Ο Σωκράτης Μάλαμας δηλώνει «εντελώς λαϊκός» και μιλάει για τη χαμένη συλλογικότητα, την κρίση, την παραμυθία του καινούργιου
«Mε τρώει, με ζαλίζει και με καταπίνει όποτε ετοιμάζω καινούργιο δίσκο. Δεν θέλω να πω τίποτα. Κι επειδή θα τραγουδάει τα τραγούδια μια τραγουδίστρια της παλιάς γενιάς, είμαι ακόμη πιο προσεκτικός για να μην την εκθέσω… Οπως κάνω πάντα όταν έχω καλεσμένους σε δουλειές μου».
Το μόνο σημείο που έμεινε σκοτεινό στην κουβέντα μας με τον Σωκράτη Μάλαμα, ήταν αυτό του επερχόμενου νέου δίσκου και των ανθρώπων που θα συμμετέχουν. Σε όλα τα υπόλοιπα, το λαϊκό τραγούδι, την οικογένειά του, τις μουσικές σχολές, την οικονομική κρίση, ο δημοφιλής τραγουδοφτιάχτης –όπως του αρέσει να δηλώνει– ήταν αποκαλυπτικός, άμεσος, παθιασμένος και ουσιαστικός. Σαν ένας αυθεντικός λαϊκός τραγουδιστής, ώριμος και κατασταλαγμένος, στην πέμπτη πια δεκαετία της ζωής του.
- Δεν μου ανήκουν τα τραγούδια μου
— Αρχίσατε εμφανίσεις προχθές στον Ζυγό. Τι έχει το πρόγραμμά σας;
— Το πρόγραμμά μας δεν έχει ποτέ εκπλήξεις. Μην περιμένετε καινοτομίες και πρωτοτυπίες. Είμαστε οι απόγονοι των λαϊκών πάλκων, άσχετα αν δεν παίζουμε ακραιφνώς λαϊκό τραγούδι.
— Δεν σας αρέσουν οι εκπλήξεις;
— Μου αρέσουν μόνο όταν είναι ενσωματωμένες στον χαρακτήρα των ανθρώπων που τις παρουσιάζουν.
— Δεν κουράζεστε να τραγουδάτε τα τραγούδια σας ξανά και ξανά;
— Ποτέ. Είναι σαν να παίζω τα τραγούδια του Κραουνάκη, του Βαμβακάρη ή του Τσιτσάνη. Αισθάνομαι ότι τραγουδάω τραγούδια άλλων. Αλλωστε δεν μου ανήκουν τα τραγούδια μου. Εισπράττω μόνο τα πνευματικά δικαιώματα. Μόλις βγάλεις ένα τραγούδι προς τα έξω, δεν έχεις καμία ιδιοκτησία πάνω του.
— Tα παιδιά σας τι σας λένε για τα τραγούδια σας;
— Τα παιδιά δεν κρίνουν, αποδέχονται ή δεν αποδέχονται. Κι όταν επιστρέφω σπίτι και τα πετυχαίνω να ακούνε ένα τραγούδι μου, ξέρω ότι με αποδέχονται. Γενικά μετράω την κριτική των άλλων, αλλά μέχρι εκεί. Αν την υπολόγιζα περισσότερο, θα είχα κάνει σημαντικά εμπορικά βήματα, γιατί την τέχνη της κατασκευής των τραγουδιών την κατέχω. Είμαι ένας χτίστης που με τον καιρό έμαθε να χτίζει.
— Νιώθετε λαϊκός τραγουδιστής;
— Εντελώς λαϊκός. Είμαι «πρώτος ξάδελφος» του Βασίλη Καρρά και μην ξανακούσω για έντεχνο, γιατί δεν έχω καμία σχέση. Από την άλλη πλευρά, αυτό που ονομάζεται σήμερα λαϊκό τραγούδι δεν είναι λαϊκό ούτε γι’ αστείο. Τώρα, αν οι εκφραστές του επαίρονται ότι είναι λαϊκοί, με γεια τους και χαρά τους. Λαϊκοί για μένα είναι ο Τσιτσάνης, ο Βαμβακάρης, ο Καλδάρας και φυσικά ο Σαββόπουλος στις τέσσερις πρώτες δουλειές του.
— Ενας λαϊκός τραγουδιστής δεν οφείλει να τηρεί και λαϊκή στάση στο μαγαζί; Δηλαδή να μην έχει τη φιάλη το ουίσκι 250 ευρώ!
