«Ακουσα τον Καβάφη μέσα μου»

• Η Λένα Πλάτωνος μελοποιεί στίχους του μεγάλου ποιητή, σε μια παράσταση που σκηνοθέτησε ο Δημ. Παπαϊωάννου

• Της ΜΑΤΟΥΛΑΣ ΚΟΥΣΤΕΝΗ, Επτά, Κυριακή 28 Νοεμβρίου 2010  

Θα διαρκέσει μόλις 45 λεπτά, αλλά η Λένα Πλάτωνος υπόσχεται πως αυτό το ταξίδι στον κόσμο του Κωνσταντίνου Καβάφη θα είναι πλήρες: Θα ξεκινάει με εικόνες από το σήμερα, αλλά θα επιχειρήσει μια αναδρομή στο χθες.

«Μιλώ την ίδια γλώσα με τους νέους» λέει η Λένα Πλάτωνος

Θα είναι ντυμένο με πολλή μουσική, αλλά η ποίηση θα υπερέχει. Από τη στιγμή που η αγαπημένη συνθέτρια αποφάσισε πως η γοητεία του μεγάλου Αλεξανδρινού είναι ισχυρότερη από τις δυσκολίες της μελοποίησής του, ήταν βέβαιο ότι σύντομα θα ακούγαμε τα τραγούδια της: την Παρασκευή και το Σάββατο παρουσιάζει στο «Παλλάς» 13 μελοποιημένα ποιήματα του Καβάφη, σε σκηνοθεσία Δημήτρη Παπαϊωάννου και με ερμηνευτή τον Γιάννη Παλαμίδα -την ενορχήστρωση έκανε η ίδια με τον Στέργιο Τσιρλιάγκο. Τίτλος «Κ.Κ.».

«Στη συναυλία μας η ζωντανή μουσική συγχρονίζεται με video art. Ζήτησα από τον Παπαϊωάννου να επιμεληθεί την εικόνα της παράστασης, γιατί ήθελα να έχω μαζί μου την ποίησή του» λέει η ίδια. «Επέλεξε να γυρίσει 13 μικρά φιλμ κι εγώ το δέχτηκα με μεγάλη μου χαρά. Να σας πω την αλήθεια με βόλευε καλλιτεχνικά. Το βίντεο αφήνει περισσότερο αναπόσπαστη τη μουσική».

Ποιήματα όπως «Τα παράθυρα», «Η πόλις», «Επιθυμίες», «Τείχη», «Περιμένοντας τους βαρβάρους» ντύνονται με μουσικές μελαγχολικές, με ηλεκτρονικούς ήχους, βιολιά και άρπες, αλλά και μοτίβα που παραπέμπουν στο χιπ χοπ. «Η μεγάλη δυσκολία της ποίησης του Καβάφη είναι ότι είναι σαν να μελοποιείς πεζό λόγο» παρατηρεί ο Γ. Παλαμίδας. «Δεν μπορείς να κάνεις αυθαιρεσίες. Είναι δεσμευτικό αυτό, όμως ο λόγος σου δείχνει τον δρόμο που θα ακολουθήσεις».

Η Λ. Πλάτωνος έχει μια γλύκα και μια ειλικρίνεια όταν μιλάει: παθιάζεται όταν θυμάται την Τζάνις Τζόπλιν, τους Τζέθρο Ταλ, όλους εκείνους που καθόρισαν τα νιάτα της. Συγκινείται όταν η δημιουργία τής χτυπάει την πόρτα. Σύντομα θα ετοιμάσει ένα άλμπουμ με αγγλόφωνα τραγούδια. Περιμένει πάντοτε με ενδιαφέρον τους νέους δίσκους καλλιτεχνών όπως του Φοίβου Δεληβοριά ή του Αλκίνοου Ιωαννίδη, τους οποίους ξεχωρίζει. Και δεν κρύβει τη χαρά της ότι το κοινό δεν την εγκατέλειψε στιγμή όλα αυτά τα χρόνια.

