Μύρων Μιχαηλίδης: «Η πορεία μάς οδηγεί στην Ευρώπη»

• Ο αρχιμουσικός Μύρων Μιχαηλίδης πέτυχε να αλλάξει την εικόνα της πενηντάχρονης Κρατικής Ορχήστρας Θεσσαλονίκης

Καλοκαιρινό απόβραδο Σαββάτου, η πλατεία Αριστοτέλους ήταν γεμάτη. Οι μουσικοί της Κρατικής Ορχήστρας Θεσσαλονίκης στη σκηνή κούρδιζαν βιολιά και βιόλες και το συγκεντρωμένο πλήθος, επτακόσιοι καθιστοί και διπλάσιοι όρθιοι, περίμενε σιωπηλό. Με τα χρώματα του δειλινού στον ορίζοντα του Θερμαϊκού, ο Ταϊβανέζος μαέστρος Poul Chiang σήκωσε την μπακέτα του. Οι μελωδίες της «Λίμνης των κύκνων» (Τσαϊκόφσι) και του «Μολδάβα» (Σμέτανα) γλύκαναν την ατμόσφαιρα και επικάλυψαν εκκωφαντικούς θορύβους των καφέ μπαρ και τις φωνές των μικροπωλητών.

Η μουσική από τον παγκόσμιο κινηματόγραφο με έργα του Βασίλη Πολυδούρη «Κόναν ο βάρβαρος», «Ελευθερώστε τον Γουίλι», αλλά και το κλασικό «Μπολερό» του Ραβέλ πλημμύρισαν την πλατεία. Δεν είναι η πρώτη φορά που η Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης βγαίνει εκτός αίθουσας με ξεχωριστές καλλιτεχνικές προτάσεις σε εναλλακτικούς χώρους. Οι εμφανίσεις της σε κεντρικά σημεία της πόλης τείνουν να γίνουν θεσμοί, αγκαλιάζονται θερμά και οι συναυλίες συμφωνικού ροκ σπάνε τα ταμεία.

Πέρυσι η σύμπραξη της ΚΟΘ με σολίστ την Alannah Myles και τον Ιαν Γκίλαν, πρώην μέλος του συγκροτήματος Deep Purple, γέμισαν ασφυκτικά το Θέατρο Γης. Τον περασμένο μήνα, η βασίλισα της τζαζ Ντι Ντι Μπριτζγουότερ γοήτευσε τους λάτρεις της στο κατάμεστο Μέγαρο Μουσικής και ήδη το κοινό αναζητάει εισιτήρια για τη συναυλία της ΚΟΘ με σολίστ τον Kee Marcello στο Θέατρο Γης, την ερχόμενη Πέμπτη (11 Ιουλίου).

«Μαέστρος» της εναλλακτικής δέσμης προτάσεων στη μουσική σκηνή της Θεσσαλονίκης, ο καλλιτεχνικός διευθυντής της ΚΟΘ Μύρων Μιχαηλίδης. Ο αρχιμουσικός που εγκατέλειψε την καριέρα του στην όπερα της Ανατολικής Σαξονίας στη Γερμανία για να «αφοσιωθεί στον τόπο του», κατάφερε να γυρίσει τη σελίδα της ΚΟΘ στη «χρυσή» της επέτειο. Πέτυχε να φρεσκάρει την εικόνα μιας πενηντάχρονης ορχήστρας, να την επανασυστήσει στο μουσικόφιλο κοινό με διεθνή δισκογραφία, να τη διευθύνει στα μουσικά «σαλόνια» της Ευρώπης και να την προωθήσει στα ευρύτερα κοινωνικά στρώματα, επιβεβαιώντας τη ρήση: «Οταν το κοινό δεν πάει στη μουσική, η μουσική πάει στο κοινό».

Θερμή αποδοχή

– Οι εναλλακτικές προτάσεις προσεκλύουν νέο κοινό σε συναυλίες κλασικού ρεπερτορίου ή θεωρείτε ότι ο δρόμος προς αυτήν την κατεύθυνση είναι ακόμη μακρύς;

– Τα τελευταία χρόνια, οι καινοτόμες προτάσεις της ΚΟΘ βρήκαν θερμή αποδοχή. Ταυτόχρονα, περνούν πολλαπλά μηνύματα: κάνουν οικείο το συμφωνικό άκουσμα, κάνουν ακόμη πιο αναγνωρίσιμη την ορχήστρα σε ευρύτερα κοινωνικά στρώματα και, φυσικά, φιλοδοξούν πάντα να προσφέρουν ένα άλλο δείγμα, σαφώς ποιοτικό, μέσα στον συρφετό της «καλλιτεχνικής» προσφοράς.

Συλλογική προσπάθεια

– Πόσο ικανοποιημένος είστε από το σημερινό αποτέλεσμα;

– Εχει γίνει πολλή και συλλογική προσπάθεια. Από τους μουσικούς μας, οι οποίοι διαθέτουν ζηλευτό καλλιτεχνικό επίπεδο, από το ακάματο διοικητικό προσωπικό και το διοικητικό συμβούλιο του Ειδικού Ταμείου Οργάνωσης Συναυλιών (ΕΤΟΣ) εκπέμπεται διαρκώς το μήνυμα: πάμε πιο πάνω, ανταγωνιστής του καλού είναι το καλύτερο. Τρία CD με μεγάλες δισκογραφικές εταιρείες, δύο CD υπό έκδοση, δύο DVD, δεν γίνονται παρά μόνο εάν λειτουργούν όλοι μαζί συντονισμένα. Και επιτρέψτε μου την εξής προσωπική αναφορά: αν συγκρίνω το αποτέλεσμα αυτής της δουλειάς, με την πρώτη ημέρα που είχα την τιμή να αναλάβω τη διεύθυνση, ναι, είμαι πολύ ικανοποιημένος. Η πορεία όμως οδηγεί αναγκαστικά στην Ευρώπη, στο εξωτερικό. Είναι ωραίος, φιλόδοξος και ευγενικός ο μονόδρομος που επιλέξαμε όλοι μαζί.

