Φραγκούλης ναι, Χατζιδάκις όχι

• Ελευθεροτυπία, Τετάρτη 12 Μαΐου २०१०

• Σε ήχο ελληνικό

• ΜΑΝΟΣ ΧΑΤΖΙΔΑΚΙΣ: Η ΕΠΟΧΗ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ ΜΕ ΤΟΝ ΜΑΡΙΟ ΦΡΑΓΚΟΥΛΗ - ΠΑΡΑΓΩΓΗ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΧΑΤΖΙΔΑΚΙΣ - ΜΑΡΙΟΣ ΦΡΑΓΚΟΥΛΗΣ

• Του ΓΙΩΡΓΟΥ Ε. ΠΑΠΑΔΑΚΗ

Ισως ο πιο ωραίος μουσικοσυνθέτης που έβγαλε ο τόπος μας είναι ο Μάνος Χατζιδάκις και ίσως ο πιο τυχερός, αν λογαριάσουμε μια δήλωσή του σχετικά με την τέχνη του: «Μ' ενδιέφερε -όσο και να φανεί περίεργο- η ομορφιά μου και τ' «άρπαγμα» της ομορφιάς των άλλων. Μ' απασχολούσε πώς θα γινόμουν στέρεα ωραίος και για πάντα. Και άρχισα να γράφω μουσική για να μ' ερωτευτούν όσοι ήθελα και επιθυμούσα την αγάπη τους...».

Μια και αρχίσαμε με δηλώσεις, ας αναφέρουμε κι αυτή του Μάριου Φραγκούλη περί του εγχειρήματός του να εκτελέσει την «Εποχή της Αγάπης» του Μάνου Χατζιδάκι. Κάνει, λοιπόν, σύμφωνα με τη δήλωσή του, μια εξερεύνηση στην κληρονομιά του Μάνου Χατζιδάκι και η εξερεύνηση αυτή, δηλαδή το γεγονός ότι τραγούδησε τα τραγούδια αυτά, άλλαξε τη ζωή του. Εντάξει, αλλά υποθέτω πως τους ακροατές ελάχιστα έως καθόλου τους ενδιαφέρουν οι αλλαγές στη ζωή του τραγουδιστή, ιδίως μάλιστα αυτής της κατηγορίας (αλλαγές με την ευκαιρία ενός δίσκου). Οι ακροατές ενδιαφέρονται κυρίως για την ποιότητα της εργασίας. Για το αν τα τραγούδια του Μάνου Χατζιδάκι βρήκαν μια ερμηνεία που τους αξίζει, έτσι ώστε να τα ακούν, να χαίρονται και να λαμβάνουν εις το ακέραιο ό,τι η τέχνη παρέχει στους ανθρώπους.

Φαίνεται, όμως, ότι η ιδιαιτερότητα του συνθέτη, ο χατζιδακικός ποιητικός πυρήνας, όχι μόνο δεν συνάντησε, αλλά απώθησε κιόλας την εξερεύνηση του Μάριου Φραγκούλη. Κατά τη γνώμη μου πρόκειται για μέτριες εκτελέσεις, από τις οποίες λείπουν ακριβώς η χατζιδακική σημειολογία, η δροσιά, το ρηξικέλευθο, το ανατρεπτικό, το γνωστό και τόσο καθαρό και υψηλό ήθος του συνθέτη.

Ο τραγουδιστής πιστεύω πως απέτυχε να δώσει έστω κάποιες αισθήσεις που να αντιπροσωπεύουν τον συνθέτη. Υπερβάλλει αμέριμνος, ακηδής και ακκιζόμενος, υπηρετώντας μια ελαφρότατη εκδοχή εκείνου που φαντάζεται ότι είναι επαρκές για την απόδοση αυτών των τραγουδιών. Μεταφέρω εδώ ένα σχόλιο που κυκλοφόρησε στα blogs για τον τρόπο που αποδίδει το τραγούδι «Για την Ελένη» και που το βρήκα πολύ εύστοχο: «Ο Μάριος τραγουδάει άψογα, αλλά εδώ, δυστυχώς, δεν "άκουσα" τον "σπαραγμό" που απαιτεί ο στίχος. Ψάχνουμε για την Ελένη και όχι για θέση πάρκινγκ ή για το τηλεκοντρόλ, Μάριε!».

Μακάρι όμως να έλειπαν μόνο οι απαιτούμενοι «σπαραγμοί». Από εδώ λείπει γενικώς το συναίσθημα κι ακόμα, με κάποιον τρόπο, όλα τα «πεποιημένα» και συχνά άχαρα και γραφικά που κάνει (πομπώδεις ψευτο-εμφάσεις στα «αα» και στα «ωω» π.χ. «έγραφε τ' ονομάααα της στον καθρέφτη τ' ουρανού» που «οικοδομεί» μια «Περιμπανού» από τις χειρότερες της δισκογραφίας) καθώς και οι επηρμένοι αυτοθαυμασμοί στο «Μην τον ρωτάς τον ουρανό» (και σε άλλα ωσαύτως) φοβούμαι πως δείχνουν όχι τόσο το ενδιαφέρον του τραγουδιστή για την τέχνη και γενικώς το «είναι» του Χατζιδάκι, αλλά μια προσπάθεια να «χατζιδακίσει» αορίστως, σαν αυτόν που πιθηκίζουν διάφοροι «ερμηνευτές» της χλιδάτης και κιτσάτης πίστας, αλλά και αρκετοί «ποιοτικότεροι» φιρμάτοι και -όπως έγραφε ο μακαρίτης Γιάννης Σκαρίμπας: «Συναχωμένοι και... βέβαιοι».

Δυστυχώς για τον Μάριο Φραγκούλη οι «ερμηνείες» του δεν κρύβουν μια τάση να ξεχωρίσει προσωπικά ως «υπέροχος». Παραβαίνει το μέτρο αφήνοντας να διαφανεί μια έπαρση και μια υπερηφάνεια για την υποτιθέμενη προσωπική του «μεγάλη» αξία εις την οποία οφείλουν να υποταχθούν όλα τα στοιχεία της εκτελέσεως.