«Με συγκινεί η άμεση επαφή που έχω με τον κόσμο, είτε είμαι στην επικαιρότητα, είτε απέχω. Αυτή η θέρμη με κινητοποιεί. Η υποδοχή στη συναυλία του Ηρωδείου με βοήθησε να πάω παρακάτω. Οι δίσκοι μου δεν παίζονται στο ραδιόφωνο, κυκλοφόρησαν υπογείως κι έφτιαξαν τη δική τους ατμόσφαιρα» λέει η ίδια.

-Οι νέοι γιατί σας ακολουθούν φανατικά;

«Μιλάμε την ίδια γλώσσα. Η ηλεκτρονική μουσική είναι ένας απίθανος κόσμος με άπειρα -ακόμα- περιθώρια εξέλιξης. Είναι σαν τον βυθό της θάλασσας».

-Τι πιστεύετε ότι θα αποκομίσει το κοινό μετά το τέλος της βραδιάς;

«Οσοι δεν γνωρίζουν καλά τον Καβάφη σίγουρα θα έχουν την ευκαιρία για μια βαθύτερη επαφή. Οσοι πάλι τον αγαπούν θα θυμηθούν γιατί».

-Πώς είναι τα βίντεο;

«Κατ' αρχήν ο Κ.Κ. μας βγαίνει ασπρόμαυρος. Εχει μόνο δύο συγκεκριμένα σημεία που βγαίνει χρώμα στη σκηνή σε δύο ειδικά ποιήματα που προτιμώ να μην αποκαλύψω. Μπορώ να σας πω, όμως, ότι την πρώτη φορά που τα είδα δάκρυσα. Ο Παπαϊωάννου καταφέρνει να κινητοποιεί ψυχικά το κοινό, διότι είναι από τους λίγους καλλιτέχνες που συγκινείται πρώτα ο ίδιος με τη δουλειά του. Το γεγονός ότι δεν τον χάλασε ηθικά και ψυχικά η μεγάλη του δόξα είναι για μένα μέγα κατόρθωμα».

-Κάποτε θεωρούσατε αδύνατη τη μελοποίηση του Καβάφη. Τι συνέβη και αλλάξατε;

«Θεωρούσα ότι αυτός ο ποιητής δεν μελοποιείται. Ομως, ξαφνικά ένα μεσημέρι, πριν από ενάμιση χρόνο, άκουσα το όνομα Καβάφης μέσ' στο κεφάλι μου. Μαζί έφτασε και η επιθυμία να τον μελοποιήσω. Πάντοτε εμπιστεύομαι τέτοιου είδους παρορμήσεις και ξεκίνησα αμέσως. Πήρα αμέσως τον Παλαμίδα και του είπα: "Γιάννη, έχουμε Κ.Κ."». *

Back to black

• Μετά την παντοδυναμία του ψηφιακού ήχου, το βινύλιο επιστρέφει, με φανατικότερους θαυμαστές τους νέους

• Της ΜΑΤΟΥΛΑΣ ΚΟΥΣΤΕΝΗ, Επτά, Κυριακή 28 Νοεμβρίου 2010

Κι εκεί που αναρωτιόμαστε αν το CD θα αντέξει την «ψηφιακή επίθεση» του mp3, έρχεται ένας φίλος από τα παλιά και ανατρέπει τις ισορροπίες: όσο απίστευτο κι αν φαίνεται, εδώ και λίγα χρόνια το βινύλιο κερδίζει και πάλι χώρο στα δισκάδικα, ακόμα και σε πολυκαταστήματα όπου δεν είχε μπει ποτέ πριν, κερδίζει όμως και εικοσάρηδες μουσικόφιλους και μουσικούς.

Χημική επεξεργασία της μήτρας του βινυλίου

Η συχνότητα με την οποία οι νέοι στρέφονται στο βινύλιο σε κάνει να πιστεύεις ότι τελικά όλος αυτός ο κακός ήχος που καθιερώθηκε με την ευρεία χρήση του ipod είχε μάλλον θετικά αποτελέσματα. Επίσης, το βινύλιο δεν γνωρίζει πια περιορισμούς στα είδη. Μπορεί τα γκρουπ της φανκ και του χιπ χοπ να διεκδικούν τα πρωτεία, διότι ποτέ δεν το απαρνήθηκαν, αλλά σήμερα πλέον πιτσιρικάδες από τη σκηνή indie, το εναλλακτικό ροκ, την ποπ, τις ηλεκτρονικές τάσεις δοκιμάζουν τις δυνάμεις τους κυκλοφορώντας τα δικά τους βινύλια.

