Friday, October 31, 2008

«Οι ντράμερ πλέον γράφουν μουσική»


ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟΝ Σ. ΔΗΜΗΤΡΑΚΟΠΟΥΛΟ, ΤΟ ΒΗΜΑ, Σάββατο, 1 Νοεμβρίου 2008

Η ιστορία του ντράμερ Τζακ ΝτεΤζονέτ θα μπορούσε να ειδωθεί και ως η ιστορία της τζαζ από τα μέσα της δεκαετίας του 1960 ως σήμερα. Κλασικά εκπαιδευμένος και μάλιστα στο πιάνο, ο ΝτεΤζονέτ κατάλαβε πολύ γρήγορα ότι μπορούσε να παίζει τα πλήκτρα με το τέμπο των ντραμς και αντιστρόφως ντραμς με τη γλυκύτητα του πιάνου. Τα ντραμς όμως τον κέρδισαν όταν μικρός ακόμη βρέθηκε στη Νέα Υόρκη και έπρεπε να αποφασίσει. Αρχικά μέλος του κουαρτέτου του σπουδαίου Τσαρλς Λόιντ, αντικατέστησε στη συνέχεια τον ντράμερ τουΜάιλς Ντέιβις, τον Τόνι Γουίλιαμς, και μένει μαζί με το «ιερό τέρας» της τζαζ για τα επόμενα τρία χρόνια, όπου και συμμετέχει στην ηχογράφηση του «Βitches Βrew». Από τις αρχές της δεκαετίας του 1970 δημιουργεί στη σειρά τέσσερα εξαιρετικά συγκροτήματα: τους Compost, με τους οποίους ηχογραφεί για την Columbia, τους Directions, όπου πλέον μετακινείται στην έγκριτη γερμανική ετικέτα του Μάνφρεντ Αϊχερ ΕCΜ, στη συνέχεια αλλάζουν σε Νew Directions και φτάνουμε στους Special Εdition με τις συνεργασίες των Τσίκο Φρίμαν και Ντέιβιντ Μάρεϊ. Την τελευταία εικοσαετία πολλοί τον γνώρισαν και τον εκτίμησαν από την πολυετή και άκρως ενδιαφέρουσα συνεργασία του με το τρίο του Κιθ Τζάρετ. Στην Αθήνα έρχεται με τη Σιμποντζίλε Κουμάλο στα φωνητικά, τον Μπίλι Τσάιλντς στο πιάνο, τον Τζερόμ Χάρις στην κιθάρα και στο μπάσο, τον Μπάιρον Γουόλεν στην τρομπέτα και τον Τζέισον Γιαρντ στο σαξόφωνο.

Φωτογραφία
Ο ντράμερ Τζακ ΝτεΤζονέτ εν δράσει. Από έφηβος αντιλήφθηκε ότι μπορεί να παίζει ντραμς με τη γλυκύτητα του πιάνου. Θα τον δούμε στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών στις 8 Νοεμβρίου και στο Βελλίδειο Μέγαρο στη Θεσσαλονίκη στις 9 Νοεμβρίου
CLΑUDΙΟ CΑSΑΝΟVΑ/ΑΑJΙΤΑLΥ
  • Πόσο διαφορετική ήταν η συνεργασία σας με καλλιτέχνες όπως ο Μάιλς Ντέιβις και ο Κιθ Τζάρετ;
«Σίγουρα ο Μάιλς Ντέιβις ή ο Τσαρλς Λόιντ ή ο Κιθ Τζάρετ είναι διαφορετικές προσωπικότητες, όσον αφορά όμως τη δημιουργία έχουν πάρα πολλά κοινά. Στόχος τους είναι πάντα η υψηλή ποιότητα και ο αυτοσχεδιασμός».
  • Όταν ηχογραφούσατε άλμπουμ όπως το «Βitches Βrew» του Μάιλς Ντέιβις γνωρίζατε ότι πρόκειται για σταθμούς στην ιστορία της τζαζ και της μουσικής γενικότερα;
«Οτιδήποτε ηχογραφούσε ο Μάιλς Ντέιβις ήταν σημαντικό και αυτό το ξέραμε όταν μπαίναμε στο στούντιο μαζί του. Το συγκεκριμένο ήταν ένα άλμπουμ που επηρέασε τους πάντες, από την τζαζ ως τη ροκ μουσική. Μπορεί οι άλλοι να ξαφνιάστηκαν, όχι όμως ο Μάιλς. Πάντα γνώριζε τι ηχογραφεί καιτο κυριότερο- τι αντίκτυπο έχει αυτό στους άλλους. Επαιρνε δίπλα του τους καλύτερους, αντλούσε από αυτούς ενέργεια και ιδέες και με τη σειρά του έδειχνε τον δρόμο για τα σπουδαία που ακολουθούσαν. Αυτό προσπάθησα να κάνω κι εγώ στην καριέρα μου. Προσπαθούσα πάντα να συνεργάζομαι με νέους μουσικούς για να ανανεώνομαι».
  • Πότε συνειδητοποιήσατε ότι τα ντραμς ήταν το όργανο που σας αρέσει;
«Έφηβος. Έπαιζα καλά και πιάνο, αλλά όταν ήλθα στη Νέα Υόρκη κατάλαβα ότι μπορούσα να κάνω πολλά στα ντραμς εξαιτίας της πείρας μου με το πιάνο. Γνώριζα μουσική και αυτό βοηθούσε πολύ. Τα υπόλοιπα είναι ιστορία».
  • Πιστεύετε ότι οι ευκαιρίες για έναν ντράμερ είναι περιορισμένες σε σχέση με άλλους μουσικούς;
«Εχω γνωρίσει και ξέρω τόσο πολλούς επιτυχημένους ντράμερ στη ζωή μου ώστε πραγματικά δεν πιστεύω ότι ισχύει κάτι τέτοιο. Μάλλον λόγω της θέσης του στις συναυλίες φαίνεται ο ρόλος του υποδεέστερος, δεν είναι όμως καθόλου. Οι ντράμερ πλέον γράφουν μουσική και αυτό έχει αλλάξει τα δεδομένα».
  • Εχετε την εντύπωση ότι οι μουσικοί δεν πειραματίζονται πλέον όπως στη δεκαετία του 1960 και βολεύονται σε πιο ασφαλείς δρόμους;
«Είναι στη φύση του ανθρώπου ο πειραματισμός και αυτό δεν πρόκειται να αλλάξει. Εκεί που τα πράγματα είναι συντηρητικά είναι στην πολιτική και φυσικά δεν είναι καθόλου ευχάριστα. Είναι η πρώτη φορά ίσως που συνειδητοποιούμε ότι, αν δεν κάνουμε κάτι ο καθένας μας ξεχωριστά, δεν πρόκειται να υπάρξει βελτίωση και αλλαγή». - Τι θα παίξετε στην Ελλάδα; «Ανυπομονώ να παίξω στην Ελλάδα. Εχω βρεθεί πριν από μερικά χρόνια και η σύζυγός μου θέλει από καιρό να κάνουμε διακοπές εκεί. Αυτό που θυμάμαι είναι το κοινό που ήταν πολύ θερμό και γνώριζε πολύ καλά το πρόγραμμα. Το πρόγραμμα θα περιέχει πολλές νέες συνθέσεις με το συγκρότημά μου αλλά και παλιές προσαρμοσμένες στον νέο ήχο μου».

Ο Τζακ ΝτεΤζονέτ εμφανίζεται στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών στις 8 Νοεμβρίου και στο Βελλίδειο Μέγαρο στη Θεσσαλονίκη στις 9 Νοεμβρίου.

Μουσικές συναντήσεις


Χρήστος Λεοντής
Το «Τρίφωνο» (Ερωφίλη, Ν. Κουρουπάκης, Δ. Υφαντής) παρουσιάζει κάθε Παρασκευή, Σάββατο, Κυριακή, στη «Favela» (Πέτρου Ράλλη 29 και Κρήτης 1, 210 3463553) ένα απάνθισμα της ελληνικής μουσικής (από τους Τσιτσάνη και Βαμβακάρη, μέχρι τους Θεοδωράκη, Λοΐζο, Κραουνάκη και νεότερους), αλλά και ξένες δημιουργίες και δημοτικά τραγούδια.
  • Ο Χρήστος Λεοντής παρουσιάζει τη μουσική και τα τραγούδια του για το «Θέατρο Τέχνης», τη Δευτέρα (8.30 μ.μ.), στο Μουσείο Μπενάκη (Πειραιώς 138), στο πλαίσιο του αφιερώματος στον Κάρολο Κουν. Τραγουδούν: Γιάννης Κούτρας, Πέτρος Δαμουλής, Γιάννης Φίλιας, Παναγιώτης Μπούσαλης, Ειρήνη Στρατηγοπούλου, Ανδρη Θεοδότου κ.ά.
  • Από τη Δευτέρα (9.30 μ.μ.) ο Νίκος Ξυδάκης ξανασυναντά τα συγκροτήματα «Encardia» και «Οίστρον» και εκλεκτούς μουσικούς και ερμηνευτές, στο «Μετρό» (Γκύζη 47 και Κάλβου, 210 6461980). Μαζί τους οι Νανά Μπινοπούλου, Νίκος Πλατύραχος, Βιβή Γκέκα, Πάνος Δημητρακόπουλος κ.ά.
  • Ενα «ταξίδι» στη Μεσόγειο προσφέρει η Ειρήνη Δασκαλάκη, σήμερα, στην «Αλλη Οχθη» (Αρτεμωνος 9, Ν. Κόσμος, 210 9270628), με μικρασιάτικα, σεφαραδίτικα, πρώιμα ρεμπέτικα, γκρεκάνικα, φάδος και αραβικά τραγούδια.
  • Αφιερωμένη στον Οδυσσέα Ελύτη συναυλία διοργανώνει η Ομοσπονδία Λεσβιακών Συλλόγων Αττικής, αύριο (11.30 π.μ.), στο θέατρο «Βρετάνια» (Πανεπιστημίου 7), με τους Λίνο Κόκοτο, Γεράσιμο Ανδρεάτο, Μαρία Σουλτάτου.

ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΠΕΖΟΣ: «Μεγάλο κεφάλαιο ο Γκάτσος»


Ένας καλός ηθοποιός οφείλει να έχει και ερμηνευτικές δυνατότητες.


«Μεγάλο κεφάλαιο ο Γκάτσος»

Πάντα φλέρταρε με τη μουσική και το τραγούδι. Άλλωστε, ένας καλός ηθοποιός οφείλει να έχει και ερμηνευτικές δυνατότητες. Στην περίπτωση όμως του Γιάννη Μπέζου, ο κύριος λόγος που ασχολείται κάποτε κάποτε και με το τραγούδι είναι, πέρα από την ερμηνευτική του δεινότητα, η αληθινή αγάπη του για τη μουσική. Αυτή τη φορά ο Γιάννης Μπέζος παρουσιάζει ένα αφιέρωμα στο στιχουργικό έργο του Νίκου Γκάτσου, με τίτλο «Στον ουρανό σαν άστρο θα χαθώ». Μόνο για δέκα βραδιές, από σήμερα έως και τις 9 Νοεμβρίου, στο Θέατρο Βικτώρια. Και, όπως τονίζει, «δεν θα πάρει παράταση».
  • Γιατί επιλέξατε να κάνετε αφιέρωμα στον Νίκο Γκάτσο;

Αφορμή, αλλά και η αιτία, ήταν ο Νίκος Γκάτσος και το έργο του. Ηθελα να κάνω ένα αφιέρωμα χαμηλών τόνων στον κορυφαίο αυτόν στιχουργό. Δεν έχει να κάνει ούτε με επέτειο, ούτε με «μνημόσυνο». Δεν υποκινείται από κάποια ημερομηνία-σταθμό παρά μόνο από την αγάπη μου για τον ίδιο και το έργο του. Θέλω αυτές οι βραδιές να είναι γεμάτες Γκάτσο. Μη φανταστείτε κάτι θορυβώδες. Τα τραγούδια θα παρουσιαστούν με ένα πιάνο και δύο φωνές και θα συνοδεύονται από οπτικοακουστικό υλικό από παλιές τηλεοπτικές εκπομπές αφιερωμένες σε εκείνον.

  • Θέλατε μέσα από το πρόγραμμα να παρουσιάσετε μια σφαιρική εικόνα της δουλειάς του Νίκου Γκάτσου;

Πράγματι, θέλουμε το κοινό να πάρει μια συνολική εικόνα της δουλειάς του, γι’ αυτό και το πρόγραμμα περιέχει τραγούδια όλων των κορυφαίων συνθετών με τους οποίους συνεργάστηκε: Χατζιδάκι, Ξαρχάκο, Μούτση, Θεοδωράκη. Ομως, ο κύριος στόχος του αφιερώματος είναι να αποδοθούν η ατμόσφαιρα της δουλειάς του, η προσωπικότητά του, το χιούμορ του, ο τρόπος που αντιμετώπιζε τη ζωή. Ο ίδιος δεν εκτίθετο. Ομως, μέσα από τα βίντεο από την εκπομπή «Παρασκήνιο» του Λάκη Παπαστάθη, τις διηγήσεις του Λουκιανού Κηλαηδόνη, του Διονύση Σαββόπουλου κ.ά. που ακούγονται και, βέβαια, μέσα από τα 25 τραγούδια του, που περιέχονται στο πρόγραμμα, πιστεύω ότι δίνεται η ουσία του έργου του.

  • Εσείς τον γνωρίσατε προσωπικά;

Οχι, δεν είχα την τύχη να τον γνωρίσω. Τον γνώριζε ο πατέρας μου, επειδή ήταν κοντοχωριανοί. Ο Γκάτσος καταγόταν από το χωριό Ασέα και ο πατέρας μου από το Κεραστάρι. Ανήκουν και τα δύο στο δήμο Βαλτετσίου της Αρκαδίας. Πολύ συχνά μού μιλούσε ο πατέρας μου για τον Γκάτσο, του οποίου θαύμαζε το έργο, τους στίχους, το λυρισμό του, αλλά και το χιούμορ του. Είναι μεγάλο κεφάλαιο της Νεότερης Ιστορίας της Ελλάδας ο Γκάτσος. Πολλοί τραγουδούν σήμερα τα τραγούδια του και δεν γνωρίζουν ότι είναι δικά του. Η δημιουργία του Νίκου Γκάτσου είναι απόλυτα σύγχρονη. Τα τραγούδια και τα λόγια του μας αγγίζουν και σήμερα.

  • Η σχέση σας με το τραγούδι θα παραμείνει στο «φλερτ»;

Δεν έχω ψώνιο με το τραγούδι. Δεν με ενδιαφέρει η δισκογραφία και να τραγουδάω κάθε νύχτα. Άλλωστε, δεν είναι και τίποτα σπουδαίο, όλη η Ελλάδα τραγουδάει…

ΣΑΒΒΟΠΟΥΛΟΥ ΔΕΣΠΟΙΝΑ, Ελεύθερος Τύπος, Παρασκευή, 31.10.08

Ερωτευμένη μαζί του σαν μαθήτρια


Της ΝΑΤΑΛΙ ΧΑΤΖΗΑΝΤΩΝΙΟΥ

Αναδρομή στον μουσικό κόσμο του Σταμάτη Κραουνάκη. Ή «one man show με guest star τη Σόνια, εικόνα υπέροχη, που θα πει το βαρύ πυροβολικό». Τη Σόνια Θεοδωρίδου εννοεί ο Κραουνάκης και την πρώτη τους συνάντηση για μια μουσική παράσταση ή και «Για έναν έρωτα». Θα εκτυλιχθεί στο Μέγαρο Μουσικής (Αίθουσα Αλεξάνδρα Τριάντη, 18 και 19 Νοεμβρίου).

