Δημήτρης Μητροπάνος: Η φωνή

• Εχει καταφέρει να κερδίσει τον καθολικό σεβασμό μέσα από μια πολυετή διαδρομή, αποτυπωμένη με σεμνότητα και ειλικρινή κατάθεση του χαρίσματός του. Παραμένει η φωνή του λαϊκού ταργουδιού και αισιοδοξεί για το μέλλον, παρά τα σημάδια του παρόντος.

• Συμμερίζεστε την άποψη ότι το λαϊκό τραγούδι περνάει κρίση;

Αυτό που θα πω είναι ότι σιγά σιγά αρχίζουν να συνέρχονται τα πράγματα. Είχαμε πιάσει πάτο. Δεν πήγαινε παρακάτω.

• Πότε αρχίσατε να ανησυχείτε με αυτή την κατάσταση;

Δεν ανησύχησα ιδιαίτερα γιατί είχαμε ξαναπεράσει τέτοιες καταστάσεις. Απλά δεν μου αρέσει το γεγονός ότι λίγοι πλέον ασχολούνται σοβαρά με το λαϊκό τραγούδι. Oλοι θέλουν να κάνουν κάτι μοντέρνο και λείπει η δημιουργία. Δεν είναι οι τραγουδιστές που κάνουν την επανάσταση. Οι δημιουργοί την κάνουν. Και δεν έχουμε καλούς δημιουργούς.

• Πού οφείλεται αυτό;

Στο γεγονός ότι οι νέοι δεν ασχολούνται με το λαϊκό τραγούδι. Δικαιολογημένο αυτό διότι δεν τους αφορά. Το αντιμετωπίζω με τις κόρες μου. Από την άλλη όμως είναι μεγάλο λάθος να τους επιβάλλεις τι να ακούν.

• Εσείς τις καθοδηγείτε προς κάποια κατεύθυνση;

Οχι, παρ’ ότι ακούνε πράγματα που εμένα δεν μου λένε τίποτα. Η μικρή ακούει τον Eminem. Η μεγάλη, τους Tokyo Hotel. Γυρνάει όμως και πίσω για να ψάξει. Προχτές για παράδειγμα αγόρασε το «The Wall».

• Από τα δικά σας τι ακούνε;

Δεν ακούνε τα δικά μου.

• Τους έχετε δώσει, δηλαδή, απόλυτη μουσική ελευθερία...

Με το ζόρι δεν γίνεται δουλειά.

• Είχατε πει παλαιότερα ότι δεν υπάρχει σήμερα το πάθος του παλιού λαϊκού τραγουδιού. Τι σημαίνει αυτό;

Το λαϊκό τραγούδι είναι η ζωή μας. Aλλη ήταν η ζωή μας το ‘50, άλλη είναι σήμερα. Οι στίχοι τότε μιλούσαν για ξενιτιά, για Ελληνες μετανάστες στο εξωτερικό. Σήμερα έχουμε το αντίστροφο, έχουμε μετανάστες εδώ. Αν μιλήσεις σήμερα για ξενιτιά, δεν θα σε καταλάβει κανείς.

• Η οικονομική κρίση, η δυσκολία διαβίωσης, δεν μπορούν να αποτελέσουν πηγή έμπνευσης;

Δεν νομίζω ότι θα πρέπει να μιλάμε για οικονομική κρίση. Κρίση συστήματος θα έλεγα. Μια ζημιά που την έχουν κάνει οι τράπεζες, που αν δεν σταματήσουν να ρημάζουν τον κοσμάκη με τα ψιλά γράμματα, δεν υπάρχει σωτηρία. Δεν καταλαβαίνω, δηλαδή, πώς μπορούν από τη μία να απαγορεύουν το κάπνισμα και από την άλλη δεν μπορούν να υποχρεώσουν τις τράπεζες να γίνουν κρατικές;

• Μια που θίξατε την πολιτική, σε λίγο έχουμε ευρωεκλογές. Ποιο θα είναι το μήνυμα της δικής σας ψήφου;

Εγώ θα ήθελα να πατώσουν τα δύο μεγάλα κόμματα. Βγαίνει σήμερα ο Παπανδρέου και φωνάζει, λες και επί των κυβερνήσεων που ήταν υπουργός δεν είχαν γίνει τέτοια πράγματα.