«Μας αναγνωρίζουν περισσότερο στο εξωτερικό»

– Τα πρώτα βήματα στην Ευρώπη έχουν γίνει με εμφανίσεις σε μεγάλες αίθουσες. Αυτό σημαίνει ότι η ΚΟΘ αναγνωρίζεται πλέον ως μια ορχήστρα υψηλού επιπέδου;

– Το αξιοπερίεργο είναι ότι αναγνωρίζεται περισσότερο στο εξωτερικό. Τα CD μας λαμβάνουν διαρκώς διθυραμβικές κριτικές σε ξένα περιοδικά (μπορεί κάποιος να τις διαβάσει στην επίσημη ιστοσελίδα της Ορχήστρας μας www.tsso.gr). Πραγματοποιήσαμε πρόσφατα ένα CD με υπέροχα έργα ενός αξιόλογου Ιταλού συνθέτη, του Eldebrando Pizzeti, το οποίο περιλαμβάνει μάλιστα και έργα σε πρώτη παγκόσμια ηχογράφηση. Το CD αυτό έχει αποσπάσει πολυάριθμους επαίνους κι έχει ανοίξει μεγάλες πόρτες έξω.

– Εξωστρέφεια με συναυλίες εκτός συνόρων, cd... Αρκούν για τη μετεξέλιξη μιας τοπικής ορχήστρας σε ορχήστρα ευρωπαϊκού επιπέδου;

– Είναι μια διαδικασία η οποία πρέπει να διαρκεί αρκετά χρόνια. Απαιτεί πολύ προσεκτικές κινήσεις, σοβαρότητα, συλλογικότητα, σταθερότητα, συνέχεια. Οι εμφανίσεις μας σε μεγάλες αίθουσες συναυλιών στο Πεκίνο το 2007, φέτος στην Πράγα με το Requiem του Βέρντι και τη σύμπραξη με τη Φιλαρμονική Χορωδία της Πράγας αλλά και η επικείμενη περιοδεία στην Ιταλία το φθινόπωρο με τη σύμπραξη του Aldo Ciccolini, συμβάλλουν με τον αποτελεσματικότερο τρόπο προς αυτήν την κατεύθυνση.

«Με προτάσεις σύγχρονες»

– Με δεδομένο ότι η καλλιτεχνική διεύθυνση έχει ένα συγκεκριμένο χρονικό πλαίσιο, σε ποιον ορίζοντα κινείστε στρατηγικά και τακτικά;

– Το νοικοκύρεμα πραγματοποιείται με πολύ κόπο και διατηρείται με άλλον τόσο. Το όραμα δεν σβήνει ποτέ. Το πιο όμορφο μαρμάρινο γλυπτό του κόσμου μπορεί να πέσει κάτω και να σπάσει με ένα απλό σκούντημα. Σημαντικές είναι οι δομές και οι θεσμοί. Επιτυχείς δομές και θεσμοί δεν πρέπει να καταστρέφονται για χάρη του «κακώς εννοούμενου» πειραματισμού. Μεγάλοι στόχοι είναι, λοιπόν, η διατήρηση των δομών μαζί με την περαιτέρω επέκτασή τους: στα 47 χρόνια της ιστορίας της, η ΚΟΘ απέκτησε για πρώτη φορά Αίθουσα Δοκιμών· και η διεθνής δικτύωση μέσα από παρουσίες σε γνωστά Φεστιβάλ αλλά και στο Διαδίκτυο. Και, για να μιλήσουμε τη σύγχρονη γλώσσα, οφείλουμε πάντα να είμαστε up to date, με προτάσεις σύγχρονες, φρέσκες και ενδιαφέρουσες. Βάσει αυτών θα κριθεί και το χρονικό πλαίσιο της καλλιτεχνικής διεύθυνσης.

– Ποιες βαθιές τομές κατά την άποψή σας μπορούν να επιφέρουν μια νέα ορατή φυσιογνωμία σε μια πενηντάχρονη ορχήστρα;

– Οι δυσκολότερες τομές είναι αυτές στις ανθρώπινες σχέσεις και στη διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού. Η διαμόρφωση της κυρίαρχης καλλιτεχνικής αλλά και ψυχολογικής τάσης είναι καθοριστικές. Πρώτη τάση, καλλιτεχνική: δεν αρκεί το φιλότιμο της τελευταίας στιγμής για να εκτελέσεις καλά. Πέρα από τις αδιαμφισβήτητες ικανότητες, χρειάζεται πειθαρχία, που πηγάζει πρωτίστως από την αυτοπειθαρχία. Δεύτερη τάση, ψυχολογική: για παράδειγμα, όταν η ορχήστρα ερμηνεύει κλασικό ρεπερτόριο στα «σαλόνια» του εξωτερικού, δεν πάει για να νικήσει. Πρέπει να παίζει ως νικήτρια! Αυτή η τομή μπορεί να επιφέρει πολλά οφέλη ειδικά στην απόδοση και την ιδιαίτερη ψυχολογία του Ελληνα καλλιτέχνη.

• Συνέντευξη στη Γιωτα Μυρτσιωτη, Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 5/7/2009