My big bulgarian fat wedding

• ΗΧΟΙ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ: ΤΕΤΑΡΤΗ ΣΤΟ «ΣΧΟΛΕΙΟΝ» (ΠΕΙΡΑΙΩΣ 52)

Κι όμως καμιά φορά τα Βαλκάνια είναι παίξε-γέλασε. Και κλάψε. Ετσι μεγάλωσε ο Ιβο Παπάζοφ. Στον μουσικό πυρήνα ενός βουλγαρικού «διονυσιασμού».

«Ζευγάρια προγραμμάτιζαν τον γάμο τους, κοιτώντας πρώτα πρώτα αν και πότε μπορούμε να πάμε εμείς», λέει ο Βούλγαρος «βασιλιάς της μπάντας γάμου», Ιβο Παπάζοφ. Ετσι ξεκίνησε η καλύτερη μπάντα που έφτασε απ' τους γάμους στα τζαζ κλαμπ της Ευρώπης...

Εγγονός και γιος δεξιοτεχνών του κλαρίνου έφτιαξε τη δική του «μπάντα γάμου» και προχώρησε τη μουσική που «κληρονόμησε» ακόμα πιο πέρα. Τόλμησε να τη συνδυάσει με σύγχρονα στοιχεία. Κι όσο η Βουλγαρία υποκλινόταν στον «βασιλιά της μουσικής γάμου», τόσο αναγνωριζόταν και διεθνώς, με άνθρωπο-κλειδί στην καριέρα του τον περίφημο μουσικό παραγωγό Τζο Μπόιντ.

Με τις θερμές «συστάσεις» του Ζάπα ή των μεγάλων Ευρωπαίων κριτικών, με σπουδαία βραβεία στο ενεργητικό του, ο Παπάζοφ και η μπάντα του έχουν γίνει πια σημείο αναφοράς στον ευρωπαϊκό μουσικό χάρτη. Ο ίδιος παραμένει μια βαλκανική ψυχή κι αυτήν θα ξεδιπλώσει την Τετάρτη στο «Σχολείον». «Εμείς κι εσείς είμαστε τόσο κοντά, που πρέπει να συναντιόμαστε συχνότερα για να γιορτάζουμε μαζί την κουλτούρα και τη μουσική μας», μας προσκαλεί.

• Θα μας συστήσετε τη δική σας «μπάντα γάμου»;

«Είναι η καλύτερη! Ο Νέσο Νέσεφ (ακορντεόν) κι ο Αλί Σαλίφ (κρουστά) είναι μαζί μου απ' την αρχή. Μετά ήρθε κι η γυναίκα μου, η τραγουδίστρια Μαρία Καραφιζίεβα. Γνωριστήκαμε σε έναν γάμο όπου τραγουδούσε σε μια άλλη μπάντα, φύγαμε μαζί κι έκτοτε δεν χωρίσαμε. Λίγο αργότερα προστέθηκαν κι ο Μάτιο Ντομπρέφ, ο μουσικός που έφερε πρώτος το καβάλ στις γαμήλιες μπάντες και δίδαξε την τέχνη και σε άλλους κορυφαίους, όπως στον Τεοντόσι Σπασόφ και τον Νεντιάλκο Νεντιάλκοφ, αλλά κι ο Βασίλι Ντένεφ, εκπληκτικός ενορχηστρωτής και δεξιοτέχνης της γκαντούλκα. Οποιος παίζει μαζί μου πρέπει απλά να είναι ο καλύτερος!».

• Γιατί μια μπάντα να έχει εξειδίκευση σε γάμους;

«Στη Βουλγαρία ένας γάμος, η γέννηση ενός παιδιού, η αναχώρηση ενός αγοριού για τον στρατό είναι από τα σημαντικότερα γεγονότα. Φυσικό είναι οι άνθρωποι να θέλουν να τα γιορτάζουν, ώστε να τα θυμούνται για καιρό. Υπάρχει καλύτερος τρόπος από τη μουσική; Στις αρχές του '70, όμως, η μουσική που προοριζόταν για τέτοιες εκδηλώσεις ήταν είτε πολύ πομπώδης είτε μακριά από το λαϊκό γούστο. Τότε άρχισαν να εμφανίζονται σε όλη τη Βουλγαρία μπάντες που άλλαζαν ή εκμοντέρνιζαν την παραδοσιακή μουσική και την προσάρμοζαν στις γαμήλιες γιορτές έτσι ώστε καθένας να αισθάνεται ότι το ρεπερτόριο αφορά τη δική του οικογενειακή εκδήλωση».