Και τότε γίνονταν και τώρα γίνονται και όταν έρθει αυτός πάλι θα ξαναγίνουν. Φτάνουμε σε εκλογές και κανείς δεν μιλάει για τα σοβαρά θέματα. Ασχολούμαστε με τα σκάνδαλα. Δεν λέω ότι δεν είναι σοβαρά. Εχει όμως κανείς τα κότσια να βάλει μέσα όλους αυτούς -ακόμα και τους υπουργούς- που υπέγραφαν;

• Ας γυρίσουμε πάλι στο λαϊκό τραγούδι. Η αλήθεια είναι ότι σήμερα υπάρχει μια σύγχυση για τη μουσική ταυτότητα του λαϊκού τραγουδιστή. Για παράδειγμα, ποιος κατά τη γνώμη σας είναι πιο αυθεντικός λαϊκός τραγουδιστής; Ο Τερζής ή ο Σφακιανάκης;

Ο Τερζής είναι ίσως ο ορισμός του λαϊκού τραγουδιστή. Ο Σφακιανάκης, επίσης, είναι πολύ καλός τραγουδιστής.

• Υπάρχουν, κατά τη γνώμη σας, αδικημένοι λαϊκοί τραγουδιστές, που βρίσκονται εκτός των λεγόμενων δισκογραφικών κυκλωμάτων;

Καταρχάς, πλέον δεν υπάρχει δισκογραφία. Από μόνες τους ξεπούλησαν το εμπόρευμά τους σε εφημερίδες, από δω κι από κει. Μετά ήρθε το internet που κατεβάζεις ό,τι θέλεις. Μέσα λοιπόν σε όλο αυτό, υπάρχουν και αδικημένοι. Τον Δημήτρη Μπάση, ας πούμε, τον θεωρώ πολύ μεγάλο τραγουδιστή, που έπεσε σε μία άσχημη εποχή.

• Συνεργαστήκατε με δύο συνθέτες μη λαϊκούς. Τον Δημήτρη Παπαδημητρίου και τον Στέφανο Κορκολή.

Είναι δύο διαφορετικές περιπτώσεις. Ο Παπαδημητρίου είναι λαϊκός συνθέτης. Ο Στέφανος είναι ένα τελείως άλλο πράγμα. Μοντέρνος συνθέτης, πιο κλασικός. Πιανίστας!

• Από αυτή τη συνεργασία τι κερδίσατε ως τραγουδιστής;

Με όποιον δουλεύεις, κερδίζεις, άσχετα αν πετύχει η δουλειά ή όχι. Δεν είναι τα σουξέ που λείπουν. Τα καλά τραγούδια λείπουν.

• Δεν είναι πειρασμός για έναν νέο τραγουδιστή να επιλέξει έναν μοντέρνο συνθέτη ώστε να έχει γρήγορη ανέλιξη, απ’ το να ασχοληθεί με το λαϊκό και να παλεύει να επιβιώσει;

Γίνεσαι λαϊκός τραγουδιστής με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Κάποιος άλλος θα επιλέξει το μοντέρνο για να ανέβει σύντομα. Το θέμα είναι πόσο θα μείνει. Αν εξαιρέσεις την περίπτωση του Χατζηγιάννη, όλοι οι άλλοι «ήλθον, είδον, απήλθον».

• Θα συνεργαζόσασταν με τον Χατζηγιάννη;

Μπορώ να συνεργαστώ με τον οποιονδήποτε, αρκεί να κάνει σωστά τη δουλειά του.

• Υπήρξαν συνεργασίες που θα θέλατε, αλλά για κάποιους λόγους δεν έγιναν;

Αρκεί να σου πω ότι δεν έχω δουλέψει με την Αλεξίου, τον Πάριο, τον Νταλάρα, τη Γαλάνη; Ανθρώπους που σέβομαι.

• Σας έχει τύχει ποτέ να σας πλησιάσει πλανόδιος για να σας πουλήσει δικό σας πειρατικό CD;

Μία και δύο φορές;

• Σας ανησυχεί αυτό;

Ανησυχούσα στην αρχή. Δεν κατάλαβα πώς πήρε τέτοιες διαστάσεις αυτό το θέμα. Αναρωτιέμαι, γιατί με τη μουσική; Ως Ελληνες πουλάμε μουσική, αρχαία και αθλητισμό. Αντί λοιπόν να τα προστατεύσουμε, τα θάβουμε μόνοι μας.

