Thursday, January 8, 2009

Η δραματική φωνή της μεταπολίτευσης

Η Μαρία Δημητριάδη έχασε τη μάχη για τη ζωή σε ηλικία 58 ετών

Της Γιουλης Επτακοιλη, Η Καθημερινή, Πέμπτη, 8 Iανoυαρίου 2009

Ηταν 16 ετών όταν έκανε «κοπάνα» από το σχολείο για να πάει στο στούντιο και να ηχογραφήσει το πρώτο της τραγούδι «Ενα πρωινό (Αναμπελ)» από το άλμπουμ του Σταύρου Ξαρχάκου «Κορίτσια στον ήλιο». Μάλιστα για να μην το ανακαλύψουν οι γονείς της, στον δίσκο δεν είχε τη χαρά να δει τυπωμένο το επώνυμό της, παρά μόνο το όνομα: Μαρία. Λεπτομέρεια, για μια καριέρα που διήρκεσε σχεδόν τριάντα χρόνια, και τερματίστηκε χθες τα ξημερώματα, στο νοσοκομείο του Ευαγγελισμού όπου η Μαρία Δημητριάδη σε ηλικία 58 ετών, άφησε την τελευταία της πνοή από μια σπάνια ασθένεια των πνευμόνων.

Χαρακτηρίστηκε η φωνή της Μεταπολίτευσης, και δικαίως, αφού έθρεψε το όνειρο μιας ολόκληρης γενιάς και συνδέθηκε με μερικές από τις σπουδαιότερες στιγμές της νεώτερης ελληνικής ιστορίας. Το τεράστιο ταλέντο της, η μοναδική της ικανότητα να φτάνει σε απίστευτα ερμηνευτικά βάθη, σχεδόν να στοιχειώνει τα τραγούδια -ας μου επιτραπεί μια προσωπική κρίση, στο «Τρένο φεύγει στις οχτώ», το οποίο αν και έχει γνωρίσει εκτελέσεις από σπουδαίες Ελληνίδες τραγουδίστριες, η ερμηνεία της παραμένει αξεπέραστη- έστρεψε πάνω της τα βλέμματα σπουδαίων συνθετών.

Η συνέχεια ήταν ονειρεμένη. Ευτύχησε να τραγουδήσει Μίκη Θεοδωράκη («18 λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας», «Τα λαϊκά», «Μήπως ζούμε σε άλλη χώρα»), Μάνο Χατζιδάκι («Για την Ελένη»), Θάνο Μικρούτσικο («Πολιτικά τραγούδια» σε στίχους του Ναζίμ Χικμέτ, «Τροπάρια για φονιάδες», «Καντάτα για την Μακρόνησο», «Τραγούδι της λευτεριάς»), Γιάννη Μαρκόπουλο («Ηλιος ο πρώτος» σε στίχους Οδυσσέα Ελύτη, «Χρονικό»).

Τη δεκαετία του ’70 ταυτίστηκε με το πολιτικό τραγούδι. Στις αρχές του ’80 στράφηκε σε πιο λυρικά έργα, συνεργαζόμενη με τον Μάνο Χατζιδάκι στο «Για την Ελένη», αλλά και με τον Στέφανο Κορκολή στο άλμπουμ του ’87 «Το μαγικό κλειδί». Τα επόμενα χρόνια οι εμφανίσεις της περιορίστηκαν. Ηταν επιλογή της -λανθασμένη για κάποιους- να «φρενάρει» την πορεία της. Εκείνη, ήθελε να αφοσιωθεί στον αγαπημένο της γιο Στέργιο, τον οποίο απέκτησε από τον γάμο της με τον Ανδρέα Μικρούτσικο. Η επάνοδός της στη δισκογραφία ήρθε το 1996 με τον ροκ δίσκο «Αύριο» σε παραγωγή του Βασίλη Παπακωνσταντίνου. Αυτή ήταν και η τελευταία της δισκογραφική εμφάνιση, συμμετείχε, όμως, κατά καιρούς σε αρκετές συναυλίες.

«Ξεκινήσαμε πολύ νέοι, εγώ 25 ετών κι εκείνη 22», θυμάται ο Θάνος Μικρούτσικος. «Πρέπει να ομολογήσω και δεν το λέω τώρα με τον χαμό της, το ίδιο θα έλεγα αν με ρωτούσαν και πριν από τρία χρόνια, ότι πραγματικά της οφείλω πάρα πολλά διότι μαζί φτιάξαμε τον τραγουδοποιητικό μου τρόπο. Ηταν τη δεκαετία του ’70 με κύκλους τραγουδιών όπως τα «Πολιτικά τραγούδια», η «Καντάτα για τη Μακρόνησο», τα «Τροπάρια για φονιάδες», το «Εμπάργκο», ό, τι δηλαδή διαμόρφωσε αυτό που είμαι σήμερα. Συνεπώς, είμαι ταυτισμένος με τη Μαίρη, όπως τη λέμε όσοι τη ζήσαμε και την αγαπάμε». Για τον Θάνο Μικρούτσικο η Μαρία Δημητριάδη είναι η σπουδαιότερη Ελληνίδα τραγουδίστρια.

«Αν ακούσει κανείς μια ηχογράφησή της από τη δεκαετία του ’70 και τη βάλει δίπλα σε αντίστοιχες ηχογραφήσεις αυτών που θεωρούμε μεγάλες τραγουδίστριες θα καταλάβει την υπεροχή της Μαίρης. Προσπαθώντας εδώ και χρόνια να εξηγήσω την διαχρονικότητα της φωνής της -αντίστοιχη με αυτήν της Φλέρυς Νταντωνάκη- κατέληξα στο ότι δεν υπήρξε ποτέ μόνο επική ή μόνο λυρική τραγουδίστρια. Υπήρξε δραματική τραγουδίστρια, ένας όρος που χρησιμοποιούμε για τις τραγουδίστριες της όπερας. Κι αυτός είναι ο λόγος που η φωνή της μπορούσε να εκφράσει τη δραματική συγκυρία».

O Kώστας Θωμαΐδης όχι μόνο συνεργάστηκε στενά με τη Μαρία Δημητριάδη, αλλά της οφείλει και πολλά όπως ομολογεί. «Με βοήθησε στα πρώτα μου βήματα. Ηταν ο πρώτος άνθρωπος που γνώρισα στον χώρο. Ως ερμηνεύτρια ήταν συγκλονιστική. Είχε μέσα της το επικό και το λυρικό στοιχείο. Μπορούσε να ερμηνεύσει από ένα νανούρισμα μέχρι ένα τραγούδι που να σε ξεσηκώσει να βγεις στον δρόμο».

Σύμφωνα με επιθυμία που είχε εκφράσει η Μαρία Δημητριάδη, η σορός της θα μεταφερθεί στο εξωτερικό για αποτέφρωση.

No comments: