Ο Χατζιδάκις επιστρέφει στα Ανώγεια

Δεν είναι τυχαία η ημερομηνία που επέλεξε μια παρέα ορκισμένων χατζιδακικών για την αναβίωση των Μουσικών Γιορτών στα Ανώγεια. Ιούλιο του 1979 ξεκινούσαν οι γιορτές στο ορεινό χωριό του Ξυλούρη. Ιούλιο του 2009 αναβιώνει στο θέατρο «Νίκος Ξυλούρης» ο θεσμός.

«Η άνοδος των Ανωγείων είναι περίπου άνοδος των Ηλυσίων Πεδίων», είχε πει ο Μάνος Χατζιδάκις κηρύσσοντας την έναρξη των γιορτών

Είναι σαν «μια γιορτή για τον Μάνο», 15 χρόνια μετά τον θάνατό του και 30 από τις πρώτες ανωγειανές γιορτές. Αυτές που μαζί με τον «Μουσικό Αύγουστο» στο Ηράκλειο έκαναν την Κρήτη σημείο αναφοράς του νεότερου ελληνικού πολιτισμού.

Αύριο ξεκινούν στα Ανώγεια οι εκδηλώσεις και κρατάνε μέχρι και την Κυριακή. Την αναβίωση εμπνεύστηκαν ο Σπύρος Σακκάς, ο Θόδωρος Αντωνίου, ο Νίκος Κούνδουρος κι ο Γιώργος Μητρόπουλος. Ο τελευταίος ανέλαβε και τη διοργάνωση. Δική του και η επισήμανση που εξηγεί τον σκοπό της αναβίωσης: «Οι παρεμβάσεις του Μάνου Χατζιδάκι στον πολιτισμό είναι ένα τεράστιο κεφάλαιο που παραμένει λίγο-πολύ άγνωστο και σίγουρα υποφωτισμένο. Το βέβαιο είναι ότι έκτοτε δεν έχουμε ξαναδεί όμοιές τους, παρ' όλο που συχνά βλέπουμε αφιερώματα, αναβιώσεις και κάθε λογής τελετές σε χαλαρά ή ασφυκτικά κλεισμένους κύκλους. Το ενδιαφέρον των σημερινών νέων για το έργο του αλλά και το πρόσωπό του, ωστόσο, κάνει αυτού του είδους τη μουσειακή αντιμετώπιση να μυρίζει άγνοια, αν όχι προσβολή».

Οι Μουσικές Γιορτές των Ανωγείων έχουν μια προϊστορία. Το 1976 ο Μάνος Χατζιδάκις κι ένας κύκλος φίλων του αποφάσισαν να ιδρύσουν στο Ηράκλειο τη «Μουσική Ακαδημία Κρήτης» με εβδομαδιαίες μουσικές εκδηλώσεις στη Βασιλική του Αγίου Μάρκου.

Μόλις όμως ξεκίνησαν οι δράσεις της Μουσικής Ακαδημίας, ο περίφημος Γιώργος Κλάδος, ο δήμαρχος Ανωγείων τότε, κατέβηκε στην Αθήνα, χτύπησε την πόρτα του Χατζιδάκι και του συστήθηκε: «Δημαρχεύω σ' ένα ορεινό χωριό της Κρήτης. Εχω λίγα χρήματα για τον πολιτισμό στο ταμείο του δήμου και ήρθα να σου τα εμπιστευθώ και να αποφασίσεις εσύ αν θα κάνεις κάτι στα Ανώγεια. Εκτός από τα χρήματα, έχω τη διαβεβαίωση των κατοίκων του χωριού ότι κάθε σπίτι θα δώσει ένα δωμάτιο, να φιλοξενηθούν καλεσμένοι...».

Ετσι ξεκίνησαν το '79 οι γιορτές που θα κρατούσαν τρία χρόνια (από την επόμενη χρονιά γίνονταν ως προπομπός του «Μουσικού Αυγούστου» στο Ηράκλειο). Κι ο Χατζιδάκις κηρύσσοντας την έναρξή τους έκανε μια εκπληκτική ομιλία λέγοντας ανάμεσα σ' άλλα: «Οταν αδιάκοπα ζεις καθημερινά την αθλιότητα των Αθηνών, με την επίσημη αστική διάβρωσή της, τότες η άνοδος των Ανωγείων είναι περίπου άνοδος των Ηλυσίων Πεδίων. Κι όταν η Τέχνη η σοβαρή, η επίσημη και η ντελαλημένη, γίνεται Τέχνη για νεκρούς, για επιτήδειους κι εχθρούς, για σαρκοβόρους ατάλαντους, Τέχνη για συνδικάτα εγκλήματος, για αρρώστους και αναπήρους, τότες η Λύρα η Κρητική, με τις βαθιές της ρίζες, φαντάζει αθάνατη πηγή με άγιο νερό που ξεδιψάει τους αιώνες».

Τριάντα χρόνια μεγαλύτερος, ο Γιώργος Κλάδος θα 'ναι αυτός που θα κηρύξει αύριο την έναρξη των καινούργιων γιορτών - οι οποίες γίνονται με συμπαραστάτη τον τωρινό δήμαρχο Σωτήρη Κεφαλογιάννη και χορηγούς επικοινωνίας το Β' και το Γ' Πρόγραμμα της ΕΡΑ...

Οι εκδηλώσεις (όλες με ελεύθερη είσοδο) περιλαμβάνουν ομιλίες ανθρώπων που συνεργάστηκαν με τον Χατζιδάκι ή συνδέθηκαν μαζί του με βαθιά φιλία (Γιώργος Χρονάς, Δημήτρης Λέκκας, Νίκος Κούνδουρος, Δημήτρης Βερνίκος, Θόδωρος Αντωνίου, Αμυ Μιμς), συναυλίες δημιουργών και ερμηνευτών, είτε κατεξοχήν «χατζιδακικών» είτε εντός του χατζιδακικού πνεύματος (Ντόρα Μπακοπούλου, Σπύρος Σακκάς, Αλίκη Καγιαλόγλου, «Χάνομαι γιατί ρεμβάζω», Βαγγέλης Μπουντούνης) ή και νέων δημιουργών (Δανάη Παναγιωτοπούλου, Θέμης Σκανδάμης, Αντώνης Φραγκιαδάκης και «Δραβίδες») και κινηματογραφικές προβολές (των ντοκιμαντέρ «Μάνος Χατζιδάκις - Είδωλο στον καθρέφτη» του Δημήτρη Βερνίκου και «Φλέρυ - Τρελή του φεγγαριού» του Αντώνη Μποσκοΐτη).

Υπάρχουν και παράλληλες εκδηλώσεις. Μεταμεσονύκτιες προβολές ταινιών με μουσική του Μάνου Χατζιδάκι στο μεϊντάνι και στο Περαχώρι, εκθέσεις σκίτσων του Μίνου Αργυράκη, μουσικά εργαστήρια με τους Σπύρο Σακκά, Δημήτρη Λέκκα και Ross Daly κ.ά.

Για το τέλος των φετινών γιορτών επιλέχθηκε μια συναυλία που συνδέει απευθείας τα Ανώγεια τού τότε με το τώρα: ο Ψαραντώνης θα πάρει τη λύρα του...

• *Τηλ. επικοινωνίας: 210-3427530, 6936478505, www.yafkarecords.gr

• ΝΑΤΑΛΙ ΧΑΤΖΗΑΝΤΩΝΙΟΥ, Ελευθεροτυπία, Δευτέρα 13 Ιουλίου 2009