του μεγάλου Kώστα Βάρναλη, που -φευ- αποδεικνύεται και σήμερα προφήτης: Aπομείναμε σήμερα «δειλοί, μοιραίοι κι άβουλοι αντάμα» να «προσμένουμε ίσως κάποιο θάμα». Αλήθεια, ποιος θυμάται τον Βάρναλη σήμερα;

Η προσφορά της «Κ»

Φαίδρα

Η μουσική για την ταινία του Ζυλ Ντασσέν με πρωταγωνιστές τη Μελίνα Μερκούρη και τον Αντονι Πέρκινς. Το τραγούδι της ταινίας με τίτλο «Αγάπη μου» ή «Αστέρι μου φεγγάρι μου» με στίχους του αδερφού του, Γιάννη Θεοδωράκη, έγινε ένα από τα πλέον αγαπημένα στην ιστορία του ελληνικού τραγουδιού.

Η μουσική για την ταινία του Κώστα Γαβρά με πρωταγωνιστές τον Υβ Μοντάν, την Ειρήνη Παππά και τον Ζαν Λουί Τρεντινιάν. Τα βασικά μουσικά θέματα της ταινίας προέρχονται από τα έργα του Μίκη Θεοδωράκη «Ενας όμηρος» και «Μαουτχάουζεν». Οταν γυρίστηκε η ταινία, ο Θεοδωράκης βρισκόταν εξόριστος στη Ζάτουνα.

Ζορμπάς

Η μουσική για την ταινία «Ζορμπάς» με τη Λαϊκή Ορχήστρα Μίκης Θεοδωράκης και σολίστ στο μπουζούκι τον Κώστα Παπαδόπουλο. Η ηχογράφηση αυτή δεν είναι η αυθεντική της ταινίας, καθότι ο Θεοδωράκης δεν έχει τα δικαιώματα της πρώτης ηχογράφησης με τη φωνή του Αντονι Κουίν. Από τη μουσική της ταινίας προέκυψε και το θρυλικό θέμα του Ζορμπά, που έκανε τον γύρο του κόσμου.

Σέρπικο

Η μουσική για την ταινία του Σίντνεϊ Λιούμετ με πρωταγωνιστή τον Αλ Πατσίνο στον ρόλο του αδιάφθορου αστυνομικού. Το βασικό μουσικό θέμα της ταινίας προέρχεται από το τραγούδι «Δρόμοι παλιοί» σε στίχους Μανώλη Αναγνωστάκη.

Κατάσταση πολιορκίας

Η μουσική για την ταινία του Κώστα Γαβρά με πρωταγωνιστή τον Υβ Μοντάν. Εκτός από τους μουσικούς του Μίκη Θεοδωράκη, στην ηχογράφηση συμμετέχει το συγκρότημα από τη Χιλή Los Calchakis. Από τη μουσική που έγραψε ο Θεοδωράκης για την ταινία, μόνο λίγα θέματα χρησιμοποιήθηκαν τελικά. Το cd περιέχει ολόκληρη τη μουσική.

Η Ειρήνη Παππά τραγουδά Θεοδωράκη

Ηχογράφηση έντεκα γνωστών τραγουδιών του Θεοδωράκη που ερμηνεύει με ιδιαίτερο τρόπο η Ειρήνη Παππά. Τραγούδια από τους κύκλους «Το τραγούδι του νεκρού αδελφού», «Επιφάνια», «Επιτάφιος», «Πολιτεία», «Γειτονιά των αγγέλων» και την ταινία του Μιχάλη Κακογιάννη «Ηλέκτρα».

Η Μίλβα τραγουδά Θεοδωράκη

Δέκα τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη από τη σπουδαία ντίβα του ευρωπαϊκού τραγουδιού, την Ιταλίδα Μίλβα. Με εκατοντάδες δίσκους στο ενεργητικό της και σπουδαίες συνεργασίες, από τον Αστορ Πιατσόλα μέχρι τον σκηνοθέτη Τζόρτζιο Στρέλερ, η Μίλβα κυριάρχησε για δεκαετίες στην ευρωπαϊκή σκηνή.

Κάντο Χενεράλ

Δεκατρία μελοποιημένα ποιήματα του Χιλιανού Πάμπλο Νερούντα από το ομότιτλο έπος του νομπελίστα ποιητή. Ενα εμβληματικό έργο για ολόκληρη την Λατινική Αμερική, που συνεχίζει να συγκινεί για τη δύναμή του, μιλώντας για τα ιδανικά και τους αγώνες των λαών σε εκείνη την ταραγμένη περιοχή του πλανήτη.