Στην παράσταση, που ανατρέχει στις ωραιότερες στιγμές της μουσικής του διαδρομής, ο ίδιος κρατά τον βασικό ρόλο του ερμηνευτή και αφηγητή όσων παράνομων και παράφορων ερώτων έχουν ζήσει στα τραγούδια του. Μαζί του εμφανίζονται τρεις από τους τραγουδιστές-περφόρμερ της «Σπείρα-Σπείρα» (Ελεάννα Καραντινού, Χρήστος Μουστάκας, Δάφνη Λέμπερου) και έντεκα μουσικοί.

«Σκεφτόμαστε να κάνουμε πράγματα μαζί, να σπάσουμε τη φόρμα», λέει ο Σταμάτης Κραουνάκης για τη συνεργασία του με τη Σόνια Θεοδωρίδου
Συμμετέχει βέβαια, «εκτάκτως αλλά όχι αναπάντεχα», η Σόνια Θεοδωρίδου. Η Ελληνίδα σοπράνο, που δεν περιορίστηκε στον χώρο της αλλά επέτρεψε στον εαυτό της μικρές και ωραίες «απιστίες» με το ελληνικό, λαϊκό ή έντεχνο, ρεπερτόριο, «μαθητεύει», όπως λέει, στο ρεπερτόριο του Κραουνάκη. Με το σύστημα της... εξαρχής ακρόασης, που πάντα εφαρμόζει: «Είχα ακούσει πολλά τραγούδια, αλλά όχι τα άπαντά του. Φρόντισα να ακούσω τα πάντα και ανακάλυψα ξανά το μεγάλο του ταλέντο», λέει σε ένα διάλειμμα της πρόβας, που δεν έχει τίποτα το τυπικό. «Ζούμε, μέσα από όλη αυτή τη διαδικασία τη νεότητά μας», εξηγεί.

Πληθωρικές προσωπικότητες και οι δύο, δεν είχαν συνεργαστεί ξανά, αλλά γνωρίζονταν χρόνια τώρα. «Εγώ, μάλιστα, ήμουν ψιλοερωτευμένη μαζί του, αλλά δεν μου έδινε σημασία», εξομολογείται η Θεοδωρίδου γελώντας και υποστηρίζοντας πλήρως την ταυτότητα -«για έναν έρωτα»- της παράστασης.

Τα τραγούδια που θα πει είναι, όπως συνοψίζει ο Κραουνάκης, «τα καλύτερα για το αίσθημά της»: «Κουπαστή» (θα το ερμηνεύσουν ντουέτο), «Κάστρο», «Αυτή η νύχτα μένει», «Υπερωκεάνιο», «Ο Δερβίσης». Και όχι αυτά μόνο.

Εν είδει μπουκέτου με τριαντάφυλλα, ο Σταμάτης Κραουνάκης θα της προσφέρει ένα καινούργιο τραγούδι που υλοποιεί παλιό του όνειρο: να μελοποιήσει στίχους της Κικής Δημουλά. Επέλεξε ένα απόσπασμα από το ποίημά της «Κύριε», εκείνο που λέει: «Αλλους μας φέρνει ένα φιλί. Στο κρύο μέτωπο της πλήξης, μερικούς. Μας ξετρυπώνει ο έρωτας κρυμμένους. Στα βάθη των κινδύνων του να σβήσει».

«Ηθελα καιρό», εξηγεί, «να φτιάξω μια Δημουλά. Ηθελα όμως να πάει ψηλά, όχι να καταναλωθεί στο κουλτουριάρικο κομμάτι». Το τραγούδι είναι ερωτικό και «με τη φωνή της Σόνιας, θα κλαίμε». Αλλά όχι μόνο. Οι μουσικές παραστάσεις του Κραουνάκη γέρνουν την πλάστιγγα εναλλάξ από το κλάμα στο γέλιο, από τη δημιουργική μελαγχολία στην ευφορία. Και ο ίδιος δεν σκοπεύει να κάνει... συναισθηματικές περικοπές λόγω της πιο αυστηρής ατμόσφαιρας του Μεγάρου. «Απ' τη μεριά μου δεν θα κάνω τίποτε περισσότερο, ούτε λιγότερο. Θα κάνω κανονικά τα δικά μου. Και τα αστεία μου. Θα ζητήσω απ' το κοινό να σηκωθεί, να συμμετέχει. Δεν θα αλλάξω τίποτα. Η μόνη αλλαγή είναι ότι θα έχω μεγάλη ορχήστρα».

Συνολικά τα τραγούδια που θα ακουστούν «πειραγμένα» είναι της συνεργασίας του με τη Λίνα Νικολακοπούλου. Τραγούδια που αγαπήσαμε με τις φωνές της Αλκηστης Πρωτοψάλτη («Μαρόκο», «Τα δυο παλτά», «Τρίτο στεφάνι», «Τα πιο ωραία λαϊκά»), της Τάνιας Τσανακλίδου («Μαμά γερνάω», «Πάτωμα»), της Δήμητρας Γαλάνη («Παραδώσου»), του Μανώλη Μητσιά («Λάμπα θυέλλης»). Κι άλλα, φόρος τιμής στην υπερβολή, την ηδονή, τη μαγεία και τη φθορά του έρωτα, όπως το «Πώς έφυγες», που είχε ερμηνεύσει μοναδικά η Βίκυ Μοσχολιού, ή το «Πόσο σ' αγαπώ» και κάποια άλλα, περισσότερο εξωστρεφή, όπως το «Ποντίκι».

Την ενορχήστρωση και διεύθυνση ορχήστρας υπογράφει ο πιανίστας Γιώργος Ζαχαρίου. Την επιμέλεια του ήχου ο Δημήτρης Μουρλάς, των φωτισμών ο Γιάννης Σιδηρόπουλος, του σκηνικού χώρου ο Τάκης Χατούπης, των φωτογραφιών (που θα προβληθούν) ο Πάνος Δεσφινιώτης και του βίντεο ο Κώστας Αυγέρης. Παίζουν οι: Σπύρος Παναγιωτόπουλος (ντραμς), Βαγγέλης Καρίπης (κρουστά), Γιάννης Αννινος (μπάσο), Κώστας Μπαλταζάνης (κιθάρα), Νίκος Κατσίκης (μπουζούκι), Μάριος Τούμπας (πλήκτρα), Νίκος Σακελλαράκης (τρομπέτα), Παναγιώτης Τσεβάς (ακορντεόν), Δημήτρης Τσάκας (σαξόφωνο) και Αντώνης Ανδρέου (τρομπόνι).

Η συνεργασία του Σταμάτη Κραουνάκη με τη Σόνια Θεοδωρίδου δεν σταματάει εδώ. «Σκεφτόμαστε να κάνουμε μαζί πράγματα, να σπάσουμε τη φόρμα», επιβεβαιώνει εκείνος. Κάτι ξέρουν και οι δύο από σπάσιμο φόρμας και φορμαλισμού. *

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 31/10/2008

Tuesday, October 28, 2008

Τυφώνας Grace

Η Τζαμαϊκανή τραγουδίστρια επανέρχεται μετά από 19 χρόνια με το νέο της άλμπουμ «Hurricane»


Τυφώνας Grace

Τραγουδίστρια και ονειροπόλα. Βάρβαρη και θεϊκή. Άνδρας και γυναίκα. Αρχαία και μοντέρνα. Αθώα και καταραμένη. Τζαμάικα και Νέα Υόρκη. Ντίσκο και πανκ. Ηρωίδα και απατεώνισσα. Κόρη και μάνα. Πραγματική και φανταστική. Αυτά και άλλα τόσα είναι η Grace Jones. Η γυναίκα-αίνιγμα βρίσκεται ξανά ανάμεσά μας και αν προσπαθήσεις να λύσεις το γρίφο μάλλον θα χάσεις το χρόνο σου. Στα 60 της χρόνια σήμερα, φαίνεται να μην έχει πει την τελευταία της λέξη. Επανέρχεται δριμύτερη στο προσκήνιο, σαν «τυφώνας», με τη νέα της δισκογραφική δουλειά «Hurricane» (κυκλοφορεί στις 3/11), το πρώτο της άλμπουμ ύστερα από 19 χρόνια απουσίας! Ακόμη παραμιλούν όσοι την είδαν τον περασμένο Ιούνιο στο Λονδίνο, στο Φεστιβάλ Meltdown των Massive Attack. Σχεδόν γυμνή εμφανίστηκε επί σκηνής, τραγούδησε όλες τις μεγάλες της ντίσκο επιτυχίες, άλλαξε απίστευτα καπέλα του Philip Tracey και χτενίσματα και έπαιξε με το κοινό, σαν τη γάτα με το ποντίκι. Οταν, μάλιστα, τα ψηλά τακούνια που φορούσε δεν τη βόλευαν να κατέβει τα σκαλοπάτια που οδηγούσαν στο κέντρο της σκηνής, δεν δίστασε να το κάνει με τα… οπίσθιά της! Classic, Grace! Ξαφνικά, τις τελευταίες εβδομάδες η εξωτική ντίβα είναι ξανά παντού: στα εξώφυλλα των περιοδικών, σε απονομές βραβείων, στο YouTube, ενώ τα παλιά, κλασικά κομμάτια εξακολουθούν να προκαλούν δονήσεις στο σώμα, λες και γράφτηκαν σήμερα. «Η Grace Jones “μάσησε” αυτοκίνητα, χαστούκισε τηλεοπτικούς παρουσιαστές, ανέβηκε σε βουνά, πολέμησε δαίμονες και κατέκτησε το διάστημα, έκοψε δρόμο μέσα από τα ’80s για να προχωρήσει και να διαβάσει το μυαλό μας, συγκρούστηκε μισόγυμνη με τον James Bond και είχε ερωτικά, πνευματικά και γαμήλια σκαμπανεβάσματα», γράφει ο Βρετανός δημοσιογράφος Paul Morley για το μεγαλείο της εκθαμβωτικής Jones, Grace Jones. «Φαντάζομαι, ήμουν πολύ σέξι και δυνατή και δεν έδινα δεκάρα για τίποτα» απαντά εκείνη. Κι εμείς βάζουμε στο repeat εννέα νέα της τραγούδια που μοιάζουν λες και βγήκαν από τη μουσική σκηνή του Μπρίστολ.
  • «Μου αρέσει το 8. Είναι δύο τέλειοι κύκλοι, που αγαπώ πάρα πολύ».

Αρχικά, το «Hurricane» ήταν να κυκλοφορήσει το 2006 για να συμπέσει με ένα είδος επετείου και ήταν σχεδόν έτοιμο το 2007, τη χρονιά που θα συμπλήρωνε περίπου 30 χρόνια καριέρας. Επρεπε να φτάσει το 2008 για να βγει επιτέλους το άλμπουμ στα δισκοπωλεία, δεκαεννέα χρόνια μετά την προηγούμενη δουλειά της, το «Bulletproof Heart» (1989). Στα ’90s δεν κυκλοφόρησε κανένα άλμπουμ. Ηχογράφησε όμως δύο δίσκους, τους «Black Marilyn» (1994) και «Force of nature» (1998), που έμελλε να μη βρουν ποτέ το δρόμο προς τα δισκοπωλεία.

  • «Aυτή είναι η φωνή μου/Το όπλο επιλογής μου»…

Με αυτούς τους στίχους ξεκινά το άλμπουμ και το κομμάτι «This is». Tα νέα κομμάτια της Grace Jones μοιάζουν σαν προσωπικές εξομολογήσεις. Η ίδια δεν μασάει τα λόγια της. Για πρώτη φορά τραγουδάει για την οικογένειά της («Williams’ blood»), τα δάκρυα της μητέρας της («I’m crying»), τους εραστές της («Love you to life»), ενώ το υπέροχο «Sunset sunrise» έγραψε ο γιος της Paolo, που ζει στο Παρίσι, όπως και ο πατέρας του, και τραγουδάει στη χιπ χοπ μπάντα Trybez. Η παραγωγή του άλμπουμ φέρει την υπογραφή του Ivor Guest, ενώ στα κομμάτια προσέφεραν την πολύτιμη βοήθειά τους οι Brian Eno, Tricky, Sly & Robbie, o νεαρός κιθαρίστας Leo Ross και ο περκασιονίστας Tony Allen (Fela Kuti).

  • «Icon; Δεν ξέρω τι σημαίνει αυτή η λέξη».

Κι όμως, όλοι την αποκαλούν icon. Καθόλου άδικα. Ηταν μούσα του Andy Warhol (μαζί πήγαιναν στο Studio 54), ο Keith Haring ζωγράφισε τη σκανδαλώδη ταχύτητά της στο δέρμα της, ο Helmut Newton φωτογράφισε το σώμα και τα μάτια της -«Εχεις τα ομορφότερα πόδια», της είχε πει-, ο Robert Mapplethorpe αιχμαλώτισε την ανάσα της με το φακό του και ο Jean Paul Goode τη λάτρεψε ως γυναίκα. Με όση ευκολία «βουτούσε» στη μουσική και πειραματιζόταν με τους ήχους, με άλλη τόση δυσκολία άνοιγε την καρδιά της και μιλούσε για τα προσωπικά της. Για κάθε ερώτηση που αφορά στους εραστές της, έχει πλέον έτοιμη την απάντηση: «Τoo personal, darling».

  • «Hμουν πολύ άγρια και κακομαθημένη. Hθελα τα πάντα και τα ήθελα τώρα. Είχα αυτή τη νοοτροπία, ότι τίποτα δεν θα με σταματούσε».

Και όντως, τίποτε δεν στάθηκε εμπόδιο στο δρόμο της. Πριν συμβεί αυτό, η Grace Jones γεννήθηκε στη Spanish Town της Τζαμάικα στις 19 Μαΐου του 1948. Η ανατροφή της ήταν πολύ αυστηρή. Η παιδική της ηλικία, λέει σήμερα, δεν ήταν φυσιολογική. Oταν έγινε 13 ετών, η οικογένειά της μετακόμισε στη συνοικία Syracuse, στη Νέα Υόρκη. Στο σχολείο την αποκαλούσαν «κοινωνικό απόβλητο», αλλά η ίδια δεν το έβαζε κάτω. Πριν γίνει πετυχημένο μοντέλο στη δεκαετία του ’70 κοσμώντας τα εξώφυλλα της «Vogue» και του «Elle», σπούδασε θέατρο στο «Syracuse University». «Πάντα ερχόμουν επιλαχούσα. Πάντα στο παρά πέντε, σχεδόν τα κατάφερνα, αλλά ποτέ ακριβώς. Υπήρχε πολύς ανταγωνισμός και το δικό μου πρόσωπο δεν ταίριαζε. Το πρόσωπό μου ήταν πολύ ιδιαίτερο αλλά και πολύ δύσκολο να ταιριάξει» θυμάται.

  • «Ημουν πολύ ντροπαλή. Σκεφτόμουν, όμως, ότι ήθελα πάρα πολύ να το κάνω αυτό. Πρέπει να το κάνω. Τραγουδούσα κάτω από το τραπέζι ώστε να μη με βλέπουν οι άνθρωποι στο στούντιο. Ηταν μια νέα γέννηση για μένα».

