Η ημιτελής μουσική των ερήμων...

• Eνα νέο συγκρότημα, οι Sancho 003, εκπλήσσουν ευχάριστα με το παρθενικό τους άλμπουμ και τις συναυλίες τους

• Του Γιαννη Κολοβου, Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 31/5/2009
  

• Αν οι Sancho 003 ζούσαν στην Αμερική, ή έστω σε κάποια ευρωπαϊκή πόλη με ανθηρή πολιτιστική βιομηχανία, θα ήταν μεγάλο όνομα στη σύνθεση μουσικής για ταινίες. Το ντουέτο των Φώτη Σιώτα (βιολί, βιόλα, συνθεσάιζερ) και Κώστα Παντέλη (κιθάρες) κατοικεί στην Αθήνα και δημιουργεί ένα δύσκολα περιγράψιμο είδος οργανικής μουσικής, το οποίο άλλοι θα χαρακτήριζαν αβάντ-γκαρντ, άλλοι σύγχρονη τζαζ, μερικοί ποστ-ροκ και κάποιοι τελευταίοι cinematic. Δεν βρίσκεται όμως εκεί η ουσία.

Το πρώτο που θα πρέπει να συγκρατήσετε από τους Sancho 003 είναι το θαυμάσιο δισκογραφικό τους ντεμπούτο, το άλμπουμ We Buy Gold, που κυκλοφόρησε από την ανεξάρτητη εταιρεία Quetempo και, κατόπιν, τις περγαμηνές των δύο μουσικών: Ο Φ. Σιώτας αποτελεί, παράλληλα, μόνιμο μέλος του συγκροτήματος του Θανάση Παπακωσταντίνου και των Επιβατών του Γιάννη Αγγελάκα, ενώ ο Κ. Παντέλης υπήρξε ιδρυτικό μέλος του πανκ συγκροτήματος Πίσσα και Πούπουλα, έπαιξε κιθάρα στα Ξύλινα Σπαθιά και σήμερα συμμετέχει στην μπάντα του Ζορζ Πιλαλί και στους Επιβάτες του Αγγελάκα.

Συνθέσεις ready-made

Φυσικά, η μουσική των Sancho 003 είναι διαφορετική, μελωδική και αυτοσχεδιαστική, με έντονη αίσθηση του ημιτελούς. Πρόκειται για μια σύγχρονη άποψη περί τζαζ; «Σίγουρα δεν παίζουμε τζαζ ούτε καν φρι-τζαζ», λέει ο Φώτης Σιώτας.

«Ξεκινήσαμε προσπαθώντας να εφεύρουμε ένα ηχόχρωμα, μια παλέτα, κι αυτή τη διαδικασία την αφήσαμε ανέγγιχτη, αφήσαμε τα πράγματα να συμβούν και να παραμείνουν όπως γεννήθηκαν». Πέρα όμως από τη λογική της ημιτελούς σύνθεσης, στο «We Buy Gold» μπορεί κανείς αντιληφθεί ταξίμια πίσω από ένα υπόβαθρο που θυμίζει «ντέζερτ-ροκ», το σύγχρονο στυλ που επηρεάστηκε από τους ήχους της αμερικανομεξικανικής μεθορίου, πινελιές αναγεννησιακών μελωδιών, πανκ θορύβους.

«Οι βασικές μας επιρροές είναι δυτικές. Παρά ταύτα, ξεκίνησα από την παραδοσιακή μουσική – είμαι, ας πούμε, experimental… λαϊκός!», λέει ο κ. Σιώτας. «Θα μπορούσατε να πείτε πως παίζουμε ντέζερτ-ροκ, μόνο που δεν έχει να κάνει μόνο με τις αμερικανικές ερήμους, αλλά και με την έρημο της Αραβίας!»

Εικόνες αντί στίχων

Στις εμφανίσεις των Sancho 003, η ομάδα βίντεο-αρτ Erasers προβάλλει ταινιάκια που κατασκευάζει επί τόπου, δημιουργώντας ένα κλίμα οπτικοακουστικού ready-made. Παράλληλα, τον προηγούμενο χειμώνα, το συγκρότημα συνόδευσε, εκτελώντας ζωντανά τη μουσική του, τις παραστάσεις του χοροδράματος «Ιδιόρρυθμον».

Δημιουργούν άραγε μουσική που ψάχνει το «κατ’ εικόνα»; «Παρότι δεν είχαμε αυτό κατά νου, τελικά οι εικόνες λειτουργούν σαν στίχοι», λέει ο κ. Παντέλης και ο Φ. Σιώτας επισημαίνει: «Επειδή δεν επιμένουμε και τόσο στη δημιουργία συγκεκριμένων δομών, ο ήχος μπορεί να συνδυαστεί με άλλες δράσεις χωρίς να επιβάλλεται το ένα μέρος στο άλλο. Η μουσική συνεργάζεται αβίαστα με την εικόνα και τη ζωντανή κίνηση».

Ρωτώ για την εμφανή απουσία ρυθμού στη μουσική τους. «Εργαζόμαστε σε καθεστώς απόλυτης ελευθερίας. Η ανυπαρξία ρυθμού προέκυψε από το γεγονός πως το βιολί είναι από τη φύση του μελωδικό όργανο. Oμως, σιγά-σιγά, η μελωδία μεταλλάσσεται σε εσωτερικό ρυθμό».

