Saturday, February 28, 2009

«Χρόες» δημιουργικής συσπείρωσης

  • Εργα και ημέρες μιας ερασιτεχνικής καλλιτεχνικής ομάδας που δραστηριοποιείται στο Ηράκλειο Κρήτης
Από την παράσταση «Ο δρόμος για τη Σελένα»
Εν αρχή ην η ανάγκη για έκφραση, για δημιουργία, για «οξυγόνο»... Αυτή η ανάγκη έγινε η «μαγιά» για να «ζυμωθεί» μια καλλιτεχνική συσπείρωση ανθρώπων, που ενώ οι περισσότεροι δε γνωρίζουν μουσική, αποζητούν να εκφραστούν μουσικά. Αυτή η ανάγκη έκανε την αξιόλογη ομάδα «Χρόες» από το Ηράκλειο της Κρήτης να συνεχίζει τη γοητευτική «διαδρομή» της, αποκαλύπτοντας φωτεινές «γωνιές». Κινητοποιώντας ευαισθησίες και διαθέσεις, αντιδρά με το δικό της, δημιουργικό τρόπο στο κυρίαρχο τοπίο της πολιτιστικής ασφυξίας και απαξίωσης.
Με «οδηγό» την Ελλη Αλεξίου

Χορωδοί, μουσικοί αλλά και άτομα με άλλες καλλιτεχνικές ανησυχίες συνθέτουν την ομάδα, η οποία εστιάζει τη δράση της στην πολυφωνική έκφραση. Αφορμή της συνάντησής μας μαζί της υπήρξε η πρώτη δισκογραφική της έκδοση με τίτλο «Ο δρόμος για τη Σελένα: μουσικά σχόλια σε κείμενα της Ελλης Αλεξίου» - έργο για κρητική λύρα, πιάνο και χορωδία του Δημήτρη Σφακιανάκη, που πρωτοπαρουσιάστηκε στο χωριό Κράσι (2004) Δήμου Μαλίων και εκδόθηκε με χορηγία του Πολιτιστικού Συλλόγου του.

Νίκος Καζαντζάκης, Γαλάτεια Καζαντζάκη, Μάρκος Αυγέρης, Κώστας Βάρναλης, Ελλη Αλεξίου είναι τα πρόσωπα του «μύθου», από τον οποίο αντλήθηκε το δραματικό υλικό - σενάριο πάνω στο οποίο χτίστηκε η μουσική. Τα κείμενα του έργου, καθώς και στίχοι τραγουδιών προέρχονται από το βιβλίο της Ελλης Αλεξίου «Για να γίνει μεγάλος». Αναφερόμενος στη μουσική, ο Δ. Σφακιανάκης λέει ότι «το έργο έχει ένα μουσικό υπόστρωμα και από πάνω μια "επιδερμίδα" που σχετίζεται με τους ρυθμούς και με τα μουσικά ήθη όλων αυτών των ανθρώπων, που ήρθαν στο Κράσι, το 1912, από κάθε γωνιά της Ελλάδας». Οι «Χρόες», εκτός από το συγκεκριμένο, έχουν παρουσιάσει επίσης τα έργα του Δ. Σφακιανάκη: «Πόλις Ενδον: σπουδή στις καβαφικές πόλεις», για πιάνο και χορωδία σε ποίηση Κ. Καβάφη, «Κατά Ευριπίδη πάθη», για πιάνο και χορωδία και «Τη μάνητα θεά... δύο ομηρικές μπαλάντες».

