Το τραγούδι του Κανένα

EIKONOΓPAΦHMA

Tης Μαριαννας Τζιαντζη, Η Καθημερινή, Tρίτη, 14 Oκτωβρίου 2008

Για τέταρτη χρονιά νέοι, κυρίως, τραγουδοποιοί συμμετείχαν στο Φεστιβάλ Τραγουδιού Θεσσαλονίκης που μεταδόθηκε απευθείας από τη ΝΕΤ. Αψογη η διοργάνωση, θεμιτή η προσπάθεια των καλλιτεχνών να βγάλουν τα τραγούδια τους από το συρτάρι, να βρουν ένα βήμα για να ακουστούν, να κριθούν, να προχωρήσουν, αλλά αναρωτιέται κανείς μήπως το τραγούδι «δεν μένει πια εδώ», μήπως αυτό που ακούμε είναι το ομοίωμα ή η ανάμνησή του.

Αφθονες οι διαβεβαιώσεις στοργής από τους εκπροσώπους της πολιτείας.«Να αναπνεύσει το ελληνικό τραγούδι, να το βοηθήσουμε», είπε κάποιος επίσημος. Ομως αυτό δεν είναι βοήθεια, είναι κρατική φιλανθρωπία που προβάλλει περισσότερο τον ευεργέτη παρά τον ευεργετούμενο. Τα ωραία τραγούδια δεν έχουν ανάγκη την κρατική αρωγή για να υπάρξουν. Πάνω απ’ όλα, έχουν ανάγκη τις ωραίες, τις δημιουργικές εποχές, τις εποχές της αμφισβήτησης του υπάρχοντος, της αναζήτησης του καινούργιου. Εχουν ανάγκη το κοινό που θα τα αγκαλιάσει ή θα τα προσπεράσει και, από αυτήν την άποψη, το Φεστιβάλ προσφέρει στους νέους τραγουδοποιούς ένα πολυάριθμο και καλοπροαίρετο κοινό. Ομως την «ωραία εποχή» δεν μπορεί να την εξασφαλίσει το κράτος ή ο φωτισμένος πολιτικός ηγέτης. Οταν στις επίσημες σχολικές παραστάσεις παρουσιάζονται αναπαραστάσεις τηλεοπτικών σόου, όταν η δημόσια μουσική παιδεία είναι σχεδόν ανύπαρκτη, τι κριτήρια μπορεί να διαμορφωθούν για το τι είναι καλό ή κακό τραγούδι;

Οπως οι δημοσκοπήσεις για τον πολιτικό που εμπιστευόμαστε δίνουν υψηλά ποσοστά στον Κανένα, έτσι και το σύγχρονο τραγούδι που μας εκφράζει είναι μέχρι στιγμής το Κανένα (και δεν εννοώ κανένα από τα 16 που παρουσιάστηκαν).

Λίγο πριν αρχίσει η συναυλία του, ο Λαυρέντης Μαχαιρίτσας, αναφερόμενος σε εκείνους που βλέπουν τον θεσμό του Φεστιβάλ Τραγουδιού αφ’ υψηλού, υπενθύμισε ότι και οι καταξιωμένοι δημιουργοί δεν γράφουν σήμερα μεγάλα τραγούδια - πράγμα που είναι αλήθεια. Οχι πως απουσιάζουν το ταλέντο, οι σπουδές, η ευαισθησία. Οι άχαροι καιροί γεννούν άχαρα τραγούδια, αλλά και άχαρη πολιτική, ευνοούν μια μίζερη στάση απέναντι στη ζωή και την τέχνη. Το δόγμα «να περνάς καλά» (ή μάλλον «εσύ να επιβιώσεις») ισχύει και στη σφαίρα της καλλιτεχνικής δημιουργίας.

Το φετινό φεστιβάλ πραγματοποιήθηκε υπό τη σκιά της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης. Είναι αυτονόητο ότι κανείς δεν περιμένει από τους νέους τραγουδοποιούς βαρύγδουπες πολιτικές και κοινωνικές αναφορές, όμως πολλά τραγούδια έδιναν την εντύπωση ότι εδώ ο μήνας έχει εννιά. «Στο λέω μου ’χει στρίψει, μ’ έχει τρελάνει η θλίψη κι από την τρέλα μου το σκύλο μακιγιάρω», λέει, μεταξύ άλλων, το «Φανταστικό ταγκό» του Αλέξανδρου Γούδα που πήρε το πρώτο βραβείο. Σύμφωνα με τον υπουργό Μακεδονίας - Θράκης, ο οποίος απένειμε το βραβείο, «για χίλια χρόνια η γη της Μακεδονίας, η γη του Φιλίππου και του Αλεξάνδρου, αν χρειαστεί θα συνεχίσει να χορεύει ένα “Φανταστικό ταγκό”».

Χορεύουμε κι εμείς ένα φανταστικό ταγκό, χωρίς παρτενέρ και μουσική και, όπως το φίδι δαγκώνει την ουρά του, έτσι κι εμείς πατάμε κατά λάθος το δικό μας πόδι (με ξενύχιασες, εαυτέ μου!) ή χειροκροτούμε το είδωλό μας στον καθρέφτη.