Δημήτρης Αράπης: «Μας θέλουν αποκοιμισμένους, ναρκωμένους»

• Σήμερα ζούμε ένα κόλλημα με το ελαφρύ, με το σαχλό, υποστηρίζει ο αυτοδίδακτος συνθέτης Δημήτρης Αράπης

Ο Δημήτρης Aράπης είναι από τους λίγους ανθρώπους που όταν σου περιγράφουν μια συναυλία συμφωνικής μουσικής, το κάνει με έναν σπάνιο, αφοπλιστικό, και σίγουρα ανεπιτήδευτο, ενθουσιασμό. Αυτοδίδακτος συνθέτης συμφωνικών έργων, είχε από μικρό παιδί λατρεία για τη λεγόμενη «κλασική» μουσική και σήμερα συνεργάζεται με φημισμένες ορχήστρες, οι οποίες, πλάι στα δικά του έργα, ερμηνεύουν έργα μεγάλων Ρώσων μουσουργών (Ρίμσκι - Κόρσακοφ, Τσαϊκόφσκι) αλλά και του Μίκη Θεοδωράκη (Ραψωδία για τσέλο και ορχήστρα, Adagio). Επιπλέον, μιλάμε για μία σειρά συναυλιών που δόθηκαν για καλό σκοπό: για την ενίσχυση του έργου των Παιδικών Χωριών SOS.

Η Κρατική Συμφωνική Ορχήστρα της Ρωσίας, υπό τη διεύθυνση του αρχιμουσικού Βαλέρι Πολιάνσκι και τη συμμετοχή του τσελίστα Ντενίς Σαποβάλοφ, έκανε την αρχή στη Θεσσαλονίκη (Μέγαρο Μουσικής, 29, 30 Απριλίου), πέρασε από την Αθήνα (Μέγαρο Μουσικής, 4, 5 Μαΐου) και συνέχισε στη Μόσχα (Ωδείο Μόσχας «Τσαϊκόφσκι», 6 Μαΐου). Σειρά συναυλιών με το γενικό τίτλο Gala Concerts 2009, που τελούν υπό την αιγίδα του Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Κάρολου Παπούλια, και πραγματοποιήθηκαν με τη συνεργασία και υποστήριξη των Υπουργείων Πολιτισμού Ελλάδας και Ρωσίας, τον ΕΟΤ και τους Δήμους Αθηναίων και Θεσσαλονίκης.

Συναντήσαμε τον Δ. Αράπη στην Αθήνα, μία ημέρα πριν από το ταξίδι του για Μόσχα – μια πόλη που γνωρίζει καλά. Διότι χαίρει ιδιαίτερης εκτίμησης στη Ρωσία, εδώ και χρόνια. «Είναι αλήθεια», λέει με περισσή χαρά. «Εχω δώσει πολλές συναυλίες στη Ρωσία, αλλά και στην Ουγγαρία, ένα έργο μου έχει χορογραφηθεί από τα Μπολσόι και ερμηνεύτηκε στην Αμερική και την Τουρκία. Ομως η Ρωσία είναι άλλη υπόθεση. Υπάρχει μεγάλη παράδοση στη χώρα που είναι ακόμα ζωντανή, μεγάλη αγάπη για τη συμφωνική μουσική. Γι’ αυτό άλλωστε πάω συχνά στη Ρωσία, αγαπούν τη μουσική, την αποζητούν. Αλλά και τελευταία στη Θεσσαλονίκη, ο κόσμος είχε σηκωθεί όρθιος και δεν άφηνε την ορχήστρα να φύγει. Κι ας ήταν το Μέγαρο Θεσσαλονίκης γεμάτο κατά το ήμισυ. Οσος κόσμος ήταν εκεί μέσα, έκανε τέσσερα μπιζ».

• Προσωπικό κόστος

Ζώντας αποτραβηγμένος στον Αγιο Στέφανο (το παλιό Μπογιάτι), ο Δ. Αράπης έχει δημιουργήσει ένα στούντιο όπου γράφει τη μουσική του. «Ζείτε από τα έργα σας;» Τον ρωτάω και αμέσως κουνάει το κεφάλι του. «Δε γίνεται αυτό στην Ελλάδα», σχολιάζει. «Ομως συνεχίζω, με προσωπικό κόστος: δεν έχω κάνει οικογένεια. Ε, δεν μπορείς να τα κάνεις κι όλα».

Πώς γράφει τη μουσική του; «Εχω πολλά sampler, παίζω τη μουσική στο πιάνο και μετά την περνάω στα sampler, έτσι γίνεται η ενορχήστρωση. Εχω και δύο γερά προγράμματα στον υπολογιστή που μεταγράφει όλο αυτό το υλικό σε παρτιτούρα. Επειδή όμως και ο υπολογιστής κάνει λάθη, έχω δύο συνεργάτες οι οποίοι επεξεργάζονται στο χαρτί όλο το υλικό».

• Κόλλημα με το ελαφρύ

Από μικρός στο σπίτι του, άκουγε με μανία τους μεγάλους συμφωνιστές της Γερμανίας, της Αυστρίας «της Ρωσίας, φυσικά». «Εχει γραφτεί τόσο μεγάλη μουσική», λέει και μοιάζει να μένει άναυδος ξαφνικά. «Σήμερα; Η συμφωνική μουσική δεν είναι τελειωμένη;» «Καθόλου! Και σήμερα γράφεται εξαιρετική μουσική σε αυτό το είδος, απλώς δεν προβάλλεται. Το αστείο είναι ότι ο κόσμος έρχεται σε επαφή με τη συμφωνική μουσική, κι ας μην το καταλαβαίνει. Ξέρεις πού; Στο σινεμά - και του αρέσει. Πολλά soundtrack είναι δημοφιλή αλλά, στην ουσία, είναι συμφωνική μουσική. Σήμερα όμως ζούμε ένα κόλλημα με το ελαφρύ, με το σαχλό. Ο κόσμος ζητάει κάτι άλλο αλλά δεν του το δίνουν, για πολλούς λόγους. Δες τι γίνεται με τα μιούζικαλ στο Λονδίνο. Εντάξει, δεν είναι Βάγκνερ αλλά δεν είναι και αυτή η σάχλα. Είναι μεγάλη κουβέντα αυτή αλλά υπάρχει μια γενική πολιτική που θέλει τον κόσμο να παραμείνει ναρκωμένος, κοιμισμένος».

Για τον Δ. Αράπη, η συμφωνική μουσική είναι «η επιστημονική ή φιλοσοφική προσέγγιση στη μουσική. Εχει πολλαπλά επίπεδα σκέψης, συναισθημάτων, υπάρχει μια συγκεκριμένη διαδρομή αλλά με πολλούς δρόμους παράλληλα. Αλλά δεν υποτιμώ και το τραγούδι. Οπως μου είχε πει ο Μίκης, “Να θυμάσαι ότι κι ένα καλό τραγούδι απαιτεί την ίδια δύναμη με μια συμφωνία”. Ενα καλό τραγούδι, να εξηγούμεθα, ένα τραγούδι που θα μιλάει σε πολλές γενιές. Το βρίσκεις αυτό στον Μίκη, στον Χατζιδάκι, στη μουσική της Λατινικής Αμερικής, στην τζαζ, στη λαϊκή μουσική της Ρωσίας...»

Εννοείται ότι η μορφή του Μίκη Θεοδωράκη έχει τη δική της σημασία στην καλλιτεχνική πορεία του Δ. Αράπη. «Τον γνώρισα το 1996. Το Μπολσόι έκανε αφιέρωμα στην Κάλλας και ο Μίκης διηύθυνε ένα έργο του. Την επομένη θα παιζόταν ένα μπαλέτο μου στη Μόσχα, ο “Ζευς”. Ηρθε στις πρόβες και πιάσαμε την κουβέντα. Προχθές, στο Μέγαρο Μουσικής, στην Αθήνα, ήρθε για ένα τέταρτο κι έμεινε τρεις ώρες».

• Εσωτερική περιπέτεια

Ποια είναι τα ερεθίσματα εκείνα που τρέφουν τον μουσικό πυρετό του; «Η ζωή η ίδια, η καθημερινότητα αλλά και η Ιστορία. Ακόμα και από τα γεγονότα του Δεκεμβρίου μπορεί να εμπνευστεί κανείς. Είναι σημαντικό αυτό διότι η μουσική είναι παγκόσμια γλώσσα, έχει κάτι οικουμενικό. Καμιά φορά, όσο πιο νωπό είναι ένα γεγονός τόσο πιο δυνατή είναι η δημιουργία. Ομως, το δύσκολο είναι να πιάσεις τη σημασία του εκάστοτε γεγονότος. Οι συνθέτες έχουν τις κεραίες τους τεντωμένες. Η μουσική έχει επίσης τη δυνατότητα να χτυπάει στο συγκινησιακό και μετά στο διανοητικό. Το υψηλό συγκινησιακό, όχι το πάθος ή την ηδονή. Η μουσική σε ωθεί σε μιαν ανεξήγητη ανάταση. Σε παίρνει και σε σηκώνει».

Ο Δ. Αράπης έχει δύο CD που κυκλοφορούν από τη Lyra: το διπλό «Ζευς/Road of Hope - Russia» και το «Living Notions - Alexander the Great», ερμηνευμένα από την Bolshoi Theatre Symphony Orchestra. Στη σειρά αυτή των συναυλιών, το έργο που παρουσιάζεται είναι η Συμφωνία υπ’ αριθμ. 4. Και πάλι, η μορφή του Θεοδωράκη κυριαρχεί. «Είναι ένα έργο αφιερωμένο στον Μίκη. Την έγραψα μέσα σε τέσσερις μήνες και όλο αυτό το διάστημα κουβέντιαζα μαζί του. Η κύρια έμπνευση ήταν τα νεανικά χρόνια του Μίκη, η εποχή που πήρε όλες τις μεγάλες αποφάσεις της ζωής του. Οι φόβοι, οι αγωνίες του, οι προβληματισμοί του. Είναι ένα έργο για την εσωτερική περιπέτεια κάθε νέου ανθρώπου».

• Συνέντευξη στον Ηλια Μαγκλινη, Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 17/5/2009