Το πρώτο της άλμπουμ με τίτλο «Portfolio» κυκλοφόρησε το 1977 και ήταν η αφετηρία για ένα φανταστικό ταξίδι στη μουσική και το χρόνο. Περίεργα φτιαγμένο και φανταχτερά ασυγκράτητο, την έχρισε βασίλισσα των γκέι ντίσκο. Tα όλο και πιο παράξενα άλμπουμ που ακολούθησαν ήταν τα «Fame» (1978), «Muse» (1979), «Warm leatherette» (1980) και επί της ουσίας άλλαξαν το πρόσωπο της χορευτικής μουσικής. Στα ’80s κυκλοφόρησε το «Nightclubbing» (1981), «Living my life» (1982), «Slave to the rhythm» (1985) -ένα ζωντανό και πυρετώδες electro μιούζικαλ για τη ζωή και το μυστήριο της Grace Jones- και «Inside story» (1986). Επαιξε σε ταινίες, προκάλεσε με τις εκκεντρικές της εμφανίσεις, άνοιξε τον εαυτό της διάπλατα σε νέες εμπειρίες, ξύρισε το κεφάλι της, φωτογραφήθηκε γυμνή και όταν δεν είχε κάτι να πει, προτιμούσε να χάνεται στο σκοτάδι. Είχε δηλώσει σε ανύποπτο χρόνο: «Οταν είσαι εκεί έξω, είσαι εκτεθειμένος. Οι άνθρωποι προτιμούν να εξαφανίζονται στη ζωή, καταπιέζοντας την προσωπικότητά τους. Αυτό δεν είναι ζωή. Είναι θάνατος. Βλέπω παντού ζόμπι».

Info
To άλμπουμ «Hurricane» της Grace Jones κυκλοφορεί στις 3 Νοεμβρίιου από την EMI.
Κάντε κλικ: www.myspace.com/gracejonesofficial

ΜΑΧΜΟΥΝΤΕΣ ΒΑΪΟΣ, Ελεύθερος Τύπος, Σάββατο, 25.10.08

Saturday, October 25, 2008

Τα κλασικά έργα είναι ιδανικά σήμερα

Του Ηλια Μαγκλινη, Η Καθημερινή, 24/10/2008

Και Μπραμς και Σοστακόβιτς, και Μπαχ αλλά και Λιγκέτι. Το ρεπερτόριο του Γερμανού βιολιστή Κρίστιαν Τέτσλαφ (Christian Tetzlaff) είναι εξαιρετικά ευρύ. Ο,τι και να παίζει όμως, ο 42χρονος βιρτουόζος έχει τον τρόπο να «σκάβει» βαθιά μέσα στη μουσική και να ανασύρει στην επιφάνεια τα πιο πολύτιμα πετρώματά της. Εχει εξάλλου πετύχει κάτι πολύ σημαντικό: πέρα από τις πολυάριθμες ηχογραφήσεις του και τη συνεργασία του με σημαντικούς αρχιμουσικούς και ορχήστρες του κόσμου, ως μουσικός συνδυάζει αρμονικά την υψηλή τεχνική κατάρτιση με το ατόφιο μουσικό αίσθημα. Την Πέμπτη 30 Οκτωβρίου θα έχουμε την ευκαιρία να τον ακούσουμε ζωντανά στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, όπου και θα ερμηνεύσει το δημοφιλές Κοντσέρτο για βιολί και ορχήστρα του Μπραμς (ένα έργο που γνωρίζει πολύ καλά). Θα τον συνοδεύσει η επίσης φημισμένη Ορχήστρα Δωματίου Μάλερ υπό τη διεύθυνση του Daniel Harding. Το πρόγραμμα της συναυλίας περιλαμβάνει ακόμα τη Συμφωνία υπ’ αριθμ. 2 του Μπραμς και το έργο Memoriale του Πιερ Μπουλέζ. Προσπαθεί άραγε να «εκπαιδεύσει» το κοινό ο Τέτσλαφ με αυτές τις αποκλίσεις στο ρεπερτόριό του; «Καθόλου», απαντάει αποφασιστικά. «Παίζω τη μουσική που αγαπώ, αυτό είναι όλο. Εξάλλου, η διαφορά στην εποχή μπορεί να μη λέει τίποτα. Μπορεί να παίζεις Μέντελσον και Σούμαν, που ανήκουν στην ίδια εποχή, και να χρειάζεται να βάλεις σε κάθε έργο τελείως διαφορετικά στοιχεία. Η ουσία είναι να παίρνεις από κάθε σύνθεση το πιο γνήσιο αίσθημα που κρύβει μέσα της. Ο μοναδικός «εκπαιδευτικός» ρόλος μου ίσως να εξαντλείται στις ερμηνείες έργων σύγχρονων συνθετών. Θέλω τουλάχιστον μία φορά το χρόνο να ερμηνεύω ένα σύγχρονο έργο, να δίνω μία τουλάχιστον ευκαιρία σε σύγχρονους συνθέτες να ακουστούν και το κοινό να τους ανακαλύψει».

Ο Τέτσλαφ έχει σχηματίσει και το δικό του κουαρτέτο. «Η μουσική δωματίου είναι ένας τομέας, στον οποίο οι συνθέτες βρίσκονται στην πιο προσωπική στιγμή τους. Μια μουσική στην οποία μιλούν εκ βαθέων».

  • Ιδανική εποχή

Οταν ρωτάμε τον Τέτσλαφ τι μουσική ακούει στον ελεύθερο χρόνο του, γελάει αλλά αμέσως σοβαρεύει. «Κυρίως Σιμπέλιους και Μπρούκνερ», απαντάει. Σκληροπυρηνικούς συμφωνιστές δηλαδή. «Ναι, ειδικά τον Μπρούκνερ μόλις πρόσφατα τον ανακαλύψαμε όλοι».

O Τέτσλαφ πιστεύει ότι η σημερινή εποχή είναι ιδανική για την κλασική μουσική. «Ας μη γελιόμαστε η κλασική μουσική πάντα ήταν υπόθεση ενός 5-10% μάξιμουμ. Αυτό δεν μπορεί ν’ αλλάξει – και δεν είναι ελιτισμός αυτό που λέω. Αυτό που μπορούμε να αλλάξουμε είναι ο τρόπος που την ερμηνεύουμε: κάθε ερμηνεία να έχει κάτι προσωπικό, άμεσο, οικείο. Ειδικά σήμερα, με το Διαδίκτυο και το downloading, ο μέσος ακροατής μπορεί να προσπεράσει αυτό που του πλασάρει κάθε εταιρεία και να ανακαλύψει μόνος του πράγματα. Η εποχή είναι ιδανική για τους κλασικούς μουσικούς. Αρκεί να έχεις αρκετά χρήματα για να δίνεις συναυλίες και να κάνεις μουσική. Δεν χρειάζεται να είσαι πολυεκατομμυριούχος».

Friday, October 24, 2008

All that jazz στον Θερμαϊκό

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ. Σημαντικά ονόματα της τζαζ εμφανίζονται και φέτος στο 20ό Φεστιβάλ Εθνο-τζάζ, στο πλαίσιο των 43ων «Δημητρίων». Την αυλαία άνοιξε στον κινηματογράφο «Αριστοτέλειον» ο πολιτογραφημένος πλέον Θεσσαλονικιός, διάσημος σαξοφωνίστας, Τσίκο Φρίμαν, με τους Κουβανούς «Guataca».
Η Dianne Reeves για πρώτη φορά στην Ελλάδα
Ακολουθούν:

* Νατάσα Ατλας (29/10, «Αριστοτέλειον»): μια από τις πιο ξεχωριστές παρουσίες στην παγκόσμια μουσική σκηνή και εκτός των άλλων, πρέσβειρα καλής θέλησης των Ηνωμένων Εθνών. Πολυπολιτισμική η ίδια, με αιγυπτιακές ρίζες, γεννήθηκε σε μια αραβική συνοικία των Βρυξελλών και ξεκίνησε τραγουδώντας και χορεύοντας χορό της κοιλιάς.

* 30/10, «Αριστοτέλειον», «On-Eira»: η δουλειά τους είναι αποτέλεσμα της συνεργασίας Γάλλων, Ιρανών και Ελλήνων μουσικών. Μαζί τους η Μαρία Σίμογλου και ο Bijan Chemirani, σε μια μουσική γέφυρα ανάμεσα στις κουλτούρες της Μεσογείου.

* 31/10, «Αριστοτέλειον»: ο Μπλέιν Ρέινινγκερ των θρυλικών Tuxedomoon συμπράττει με τον κιθαρίστα Τηλέμαχο Μούσα, σε ένα σετ από παθιάρικα κομμάτια της διεθνούς ποπ σκηνής και εναλλακτικά τραγούδια αγάπης. Στην ίδια συναυλία, ο Σάκης Ζαχαριάδης με το τρίο του παρουσιάζουν την ελληνική Jazz-Fusion σκηνή στις καλύτερες στιγμές της.

* 1/11, «Αριστοτέλειον»: «The Leaders are back!» τιτλοφορείται η συναυλία του θρυλικού τζαζ συγκροτήματος. Οι Leaders είναι μια σπουδαία μπάντα που φτιάχτηκε στα μέσα της δεκαετίας του '80 ως αυθεντικό all-star γκρουπ. Επιστρέφει με νέα σύνθεση που δεν έχει να ζηλέψει τίποτα από το παρελθόν. Bobby Watson - άλτο σαξόφωνο, Chico Freeman - τενόρο και σοπράνο σαξόφωνο, Ray Anderson - τρομπόνι, Fred Harris - πιάνο, Buster Williams - κοντραμπάσο, Michael Baker - τύμπανα.

* 2/11, «Ι. Βελλίδης»: Η κάτοχος τεσσάρων Grammy ως «Best Jazz Vocal Performance», Dianne Reeves, στην πρώτη συναυλία της στην Ελλάδα. Θεωρείται ως μία από τις εξέχουσες ερμηνεύτριες του κόσμου. Ηταν η πρώτη που κέρδισε τον τίτλο «Creative Chair for Jazz» της Φιλαρμονικής του Λ. Αντζελες.

* 4/11, «Αριστοτέλειον»: Big Band του Δήμου Αθηναίων, σε διεύθυνση Γιάννη Τερεζάκη. Το διευρυμένο τζαζ μουσικό σύνολο αποτελείται από τις τέσσερις οικογένειες οργάνων: σαξόφωνα, τρομπέτες, τρομπόνια και ρυθμικά όργανα ντραμς και ενίοτε περκασιόν, ενώ συχνά πλαισιώνεται από έγχορδα και άλλα συμφωνικά όργανα. Το ρεπερτόριό της αποτελείται από ιστορικές συνθέσεις και ενορχηστρώσεις πρωτοπόρων δημιουργών των μεγάλων ορχηστρών της τζαζ.

* 5/11, κλειστό γήπεδο της ΧΑΝΘ: Τονίνο Καροτόνε με τους Arpioni, ένα από τα πιο γνωστά ska συγκροτήματα στην Ιταλία, πρώτη φορά στην Ελλάδα. Ο εκκεντρικός τροβαδούρος από τη Παμπλόνα, μια μικρή πόλη των Βάσκων, συνδυάζει τις punk καταβολές του με στοιχεία από ισπανική, ιταλική, γαλλική, ακόμα και μεξικανική λαϊκή μουσική, κι όλα αυτά δοσμένα με τσιγγάνικο ταμπεραμέντο, που θυμίζει Manu Chao. Πολλοί κριτικοί τον τοποθετούν κάπου ανάμεσα στον Αντριανο Τσελεντάνο και τον Τομ Γουέιτς.

* 9/11, «Ι. Βελλίδης»: ο φημισμένος Αμερικανός ντράμερ Jack DeJohnette έρχεται για πρώτη φορά στη Θεσσαλονίκη με μία πολυεθνική μπάντα σπουδαίων σολιστών. Μαζί του η Sibongile Khumalo, η διασημότερη τραγουδίστρια της Νότιας Αφρικής.

ΣΑΚΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΑΚΗΣ, ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 24/10/2008

Με μουσική ενάντια στον κοινωνικό κανιβαλισμό


«Ο τίτλος "La Guerra Final" (Ο τελειωτικός πόλεμος) επιλέχθηκε γιατί εκφράζει πολύ καλά την κατάσταση που ζούμε, σε παγκόσμιο και τοπικό επίπεδο. Είναι η κατάσταση που προσπαθούν απεγνωσμένα να κρύψουν τα δελτία ειδήσεων. Οτι δηλαδή τα φράγματα έχουν αρχίσει να υποχωρούν. Και ότι όσα θεωρήθηκαν δεδομένα ήταν δεδομένα επειδή τα υπερασπίστηκαν κάποιοι. Αντικατοπτρίζει, δηλαδή, το κλίμα κοινωνικού κανιβαλισμού που κυριαρχεί».

Οι δικοί μας μπαντίδος, οι Earthbound, με μία δεκαετία πορείας πίσω τους, ξαναπήρανε τις κιθάρες και τα κρουστά, απελευθέρωσαν αυτό το μίγμα κάντρι, μπλουζ και ροκ εν ρολ, έφτιαξαν το τρίτο τους άλμπουμ στολίζοντάς το με ρέγκε και σόουλ στοιχεία. Ενώ οι δύο γυναικείες φωνές προσέδωσαν μια ονειρική χροιά στον «γήινο» ήχο τους. Πριν παρουσιάσουν αύριο το βράδυ και σε πλήρη σύνθεση στο Gagarin το νέο άλμπουμ μίλησαν για τη φιλοσοφία τους.
Με μία δεκαετία πίσω τους οι Earthbound κατάφεραν να βγάλουν δίσκο σε δική τους εταιρεία (Lab Records). Και το βρίσκουν τρομερά απελευθερωτικό
* Για την ανεξαρτησία: «Καταφέραμε να κυκλοφορήσουμε τον δίσκο σε δική μας εταιρεία (Lab Records). Κάτι που επιθυμούσαμε εξαρχής και είναι ιδανικό για μας, που επιμένουμε να ακροβατούμε σε έναν τόπο όπου δεν είσαι ακριβώς επαγγελματίας μουσικός, αλλά ούτε και αμιγώς ερασιτέχνης. Οχι ότι αντιμετωπίσαμε προβλήματα με τις εταιρείες που συνεργαστήκαμε. Αλλά είναι τρομερά απελευθερωτικό να ξέρεις ότι σιγά σιγά δημιουργείται ένα νέο σκηνικό, όπου κανένας δεν χρειάζεται να πείσει μια εταιρεία ότι τα τραγούδια του αξίζει να ακουστούν παραέξω. Και είναι πιο εύκολο να διαχειριστείς τον εαυτό σου όταν το υλικό σού ανήκει».

* Για την μπάντα: «Ξέραμε από την αρχή ότι η μουσική μας δεν είχε πολλές πιθανότητες μαζικής επιτυχίας στην Ελλάδα. Ετσι απαλλαχτήκαμε από το στερεότυπο σύμφωνα με το οποίο αποκλειστικός σκοπός κάθε μουσικού είναι η εξάπλωση της μουσικής του, με κάθε κόστος και κάθε μέσο. Τότε, για το κάθε συγκρότημα που γνώριζε τη φήμη υπήρχαν άλλα χίλια που δεν ικανοποιούσαν τα κριτήρια των εταιρειών και έμεναν στην αφάνεια. Τώρα δεν είναι δύσκολο να ακουστούν. Ενώ η πλήρης αφάνεια έγινε μάλλον δύσκολη υπόθεση την εποχή που ο καθένας έχει δική του ιστοσελίδα. Επιπλέον, η διάχυση της πληροφορίας ανέδειξε, μαζί με το παγκόσμιο, και το τοπικό. Οι τοπικές σκηνές δημιούργησαν ένα δίκτυο αλληλοενημέρωσης σε καιρούς που ο δημόσιος χώρος ως τόπος ανταλλαγής ιδεών εξαφανίζεται και οι πόλεις ερημοποιούνται».