Δημιουργική παρέμβαση
Ομάδα «Χρόες» - «Μάνητα Θεά» (2008)
Η πρωτοβουλία δημιουργίας της ομάδας ανήκει στον Δ. Σφακιανάκη, αρχαιολόγο στο επάγγελμα και παράλληλα γνώστη και λάτρη της μουσικής, με την οποία ασχολείται εδώ και είκοσι χρόνια. «Οι ζυμώσεις ξεκίνησαν το 2000 όταν ετοιμάζαμε το έργο "Πόλις Ενδον"», λέει. «Το 2004 μας προτάθηκε από το Δήμο Μαλίων ν' ανεβάσουμε ένα πρωτότυπο έργο για τα Μάλια. Τους είπα ότι είχα ένα δικό μου, που σχετίζεται με το χωριό Κράσι του Δήμου Μαλίων κι έτσι έγινε όλη η ιστορία. Η πρώτη συναυλία, με πρωτότυπο έργο και με τα βασικά στοιχεία και χαρακτηριστικά που έχει αυτή η ομάδα, έγινε το 2004. Γι' αυτό και θεωρούμε ότι τότε δημιουργήθηκε. Από τότε δουλεύει αυτό το πράγμα, ζυμώνεται. Μαζεύονται σ' έναν συγκεκριμένο χώρο, κάθε Τετάρτη και Παρασκευή, ορισμένοι "τρελοί" του Ηρακλείου και απλώς τραγουδάνε. Ουσιαστικά αυτό είναι και το νόημα της χορωδίας. Και μέσα απ' αυτή τη διαδικασία ουσιαστικά οι ίδιοι φτιάχνουν το έργο, συμμετέχουν στη διαμόρφωσή του».
  • Δηλαδή, συσπείρωσε την ανάγκη έκφρασης του καθενός...

-- «Η συσπείρωση είναι η πιο εύστοχη λέξη γι' αυτό το πράγμα. Ουσιαστικά συσπειρώνει ανθρώπους, οι οποίοι μπορεί και να μην έχουν και καμία ιδέα από μουσική. Το 70% των μελών της ομάδας είναι άσχετοι από μουσική. Παρ' όλα αυτά το ενορχηστρωτικό και το αρμονικό στοιχείο που προσπαθούμε να δώσουμε είναι καθαρά πρωτότυπο. Ο αριθμός των μελών δεν είναι σταθερός. Αυτή τη στιγμή δραστηριοποιούμαστε 18 άτομα. Πέρα από τη χορωδία υπάρχουν και κάποιοι μουσικοί, που συμμετέχουν σε κάθε έργο. Επίσης, υπάρχουν πολλά άτομα, που βοηθούν σε διάφορες παράλληλες εργασίες (φωτογραφία, εικαστικές παρεμβάσεις, σκηνοθεσία). Προσπαθούμε στις παραστάσεις μας να υπάρχει μια ημιδραματοποίηση του κοντσέρτου. Για παράδειγμα στο "Δρόμο για τη Σελένα" υποτίθεται ότι οι χορωδοί ήταν η καλλιτεχνική παρέα που μαζευόταν στο Κράσι και συζητούσαν όλα αυτά. Είναι κάτι που λειτούργησε στο κοινό, γιατί μπήκε στο κλίμα, στην ατμόσφαιρα του έργου και άρεσε».

Ο Δ. Σφακιανάκης σκιαγραφεί το «τοπίο» στο οποίο λειτουργούν οι «Χρόες»: «Η καθημερινότητα σε μια επαρχιακή πόλη είναι πολλές φορές φτωχή σε εναλλακτικές δραστηριότητες. Το να τραγουδήσεις σε μια χορωδία, που είναι μια κατεξοχήν κοινωνική δραστηριότητα, είναι κάτι πολύ ιδιαίτερο. Το Ηράκλειο, μια μεγάλη πόλη, έχει πολλές χορωδίες - γύρω στις επτά. Πιστεύω όμως ότι το πείραμά μας "έπιασε". Ανθρωποι χωρίς καμία επιχορήγηση, χωρίς φανφάρες, χωρίς πλάτες - κάποτε μία πρόβα την είχαμε κάνει και μέσα σ' ένα φαράγγι - κατάφεραν να κάνουν κάτι, που τουλάχιστον προκάλεσε την προσοχή του κοινού. Ξάφνιασε το γεγονός ότι μία γεωλόγος, δύο αρχαιολόγοι, δύο εργάτες ανασκαφών, ένας "μπιλιαρδάς", ένας βιολόγος, δύο "πληροφορικάριοι", αίφνης εμφανίζονται ως χορωδοί. Το δεύτερο που ξάφνιασε, και μιλώ για το μουσικό κατεστημένο του Ηρακλείου, ήταν η εναρμονιστική και ενορχηστρωτική πρωτοτυπία όσων προτείναμε. Και αυτό φάνηκε πολύ σε μια συναυλία μας με πολύ γνωστά ρεμπέτικα τραγούδια, πολλά από τα οποία λέγονται και "α καπέλα". Μια πρόταση που προκαλεί τον άλλο, ή σου αρέσει πολύ ή δε σου αρέσει καθόλου»...