• Μπορεί να «παντρευτεί» το λαϊκό τραγούδι με νέα μουσικά στυλ; Για παράδειγμα με το χιπ χοπ;

Δεν ξέρω αν έχει ανάγκη να το κάνει. Το λαϊκό τραγούδι την έκανε την επανάστασή του με τον Θεοδωράκη. Αυτός έβγαλε τον κόσμο στους δρόμους με τα τραγούδια του. Επίσης θεωρώ επανάσταση τον «Μεγάλο Ερωτικό» του Χατζηδάκη. Το «Ρεμπέτικο» του Ξαρχάκου ήταν άλλη μια επανάσταση. Τέτοιες επαναστάσεις μπορεί να κάνει το λαϊκό τραγούδι. Μπορεί να συνεργαστεί με μουσικές που δεν το θίγουν. Δεν νομίζω βέβαια ότι μπορεί να συνεργαστεί με το χιπ χοπ, το οποίο είναι ένα είδος διαμαρτυρίας που έχει ξεφύγει από τον σκοπό του. Δεν έχει καμία σχέση με την αρχή που καυτηρίαζε κάποια θέματα. Τώρα αρχίζει και φθίνει.

• Δεν πρέπει όμως κάποια στιγμή το λαϊκό τραγούδι να εξελιχθεί και να πάει ένα βήμα παραπέρα;

Θεωρώ ότι έχει εξελιχθεί το λαϊκό τραγούδι. Για παράδειγμα, στη σημερινή εποχή έχουμε μεγάλους μουσικούς που δεν είχαμε παλιά. Σε σχέση με τις δεκαετίες του ‘60, του ‘70 ακόμα και του ‘80 έχουν βγεί πολλοί περισσότεροι μορφωμένοι μουσικά συντελεστές. Παλιά είχαμε έλλειψη μουσικών. Για να κάνουμε δίσκο ψάχναμε ανάμεσα σε δέκα το πολύ. Σήμερα υπάρχει αφθονία μουσικών με πολύ καλές γνώσεις που εξελίσσονται και γίνονται δημιουργοί. Παλιότερα γράφαμε πέντε ακόρντα ενώ σήμερα πέφτει πολύ κουβέντα στο στούντιο.

• Υπάρχουν νέοι τραγουδιστές που σας θεωρούν δάσκαλό τους;

Ο τραγουδιστής δεν είναι δάσκαλος. Σε τι θα μπορούσε να είναι δάσκαλος; Εγώ το πολύ πολύ όταν τραγουδάω με νέα παιδιά να τους πω μερικά πράγματα που δεν έχουν να κάνουν με το τραγούδι αλλά με την συμπεριφορά τους. Στη δουλειά καλό είναι ο καθένας να είναι ο εαυτός του και να μην « ακουμπάει» σε κάποιον άλλον γιατί μια ζωή θα είναι το αντίγραφό του. Ξέρω τραγουδιστές που έχουν κάνει καριέρα αλλά μια ζωή ήταν «πάνω» στον άλλον. Μια ζωή ήταν δεύτεροι.

• Τον τελευταίο καιρό έχετε ακούσει κάποιον τραγουδιστή που να σας έκανε αίσθηση;

Πήγα πρόσφατα σε μια εκπομπή μαζί με τον Σπύρο τον Παπαδόπουλο και τον Τάκη τον Μουσαφίρη και άκουσα τον Μακρόπουλο. Μου άρεσε πάρα πολύ. Είπα: «Να ένας σπουδαίος λαϊκός τραγουδιστής που μπορεί να κάνει πράγματα». Δεν τον είχα ακούσει ποτέ ζωντανά. Είναι ένας τραγουδιστής που με το κατάλληλο υλικό μπορεί να κάνει μεγάλα πράγματα.

• Πηγαίνετε στα μπουζούκια;

Παλιά πήγαινα πολύ και κατά βάση πήγαινα στα σκυλάδικα που μου άρεσαν πολύ. Εκεί άκουγα και καλά τραγούδια και καλές φωνές. Εκεί έβλεπα στα πρώτα τραπέζια όλους όσοι τα κατηγορούσαν.

• Θα πάμε στο άλλο άκρο τώρα. Να μιλήσουμε και για το έντεχνο τραγούδι....