• Αλλά η δική σας μπάντα θεωρείται η καλύτερη...

«Οταν ξεκινήσαμε, υπήρχαν ήδη πολλές. Βάλαμε στοίχημα να κάνουμε την καλύτερη! Δεν αργήσαμε να γίνουμε περιζήτητοι σ' όλη τη Βουλγαρία. Ανθρωποι προγραμμάτιζαν τον γάμο τους κοιτώντας πρώτα αν και πότε μπορούμε εμείς. Ηταν όμως και τόσο μεγάλη η ζήτηση, ώστε σε πολλούς αναγκαζόμασταν να αρνηθούμε».

• Τη μουσική σας πώς θα την περιγράφατε;

«Εχω δεχτεί επικρίσεις από δογματικούς "ακαδημαϊκούς" ότι αναμειγνύω στη βουλγαρική μουσική είδη από διαφορετικές περιοχές. Δεν μου καίγεται καρφί. Συνεχίζω να δανείζομαι στοιχεία απ' ό,τι μου αρέσει: από την κλασική μουσική ή την παράδοση των γειτονικών χωρών, όπως την Ελλάδα ή την Τουρκία. Στα Βαλκάνια έχουμε μία απίστευτη κληρονομιά, που μας ενώνει. Για να την ανακαλύψουμε ξανά, πρέπει να σταθούμε ο ένας κοντά στον άλλο».

• Ποιος είναι ο ήχος των παιδικών σας χρόνων;

«Οι μελωδίες από τους γάμους που πήγαινα με τον πατέρα μου. Επαιζε κι αυτός κλαρίνο. Εχω δει δάκρυα χαράς στα μάτια ανθρώπων που άκουγαν τη μουσική του - γι' αυτό κι από τότε ήμουν εντελώς σίγουρος ότι θα γίνω σαν κι εκείνον. Αργότερα άρχισα να παίρνω κρυφά το κλαρίνο του και να παίζω μόνος μου. Μια μέρα ένας γείτονας με άκουσε κι όταν γύρισε ο πατέρας μου, του είπε πως απ' το σπίτι ακουγόταν κάποιος να παίζει πολύ ωραία κλαρίνο. Αυτός ήταν κι ο λόγος που δεν με τιμώρησε: επειδή έπαιζα ωραία. Το συζήτησε μάλιστα με τη μάνα μου κι αποφάσισαν να με στείλουν σε μουσικό σχολείο. Κι εκεί έμαθα πρώτα ακορντεόν - τα κλαρίνα ήταν πολύ ακριβότερα εκείνη την εποχή».

• Και μετά πώς αρχίσατε να παίζετε σε γάμους;

«Παράτησα το μουσικό σχολείο μικρός - δεν υπήρχαν και πολλά για να μάθω και ειλικρινά δεν ήμουν και το καλύτερο παράδειγμα πειθαρχίας. Βαριόμουν. Αρχισα να παίζω με τον πατέρα μου σε γάμους. Κι εκεί έμαθα από μουσικούς σαν τον Ζάμπιν και τον Σεν Σαλί πράγματα που καμία μουσική ακαδημία δεν μπορεί να σου διδάξει».

• Η μουσική σας είναι για ανοιχτούς χώρους και λαϊκές εκδηλώσεις. Πώς αισθάνεστε όταν παίζετε σε κλαμπ ή συναυλιακές αίθουσες;

«Ξεκινήσαμε να περιοδεύουμε πριν από 20 χρόνια. Εχουμε πια συνηθίσει να παίζουμε σε κλαμπ, συναυλιακές αίθουσες ή φεστιβαλικές σκηνές. Αναγκαστικά παίζουμε λιγότερο σε γάμους. Γι' αυτό στενοχωριόμαστε. Ενα γαμήλιο γλέντι στην πλατεία ενός χωριού δεν συγκρίνεται με τίποτα».

* Εισιτήρια 25 ευρώ, 20 (μειωμένο) και 10 (φοιτητικό και ΑμεΑ)

• Της ΝΑΤΑΛΙ ΧΑΤΖΗΑΝΤΩΝΙΟΥ, Ελευθεροτυπία, Δευτέρα 6 Ιουλίου 2009