  • Ιδιαίτερα σε μια εποχή «σούπας»...

-- «Στο έργο μας θ' ακούσατε πολλές επιρροές: Χατζιδάκι, Θεοδωράκη... Μέσα σε αυτή τη "σούπα" της εποχής, θεωρώ ότι είναι πολύ σπουδαίο και σοβαρό, να υπάρξει έστω μια νότα, πάνω στο μεγάλο κεφάλαιο όλων αυτών των συνθετών, είτε πρόκειται για μίμηση, είτε προτείνοντας κάτι νέο. Δεν καλλιεργείται αυτό που άφησαν. Είναι ένας καμβάς που σου έχει παραδοθεί και φτιάχνεις μια δική σου μορφή, πετυχημένα ή όχι. Εμείς που δεν είμαστε και γνωστοί, όταν παίξαμε την "Αθανασία" του Χατζιδάκι σε ένα καφενείο στο Ηράκλειο, έγινε της κακομοίρας. Ο κόσμος ήθελε ν' ακούσει το έργο».

Η Ηλέκτρα στην Ανάφη
  • Παρά την απαξίωση απέναντι στον πολιτισμό, που καλλιεργείται, ο κόσμος συνεχίζει ν' αναζητά την ομορφιά... Εσείς με τι προβλήματα έχετε να παλέψετε;

-- «Σ' ένα βαθμό είμαστε τυχεροί. Παράλληλα, βλέπεις την απαξία στην οποία κολυμπάς, όταν βρίσκεσαι μάλιστα σε μια πόλη που κατά βάθος είναι μουσική. Είμαι υποχρεωμένος να καταθέσω τις απίστευτες δυσκολίες που συναντάμε όταν πρόκειται να δώσουμε μια συναυλία, από την άποψη της χρηματοδότησης της ηχητικής κάλυψης, δηλαδή του ποσού των 1.000 ευρώ. Το CD έγινε μετά την απίστευτη συγκίνηση που ένιωσαν οι Κρασανοί. Τη χρηματοδότησή του ανέλαβε ο Πολιτιστικός Σύλλογος Κρασίου (γύρω στις 3.000 - 4.000 ευρώ). Πολύ μικρό ποσό αν αναλογιστούμε αυτά που γίνονται στις δισκογραφικές εταιρείες. Για παράδειγμα το τελευταίο έργο μας "Μάνητα Θεά" που είχε πολύ μεγαλύτερη επιτυχία, παρότι μας ζήτησαν να το ηχογραφήσουμε, δεν έχουμε τα χρήματα».

  • Ποια είναι τα σχέδιά σας;

-- «Το επόμενο έργο μας ονομάζεται "Ηλέκτρα" και έχει ως υπότιτλο "Σπουδή στο Φως". Μόνο που αυτή δεν είναι η Ηλέκτρα του Σοφοκλή. Είναι η Ηλέκτρα Αποστόλου και αναφέρεται στο τμήμα της ζωής της που ήταν εξόριστη στην Ανάφη».


Ρουμπίνη ΣΟΥΛΗ, ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ, Κυριακή 1 Μάρτη 2009

No comments: