ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΣΤΟΚΧΑΟΥΖΕΝ

Southbank goes seriously Stockhausen

Karlheinz Stockhausen (1928-2007)

Εάν ο συνθέτης Καρλχάιντς Στοκχάουζεν [Karlheinz Stockhausen] είναι διάσημος κατ’ όνομα, αυτό οφείλεται σε τρεις λόγους, εκ των οποίων ο ένας έχει να κάνει με τη μουσική του. Αυτός είναι το κουαρτέτο των εγχόρδων με ελικόπτερα, όπου τους ήχους των οργάνων, συνεχώς καλύπτει ο θόρυβος ενός ιπτάμενου ελικοπτέρου. Οπως γράφει ο ίδιος στο σημείωμα που συνοδεύει τον δίσκο CD με την ηχογράφηση του έργου, ολόκληρο το έργο, εικόνα και ήχους, είχε δει σε όνειρό του. Οι άλλοι δύο λόγοι της διασημότητάς του είναι ότι το πρόσωπό του εμφανίζεται ανάμεσα στις μυριάδες μορφές που καλύπτουν το εξώφυλλο του δίσκου των Μπιτλς Sgt Peppers Lonly Hearts Club Band και η δήλωσή του για την εικόνα της καταστροφής των Δίδυμων Πύργων της Νέας Υόρκης, ότι είναι «το μεγαλύτερο έργο τέχνης που έχει δει η ανθρωπότητα».

• Εργα παλιά και καινούργια

Την αλλιώτικη εικόνα του Στοκχάουζεν, του σοβαρά και σκληρά εργαζόμενου συνθέτη που μέχρι την τελευταία ημέρα της ζωής του δούλευε πάνω στις λεπτεργασμένες του συνθέσεις, θα αναδείξει ένα φεστιβάλ αφιερωμένο στη δημιουοργία του, το οποίο θα πραγματοποιηθεί το ερχόμενο φθινόπωρο, στο Σάουθμπανκ του Λονδίνου. Οργανωτής και διευθυντής του, όπως γράφει η Σάρλοτ Χίγκινς [Charlotte Higgins] στην εφημερίδα «Γκάρντιαν», είναι ο μαέστρος και συνθέτης Ολιβερ Κνούσεν [Oliver Knussen], ο οποίος βρισκόταν σε επαφή με τον Στοκχάουζεν για τον σχεδιασμό του φεστιβάλ μέχρι την ημέρα του θανάτου του τον περασμένο Δεκέμβριο, στα 79 του χρόνια. Ο Κνούσεν θα παρουσιάσει μερικές από τις κλασικές πια στο είδος του ηλεκτρονικές συνθέσεις του Στοκχάουζεν της δεκαετίας του 1960 («Στίμουνγκ», «Τρανς» και «Μάντρα»), αλλά βασικά θα επικεντρωθεί στις ύστερες συνθέσεις του, που συχνά απρρίπτονται ως αλλοπρόσαλλες και ναρκισσιστικές. Στόχος, να διαλυθούν αυτοί οι μύθοι, αλλά και το αφιέρωμα να μην είναι μια νοσταλγία για τη δεκαετία του ’60.

Από τα ύστερα έργα, σε πρεμιέρα θα είναι το «Ζόντιακ» και το τελευταίο ημιτελές έργο του «Klang», ένας κύκλος βασισμένος στις ώρες της ημέρας, 21 από τις οποίες είναι ολοκληρωμένες.

Για τον Κνούσεν η φήμη του Στοκχάουζεν οφείλεται στα πρώιμα έργα του, που υπήρξαν ορόσημα στην πορεία της σύγχρονης μουσικής. Σε καινοτομία και εφευρετικότητα δεν υστερούν τα όψιμα έργα, κυριότερο εκ των οποίων είναι το «Klang». Είναι μια συνέχεια στη βαγκνερικών διαστάσεων και φιλοδοξιών όπερά του «Licht» (Φως): οι «7 ημέρες της εβδομάδας». Από την πέμπτη ημέρα, θα παρουσιάσει τον «Χορό του Εωσφόρου».

• Τελευταίο ρεσιτάλ του Μπρέντελ

Το φεστιβάλ φιλοδοξεί να διευρύνει τα όρια της κλασικής μουσικής. Στο πλαίσιο αυτού του στόχου συγκαταλέγεται η παρουσίαση του τραγουδιστικού κύκλου του Σούμπερτ [Schubert] «Χειμωνιάτικο ταξίδι», από τη σκηνοθέτιδα της όπερας και του θεάτρου Κέιτι Μίτσελ [Katie Mitchell], όπου ανάμεσα στα τραγούδια -σολίστ ο Μαρκ Πάντμορ [Mark Padmore]- θα παρεμβάλλονται ποιήματα του Σάμιουελ Μπέκετ.

Θα εμφανισθούν επίσης, το τελευταίο φαινόμενο της εποχής, η Ορχήστρα Νέων της Βενεζουέλας Σιμόν Μπολιβάρ [Simón Bolívar], με μαέστρο τον νεαρό Γκουστάβο Ντουνταμέλ [Gustavo Dudamel], η ορχήστρα Φιλαρμόνια του Λονδίνου υπό τον μαέστρο - συνθέτη Εσα Πέκα Σαλόνεν [Esa-Pekka Salonen], η Φιλαρμονική του Λονδίνου υπό έναν άλλο νέο, τον Βλαντίμιρ Γιουρόφσκι [Vladimir Jurowski], σε έργα Τσαϊκόφσκι [Tchaikovsky], και ο ηλικιακά μόνο μη νέος, ο παλαίμαχος πιανίστας Αλφρεντ Μπρέντελ [Alfred Brendel] στο τελευταίο του ρεσιτάλ στο Λονδίνο. [The Guardian, Η Καθημερινή, 04/07/2008]