— Να τη βάλει και χίλια ευρώ. Αν το κοινό έχει να πληρώσει, να του τα πάρει. Εγώ θυμάμαι πήγαινα κι έβλεπα τον Στέλιο Κερομύτη σε μικρά μαγαζιά στη Θεσσαλονίκη και άφηνα σε μια βραδιά όλο το μηνιάτικο που μου έστελνε ο πατέρας μου για να σπουδάσω. Γιατί να μην πληρώσεις; Πληρώνεις για κοστούμια και αυτοκίνητα, να πληρώσεις και για ένα πρόγραμμα που πραγματικά γουστάρεις.
— Kαι η οικονομική κρίση δεν πρέπει να υπολογισθεί; Ο κόσμος είναι υπερχρεωμένος.
— Εχουμε όλοι πει ναι σε αυτό το στυλ. Εχουμε ατομική ευθύνη μαζί φυσικά με την πολιτική ευθύνη των κυβερνήσεων που σιγοντάρισαν στο να εμπιστευθούμε τα μεγάλα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Μας έκλεψαν τον χρόνο. Αυτό το ναι που είπαμε μάς κοστίζει χρόνο, δουλεύουμε πια για τις τράπεζες και όχι για τους εαυτούς μας. Δουλεύουμε για το χθες. Οχι για το σήμερα ή το αύριο.
— Βλέπετε να υπάρχει ελπίδα σε ένα είδος νέας συλλογικότητας;
— Εχει χαθεί η συλλογικότητα και ήταν επιδίωξη όλων των κυβερνήσεων. Εγιναν μεγάλες προσπάθειες χειραγώγησης του ενστίκτου της συνεννόησης. Πήραν ένα ψαλίδι και κρυφά, με αποφάσεις περίεργες, όλοι αυτοί οι διανοούμενοι και οι γνώστες της κοινωνικής μηχανικής έκοψαν τη δυνατότητα συνδιαλλαγής και συνεννόησης μεταξύ μας, γιατί έτσι μπορούν να μας χειρίζονται. Ολοι το γνωρίζουμε αυτό. Και όλοι συναινέσαμε.
— Ποιος ο ρόλος του καλλιτέχνη σε αυτό το περιβάλλον;
— Aκόμη και τα τραγούδια που είναι για πέταμα είναι έντονα πολιτικά. Οταν τραγουδάς ότι «όλα είναι θαυμάσια, μην γκρινιάζετε», κάνεις πολιτική δήλωση.
— Tα Δεκεμβριανά των εφήβων τι συναισθήματα σας γέννησαν;
— Εχουμε ένα σύστημα εκπαίδευσης, το οποίο ουσιαστικά είναι φυλακή. Τι μαθαίνουμε στα παιδιά; Τους μαθαίνουμε τι θα πει κατανόηση, τι θα πει συνεννόηση χωρίς βία, τους μαθαίνουμε πώς θα αλλάξουν ένα λαμπτήρα ή ένα μπουζί, τι είναι το σύστημα που τους κάνει κουμάντο; Δεν τους μαθαίνουμε τα βασικά που τους αφορούν. Τους δίνουμε λεφτά χωρίς να τους εξηγούμε τι είναι το χρήμα και από πού προέρχεται. Tους λέμε συνέχεια ψέματα. Τι θα κάνουν λοιπόν; Aπεχθάνομαι τη βία αλλά δεν μπορώ να πω και ότι δεν καταλαβαίνω γιατί έγιναν όλα αυτά.
— Ενεργοποιείται η έμπνευσή σας απ’ ό,τι συμβαίνει γύρω σας;
— Δεν ενεργοποιείται τίποτα πια. Ο,τι είχα να πω για τον θάνατο των ενστίκτων το είπα. Ολοι έχουμε σκοτωθεί σε μια στροφή χωρίς να το πάρουμε χαμπάρι επειδή πιστέψαμε σε παραμύθια. Εζησα με την παραμυθία του καινούργιου, έφυγα από τις δαγκάνες της δεξιάς κυριαρχίας, μπήκα στο τρένο της Αλλαγής, πίστεψα στην Αριστερά, και βλέπω ότι το έργο επαναλαμβάνεται. Eίμαι πεπεισμένος πια ότι αν αλλάξει κάτι, θα είναι μόνο η εικόνα. Από τη στιγμή που δεν αυτοσυνειδητοποιούνται τα όντα κατ’ άτομο και κατά ομάδες εν συνεχεία, δεν αλλάζει τίποτα στον κοινωνικό ιστό. Θα επαναλαμβάνεται το πρότυπο σε μια κυανοτυπία που βγάζει συνέχεια τα ίδια αντίγραφα. Καλό είναι μόνο να έχουμε λόγο και να προσπαθήσουμε να αλλάξουμε τις κορυφές των βουνών. Να μη σκοτώνεται ο κόσμος για το τίποτα. Να μην καταστρέφεται η κοινή συνείδηση και να υπάρχει μια σχετική αξιοπρέπεια. Nα μη νιώθεις ζητιάνος στην ίδια σου τη χώρα.
— Στα παιδιά σας μιλάτε με αυτά τα λόγια;
— Φυσικά. Τα μεγάλα μού λένε ότι είμαι υπερβολικός και τα μικρά ότι είμαι κουραστικός. Ζουν στο δικό τους φαντασιακό και στο θαυμαστό της δύναμής τους. Δεν μπορούν να μοιραστούν τα δικά μου συμπεράσματα.
— Η δουλειά σας έγινε ποτέ «βάσανο» για την οικογένειά σας;
— Εχουν λειανθεί πια όλες οι αιχμές στις οικογενειακές και κοινωνικές μου σχέσεις. Βλέπω την πραγματικότητα των άλλων εξίσου ισχυρά με τη δική μου. Γι’ αυτό άρχισα εδώ και χρόνια να δέχομαι στίχους από άλλους, σπάζοντας τον εγωισμό του προσωπικού λόγου. Τα λόγια των άλλων και περισσότερο η ζωή με τα παιδιά μου μ’ έκαναν να κόψω τις γωνίες. Εγινα μια καλή πέτρα όπου μπορεί κανείς να ακουμπήσει και να κοιμηθεί ήσυχα, χωρίς να φοβάται ότι θα γυρίσει και θα τον πλακώσει.
- Εχω περιέργεια για τη μουσική
— Aκούτε καλά τραγούδια από τους νέους;
— Υπάρχουν νέα παιδιά που γράφουν εξαιρετικά. Ενα απ’ αυτά είναι ο Νίκος Ζουρνής, 23 χρόνων. Η δουλειά του που θα κυκλοφορήσει σε λίγο, είναι ζεστή, έχει συναισθήματα και πάθος. Ακούω και διάφορα πιτσιρίκια από δω κι από κει, που τραγουδάνε στα αγγλικά περισσότερο, αλλά δεν μου προκαλούν το ενδιαφέρον. Καλά θα κάνουν να πάνε στο Μπρίστολ και να μπουν στην εγγλέζικη σκηνή.
— Γενικά ακούτε διάφορα είδη μουσικής;
— Εχω περιέργεια. Μου αρέσουν ο Ρεπάνης, ο Μενιδιάτης, ο Αγγελόπουλος, ο Ντίλαν, η Αρίθα Φράνκλιν, ο Σινάτρα, τα μεσαιωνικά τραγούδια, η όπερα. Φυσικά, δεν έχω την ίδια περιέργεια για όλες τις τέχνες. Δεν ψάχνω τη ζωγραφική, παρόλο που μου αρέσει. Δεν είναι απαραίτητο να εντρυφήσουμε όλοι σε όλες τις μορφές τέχνης. Ο πατέρας μου ακούει ραδιόφωνο για συντροφιά, και δεν τον ενδιαφέρει αν εκείνη τη στιγμή ακούει Μάικλ Τζάκσον ή Περπινιάδη. Η τέχνη λειτουργεί υπόγεια, σαν υγρασία που δεν παίρνεις χαμπάρι πότε θα γκρεμίσει τον τοίχο. Είναι κρυφή, εκτός κι αν τρακάρεις πάνω της και μείνεις έκθαμβος.
— Εχετε ακούσει τη φράση «αυτός είναι μαλαμικός»; Νιώθετε να έχετε κάνει σχολή;
— Σχολή κάνουν οι τραγουδιστές. Ο Νταλάρας, ο Πάριος, ο Βοσκόπουλος, ο Πουλόπουλος, ο Πλούταρχος. Επίσης, σχολή ήταν ο Τσαουσάκης, ο τελευταίος κρίκος διδασκαλίας της λαϊκής μελωδίας, πάνω στον οποίο πιστεύω ότι πάτησε ο Καζαντζίδης. Δεν πειράζουν οι σχολές, αρκεί να μη μένει κανείς μόνο εκεί. Tο «μαλαμικός» ίσως εξηγείται επειδή εγώ μουρμουρίζω, δεν είμαι εξωστρεφής τραγουδιστής, της όπερας, οπότε είναι πιο εύκολο να μιμηθούν εμένα απ’ ό,τι τον Νταλάρα.
- Συνέντευξη στη Γιουλη Επτακοιλη, Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 08/02/2009
No comments:
Post a Comment