Η μοναξιά της μεγαλούπολης

Η καταγωγή και των δύο μουσικών είναι από τη Θεσσαλονίκη, τους ρωτώ λοιπόν για την περίφημη «σκηνή» της συμπρωτεύουσας, όπου δυο - τρεις παρέες μουσικών δημιουργούν ό,τι καλύτερο συμβαίνει σήμερα στο ελληνικό ροκ. «Αρχίσαμε να παίζουμε μαζί όταν φύγαμε από τη Θεσσαλονίκη και βρεθήκαμε ξένοι σε άλλη πόλη», αφηγείται ο κ. Παντέλης. «Βγαίνοντας για… καφέ, βρεθήκαμε να κάνουμε την πρώτη πρόβα».

Ρωτάω τον Φ. Σιώτα για τον Θανάση Παπακωνσταντίνου, αλλά και την ανάγνωση που κάνουν οι σύγχρονοι μουσικοί στον ελληνικό παραδοσιακό ήχο. «Εξαιτίας τη χούντας ο κόσμος είχε μισήσει τα δημοτικά. Ούτε ο Σαββόπουλος και τα Μπουρμπούλια μπόρεσαν να τα απενοχοποιήσουν πλήρως, αφού η εικόνα του τσολιά και της ΥΕΝΕΔ συνέβαλε στο να χαθεί η ουσία του Πετρολούκα, του Κόρου και του Καψάλη».

Μόνο πρόσφατα, ίσως και εξαιτίας της θαυμάσιας δουλειάς που γίνεται στα μουσικά λύκεια και γυμνάσια, μπορέσαμε να επανανακαλύψουμε τη μαγεία που κρύβεται εκεί και σίγουρα ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου της «Αγρύπνιας» και του «Βραχνού Προφήτη» συνέβαλε σε αυτή τη δόκιμη ανάγνωση.

Πώς όμως οι ρίζες του κ. Σιώτα συνδυάζονται με το πανκ υπόβαθρο του κ. Παντέλη; Ρωτώ τον δεύτερο αν είδε το σύνθημα «Ξυπνάτε, πεθαίνω», τον τίτλο δηλαδή του γνωστότερου τραγουδιού των Πίσσα και Πούπουλα, ο οποίος αναγράφηκε με σπρέϊ σε περίοπτη θέση κάπου στην Πατησίων, κατά τη διάρκεια των γεγονότων του περασμένου Δεκεμβρίου. «Πιθανότατα αυτό σημαίνει πως την ίδια οργή που αισθανόμασταν εμείς στα τέλη της δεκαετίας του ’80 νιώθουν και τα σημερινά παιδιά, άρα δεν πρόκειται για φαινόμενο συγκυριακό. Aκουσα βέβαια πως το σύνθημα το έγραψε κάποιος γνωστός για να μας κάνει πλάκα!»

Ποιος, όμως, κάνει πλάκα σε ποιον: ο πληροφοριοδότης στον κιθαρίστα των Sancho, ο γνωστός-άγνωστος τοιχογράφος και στους δύο ή ο κ. Παντέλης σε όλους εμάς; Αυτό το ιδιότυπο χιούμορ είναι το τρίτο βασικό στοιχείο που πρέπει να συγκρατήσετε από τους Sancho 003 γιατί χαρακτηρίζει τη δημιουργία τους, πολύ περισσότερο από το στυλ και τον ήχο τους – ο οποίος απ’ ότι κατάλαβα στην επόμενή τους δουλειά δεν θα παραμείνει ως έχειν… Ως τότε όμως, οι ίδιοι διατείνονται πως «αγοράζουν χρυσό»!

CD που απαιτεί καλή διάθεση

Το καλαίσθητο εσώφυλλο του «We Buy Gold» κοσμεί η φωτογραφία ενός παρακμιακού αμερικανικού ενεχυροδανειστηρίου. «Αγοράζουμε χρυσό», λένε οι ταμπέλες σε όλα τα ανάλογα μέρη του κόσμου, η φτηνιάρικη εκδοχή της αγοραπωλησίας του ευγενούς μετάλλου. Και στο εξώφυλλο μπορεί κανείς να δει τη φωτογραφία μιας αντλίας βενζίνης από ένα πρατήριο στην Αίγυπτο.

Aλλη μια χαμερπής αποτύπωση ενός επίσης πανάκριβου αγαθού. Ειρωνικά οι Sancho αναρωτιούνται: «ποιο είναι το πιο πολύτιμο πράγμα σ’ αυτό τον κόσμο»; Το ερώτημα δεν είναι καθόλου ρητορικό! Θα μπορούσε όμως ο ακροατής να αποκρυπτογραφήσει την ιδιότυπη μουσική τους και τα ειρωνικά τους τεχνάσματα; Σε ποιους απευθύνονται;

«Με μεγάλη θρασύτητα ξεκινήσαμε να παίζουμε παντού, από τη Λιθιά, ένα χωριό της Καστοριάς, ώς το Κολλέγιο Αθηνών. Δεν προσπαθούμε να διεκδικήσουμε έναν μουσικό χώρο, δεν έχουμε στυλ, δεν είμαστε καν συγκρότημα: είμαστε λίγο παρέα, λίγο μουσική, μια προσπάθεια να συνεννοηθούμε, εφόσον υπάρχει καλή διάθεση».

Πράγματι, η ακρόαση των Sancho 003 απαιτεί καλή διάθεση κι όχι, σε αντίθεση με τη μουσική των υπολοίπων «πειραματικών καλλιτεχνών», γερά νεύρα!