Το σύντομο ταξίδι μιας μεγάλης φωνής

Εφυγε στα 37 της χρόνια η Αμερικανομεξικάνα Lhasa de Sela

Με την ιδιαίτερη «λαρυγγική», αισθησιακή φωνή της.

Με τον πρώτο της δίσκο, τον «La Llorona», η ιδιαίτερη, αισθησιακή της φωνή κέρδισε παγκόσμιο ακροατήριο Και με τα, κυρίως ισπανόφωνα, τραγούδια της που κουβαλούσαν λατινοαμερικάνικα πάθη, μεξικάνικούς ρυθμούς, τσιγγάνικες μνήμες και δεκάδες εικόνες από μια παιδική ηλικία που «αλήτευε» στους δρόμους του κόσμου. Ετσι γνωρίσαμε την Αμερικανομεξικάνα Lhasa de Sela προτού ακόμα καθιερωθεί ο όρος world music. Ο ίδιος αυτός κόσμος βιάστηκε να αποχαιρετήσει την 37χρονη Λάσα με τους μόλις τρεις δίσκους αλλά και την παγκόσμια επιτυχία.

Πέθανε την περασμένη Παρασκευή στο Μόντρεαλ, όπου κατοικούσε τα τελευταία χρόνια. Ο θάνατός της «οφείλεται σε καρκίνο του μαστού ενάντια στον οποίο πάλευε με κουράγιο και αποφασιστικότητα εδώ και 21 μήνες», όπως ανέφερε ανακοίνωση της οικογένειάς της.

Γεννημένη τον Σεπτέμβριο του 1972 στο Μπιγκ Ιντιαν της Νέας Υόρκης, πέρασε το μεγαλύτερο μέρος των παιδικών της χρόνων στον δρόμο: οι γονείς της (Μεξικανός συγγραφέας ο πατέρας της και Αμερικανίδα φωτογράφος η μάνα της) ήταν τόσο μποέμ ώστε να έχουν επιλέξει και για τους ίδιους και για τα δέκα παιδιά τους μια νομαδική ζωή μεταξύ Μεξικού και ΗΠΑ. Ζούσαν σε ειδικά διαμορφωμένο σχολικό λεωφορείο. Τα παιδιά δεν πήγαν ποτέ σε κανονικό σχολείο. Διδασκαλικά καθήκοντα είχε αναλάβει η μητέρα τους. Μεγάλωναν πέρα από κάθε σύμβαση, ελεύθερα, παίζοντας θέατρο και μουσική στη διάρκεια των μεγάλων ταξιδιών.

Η Λάσα έδειξε από νωρίς τη μουσική της κλίση. Στα 13 της τραγουδούσε για ένα διάστημα σ' ένα ελληνικό καφέ στο Σαν Φρανσίσκο. Στα 19 της ήταν μια ολοκληρωμένη καλλιτέχνις, έτοιμη να ηχογραφήσει τον πρώτο της δίσκο σε μια ανεξάρτητη δισκογραφική εταιρεία στο Μόντρεαλ, όπου είχε επιλέξει να ζει εκείνη την περίοδο.

Με τίτλο «La Llorona» ο δίσκος, εξ ολοκλήρου ισπανόφωνος στην εποχή ακόμα της αγγλόφωνης κυριαρχίας, γνώρισε τεράστια επιτυχία. Και η Λάσα εγκαταστάθηκε για τα επόμενα τρία χρόνια στη Μασσαλία, όπου προετοίμαζε τον επόμενο δίσκο της. Το «The Living Road» κυκλοφόρησε στο Μόντρεαλ το 2003, με τραγούδια στα ισπανικά αλλά και στα γαλλικά και αγγλικά, πάντα μ' αυτό τον ιδιαίτερο ήχο και στίχο της αντισυμβατικής νεανικής της εμπειρίας.

Ενδιαμέσως συνεργάστηκε με καλλιτέχνες όπως οι Ζερόμ Μινιέρ, Πάτρικ Γουότσον κ.ά. Το 2005 της απονεμήθηκε το βραβείο του «Καλύτερου Αμερικανού Καλλιτέχνη» στα Βραβεία World Music του BBC. Πέρυσι κυκλοφόρησε και ο τρίτος της δίσκος «Lhasa», για τον οποίο προγραμμάτισε από το περασμένο φθινόπωρο μια ευρωπαϊκή περιοδεία. Οι πρώτοι της σταθμοί σε Γαλλία και Βέλγιο αποκάλυψαν στο ενθουσιασμένο κοινό και ένα άλλο ταλέντο της Λάσα, που μπορούσε να καλλιεργεί από τη σκηνή μια ζεστή, ουσιαστική επικοινωνία με όλους.

Η περιοδεία της όμως αναβλήθηκε ξαφνικά «για σοβαρούς λόγους υγείας». Ετσι, έμεινε ανολοκλήρωτος και ο τελευταίος της δίσκος με τραγούδια των Χιλιανών αγωνιστών Βίκτορ Χάρα και Βιολέτα Πάρα.

• ΝΑΤΑΛΙ ΧΑΤΖΗΑΝΤΩΝΙΟΥ, Ελευθεροτυπία, Τρίτη 5 Ιανουαρίου 2010