Ευαισθήτως προσεγγίζοντας το λαϊκό

• Σε ήχο ελληνικό
• Του ΓΙΩΡΓΟΥ Ε. ΠΑΠΑΔΑΚΗ, Ελευθεροτυπία, Τετάρτη 11 Νοεμβρίου 2009

**ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΘΑΛΑΣΣΙΝΟΣ

Ο ΜΕΓΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΚΑΙ Ο ΚΑΤΑΡΑΜΕΝΟΣ ΔΡΑΚΟΣ

ΜΟΥΣΙΚΗ - ΣΤΙΧΟΙ: ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΓΙΑΝΝΑΚΗΣ

ΠΑΡΑΓΩΓΗ: ΝΙΚΟΣ Γ. ΜΑΚΡΑΚΗΣ ΜΒΙ

Τραγούδια από την παράσταση του Δήμου Αβδελιώδη «Ο Μεγαλέξανδρος και ο καταραμένος δράκος». Εκ των 12 τραγουδιών, τα 10 εκτελεί ο Παντελής Θαλασσινός και από ένα η Μαρίνα Αργυρίδου κι ο σκηνοθέτης της παράστασης Δήμος Αβδελιώδης.

Δεν είχα την ευκαιρία να παρακολουθήσω την παράσταση ώστε να λάβω μια πιο αντιπροσωπευτική εικόνα της μουσικής της αφού μόνο εκεί φαίνεται στ'αλήθεια πόσο πολύ, ή λίγο, υπηρετεί τον σκοπό της και πετυχαίνει τον στόχο της. Το έργο του Δήμου Αβδελιώδη ήταν ένα σημαντικό καλλιτεχνικό γεγονός. Ο ίδιος ο σκηνοθέτης τοποθετεί ψηλά τον πήχυ των καλλιτεχνικών του απαιτήσεων: «Το Θέατρο Σκιών εξακολουθεί να μας γοητεύει [...] και με τον δραματουργικό τρόπο του, που εκ των πραγμάτων οδηγούμαστε να τον αναζητήσουμε στον τρόπο του αρχαίου δράματος, δηλαδή της Τραγωδίας, της Κωμωδίας και του Σατυρικού δράματος. [...] Από τον στυλίστικο χαρακτήρα αυτών των θεατρικών ειδών μπορούμε να κατανοήσουμε πρακτικότερα τη λειτουργία του αρχαίου δράματος και ειδικότερα του σατυρικού δράματος...».

Ολα αυτά τα πολύ ενδιαφέροντα αποτελούν ισχυρή πηγή έμπνευσης για τον μουσικό και όπως φαίνεται, η προσπάθειά του είναι φιλότιμη, ανυπόκριτη και δεν της λείπει η έμπνευση. Η ηχητική φυσιογνωμία της μουσικής και η συνθετική προσέγγιση δεν παραπέμπουν, πάντως, ούτε στην παράδοση ούτε στον Καραγκιόζη, έτσι τουλάχιστον όπως τη διέσωσαν πολλοί γνωστοί και άγνωστοι καραγκιοζοπαίχτες κι άλλοι τόσοι τραγουδιστές και μουσικοί του μπερντέ (πολλοί θα θυμούνται τους περίφημους αδελφούς Θέμη και Σπύρο Καράμπαλη, ειδικούς μουσικούς και τραγουδιστές του θεάτρου σκιών, αλλά και τα ηχογραφημένα τεκμήρια των αρχών του 20ού αιώνα). Ωστόσο, αυτό δεν είναι απαραιτήτως κακό αφού η επιλογή του στιλ είναι δικαίωμα του δημιουργού και η δουλειά του Βαγγέλη Γιαννάκη, εδώ, είναι αρκετά επιμελημένη.

Ο μουσικός διαπνέεται από καλές προθέσεις και δεν του λείπουν οι ιδέες, η πρωτοτυπία και η χάρη. Το θέμα του ωστόσο, το έδαφος που επέλεξε να διαβεί είναι (εκτός από δύσβατο) και εξαιρετικά πρόσφορο για ιχνηλασία μουσικών ουσιών και πλουσίων σε συστατικά ζωμών και στοιχείων, αν όχι ακριβώς σαν εκείνα που αναζητεί στη θεωρία ο σκηνοθέτης (δηλαδή τον Καραγκιόζη και τον Χατζηαβάτη εντός των ομηρικών επών ή των αρχαίων σατυρικών δραμάτων), τουλάχιστον πιο απτά ευρήματα από τη δεξαμενή της λαϊκής κουλτούρας. Κάτι τέτοιο δεν φαίνεται να απασχόλησε τον συνθέτη. Από τα εξής τρία διαφορετικά (γνωστά από την εποχή του Θεόφραστου Σακελλαρίδη), το «λαϊκό», το «λαϊκότροπο» και το «ευαισθήτως προσεγγίζον το λαϊκό», η μουσική αυτή, καθώς και οι στίχοι, ακολουθούν το τρίτο. Θα έλεγα πως είναι κάπως κρίμα, δεδομένου του ταλέντου του δημιουργού. Στην ελαφρά αυτή εκδοχή μουσικής του μπερντέ βρίσκεται σε ταιριαστή αρμονία και ο τραγουδιστής που επιφορτίστηκε να εκτελέσει τα τραγούδια. Συχνά μάλιστα υπερθεματίζοντας σε ελαφρότητα, σε πεποιημένη και καλλωπισμένη «χάρη», καθώς και σε άλλες ψευτιές που μας σερβίρουν ως «πάθος» διάφοροι μεγάλοι και μικροί «ερμηνευτές».

Ατυχής κατά τη γνώμη μου επιλογή, αλλά ίσως απαραίτητη προκειμένου να γίνει ο δίσκος. Δεν είναι, άλλωστε, ενδεικτικό και χαρακτηριστικό της ωμότητας των ΜΜΕ ο τίτλος του δίσκου; Τόση θεωρία, τόση καλλιτεχνία, τόσο σημαντικός και σοβαρός σκηνοθέτης, τόση εργασία του συνθέτη και η έκδοση φέρει ως τίτλο και πρωταγωνιστή τον τραγουδιστή απλώς φίρμα! Τραγωδία και σατυρικόν δράμα ταυτοχρόνως.