* Για το Ιντερνετ: «Το Ιντερνετ έχει αλλάξει όχι την ουσία, αλλά σίγουρα τις παραμέτρους διάδοσης της μουσικής. Μία παράμετρος που μέχρι πριν ήταν πολύ βασική, ότι η ηχογραφημένη μουσική έχει κάποιο αντίτιμο, περνάει μεγάλη κρίση με το downloading. Η συζήτηση που ανοίγει αφορά το copyright και το εμπορεύσιμο της μουσικής. Αντί να καταρρεύσει όμως το σύμπαν, ήρθε στο προσκήνιο η συναυλία. Το Ιντερνετ έχει αλλάξει τον τρόπο και το βάθος πρόσληψης της μουσικής. Ο χείμαρρος από ακούσματα σου δίνει λιγότερο χρόνο να μπορέσεις να ταυτιστείς με κάτι και να δώσεις στα τραγούδια ένα συγκεκριμένο χώρο και χρόνο στη ζωή σου».

* Για την ελληνική σκηνή: «Η ψηφιακή τεχνολογία, το Ιντερνετ, η εύκολη πρόσβαση στην πληροφορία, η "άυλη" μουσική των αρχείων και το downloading έχουν αλλάξει το τοπίο. Τα τελευταία χρόνια μπορεί ο καθένας να φτιάξει και να ανεβάσει τη μουσική του χωρίς μεγάλο κόστος. Ετσι, οι παραγωγές νέων καλλιτεχνών μπήκαν από καιρό στη σφαίρα του δυνατού, με αποτέλεσμα να έχουμε πολύ όμορφα καινούργια πράγματα, όπως τους δίσκους από νέες γυναικείες φωνές που έχουν κυκλοφορήσει τελευταία».

* Εναρξη 9.00 μ.μ. - είσοδος 16 ευρώ. Πριν παίζουν οι Dustbowl. *


ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΟΠΟΥΛΟΣ

Thursday, October 23, 2008

Μια ρεμπέτισσα και οι μουσικές του κόσμου


Μέρος πολύμηνης διεθνούς περιοδείας, η οποία περιλαμβάνει 37 πόλεις σε ΗΠΑ, Καναδά και Ευρώπη, ήταν το πέρασμα των «Κρόνος» από την Αθήνα τη Δευτέρα. Γνωστό και αγαπητό στους Ελληνες πιστούς του ευγενούς cross-over από επανειλημμένες εμφανίσεις του στην Αθήνα (Λυκαβηττός, Μέγαρο Μουσικής), το διάσημο κουαρτέτο έπαιξε στην κατάμεστη αίθουσα του ανακαινισμένου «Παλλάς» προσελκύοντας ποικίλο ακροατήριο. Στη σύνθεσή του ξεχώριζαν πολλοί αναμενόμενοι αλλά και λιγότερο αναμενόμενοι επώνυμοι.

Για άλλη μια φορά οι «Κρόνος» εμφανίστηκαν με καινούργιο τσελίστα, τον αισθητά νεότερό τους Τζέφρεϊ Ζάιγκλερ, καλλιτεχνικό συνοδοιπόρο από το 2005. Το πρόγραμμα υπήρξε συναρπαστικά πλούσιο σε εναλλαγές εντυπώσεων, με έμφαση στις διαπολιτισμικές συναντήσεις και την ανοιχτότητα της μουσικής αισθητικής (ενορχήστρωση, μορφή, χρήση ηλεκτρονικών ηχητικών μέσων κ.λπ.). Συνεχίζοντας 35χρονη παράδοση παραγγελιών, τα εννιά έργα που ακούστηκαν ήσαν γραμμένα ή διασκευασμένα ειδικά γι' αυτούς από ισάριθμους δημιουργούς και, πλην ενός, παρουσιάζονταν για πρώτη φορά στην Ελλάδα.

Στηριγμένες από συσσωρευμένη πείρα, δίχως ρωγμές κούρασης, οι ερμηνείες τους έδειξαν ότι οι «Κρόνος» ηγούνται με ακούραστη εγρήγορση και ευρηματικότητα στην εμπροσθοφυλακή μιας μουσικής πρωτοπορίας ιδιωτικού στίγματος που γνωρίζει να αφουγκράζεται τα μηνύματα του παρόντος. Το ενδιαφέρον του ελληνικού κοινού επικεντρώθηκε στην πρώτη παγκόσμια παρουσίαση της σύνθεσης «Point of no return», που παρήγγειλαν οι «Κρόνος» στον Γιώργο Κουμεντάκη. Εναυσμα της συνεργασίας υπήρξαν δυο ηχογραφήσεις της σπουδαίας ρεμπέτισσας Μαρίκας Παπαγκίκα (1890-1943) -«Μανάκι μου, μανάκι μου» και «Σμυρναίικο μινόρε»- που είχε ακούσει ο βιολιστής και ιδρυτής του κουαρτέτου, Ντέιβιντ Χάρινγκτον.

Η μουσική του Κουμεντάκη αναπτύχθηκε ως σύγχρονος μουσικός αναστοχασμός επάνω στα πρωτότυπα ακούσματα. Αναγνωρίσιμα μελωδικά σπαράγματα και οικεία ρυθμικά σχήματα καθόρισαν μια άσκηση παλίμψηστου λυρισμού, δοσμένη ως σοβαρό ηχητικό παιχνίδι, που βασιζόταν στην κυκλική εναλλαγή ανάμεσα σε μηχανιστικά/μινιμαλιστικά συνεχή και μονολόγους πύκνωσης της μελωδικής φραστικής. Στο «Σμυρναίικο μινόρε», συνοδευμένο από ελάχιστες νύξεις μαντολίνου και ακορντεόν, το δυτικά συγκερασμένο βιολί του Χάρινγκτον φιλοξένησε με λιτό συναίσθημα το μικρασιάτικο πάθος στο παρόν.

ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΒΩΛΟΣ, ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 23/10/2008

Wednesday, October 22, 2008

Ρεμπέτικα και λαϊκά



Σαράντα χρόνια λειτουργίας κλείνει το «Περιβόλι τ' ουρανού» (Λυσικράτους 19 και Αμαλίας 50, Πλάκα, 210.3235.517), που ξεκινά σήμερα το πρόγραμμά του, με δύο εξαιρετικούς ερμηνευτές του ρεμπέτικου, σμυρναίικου και λαϊκού τραγουδιού, την Μαριώ και τον Γιώργο Τζώρτζη. Μαζί τους, δύο νέες λαϊκές φωνές, οι Γιάννης Καραλής και Μαρία Βασιλοπούλου. Πρόγραμμα: Πέμπτη - Σάββατο και Κυριακή (μεσημέρι).
  • Ρεμπέτικα και λαϊκά σε «μείγμα», υπόσχεται το πρόγραμμα της «Αθηναίισας» (πρώην «Απτάλικο», Ηρώνδα 8, Παγκράτι - Καλλιμάρμαρο Στάδιο, 210.7242.172), που ξεκινά αύριο (24/10) έχοντας μια αξιόλογη μουσική συντροφιά. Τον Γιώργο Ξηντάρη, που με συνέπεια επί σαράντα χρόνια υπηρετεί το λαϊκό - ρεμπέτικο τραγούδι, τη νεότερη αλλά καταξιωμένη Κατερίνα Τσιρίδου, την εξαιρετική Σοφία Εμφιετζή - μελωδική φωνή της «Αθηναϊκής κομπανίας» και τον δεξιοτέχνη του μπουζουκιού Παναγιώτη Αστεριάδη. Στο σχήμα μετέχουν ακόμα οι Νίκος Πρωτόπαπας, Αλέκος Βαρανάκης, Γιώργος Αναγνώστου, Αντώνης Ξηντάρης. Στο ρεπερτόριό τους τραγούδια που αντέχουν πάνω από μισό αιώνα, αποδεικνύοντας την αξία και διαχρονικότητά τους.
  • Οι Στέλλα Καρύδα και Αγγελος Χρονάς παρουσιάζουν λαϊκά και παραδοσιακά τραγούδια, αύριο και το Σάββατο (11 μ.μ.), στο «Χαμάμ» (Δημοφώντος 97, Ανω Πετράλωνα, 210.3421.212).

Monday, October 20, 2008

Ο Kitaro εμπνέεται από τα βουνά

Του Ηλια Μαγκλινη, Η Καθημερινη, 21/10/2008

Εμφανίστηκε στα τέλη της δεκαετίας του ’70 και μέσα σε λίγα χρόνια αποδείχθηκε ιδιαίτερα παραγωγικός και δημοφιλής (έχει πουλήσει πάνω από 100.000.000 κομμάτια παγκοσμίως από τα 50 άλμπουμ που έχει ηχογραφήσει). Ο Ιάπωνας συνθέτης Kitaro άδραξε, με τη «φευγάτη» μουσική του (ένα υποβλητικό μείγμα ασιατικού «Ζεν» και ηλεκτρονικής μουσικής με ολίγη από ambient της Δύσης), το πνεύμα της εποχής, αυτό που έγινε γνωστό ως New Age. Η υπνωτιστική (για κάποιους ακόμα και νανουριστική) μουσική του μοιάζει ιδανική για γιόγκα διαλογισμό (meditation, αν προτιμάτε), αλλά και για... χαλαρωτικό μασάζ με αρωματοθεραπεία.

Αυτοδίδακτος

«Γεννήθηκα στην ιαπωνική ύπαιθρο», λέει στην «Κ» ο Kitaro. «Αρχισα να παίζω μουσική όταν ήμουν στο γυμνάσιο. Τη δεκαετία του ’60 και του ’70 άκουγα πολύ ό,τι ερχόταν από την Αμερική και την Ευρώπη. Οταν αποφοίτησα σκέφτηκα να ασχοληθώ επαγγελματικά με τη μουσική, παρότι δεν σπούδασα ποτέ κάτι σχετικό. Είμαι αυτοδίδακτος. Στην αρχή ήταν κάπως περίεργα, αλλά συνέχισα χωρίς να κοιτάζω πίσω μου». Οταν του σχολιάζουμε πόσο γαλήνια είναι η μουσική του, σε αντίθεση με τον θόρυβο και την ένταση της σύγχρονης μουσικής παραγωγής, σπεύδει να διευκρινίσει ότι του «αρέσει η μουσική που έχει διαφορετικές δυναμικές. Ησυχα μέρη, δυνατά μέρη, δραματικά μέρη. Η περισσότερη σύγχρονη μουσική αυτό δεν το έχει. Η μουσική έχει ανάγκη να αναπνέει. Οταν τα πάντα είναι δυνατά, τότε νιώθω ότι χάνεται το νόημα».

Το πνεύμα της φύσης

Και από πού αντλεί έμπνευση; «Τον περισσότερο καιρό τον έχω περάσει ζώντας στα βουνά. Για πολλά χρόνια προσπάθησα να αγγίξω και να νιώσω το πνεύμα της Φύσης. Και αυτό τροφοδοτούσε τη μουσική που έγραφα. Είμαστε όλοι μέρη της Φύσης, χρειαζόμαστε τον ήχο της Φύσης. Και οφείλουμε να ακούμε το πνεύμα που κρύβουμε μέσα μας».

Ο Kitaro συνδυάζει παραδοσιακά μουσικά όργανα με ηλεκτρονικά. Η τεχνολογία ουδέποτε τον φόβιζε. «Περνάω άφθονο χρόνο σκεπτόμενος πώς να συνθέσω μουσική, η οποία να αγγίζει τον εσωτερικό κόσμο μας. Η τεχνολογία με βοηθάει να εκφράσω αυτό που θέλω να πω μουσικά. Δεν βασίζομαι όμως στην τεχνολογία. Οφείλουμε να σεβόμαστε το καλύτερο που έχουν δώσει οι παραδόσεις μας και οι κουλτούρες μας, προκειμένου να χτίσουμε ό,τι πιο σημαντικό κρύβει ο καθένας μας μέσα του».

Οι συναυλίες του στην Ελλάδα

«Κάθε καλλιτέχνης έχει τη δική του προσωπικότητα», λέει στην «Κ» ο Kitaro. «Πολλοί από τους πρώιμους New Ages καλλιτέχνες, όπως ο Βαγγέλης και ο Ζαρ, είχαν τον δικό τους ήχο κι έγραψαν σπουδαία τραγούδια. Νομίζω ότι κάτι έχει χαθεί σήμερα από αυτό. Οι περισσότεροι καλλιτέχνες σήμερα κοιτούν πίσω, όχι μπροστά. Η δική μου μουσική, στ’ αλήθεια, δεν έχει μεγάλη σχέση με το New Age. Περνάω τον χρόνο μου σκεπτόμενος τη ζωή και τους ανθρώπους μέσα από τη μουσική». Οι συναυλίες του Kitaro έχουν κάτι ατμοσφαιρικό: πέρα από τις βουδιστικές καμπανούλες και τα βιετναμέζικα ακουστικά έγχορδα, «παίζει» πολύ με laser και προβολικά συστήματα. Οσοι βρεθείτε μεθαύριο, 23 Οκτωβρίου, στο θέατρο Badminton, θα πάρετε μια γερή γεύση από την τέχνη του. Θα συμμετάσχετε επίσης σε έναν ευγενικό σκοπό: τα έσοδα της συναυλίας θα διατεθούν στο Ιδρυμα Δράσης Κατά του Καρκίνου του Μαστού. Ο Kitaro θα δώσει και μία ακόμα συναυλία (χωρίς φιλανθρωπικό σκοπό) στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης, στις 25 Οκτωβρίου.

Μουσική φάρμα των ζώων


Ο τραγουδιστής Avey Tare σε ακόμη μια χαοτική συναυλία των Animal Collective
«Θέλουμε να κυριαρχεί η ενέργεια στις συναυλίες και όχι η τεχνική μας. Εχουμε μια λίστα από τραγούδια, που όμως πάντα χάνεται στη διάρκεια του σόου. Ετσι κι αλλιώς, ποτέ δεν ήμασταν μια μπάντα-εργοτάξιο επιτυχιών. Πάνω στη σκηνή προτιμούμε να χτίζουμε ρυθμούς και μελωδίες και να τα ανακατεύουμε όλα σε έναν ανεμοστρόβιλο από ηχητικά συμβάντα. Για μας είναι ένα είδος τελετής».

Με αυτή τη φιλοσοφία η κολεκτίβα των τεσσάρων Αμερικανών μουσικών, που βρίσκεται διάσπαρτη σε Νέα Υόρκη, Ουάσιγκτον και Λισαβόνα, έρχεται για δύο συναυλίες: Τρίτη στη Θεσσαλονίκη, στο Principal Club Theater, και Τετάρτη στην Αθήνα, στο Gagarin. Από το 1995 στη σκηνή και με το σημάδι μιας από τις πιο αβαντγκάρντ μπάντες, οι Animal Collective κυκλοφορούν σχεδόν ένα άλμπουμ κάθε χρόνο. Ερχονται ένα χρόνο μετά την κυκλοφορία του παιχνιδιάρικου «Strawberry Jam», όπου η ψυχεδέλεια συναντά τον πανκ θόρυβο, και λίγους μήνες πριν από τη νέα τους δουλειά, «Merriweather Post Pavillion», που θα κυκλοφορήσει αρχές του 2009.