Δηλαδή ο Τσιτσάνης είναι κακότεχνος;

• Πόσο κοντά ή μακριά αισθάνεστε από τους έντεχνους τραγουδιστές;

Υπάρχουν πολλά από αυτά τα παιδιά που αγαπούν το λαϊκό τραγούδι και δεν έχουν πρόβλημα να συνεργασθούν με τους λαϊκούς τραγουδιστές. Αν θέλετε, αυτό που διαφέρει είναι οι χώροι όπου τραγουδάει ο καθένας. Δεν θέλουν για παράδειγμα τα λουλούδια ή κάποια άλλα πράγματα. Είναι σεβαστό αυτό.

• Είναι ευδιάκριτη αυτή η λεπτή γραμμή που ξεχωρίζει το λαϊκό από το έντεχνο;

Δεν θεωρώ ότι υπάρχει γραμμή. Υπάρχουν τραγούδια από το έντεχνο που θα μπορούσα να τα είχα πει εγώ και να θεωρούνταν λαϊκά. Το τραγούδι που κάναμε με τον Λάκη, το «Να σε θυμηθώ», ήταν μια μπαλάντα. Αυτό δεν σημαίνει ότι έγινα ροκάς από τη μια μέρα στην άλλη.

• Υπάρχουν σκέψεις στο μυαλό σας για την επόμενη δουλειά σας;

Μπα, είναι νωρίς ακόμα. Ποτέ δεν έβγαζα δίσκο κάθε χρόνο. Πρέπει να βρω κάτι που να με τσιγκλίσει για να μπω στο στούντιο. Αλλωστε, δεν μου αρέσει το στούντιο. Το βρίσκω ψυχρό. Θα προτιμούσα να μαζευτούμε όλοι μαζί να παίξουμε ζωντανά. Με τα λάθη μας, με το ψάξιμο της μουσικής μας. Το βρίσκω πιο ανθρώπινο.

• Την περασμένη χρονιά ζήσατε μια περιπέτεια με την υγεία σας η οποία είχε αίσιο τέλος και είναι πλέον μια κακή ανάμνηση. Αυτή η εμπειρία άλλαξε κάτι στην οπτική σας για τη ζωή;

Αυτά μπορεί να συμβούν καθημερινά στον καθένα. Δεν με επηρέασε. Αλλωστε μεταμοσχεύσεις γίνονται πολλές και καθημερινά. Αυτό που κατάλαβα όμως είναι ότι μερικές φορές η επωνυμία έχει και κακά. Αν δεν ήμουν ο Μητροπάνος θα μου την κάνανε την εγχείρηση στην Ελλάδα. Ο φόβος τους ήταν μην τους μείνω στο χειρουργείο. Η αλήθεια είναι ότι πριν συμβούν όλα αυτά ήμουν ο πρώτος που έλεγε οτι δεν έχω κανένα λόγο να πάω στο εξωτερικό για πρόβλημα υγείας. Με όλα αυτά που πέρασα εδώ, ό,τι κι αν συμβεί σε μένα ή την οικογένειά μου ? χτύπα ξύλο- θα πάω κατευθείαν έξω. Με αυτά που είδα και πέρασα και με την κοροϊδία που έφαγα δεν θα μείνω εδώ.

• Φοβηθήκατε κάποια στιγμή για τη ζωή σας;

Υπήρξε κάποιο σημείο. Οταν είχαν φτάσει τα πράγματα σε αδιέξοδο και μου άφησε μήνυμα στον τηλεφωνητή ο γιατρός ότι δεν μπορεί να γίνει η εγχείρηση.

• Στον τηλεφωνητή;

Ούτε καν να μου το πει... Ηταν άσχημο το σημείο που είχα φτάσει. Είχα εγκαταλείψει τον εαυτό μου. Δεν έτρωγα. Οταν έφυγα για το Παρίσι ήμουν σε καροτσάκι.

• Το πρώτο πράγμα που κάνατε ότι τελείωσε η περιπέτεια;

Να γυρίσω στα παιδάκια μου, τα οποία πλήρωσαν όλη αυτή την ιστορία σε μια πολύ τρυφερή ηλικία...

Θοδωρής Βαμβακάρης & Τάκης Γιαννούτσος. Photo: SALVATORE VINCI. ΕΙΚΟΝΕΣ / ΕΘΝΟΣ