Οι Animal Collective φτιάχτηκαν το 1995 στη Βαλτιμόρη από μια παρέα συμμαθητών, που τους άρεσε η αμερικανική εναλλακτική σκηνή και τα αλλόκοτα σάουντρακ. Η φήμη, όμως, της μπάντας με τα περίεργα παρατσούκλια (Avey Tare, Panda Bear, Geologist και Deaken) εξαπλώθηκε πέντε χρόνια μετά, όταν ο πειραματικός ήχος της κατέκτησε τη Νέα Υόρκη. «Για μας η μουσική σημαίνει κάτι περισσότερο από έναν ήχο για να χτυπιέσαι, οφείλει να είναι πιο διαδραστική», λένε στις συνεντεύξεις τους. «Σκοπός μας δεν είναι να γράψουμε ένα όμορφο τραγούδι, αλλά να γεμίσουμε το αυτί του ακροατή με ηχοχρώματα. Θέλουμε η μουσική μας να είναι ρευστή, ό,τι κι αν σημαίνει αυτό».

Το 2004 με το έκτο τους άλμπουμ ,«Sung Tongs», τράβηξαν την προσοχή του ευρύτερου κοινού. «Δεν άλλαξε όμως τίποτα στον ήχο μας», εξηγούν. «Τα πράγματα εξελίσσονται τυχαία. Κατά καιρούς η εμπορική ποπ, αυτή που ακούγεται παντού, φτάνει σε τέτοιο σημείο κορεσμού, ώστε ξαφνικά το γούστο του κοινού αντιστρέφεται και αναζητεί νέους ήχους. Πώς για παράδειγμα έγιναν οι Nirvana, χρόνια πριν, η νούμερο ένα μπάντα στις ΗΠΑ;». Γι' αυτό και συνεχίζουν να μπασταρδευουν ποπ μελωδίες με ηλεκτρονικό θόρυβο, χωρίς να δέχονται να κάνουν προβλέψεις για το μέλλον της μουσικής τους.

«Ποτέ δεν μιλάμε για νότες, αλλά για την ατμόσφαιρα, το συναίσθημα ενός τραγουδιού», λένε. «Για μας ο όρος αβανγκάρντ μυρίζει ακαδημαϊσμό. Αν προσπαθείς να κάνεις κάτι ρηξικέλευθο χωρίς να το νιώθεις, απλά προσποιείσαι. Προχωράμε με τη φωνή, τις κιθάρες, το πιάνο, τα τύμπανα και το μόνο που επιζητούμε κάθε φορά είναι να εξερευνήσουμε νέα ηχητικά εδάφη».

**Εναρξη 9.00 μ.μ. Εισιτήριο 25 ευρώ. Πριν από τους Animal Collective θα παίξει μπάντα της δικής τους επιλογής, την οποία δεν ανακοινώνουν.

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΟΠΟΥΛΟΣ, ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 20/10/2008

Sunday, October 19, 2008

Ενας Λατίνος στο Μέγαρο


Είναι Μεξικανός και, εδώ και μία δεκαετία περίπου, έχει μεταγγίσει κάτι από το πάθος των Λατίνων στην όπερα. Οταν μικρός μιμούνταν στον καθρέφτη τον Πλάθιντο Ντομίνγκο, τον οποίο σήμερα χαρακτηρίζει «γίγαντα», δεν περίμενε βέβαια πως κάποτε θα τραγουδούσαν μαζί και πως ο Ντομίνγκο θα τον έχριζε διάδοχό του. Ομως αυτό ακριβώς έγινε και σήμερα ο Ρολάντο Βιγιαζόν έχει τη φήμη και το προφίλ ενός σταρ.

Μελαχρινός και εκφραστικός, ο 36χρονος γοητευτικός τενόρος, που επί σκηνής δείχνει μια προτίμηση στην Ανα Νετρέμπκο ως παρτενέρ, θυμίζει περισσότερο Ισπανό παρά Μεξικανό. Ηθελε πάντα, όπως λέει, να έρθει στη χώρα μας. Η ώρα αυτή έφτασε και στις 29 του μηνός θα ερμηνεύσει στο Μέγαρο άριες από όπερες αλλά και θαρθουέλα, παραδοσιακά ισπανικά τραγούδια. Στη γλώσσα μας, πάντως, έχει ήδη τραγουδήσει: πρόπερσι, σε μια επετειακή συναυλία του ΟΗΕ, ερμήνευσε στα ελληνικά Σεφέρη, Ελύτη και Καβάφη, μελοποιημένους από έλληνες συνθέτες. Δηλώνει άλλωστε λάτρης του Καζαντζάκη.

Για να συμπεριλάβει το αθηναϊκό ρεσιτάλ στο ασφυκτικό πρόγραμμά του, αναγκάστηκε, λέει, να ακυρώσει τις διακοπές του με τη γυναίκα του και τους δύο γιους του. «Ομως αποφάσισα να τους πάρω μαζί για να είμαστε τουλάχιστον παρέα» μας είπε. «Είναι απαιτητικός ο τρόπος ζωής μου, το ξέρω, αλλά ζώντας στο Παρίσι, στην καρδιά της Ευρώπης, μπορώ να ξεκλέβω χρόνο μεταξύ παραστάσεων και να τους βλέπω. Η γυναίκα μου σπούδασε ψυχολόγος, αλλά τώρα μεγαλώνει τα παιδιά μας. Ελπίζω αργότερα να συνεχίσει την καριέρα της».

Τα θαρθουέλα «είναι τραγούδια που δεν γνώρισα από παιδί, αλλά εκτίμησα την αξία τους μετά» λέει. Ως έφηβος -μεγάλωσε σε μια χώρα χωρίς ιδιαίτερη κλασική ή οπερατική παράδοση- «δεν επηρεάστηκα από κανέναν. Ανέπτυξα μόνος μου ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την κλασική. Υπάρχει τόσο πολλή υπέροχη μουσική, που μπορεί κανείς να ανακαλύπτει συνεχώς».

Κι όμως, αναγνωρίζει πως τουλάχιστον στον χώρο της όπερας συνήθως παίζονται ξανά και ξανά παλιά αριστουργήματα: «Είναι γεγονός πως ακούμε ελάχιστες νέες όπερες σύγχρονων συνθετών. Είναι κρίμα, ίσως και να υπάρχει ένας σπουδαίος συνθέτης που ακόμα δεν είχαμε την ευκαιρία να ανακαλύψουμε».

Δυστυχώς, και πολλοί συνάδελφοί του, υποστηρίζει, έχουν την ίδια τύχη. «Μ' ενοχλεί να βλέπω στον χώρο της κλασικής μερικά απίστευτα ταλέντα που ποτέ δεν αναγνωρίζονται. Είναι φοβερά άδικο».

Ο Βιγιαζόν ανέκαθεν επεδίωκε να φτάνει στα άκρα την ερμηνεία του. «Εννοώ το να ζω τον ρόλο τόσο ώστε να παίρνω το ρίσκο να χάνω εντελώς τον εαυτό μου».

Όντας τόσο επιτυχημένος στον χώρο της όπερας, πώς βλέπει αλήθεια το κροσόβερ, τη διασταύρωση των ειδών;

«Η καλή μουσική είναι καλή μουσική ανεξαρτήτως κατηγορίας. Οπως υπάρχει καλή και κακή όπερα υπάρχει και καλό ή κακό κροσόβερ. Εάν είναι καλό και σωστά εκτελεσμένο, μπορεί να ακούγεται υπέροχο».

Τα τελευταία χρόνια, πάντως, η όπερα μοιάζει να δίνει πλέον την έμφαση περισσότερο στο σόου παρά στη μουσική. «Ναι, συμβαίνει αυτό, διότι πολύ απλά, καθώς ο κόσμος ακούει και ξανακούει στο πέρασμα των χρόνων τα ίδια έργα, απαιτεί νέες ερμηνείες. Ωστόσο η μουσική είναι στην πραγματικότητα αυτή που αντέχει στο πέρασμα του χρόνου».

Ο ίδιος προσπαθεί με κάθε τρόπο να κάνει ελκυστική την όπερα στις μικρότερες ηλικίες. «Και αστεία! Για παράδειγμα, αν ερμηνεύω έναν κωμικό ρόλο όπως ο Νεμορίνο στο "Ελιξίριο του έρωτα", συχνά κάνω διάφορα ζογκλερικά και ταχυδακτυλουργικά κόλπα -κάτι δύσκολο τη στιγμή που τραγουδάς. Αν όμως κάτι τόσο απροσδόκητο κάνει ένα νέο παιδί να γελάσει και το φέρνει πιο κοντά σε ένα είδος τέχνης που φοβόταν, τότε έχουμε επιτύχει».

Μικρός, ονειρευόταν να γίνει παπάς, ψυχολόγος ή ηθοποιός. Επαγγέλματα που στοχεύουν κατευθείαν στην ψυχή...

«Νομίζω πως τελικά επέλεξα την όπερα διότι συνδυάζει κάτι και από τα τρία. Η όπερα αγκαλιάζει κάθε πιθανή ανθρώπινη συγκίνηση. Εξάλλου, επί σκηνής ερμηνεύεις τόσο πολλούς χαρακτήρες, που τελικά εκπληρώνεις τα παιδικά σου όνειρα. Στη «Μανόν», για παράδειγμα, έχω παίξει έναν παπά. Δεν μπορώ να φανταστώ καμία πιο ολοκληρωμένη μορφή τέχνης».

«Μη μένεις στις δάφνες σου»


Ο Τσικ Κορία μπορεί να ακούει Μότσαρτ και να γοητεύεται από τη λάτιν, η μεγάλη του αγάπη όμως παραμένει η τζαζ. Θα το αποδείξει και στη συναυλία του στην Αθήνα

Γεννημένος στη Μασαχουσέτη, ξεκίνησε το πιάνο μόλις τεσσάρων ετών. Στα δεκαεπτά του έγραφε μουσική και αυτοσχεδίαζε. Και μέχρι σήμερα παίζει τζαζ σε όλες της τις εκφάνσεις από τζαζ-ροκ έως και λάτιν-τζαζ. Ο Τσικ Κορία, χωρίς στεγανά στη μουσική του και μ' ένα προσωπικό ύφος τόσο στο πιάνο όσο και στα κίμπορντς, συγκαταλέγεται ανάμεσα στους σπουδαιότερους πιανίστες της τζαζ. Κι έρχεται ακόμα μία φορά για συναυλία στην Αθήνα. Τούτη τη φορά όμως, στις 2 Νοεμβρίου στο «Παλλάς», έρχεται παρέα με έναν επίσης υψηλής δεξιοτεχνίας μουσικό. Τον Τζον ΜακΛάφλιν που, από τη μεριά του, έχει δημιουργήσει ξεχωριστή σχολή στην κιθάρα. Συναντώνται ξανά τέσσερις δεκαετίες μετά την πρώτη φορά που συνυπήρξαν στο πλευρό του Μάιλς Ντέιβις. Θα συνοδεύονται δε από μία σούπερ μπάντα με μουσικούς διαλεχτούς, τους Κρίστιαν ΜακΜπράιντ, Βίνι Κολαγιούτα και Κένι Γκάρετ.

Το πρώτο του δισκογραφικό βήμα ο Κορία το έκανε το 1966 με το «Tones for Joan's Bones». Στη δεκαετία του 1970 έπαιζε με το συγκρότημα «Return Το Forever» ενώ, αργότερα, σχημάτισε τους «Electric Band» που διαλύθηκαν τα πρώτα χρόνια του 1990. Αργότερα επανασυνδέθηκαν και με τη μορφή αυτή τους είδαμε το καλοκαίρι του 2003 στον Λυκαβηττό.

Οσο για συνεργασίες, η λίστα μοιάζει ατελείωτη: Ντόναλντ Μπερντ, Ντίζι Γκιλέσπι, Σάρα Βον, Σταν Γκετζ, Στάνλεϊ Κλαρκ κ.ά.

Διαβάστε τι μας είπε στο «7» λίγες μόνο ημέρες πριν έρθει στην Αθήνα:

Εγώ με την αξία μου

«Δυστυχώς, στις σύγχρονες κοινωνίες μας δεν θεωρείται πολιτικά ορθό να λες καλά λόγια για τον εαυτό σου. Αν και σκέφτομαι ότι τού οφείλουμε μία τέτοιου είδους επιβράβευση, όπως άλλωστε κάνουμε και με τους άλλους. Οταν ο Σαλβατόρ Νταλί έδειχνε απέραντο θαυμασμό για τα έργα του εξαίροντας την αξία του ως καλλιτέχνη, τον θεωρούσαν παράφρονα. Είναι κάτι που πρέπει επιτέλους να αλλάξει. Η αλήθεια είναι, εν τούτοις, ότι όντως έχω πετύχει κάποια θετικά πράγματα, κάτι που με κάνει να θέλω να εντείνω τις προσπάθειές μου ώστε να καταφέρω ακόμα περισσότερα. Και πιο ποιοτικά αν γίνεται. Ετσι δεν συμβαίνει άλλωστε και με όλους τους ανθρώπους; Από τις επιτυχίες τους δεν είναι που λαμβάνουν ώθηση για να κάνουν περισσότερα;»

Στη σκηνή, σαν τζαζ συγκρότημα

«Είχα δηλώσει παλιότερα πως η ζωντανή επαφή λείπει από την κοινωνία μας. Αυτός είναι και ο κυριότερος λόγος που ξοδεύω τόσο χρόνο σε περιοδείες. Ετσι κι αλλιώς όμως απολαμβάνω τις συναυλίες. Η γοητευτική αλληλεπίδραση μεταξύ καλλιτέχνη και κοινού αποτελεί τον κινητήριο μοχλό στη δουλειά μου. Οταν λείπει αυτή η επικοινωνία, η μουσική παύει να ακούγεται με τον ίδιο τρόπο».

Πιστεύω εις μια σαϊεντολογία

«Το χάρισμα που έχω να φτιάχνω μουσική, η έμπνευσή μου, οφείλεται στις σπουδές μου αλλά και στην ενασχόλησή μου με τη σαϊεντεολογία. Αυτή είναι που με βοήθησε να παραμείνω δημιουργικός και σύγχρονος μέχρι και σήμερα».

Με τρομπέτα κι ομελέτα

«Μεγάλωσα σ' ένα οικογενειακό περιβάλλον γεμάτο με μουσική. Ο πατέρας μου έπαιζε τρομπέτα και είχε δική του ορχήστρα. Αυτός ήταν ο δάσκαλός μου και στην ηλικία των τεσσάρων άρχισα να παίζω πιάνο. Υπήρχε μία πολύ ζεστή ατμόσφαιρα στο σπίτι. Μετά τις συναυλίες, γύριζε ο πατέρας μου και η μάνα μου Αννα μάς έφτιαχνε να φάμε πατάτες και αυγά - μία συγκεκριμένη ισπανική αλλά σε ιταλικό στυλ ομελέτα. Ερχονταν και οι άλλοι μουσικοί της μπάντας του και ξεδίπλωναν τις εντυπώσεις τους από τη βραδιά».

Ολα είναι δρόμος

«Οι νέοι καλλιτέχνες διστάζουν να δοκιμάζουν νέα πράγματα. Φταίνε και οι κριτικοί όπως και οι υπεύθυνοι των δισκογραφικών εταιρειών που τους πιέζουν να αλλάξουν τη μουσική τους φιλοσοφία. Μια από τις πιο σωστές αποφάσεις που πήρα στη ζωή μου, ήταν να ακολουθώ το δρόμο που ο ίδιος χάραζα. Πάντοτε κρατούσα τη δική μου άποψη για το τι θα έκανα και τι θα παρουσίαζα χωρίς να επηρεάζομαι από τους έξω».

Τι τα θέλεις τα λεφτά

«Η μεγάλη επιτυχία κάνει καλό μόνο όταν ο καλλιτέχνης κρατάει την ακεραιότητά του και την ηθική του. Δεν πρέπει βέβαια να επαναπαύεται στις δάφνες του. Η επιτυχία δεν είναι το παν. Το πιο σημαντικό είναι όταν προσπαθεί να διευρύνει τους ορίζοντές του ώστε να πετύχει ακόμα περισσότερα ανεξαρτήτως πόση ανταπόκριση θα έχει».

Ο Γουίντον κι εγώ

«Δεν ξέρω αν ο Γουίντον Μαρσάλις διαθέτει όντως μία δογματική οπτική στα θέματα που αφορούν την τζαζ, πιστεύω όμως ότι η ελευθερία τού να σκέφτεσαι και να δημιουργείς με όποιο τρόπο νομίζεις εσύ, είναι κάτι που οι περισσότεροι άνθρωποι λατρεύουν».

Αυτό το μάμπο...

«Γοητεύομαι από τον ήχο της λάτιν. Ημουν τυχερός γιατί δούλεψα με την λάτιν τζαζ μπάντα του Φιλ Μπαρμπόζα όταν ήμουν στο Γυμνάσιο. Ο Μπιλ Φιτς που έπαιζε κόνγκα με έβαλε στον κόσμο της αφροκουβανέζικης μουσικής. Φανταστικοί ρυθμοί που έκαναν τους ανθρώπους να χορεύουν ενθουσιασμένοι στις πίστες. Ηταν κάτι πολύ φρέσκο που έφερε έναν άνεμο αναζωογόνησης στο κλασικό και σοβαρό στιλ της τζαζ».

Τι θα παίξουμε

«Ποτέ δεν σκέφτηκα να τα παρατήσω. Ολη μου η ζωή είναι γεμάτη μουσική, αλλά σε ένα επίπεδο, πιο προσωπικό. Ακούω τα πάντα. Από Μπιτλς έως Μότσαρτ. Χαίρομαι να δοκιμάζω. Με τον Τζον ΜακΛάφλιν παίζω μαζί γιατί ποτέ δεν είμαι βέβαιος ποιο ηχητικό αποτέλεσμα θα προκύψει. Στηριχθήκαμε στα στάνταρντ της τζαζ, αλλά γνωρίζουμε πως λόγω της δεξιοτεχνίας των συνεργατών μας όλα μπορούν να συμβούν. Θα παίξουμε και παλιότερα κομμάτια μας και συνθέσεις που δεν έχετε ακούσει ποτέ».

Οταν δεν παίζουμε

«Οταν δεν είμαι σε περιοδεία, κολυμπάω, πηγαίνω κινηματογράφο με τη γυναίκα μου, περπατάω τα απογεύματα στη θάλασσα και συνεχίζω τη μελέτη μου στη σαϊεντολογία. Λατρεύω το σχέδιο και τη ζωγραφική, αλλά καθημερινά ξοδεύω πολύ χρόνο στο στούντιο για πρακτική εξάσκηση όσο και ευχαρίστηση».

Πού θα πάμε

«Μόλις ολοκλήρωσα την καλοκαιρινή μας περιοδεία με τους Return Το Forever καθώς και την κυκλοφορίας της ανθολογίας μας. Κάναμε κι ένα βίντεο από τη συναυλία μας στο Μοντρέ που θα κυκλοφορήσει στο τέλος της χρονιάς. Ετοιμάζω μία κυκλοφορία με τον Τζον ΜακΛάφλιν και τη Five Peace Band. Το 2009 θα μας βρει σε περιοδεία σε Ασία, Αυστραλία, Ζηλανδία και Ηνωμένες Πολιτείες».

Φιλοδοξίες

«Νιώθω ευτυχής για όσα έζησα έως τώρα. Αλλα ακόμα και σήμερα προσπαθώ να δημιουργήσω το πιο σημαντικό έργο μου. Κι αυτό συμβαίνει από τότε που οι γονείς μου έδωσαν την ελευθερία να δημιουργώ χωρίς όρια. Πόσω μάλλον στη συνέχεια, όταν και είχα την ευκαιρία να συνεργαστώ με μερικούς από τους μεγαλύτερους μουσικούς».

Friday, October 17, 2008

Από την Κύπρο στην κορυφή του κόσμου με ένα πιάνο

ΙΣΜΑ ΤΟΥΛΑΤΟΥ, ΤΟ ΒΗΜΑ, Σάββατο, 18 Οκτωβρίου 2008
Φωτογραφία
Ο κύπριος πιανίστας Μαρτίνος Τιρίμος. Οπως εκτιμά, σε αντίστοιχες δύσκολες οικονομικά περιόδους στο παρελθόν το πρώτο πράγμα το οποίο «υπέφερε» ήταν η Τέχνη και ελπίζει ότι τώρα όλα θα είναι διαφορετικά
Μιλώντας για το επικείμενο ρεσιτάλ του στο Μέγαρο, στο πλαίσιο της δημοφιλούς σειράς «Μεγάλοι Ερμηνευτές», ο κύπριος πιανίστας Μαρτίνος Τιρίμος δεν κρύβει τον ενθουσιασμό του για τη νέα αυτή εμφάνισή του στην Αθήνα και κατ΄ επέκταση τη δυνατότητά του να έρθει σε επαφή με το φιλόμουσο κοινό της πρωτεύουσας. Καίτοι μονίμως εγκατεστημένος στο Λονδίνο από τα πρώτα εφηβικά του χρόνια - όσο μονίμως μπορεί βεβαίως να ζει κάπου ένας καλλιτέχνης με πραγματικά διεθνή καριέρα αφού οι επαγγελματικές υποχρεώσεις του συνεπάγονται διαρκή κίνηση- εξακολουθεί να μιλάει τα ελληνικά με εντυπωσιακή άνεση. «Προσπαθώ να συντηρώ την επαφή μου με τη γλώσσα βασικά μέσω του διαβάσματος» σχολιάζει χαρακτηριστικά ο ίδιος για να προσθέσει την επόμενη στιγμή: «Τα ελληνικά,πέραν του ότι είναι μια υπέροχη γλώσσα,ταυτόχρονα προσφέρουν τη δυνατότητα σε κάποιον να εκφραστεί με απίστευτη ακρίβεια και από την άποψη αυτή διατηρούν το στοιχείο της μοναδικότητας». Αναφερόμενος στο πρόγραμμα του ρεσιτάλ, ο Μ. Τιρίμος λέει ότι αναμφίβολα πρόκειται για υπέροχη μουσική. Ειδικότερα ο Σούμπερτ, με τον οποίο θα αρχίσει η βραδιά (τους Οκτώ Χορούςαπό το έργο D 365 και τη Σονάτα αρ. 21

σε σι ύφεση, D960) είναι ένας συνθέτης με τον οποίο ο ίδιος έχει ιδιαίτερη σχέση και δη από πολύ νεαρή ηλικία. Στο πλαίσιο της τω όντι πλούσιας δραστηριότητάς του σε ολόκληρο τον κόσμο- έχει συνεργαστεί με τις μεγαλύτερες ορχήστρες και αρχιμουσικούς, δραστηριοποιείται και ο ίδιος ως διευθυντής ορχήστρας, ενώ έχει να επιδείξει και πολύ εντυπωσιακή δισκογραφική δραστηριότητα- πριν από μερικά χρόνια ο Τιρίμος επιμελήθηκε την κριτική έκδοση «Σονάτες για πιάνο του Σούμπερτ» του οίκου Wiener Urtext σε τρεις τόμους, όπου επίσης συμπλήρωσε τα ημιτελή μέρη με βάση τις σημειώσεις του συνθέτη.

Αναφορικά με τη Φαντασία σε ντο, έργο 17 του Σούμαν, ο καλλιτέχνης τη χαρακτηρίζει «πραγματικό αριστούργημα της ρομαντικής περιόδου». Ο ίδιος εξηγεί: «Πρόκειται για έργο που γράφτηκε σε μια δύσκολη περίοδο για τον συνθέτη.Ηταν το διάστημα εκείνο κατά το οποίο είχαν πάρει μακριά του την αγαπημένη του Κλάρα και δεν μπορούσε να τη δει.O Σούμαν είχε φτάσει σε κατάσταση κατάθλιψης.Αυτό το έργο λοιπόν ξεχειλίζει από αγάπη...». Με θερμά λόγια μιλάει εξάλλου ο Μ. Τιρίμος και για τα τρία «Τραγούδια δίχως λόγια» του Περικλή Κούκου τα οποία συμπληρώνουν το πρόγραμμα του ρεσιτάλ και θα ακουστούν σε πρώτη εκτέλεση, αποτελώντας παραγγελία του Οργανισμού Μεγάρου Μουσικής Αθηνών. Πρόκειται για τα κομμάτια με τίτλους «Ανοιχτομάτης ύπνος», «Ληρολογήματα» και «Μέσα στις θαλασσινές σπηλιές», βασισμένα σε ποίηση του Αγγελου Σικελιανού το πρώτο και του Γιώργου Σεφέρη τα δύο επόμενα.

Ζώντας στο Λονδίνο, μια πόλη την οποία πολλοί θεωρούν την ευρωπαϊκή πρωτεύουσα της μουσικής, πώς βλέπει αλήθεια ο Μ. Τιρίμος τις προοπτικές της Τέχνης στο πλαίσιο της παρούσας, δύσκολης οικονομικής συγκυρίας; «Σε αντίστοιχες περιόδους στο παρελθόν το πρώτο πράγμα το οποίο “υπέφερε” ήταν η Τέχνη» λέει και συνεχίζει: «Δυστυχώς οι κυβερνήσεις δεν αντιλαμβάνονται την πολυτιμότητά της.Ας ελπίσουμε αυτή τη φορά να είναι τα πράγματα διαφορετικά...» .

Το ρεσιτάλ του Μαρτίνου Τιρίμου δίνεται απόψε (στις 20.30) στην Αίθουσα Φίλων της Μουσικής του Μεγάρου. Τη σειρά «Μεγάλοι Ερμηνευτές» στηρίζει με χορηγία της η Geniki Βank.

Εχει και η μουσική βιομηχανία τα golden boys της

Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΥ

Και τι δεν παίζουν οι Brooklyn Funk Essentials, η μουσική κολεκτίβα από τη Νέα Υόρκη, που για μία εβδομάδα θα βρίσκεται στο Half Note -ξεκινά σήμερα. Από σόουλ και ροκ μέχρι χιπ χοπ, φανκ και ρέγγε. «Εκτός από πόλκα και death μέταλ», λένε χαριτολογώντας.

Οι Brooklyn Funk Essential ονειρεύονται να δίνουν επί πολλά χρόνια ακόμα τρίωρα πολυπρόσωπα σόου και όλοι να χορεύουν σαν τρελοί
«Και η acid jazz πού βρίσκεται;» τους ρωτάω, μια και θεωρούνται ως ένα από τα πιο αντιπροσωπευτικά συγκροτήματα του ήχου. «Για να είμαι ειλικρινής, ποτέ δεν κατάλαβα τι ακριβώς σημαίνει acid jazz», εξηγεί ο τραγουδιστής τους, Papa Dee. «Θυμάμαι που στα προπύργια της acid, σε κλαμπ δηλαδή όπως το Talking Loud στο Λονδίνο και το Giant Step της Νέας Υόρκης στις αρχές των nineties, άκουγα dj's να διαλέγουν κυρίως σπάνια φανκ και χιπ χοπ κομμάτια. Κάτι ανάλογο έκαναν και τα συγκροτήματα που έπαιζαν live εκεί. Ολοι συνήθιζαν δε να λένε πως μπάντες σαν τους Brand New Heavies και Groove Collective είναι acid jazz. Εγώ πιστεύω πως πρόκειται για ένα old school τζάζι φανκ και r&b χαρμάνι, στο στιλ του Λόνι Λίστον Σμιθ και της Ρομπέρτα Φλακ. Για μένα acid jazz είναι γκρουπ όπως οι Us 3, St. Germain και Mr. Scruff, που οι περισσότεροι τους κατατάσσουν στην ελεκτρόνικα».

Οι Brooklyn Funk Essentials έκαναν την πρώτη τους επιτυχία το καλοκαίρι του '94 με το τραγούδι «The creator has a master plan» από το άλμπουμ τους «Cool and steady and easy». Το μεγάλο break στην καριέρα τους ήρθε με το «In the buzz bag», που έφτιαξαν στην Κωνσταντινούπολη μαζί με το τσιγγάνικο συγκρότημα των Laco Tayfa.

«Το εμπνευστήκαμε και το ηχογραφήσαμε μέσα σε εννιά τρελές μέρες του Μαρτίου του '98. Ηταν μια συνεργασία μεταξύ δύο συγκροτημάτων, που δεν μιλούσαν την ίδια γλώσσα αλλά έπρεπε να επικοινωνήσουν με τα όργανα και τις φωνές τους. Χιόνιζε συνεχώς και όλα μύριζαν όπως ο καμένος άνθρακας. Ενιωθα άρρωστος, αλλά μου έδωσαν κάποια περίεργα χάπια με τα οποία παρέμεινα άγρυπνος για μέρες. Την τελευταία νύχτα σε έναν παλιό βιομηχανικό χώρο παίξαμε για πρώτη φορά ζωντανά τα τραγούδια αυτά. Ακόμα δεν μπορώ να ξεχάσω την έκρηξη ενθουσιασμού του ακροατηρίου παρακολουθώντας έντεκα ανθρώπους να ανακατεύουν μελωδίες, ηλεκτρονικά μπιτ και σκληροπυρηνικά κρουστά».

Ούτως ή άλλως το αμερικανικό συγκρότημα χρησιμοποιεί πολλά περίεργα όργανα σε συναυλίες και ηχογραφήσεις. «Από κάθε μέρος που επισκεπτόμαστε, παίρνουμε κι ένα».

Το 2001 διαλύθηκαν για να επανασχηματιστούν πριν από δύο χρόνια κυκλοφορώντας ένα καινούργιο άλμπουμ, το «Watcha playin». «Τίποτε δεν ήταν σχεδιασμένο. Είχαμε άφθονο χρόνο για να το φτιάξουμε και προσθέσαμε όλοι μας ιδέες που, ευτυχώς, λειτούργησαν. Αν και γενικά είμαι αυστηρός κριτής της δουλειάς μας, το αποτέλεσμα που προέκυψε με αφήνει πολύ ευχαριστημένο».
  • Υπάρχει κάτι που κάνατε στην καριέρα σας και πλέον έχετε μετανιώσει;
«Οταν ξαναενωθήκαμε χρησιμοποιήσαμε αρχικά ηλεκτρονικούς υπολογιστές. Λάθος μας. Τα φυσικά όργανα ηχούν πολύ πιο γοητευτικά».
  • Πώς ονειρεύεστε ότι θα είστε σε πέντε χρόνια;
«Να δίνουμε τρίωρα, πολυπρόσωπα σόου με πολλά όργανα και περίεργα κοστούμια, όπως έκαναν οι Parliament και οι Funkadelic του Τζορτζ Κλίντον στα 70's. Και όλοι να χορεύουν σαν τρελοί χωρίς σταματημό».
  • Ναι, αλλά τα πράγματα στη μουσική βιομηχανία έχουν δυσκολέψει πια...
«Οντως πρόκειται για έναν δεινόσαυρο που βρίσκεται σε κροτάλισμα θανάτου. Ειδικά τα τελευταία χρόνια αποτελούσε ένα τέρας γεμάτο μπίζνεσμεν που ενδιαφέρονταν ελάχιστα για τη μουσική και την τέχνη. Αυτοί ήταν που αποκόμισαν τα μεγαλύτερα κέρδη ξεζουμίζοντας καλλιτέχνες και ακροατές. Ηρθε αργότερα το internet και το downloading και πανικοβλήθηκαν περισσότερο ρίχνοντας τα βάρη στους καταναλωτές. Οπως γίνεται τώρα και με τις υπερχρεωμένες τράπεζες. Στο τέλος τούς είδαμε να στρέφονται προς την τηλεόραση και τη βιομηχανία του θεάματος για να φτιάξουν ποπ είδωλα μέσα από διάφορα ριάλιτι. Καλλιτέχνες εφήμεροι που κερδίζουν δεκαπέντε λεπτά δημοσιότητας μέχρι να βγει η νέα φουρνιά. Δεν ψάχνουν πια στους δρόμους και τις γειτονιές τα αληθινά ταλέντα».

Κάτι θετικό δεν βρίσκετε στην παρούσα κατάσταση;

«Η κατάρρευση των δισκογραφικών ανοίγει νέους δρόμους στην καινούργια μουσική. Με το internet ένας καλλιτέχνης από μια μικρή πόλη του Μαυροβουνίου μπορεί να γίνει διάσημος στη Βραζιλία χωρίς να χρειάζεται κανένας δισκογραφικός μεσάζων. Αλλά και η πτώση των πωλήσεων δίσκων είχε αποτέλεσμα πολλοί καλλιτέχνες να αναγκαστούν να παίξουν live προκειμένου να βγάλουν χρήματα. Το επικίνδυνο με την αγορά δεν έχει να κάνει τόσο με τα οικονομικά, αλλά ότι μπορεί να έχουμε πρόβλημα στη δημιουργικότητα και την έμπνευση, μια και οι καλλιτέχνες θα αναγκαστούν να κάνουν κι άλλη δουλειά προκειμένου να επιβιώσουν. Πρέπει να ψάχνουμε το καλύτερο και όχι το φθηνότερο. Αλλιώς η μουσική μας θα γίνει όπως και η ζωή μας. Χάμπουργκερ και κόκα κόλα».

* Εισιτήρια από 20 έως και 40 ευρώ (Τριβωνιανού 17 - Μετς, τηλ. 210-9213310 και 210-9232460).


ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 17/10/2008

Είναι ανισόρροπο να παίζεις 10 ώρες πιάνο τη μέρα


Το λέει αυτό ο κορυφαίος σολίστ Μαρτίνος Τιρίμος, που ξεκίνησε ως παιδί-θαύμα. Ούτε και σ' αυτά, όμως, πιστεύει, αφού όσα γνώρισε είχαν προβληματική προσωπικότητα. Αύριο παίζει στο Μέγαρο, Σούμπερτ, Σούμαν και Κούκο

«Αγοράζεις έναν δίσκο που ακούγεται τέλεια, γιατί έχει γίνει μοντάζ, αλλά όταν πας στη συναυλία δεν ακούς το ίδιο αποτέλεσμα. Ολοι άνθρωποι είμαστε!», λέει ο Μαρτίνος Τιρίμος
Ο Κύπριος σολίστ του πιάνου Μαρτίνος Τιρίμος είχε το ταλέντο από μικρός. Αφοσιώθηκε σ' αυτό και στην κλίση του, χωρίς να πάψει ποτέ να μαθαίνει. Δεν πιστεύει στα παιδιά-θαύματα της μουσικής, γιατί μπορεί να παίζουν τέλεια, αλλά συνήθως έχουν χάσει το συναίσθημα, που κάνει μια ερμηνεία ξεχωριστή.

Το βιογραφικό του είναι πλούσιο. Ενδεικτικά, αναφέρουμε ότι έχει σπουδάσει στη Βασιλική Ακαδημία Μουσικής του Λονδίνου και έχει μετεκπαιδευτεί στη Βιέννη. Εχει συνεργαστεί με τα πρώτα ονόματα αρχιμουσικών, όπως ο σερ Τζον Μπαρμπιρόλι, ο Κουρτ Μαζούρ, ο Τόμας Σάντερλινγκ και ο σερ Σάιμον Ρατλ. Εχει ηχογραφήσει τα κοντσέρτα για πιάνο του Μπραμς, του Σοπέν, του Ραχμάνινοφ, του Τίπετ, όλα τα πιανιστικά έργα των Μότσαρτ, Ντεμπισί και Γιάνατσεκ, και την πρώτη πλήρη σειρά με τις 21 σονάτες του Σούμπερτ (ΕΜΙ, BMG/REGIS, NIMBUS, QUARTZ).

Επί είκοσι χρόνια ασχολήθηκε με τις σονάτες για πιάνο του Σούμπερτ και επιμελήθηκε την κριτική έκδοσή τους στον μεγάλο βιεννέζικο μουσικό οίκο «Wiener Urtext». Του απονεμήθηκε ο Χρυσός Δίσκος για το «Κοντσέρτο για πιάνο αρ. 2» και τις «Παραλλαγές σ' ένα θέμα του Παγκανίνι» του Ραχμάνινοφ.

Ο Μαρτίνος Τιρίμος θα δώσει ρεσιτάλ αύριο, στις 8.30 μ.μ., στο Μέγαρο Μουσικής (Αίθουσα Φίλων της Μουσικής). Θα ερμηνεύσει τα έργα «Οκτώ χοροί» και «Σονάτα αρ. 21» του Σούμπερτ, τη «Φαντασία σε ντο μείζονα» του Σούμαν και τα «Τραγούδια δίχως λόγια» του Περικλή Κούκου. Τα τελευταία αποτελούνται από τρεις συνθέσεις: «Ανοιχτομάτης ύπνος», σε ποίηση Αγγέλου Σικελιανού, και «Ληρολογήματα», «Μέσα στις θαλασσινές σπηλιές», σε ποίηση Γιώργου Σεφέρη.

Ηθελα να διευθύνω από 12 χρόνων

Είχατε την τύχη να γεννηθείτε μέσα σε μουσική οικογένεια. Σε ποιον βαθμό έπαιξε ρόλο στην επιλογή σας;


«Από οκτώ χρόνων συνόδευα τον πατέρα μου στις πρόβες της ορχήστρας, όταν αυτός διηύθυνε. Μόλις έφτασα στα δώδεκα, του ζήτησα να διευθύνω κι εγώ. Εκείνος αντέδρασε: "Είσαι τρελός, ξέρεις τι σημαίνει να σταθείς μπροστά σε μια μεγάλη ορχήστρα με όλους τους σολίστ;". Τελικώς, διηύθυνα μια ορχήστρα που την αποτελούσαν μέλη της Ορχήστρας της Σκάλας του Μιλάνου, στην "Τραβιάτα". Ενα παιδί δεν συνειδητοποιεί τις δυσκολίες και δεν αισθάνεται φόβο».

Οι Ιταλοί ήθελαν να σας «απαγάγουν» για να ακολουθήσετε καριέρα αρχιμουσικού στη Ρώμη και στο Μιλάνο, αλλά συνάντησαν την άρνηση του πατέρα σας. Γιατί;

«Ο πατέρας μου απέρριψε τις προτάσεις, λέγοντας στους ατζέντηδες: "Θέλω ο γιος μου να μεγαλώσει σαν ένα κανονικό παιδί". Αυτό ήταν σοφό, γιατί αργότερα γνώρισα παιδιά-θαύματα, τα οποία είχαν προβλήματα ως προσωπικότητες. Οταν πήγα στο Λονδίνο, έπρεπε να διαλέξω μεταξύ της σταδιοδρομίας του αρχιμουσικού και του πιανίστα. Δεν ήταν εύκολη απόφαση, διότι ένιωθα ότι μπορούσα να κάνω και τα δύο. Ομως, η επιθυμία μου να εκφραστώ μέσω του πιάνου ήταν πολύ δυνατή».

Δεν ξεχνάτε ποτέ να αναφερθείτε στην προσωπικότητα του Γκόρντον Γκριν, ενός από τους δασκάλους σας στο πιάνο. Ποια ήταν η ιδιαιτερότητά του;

«Είχα μάθει πάρα πολύ λίγα μέχρι να τον γνωρίσω. Ηταν άνθρωπος ο οποίος δεν ήταν φιλόδοξος. Αν ήταν, θα συγκαταλεγόταν στα πιο γνωστά ονόματα ανά τον κόσμο. Ηταν εξαιρετικός καθηγητής και είχε το χάρισμα να συντονίζεται με το ταλέντο του κάθε μαθητή και να τον βοηθάει να βγει ο καλύτερος εαυτός του. Το αποτέλεσμα ήταν ο κάθε μαθητής του να παίζει διαφορετικά».

Το πλούσιο ταλέντο πρέπει να υποστηρίζεται και από μια πλούσια ζωή;

«Τονίζω στους μαθητές μου ότι ο σολίστ είναι ένας κανονικός άνθρωπος. Θεωρώ παράλογο να αφιερώνεσαι δέκα ώρες στο πιάνο και να μην έχεις προσωπική ζωή. Είναι ανισόρροπο».

Ενδιαφέρον για όλες τις τέχνες

Ενας ερμηνευτής δεν πρέπει να γνωρίζει μόνο το έργο, αλλά και την εποχή κατά την οποία γράφτηκε;


«Πρέπει να δείχνει ενδιαφέρον για όλες τις τέχνες. Επί παραδείγματι, μου φαίνεται αδιανόητο να ερμηνεύεις Ραβέλ ή Ντεμπισί και να αγνοείς τους πίνακες των ιμπρεσιονιστών».

Οι εποχές των μεγάλων ερμηνευτών του πιάνου έχουν περάσει ανεπιστρεπτί;

«Ο,τι ήταν αποδεκτό κατά το παρελθόν, μπορεί να μην είναι αποδεκτό σήμερα. Ο Αλφρέ Κορτό (1877-1962) είχε το μεγάλο χάρισμα της φαντασίας και δεν τον ενδιέφεραν τα λάθη στις νότες. Αν έπαιζε σήμερα, θα ήταν δύσκολο να κάνει καριέρα. Ζούμε στην εποχή της ακρίβειας στη μουσική, και σ' αυτό έχουν συντείνει οι ηχογραφήσεις. Αγοράζεις έναν δίσκο που ακούγεται τέλεια, γιατί έχει γίνει το μοντάζ, αλλά όταν πας στη συναυλία δεν ακούς το ίδιο αποτέλεσμα. Ολοι άνθρωποι είμαστε!».

Οι μουσικοί διαγωνισμοί βοηθούν στην ανάδειξη νέων ταλέντων;

«Ακούμε κάτι πολύ ωραίο τεχνικά, αλλά το μουσικό περιεχόμενο είναι πολύ φτωχό. Σ' αυτό φταίνε οι διαγωνισμοί, γιατί σ' αυτούς παίζει μεγάλο ρόλο η τεχνική».

Από τους εν ζωή πιανίστες, ποιοι διαθέτουν τέλεια τεχνική και προσωπική ερμηνεία;

«Ο Ράντου Λούπου, ο Μάρεϊ Περάγια, ο Κρίστιαν Τσίμερμαν και ο Γκριγκόρι Σοκόλοφ». *

Thursday, October 16, 2008

Ο Stereo Μike για βραβείο ΜΤV Εurope

Τα ΜΤV Εurope Μusic Αwards είναι ένας από τους μεγαλύτερους μουσικούς διαγωνισμούς στην Ευρώπη που διοργανώνει το ΜΤV Εurope και υποδέχεται εφέτος για πρώτη φορά μια ελληνική υποψηφιότητα η οποία θα υποστηριχθεί από το ελληνικό ΜΤV. Το ΜΤV Νetworks ανακοίνωσε σήμερα τους φιναλίστ στην κατηγορία Εurope΄s Favourite Αct των 2008 ΜΤV Εurope Μusic Αwards: ο Stereo Μike, μία από τις πλέον φρέσκες και ενδιαφέρουσες παρουσίες στην ελληνική χιπ-χοπ σκηνή, κέρδισε τις περισσότερες ψήφους του ελληνικού κοινού και θα είναι έτοιμος να συναγωνιστεί με καλλιτέχνες από ολόκληρη την Ευρώπη, ανάμεσά τους και το φαβορί από τη Βρετανία Λιόνα Λούις. Τα βραβεία θα μεταδοθούν live από το Εcho Αrena στο Λίβερπουλ, την πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης για το 2008, την Πέμπτη 6 Νοεμβρίου. Ανακοινώθηκε επίσης ότι η Κέιτι Πέρι θα είναι η παρουσιάστρια των 2008 ΜΤV Εurope Μusic Αwards, ενώ κάποια από τα ονόματα που θα απονείμουν τα βραβεία στους νικητές είναι η Γκρέις Τζόουνς, οι Sugababes και οι Τokio Ηotel.

Οι Κronos εμπνέονται από τα ρεμπέτικα


ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟΝ Σ. ΔΗΜΗΤΡΑΚΟΠΟΥΛΟ, ΤΟ ΒΗΜΑ, Παρασκευή, 17 Οκτωβρίου 2008

Μπορεί να τους έχουμε δει πολλάκις στη χώρα μας, όλοι όμως συμφωνούν ότι κάθε συναυλία του περίφημου Κronos Quartet είναι και μια διαφορετική εμπειρία. Φροντίζει άλλωστε γι΄ αυτό ο ιδρυτής και ηγετική φυσιογνωμία του σχήματος, ο βιολονίστας Ντέιβιντ Χάρινγκτον. Κάθε φορά παρουσιάζει όχι μόνο νέες συνθέσεις αλλά και κάποιες που έχουν άμεση σχέση με τον τόπο όπου πραγματοποιείται η εκάστοτε συναυλία.
Στο Παλλάς θα γίνει η παγκόσμια πρεμιέρα του νέου έργου του Γιώργου Κουμεντάκη «Ρoint Οf Νo Return» και ανάμεσα σε πολλά άλλα ενδιαφέροντα το πρόγραμμα θα περιέχει το έργο (ανωνύμου) «Οh Μother, Τhe Ηandsome Μan Τortures Μe», το «Flugufrelsarinn» του ισλανδικού πειραματικού ροκ συγκροτήματος Sigur Ros, το «Cafe Τacuba» του Οσβάλντο Γκολίχοφ, το «Fellow Τraveler» του Τζον Ανταμς και επιλογές από το «Dead Μan» του Τζον Ζορν.
Το έργο του Κουμεντάκη είναι εμπνευσμένο από δύο τραγούδια της ρεμπέτισσας Μαρίκας Παπαγκίκα, το «Σμυρναίικο μινόρε»και το «Μανάκι μου, Μανάκι μου», τα οποία μπορεί να φαντάζουν ξένα για ένα κουαρτέτο εγχόρδων, όχι όμως και για το Κronos- το μενού τους περιλαμβάνει δουλειές συνθετών όπως ο Φίλιπ Γκλας, ο Στιβ Ράιχ, ο Αρβο Περτ, ο Αλφρεντ Σνίτκε, ο Θελόνιους Μονκ, ο Μπέλα Μπάρτοκ, ο Τζίμι Χέντριξ. O Ντέιβιντ Χάρινγκτον λίγο πριν από τη νέα εμφάνιση του κουαρτέτου στην Αθήνα μίλησε στο «Βήμα».

Φωτογραφία
Οι Κronos Quartet, ήτοι (από αριστερά) οι Ντέιβιντ Χάρινγκτον, Χανκ Ντατ, Τζέφρι Ζέιγκλερ και Τζον Σέρμπα. Στις συναυλίες τους παρουσιάζουν νέα κομμάτια καθώς και άλλα που σχετίζονται με τον τόπο όπου εκάστοτε εμφανίζονται
  • Τι είναι αυτό που δεν έχουν κάνει ως σήμερα οι Κronos και θα επιθυμούσαν να κάνουν;
«Μπορεί να φαίνεται ότι έχουμε κάνει τα πάντα, αλλά με κάθε νέο πρότζεκτ είναι σαν να αρχίζουμε από την αρχή. Υπάρχουν τόσες πιθανότητες και τόσες ευκαιρίες εκεί έξω που πραγματικά είναι πολύ δύσκολο να επιλέξουμε κάθε φορά αυτό που θα κάνουμε».
  • Υπάρχουν κάποια κριτήρια με τα οποία επιλέγετε τον συνθέτη ή τις συνθέσεις που θα εκτελέσετε κάθε φορά;
«Απολύτως βάσει ενστίκτου. Αν η μουσική κάποιου συνθέτη, είτε πρόκειται για τον Γκουρέτσκι, τον Ανταμς ή τον Κουμεντάκη, βρίσκεται μέσα στο μυαλό μου 24 ώρες το 24ωρο, τότε έχω καταλάβει ότι πρόκειται για την επόμενη δουλειά μου. Για μένα η μεγαλύτερη υπευθυνότητα είναι να καταφέρω να εργαστώ τη σωστή στιγμή με τον κάθε συνθέτη που γράφει ειδικά για εμάς. Τα τελευταία χρόνια το εκπληκτικό είναι ότι γράφουν ειδικά για εμάς μια σειρά υπέροχων νέων συνθετών από ολόκληρο τον κόσμο. Προτεραιότητά μας είναι να διευρύνουμε την ποικιλία αυτού που κάνουμε. Ως σήμερα έχουν γραφτεί ειδικά για τους Κronos περισσότερες από 650 συνθέσεις- είναι συναρπαστικό!» - Οταν ένας νέος συνθέτης σάς πλησιάζει με μια σύνθεσή του, ενδιαφέρεστε να μά θετε περισσότερα γι΄ αυτόν; «Φυσικά. Για παράδειγμα, στην Αθήνα θα παρουσιάσουμε έργα της Αλεξάντρα Βρεμπάλοφ την οποία ξέρουμε κοντά 15 χρόνια, όταν είχε έλθει για πρώτη φορά στις ΗΠΑ από την τότε Γιουγκοσλαβία. Το κομμάτι που παρουσιάζουμε στην Αθήνα είναι η τρίτη σύνθεσή της για τους Κronos και κατά κάποιον τρόπο είναι ο μουσικός τρόπος για να εξερευνήσεις τι συμβαίνει στη Σερβία σήμερα σε κοινωνικό επίπεδο».
  • Πώς μάθατε για τον Κουμεντάκη;
«Γνωρίζω τη μουσική του περίπου έναν χρόνο και με εντυπωσιάζει ο τρόπος που σκέφτεται για τα έγχορδα. Τον είχαμε καλέσει πριν από λίγο καιρό στο Βουκουρέστι να μας ακούσει και εκείνο το διάστημα είχα ακούσει και εκείνο το τραγούδι της Μαρίκας Παπαγκίκα ηχογραφημένο στην Αμερική τη δεκαετία του ΄20, το μινόρε. Ενα φανταστικό τραγούδι και μου έλυσε πραγματικά τα χέρια γιατί από καιρό ήθελα οι Κronos να κάνουν κάτι με τα ρεμπέτικα και τελικά άκουσα τη σύνθεση που θα αποτελούσε το σημείο εισαγωγής σε αυτή τη μουσική».
  • Υπάρχει ο κίνδυνος να υπερεκτιμήσετε έναν συνθέτη κινούμενοι κατά αυτόν τον τρόπο;
«Εμπιστευόμαστε την αίσθησή μας και προχωράμε, αυτός πιστεύω είναι και ο μοναδικός δρόμος».
Τo Κronos Quartet εμφανίζεται στο Παλλάς (τηλ. 210 3213100) τη Δευτέρα 20 Οκτωβρίου, στις 21.00.

Πάμε ξανά... στο Μετρό

Ο Θάνος Μικρούτσικος με τα νέα του τραγούδια στον Σταυρό του Νότου και ο Νότης Μαυρουδής «συναντά» τον Χατζιδάκι... Λένε πως ο συνθέτης, ακόμα κι αν δεν διαθέτει αντικειμενικά καλή φωνή, είναι ο καλύτερος ερμηνευτής των τραγουδιών του. Και αυτό είναι μια μεγάλη αλήθεια. Γι αυτόν και για πολλούς ακόμη λόγους είναι καλό να βλέπουμε τους συνθέτες στη σκηνή.

Πάμε ξανά... στο Μετρό

Τον Θάνο Μικρούτσικο θα τον απολαύσουμε στη σκηνή του «Σταυρού του Νότου» όπου θα εμφανίζεται από αυτή την Κυριακή και κάθε Κυριακή και Δευτέρα. Μαζί του θα είναι ο νεότερος τραγουδοποιός Μίλτος Πασχαλίδης και η ερμηνεύτρια Ρίτα Αντωνοπούλου.

Πάμε ξανά... στο Μετρό

Ο Θάνος Μικρούτσικος εμπιστεύθηκε για δεύτερη συνεχή φορά τη Ρίτα Αντωνοπούλου ως βασική ερμηνεύτρια της νέας του δισκογραφικής δουλειάς με τίτλο «Πάμε ξανά απ την αρχή», τους στίχους της οποίας υπογράφει ο Οδυσσέας Ιωάννου: «Αυτός είναι ο τρόπος που μας αρέσει να κάνουμε δίσκους. Οι επαφές, τα τηλέφωνα, τα φαγητά, οι κουβέντες, οι πλάκες, οι ανησυχίες κατά τη διάρκεια που γράφεις τα τραγούδια είναι η μισή δουλειά» λένε οι δύο δημιουργοί.

Όσοι βρεθούν στον «Σταυρό του Νότου» θα έχουν την ευκαιρία να ακούσουν τα καινούργια αυτά τραγούδια και φυσικά να απολαύσουν παλαιότερες σημαντικές μουσικές στιγμές του συνθέτη.

Στη σκηνή όμως ανεβαίνει αύριο και ο Νότης Μαυρουδής, ο οποίος θα εμφανίζεται στο «Μετρό» μαζί με την Αναστασία Μουτσάτσου και τον Παναγιώτη Μάργαρη.

«Εμείς πιστεύουμε ότι η ψυχαγωγία και η διασκέδαση μπορούν να γίνονται με ένα πολύ σοβαρό τραγούδι», μας λέει ο συνθέτης. Στη σκηνή του «Μετρό» ο Νότης Μαυρουδής θα «συναντηθεί» με τον Μάνο Χατζιδάκι, καθώς υπάρχει στο πρόγραμμα μια ειδική ενότητα αφιερωμένη στο έργο του μεγάλου Ελληνα συνθέτη: «Ο Μάνος Χατζιδάκις ήταν ένας δημιουργός που ασχολήθηκε πνευματικά με το ελληνικό τραγούδι. Επιστράτευσε μια ολόκληρη ελληνική κουλτούρα και ανέδειξε ένα μουσικό είδος που έλειπε από την Ελλάδα», υπογραμμίζει ο συνθέτης.

Οι μελωδίες θα αποδίδονται από τις κιθάρες του Νότη Μαυρουδή και του Παναγιώτη Μάργαρη, ενώ θα συμμετέχει και ο Μάνος Αραβάκης στις φυσαρμόνικες και τις φλογέρες.

Το ερμηνευτικό βάρος του προγράμματος έχει αναλάβει η Αναστασία Μουτσάτσου, η οποία συμμετείχε ενεργά και στο στήσιμο του προγράμματος.

Αναστασία Κουκά

Κιτάρο: Ενας hi tech μύστης στην Ελλάδα


Τι είναι τελικά ο Κιτάρο; Ο διασημότερος Ιάπωνας μουσικός; Το ένα τρίτο του σύγχρονου ηλεκτρονικού ήχου (μαζί με τον Ζαν Μισέλ Ζαρ και τον Βαγγέλη Παπαθανασίου); Ο αρχιμουσικός του new age; Ο προφήτης του μουσικού μινιμαλισμού;

Την Πέμπτη 23 Οκτωβρίου στο Μπάντμιντον και το Σάββατο 25 στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης κάποιοι τυχεροί θα έχουν την ευκαιρία να ανακαλύψουν μόνοι τους, παρακολουθώντας τις πρώτες συναυλίες του στην Ελλάδα: την οπτικοακουστική υπερπαραγωγή «Ειρήνη & Αγάπη», που συνδέει την παράδοση με την τεχνολογία, τον ήχο των παραδοσιακών γκονγκ και των βουδιστικών καμπανών με τα κλασικά κρουστά και έγχορδα, τους υπολογιστές, τα συνθεσάιζερ, τους φωτισμούς, τα ειδικά εφέ και τις κινηματογραφικές προβολές σε ένα συναισθηματικό τριπάκι.

Βουδιστικές καμπάνες, κλασικά έγχορδα, συνθεσάιζερ και ειδικά εφέ κάνουν τη μουσική του Κιτάρο κάτι πέραν του New Age. Εχει, επίσης, ανακηρυχθεί «Διεθνής Καλλιτέχνης για την Προστασία του Περιβάλλοντος»
Μιλώντας μαζί του, πέσαμε σε μία από εκείνες τις σπάνιες περιπτώσεις που η μετριοφροσύνη, όσο τιμά τον συνεντευξιαζόμενο, άλλο τόσο δυσκολεύει τον δημοσιογράφο. Ο Κιτάρο διστάζει να μιλήσει για τον εαυτό του. Απαντά πως του είναι δύσκολο να περιγράψει τη μουσική του και καταφεύγει στη «λαϊκή ετυμηγορία» λέγοντάς μας πως «κάποιοι άνθρωποι λένε τη μουσική μου New Age».

Αυτοί οι «κάποιοι άνθρωποι» ισοδυναμούν βέβαια με ένα σημαντικό κλάσμα του παγκόσμιου πληθυσμού. Ο μικρόσωμος σχιστομάτης μαέστρος με το γαλήνιο βλέμμα έχει πουλήσει πάνω από εκατό εκατομμύρια δίσκους με 38 άλμπουμ, κατέχει ένα Γκράμι (και έντεκα υποψηφιότητες), έχει υπογράψει πάνω από 50 σάουντρακ ταινιών, έχει παραλάβει μια Χρυσή Σφαίρα για το σάουντρακ του «Παράδεισος και Γη» του Ολιβερ Στόουν και έχει ανακηρυχθεί σε «Διεθνή Καλλιτέχνη για την Προστασία του Περιβάλλοντος» σε άτυπο παγκόσμιο διεθνές δημοψήφισμα το 2000.

«Εζησα για πολλά χρόνια στα βουνά και αυτό ήταν μεγάλη εμπειρία», μας εξηγεί τόσο τον «τίτλο» του όσο και την πηγή του ιδιαίτερου ήχου του. «Η ομορφιά που είδα στη φύση έγινε η πηγή της έμπνευσης και της φαντασίας μου».

Μη φανταστείτε βέβαια πως ο Κιτάρο ξεκίνησε σαν ένας ταλαντούχος μικρός Βούδας που μάθαινε φλάουτο από μπαμπού σε κάποιο απομονωμένο μοναστήρι. Ηταν ένα αυτοδίδακτο πιτσιρίκι που έπαιζε στο συγκρότημα του σχολείου του, εμπνευσμένος από τα ρυθμ εντ μπλουζ του Οτις Ρέντινγκ. «Ακουγα πολλή μουσική σαν τινέιτζερ στην Ιαπωνία στα 60'ς και τα 70'ς. Η μουσική άνοιξε το μυαλό μου. Ξεκίνησα παίζοντας κιθάρα, μετά ντραμς, μπάσο και κίμπορντς». Το ταλέντο του ξετυλίχθηκε χάρη στα ...ατυχήματα. Κάθε φορά που κάποιος από το συγκρότημα τραυματιζόταν, ο Κιτάρο μάθαινε να παίζει το όργανό του και κατέληξε στα συνθεσάιζερ με τα οποία έπαιζε πια τα πάντα.

Παρά τις αντιρρήσεις των γονιών του, φεύγει από το σπίτι και γίνεται μουσικός, δουλεύοντας όπου βρίσκει την ημέρα και συνθέτοντας τη νύχτα. Περιπλανώμενος στους ήχους και τις χώρες, συνεργάζεται με ονόματα όπως ο Μίκι Χαρτ των «Grateful Dead» και ο Τζον Αντερσον των «Yes», και κάνει σόλο καριέρα, συνδυάζοντας την παραδοσιακή ιαπωνική ποίηση και αισθητική με τον σύγχρονο ήχο. Παρασύρει στον μοναδικό ήχο του τη Δύση, σοκάροντας ταυτόχρονα την Ιαπωνία. Ενδιάμεσα προλαβαίνει να γίνει αστέρας και να γεμίσει κάποιες σελίδες κουτσομπολιών -αλλά και του Wikipedia- με τον γάμο του και το διαζύγιο ύστερα από 7 χρόνια και ένα παιδί- με την κόρη του αρχηγού της Γιαμαγκούσι Γκούμι, του ισχυρότερου συνδικάτου της Γιακούζα.

Σήμερα ζει στην Καλιφόρνια. Μάς λέει πως η μουσική γι' αυτόν δεν είναι επάγγελμα. «Δεν βρίσκω μεγάλη την επιρροή της θρησκείας στη μουσική μου, αλλά πιστεύω πως η μουσική είναι η αποστολή μου και μέσα από αυτή προσεύχομαι για την παγκόσμια ειρήνη», λέει. Και κάθε Αύγουστο υποδέχεται την Πανσέληνο χτυπώντας το παραδοσιακό τύμπανο τάικο στη νυχτερινή ύπαιθρο. Στις 17 του επόμενου Αυγούστου ετοιμάζεται για προσωπικό ρεκόρ. Στη 13η ετήσια εκδήλωση του ιστορικού ιαπωνικού μνημείου «Mt Fuji» θα παίξει ασταμάτητα για 13 ώρες, σε μία συναυλία από τις 6 το απόγευμα ώς τις 7 του επόμενου πρωινού, που θα παρακολουθήσουν ζωντανά πάνω από 2 εκατομμύρια θεατές, γιορτάζοντας την Πανσέληνο.

Η διοργάνωση των συναυλιών του στην Ελλάδα γίνεται από το Ιδρυμα Δράσης Κατά του Καρκίνου του Μαστού και το Ινστιτούτο Μεταναστευτικής Πολιτικής. Ολα τα έσοδα θα διατεθούν για την ενίσχυση του πρώτου. *

Φιλάνθρωπος μόνο στην Αθήνα

Στο χθεσινό άρθρο μας για τον Κιτάρο κάναμε ένα λάθος. Από τις δύο συναυλίες του Κιτάρο μόνον η πρώτη της Πέμπτης 23 Οκτωβρίου, στην Αθήνα, διοργανώνεται από το Ιδρυμα Δράσης Κατά του Καρκίνου του Μαστού και μόνο τα έσοδα αυτής θα διατεθούν για τους σκοπούς του συγκεκριμένου ιδρύματος. Αυτή του Σαββάτου 25 Οκτωβρίου στη Θεσσαλονίκη διοργανώνεται στο πλαίσιο των Δημητρίων του Δήμου Θεσσαλονίκης.


Β.Β.
, ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 17/10/200