Τα πρόσφατα ελληνικά παραδείγματα, πολλά: οι Berlin Brides με το «Modern celibacy», τα 12 πρωτότυπα κομμάτια τους. Οι Film, που κυκλοφόρησαν το νέο τους single «Harmur fuglsins» σε ένα 7ιντσο. Αναλόγως έπραξαν και οι Abbie Gale με το «Fall». Οι Last Drive, έπειτα από δεκαπέντε χρόνια, επέστρεψαν με το «Heavy liquid», το οποίο κυκλοφόρησε σε συλλεκτική έκδοση βινυλίου. Οι Κόρε Υδρο παρουσίασαν το άλμπουμ «Ολη η αλήθεια για τα παιδιά του '78» σε διπλό συλλεκτικό βινύλιο, ενώ οι Imam Baildi έβγαλαν το προηγούμενο άλμπουμ τους και σε 12ιντσο, που κυκλοφόρησε μόνο στη βρετανική αγορά. Οι αειθαλείς Ωρίωνες, πιστοί στα LP, επιβεβαίωσαν την επιστροφή στους μαύρους δίσκους, κυκλοφορώντας πριν από λίγους μήνες ένα νέο LP με τίτλο «Κύκλος». Ο Sillyboy πρόσφατα παρουσίασε το πρώτο του άλμπουμ, «Played» (η πρώτη κοπή έχει γίνει μόνο σε βινύλιο), ενώ, νωρίτερα, ο Ονειρευτής κυκλοφόρησε το πρώτο άλμπουμ του σε έναν 7ιντσο δίσκο του. Σύντομα περιμένουμε σε 500 αριθμημένα αντίτυπα και το νέο άλμπουμ του Φοίβου Δεληβοριά με τίτλο «Ο αόρατος άνθρωπος» και την επανέκδοση σε βινύλιο τριών δίσκων των Rotting Christ. Στο βινύλιο, επιμένουν πάντοτε οι Νο Man's Land, οι Nightstalker, οι Active Member (από το πρώτο με τίτλο «Διαμαρτυρία» του 1993 μέχρι το περσινό «Απ' της φτιάξης μας τα λάθια») και τα περισσότερα συγκροτήματα του low bap (Antiterra, Τα χνάρια, Dj Moya κ.ά).

• Πικάπ παντού

«Είναι φανερό ότι όλο και συχνότερα οι νέοι ψάχνουν σε αποθήκες και ξαναβγάζουν στην επιφάνεια τα παλιά πικάπ. Το βλέπω πολύ συχνά γύρω μας. Οσοι πάλι δεν βρίσκουν ή δεν ξέρουν πώς να επιδιορθώσουν τις βελόνες ή τη συσκευή ολόκληρη αγοράζουν νέα. Υπάρχουν πικάπ πια σε όλα τα καταστήματα και είναι εξαιρετικά προσιτά» λέει η Μαριλένα από τις Berlin Brides. «Το CD είναι πια τόσο ευτελές σαν είδος, που όλοι μας ψάχνουμε τρόπο να αναβαθμίσουμε τη μουσική στην καθημερινότητά μας».

Την παραπάνω τάση ανάμεσα στους νέους επιβεβαιώνουν και τα στοιχεία που μας έδωσε η ελληνική IFPI: το 2005 πουλήθηκαν 15.835 δίσκοι βινυλίου (αριθμός που αναλογεί μόλις στο 0,2% της αγοράς). Το 2006 οι πωλήσεις ανέβηκαν στις 18.696 (0,3% της αγοράς), το 2007 περιορίστηκαν στις 17.180, το ίδιο και το 2008. Πέρυσι, όμως, πουλήθηκαν 38.454 δίσκοι (0,6% της αγοράς).

Οι λάτρεις του βινυλίου δεν έπαψαν στιγμή να υποστηρίζουν πως μια αναλογική ηχογράφηση δεν θα μπορέσει ποτέ να συγκριθεί με μια ψηφιακή. Η θέρμη, η γλύκα του ήχου δεν συγκρίνονται με τη μαζική προχειρότητα, την ευκολία του ηλεκτρονικού ήχου, ακόμα και το τέλειο, όμως ψυχρό, αποτέλεσμα. Είναι λογικό, λοιπόν, να βλέπεις καλλιτέχνες όπως ο Νιλ Γιανγκ, ο Ντίλαν, ο Ερικ Κλάπτον να τιμούν ακόμα τις μαύρες χαρακιές. Αλλά εκπλήσσεσαι όταν τις φλερτάρουν και η Τέιλορ Σουίφτ, ο Μπράντον Φλάουερς, οι Λίνκιν Παρκ, η Λέιντι Γκάγκα.

• Το δέλεαρ της ευκολίας

«Η επανάκαμψη του βινυλίου είναι η αντίδραση του κόσμου στον κορεσμό που προκάλεσε η ψηφιακή επανάσταση. Ετσι όπως έχει καταντήσει η δισκογραφία, το βινύλιο λειτουργεί σαν φετίχ και δέλεαρ για μια μερίδα του κοινού» λέει ο Παντελής Δημητριάδης, των Κόρε Υδρο. «Υπάρχουν καλλιτέχνες που τυπώνουν 1.000 αριθμημένα LP κι άλλα τόσα CD και τα πρώτα μπορεί να πουλήσουν περισσότερο».

Η εμπειρία του να ηχογραφείς μακριά από τις ψηφιακές ευκολίες είναι, άραγε, ισχυρό δέλεαρ για τους καλλιτέχνες; «Ασφαλώς. Κάποια στιγμή είπα πως, αν δεν φύγει ο υπολογιστής από το στούντιο, δεν ξανακάνω δίσκο. Δεν μπορεί η μουσική δημιουργία να είναι μια κυματομορφή σε μια οθόνη. Η τεχνολογία σου παρέχει τέτοιες ευκολίες, που παγιδεύεσαι και αφήνεις στην άκρη την ουσία της μουσικής» συνεχίζει ο ίδιος.

Στην Ελλάδα, πάντως, οι παραγωγοί των πολυεθνικών, που δεν αντιμετωπίζουν τόσο ρομαντικά τη μουσική δημιουργία, επιμένουν πως οι νεαροί καλλιτέχνες θεωρούν την κυκλοφορία των τραγουδιών τους σε βινύλιο ένδειξη ποιότητας και καταξίωσης η οποία κοστίζει ακριβά στις εταιρείες. Γι' αυτό και οι περισσότερες κυκλοφορίες βινυλίου έρχονται στις μέρες μας από μικρές ανεξάρτητες εταιρείες (Lab Records, Anazitisi Records, Inner Ear, Spinalonga Records, Blind Bastard Records, KlilRecords, Absurd κ.ά). «Δεν είναι απαγορευτικό το κόστος. Το δικό μας 7ιντσο το τυπώσαμε στη Γερμανία και τα 500 κομμάτια στοίχισαν περίπου 1.200 ευρώ. Μια αντίστοιχη παραγγελία σε CD θα κόστιζε απλώς τα μισά χρήματα» λέει η Μαριλένα από τις Berlin Brides.

Σημασία έχει πως ένα νέο κύμα μουσικόφιλων μεταξύ 13 και 25 ετών ανακαλύπτει ξανά την αισθητική αξία του βινυλίου. Οι Invisible Rockers Crew ασχολούνται ιδιαίτερα με τη χιπ χοπ κουλτούρα και αγαπούν τον ήχο της δεκαετίας του '80. Δημιουργήθηκαν τον Ιούνιο του 2006 και ήθελαν να είναι ένα electro funk συγκρότημα. Εξ ου και η αδυναμία στο βινύλιο. «Ας αναγνωρίσουμε πως, όταν κάποιοι ενθουσιάζονταν με το CD, υπήρχε το χιπ χοπ, οι djs και οι παραγωγοί τού οποίου κράτησαν αντιστάσεις» λέει εκ μέρους του γκρουπ ο Ανδρέας Κυρίτσης.

• Δίσκοι με χρώματα

Ο ίδιος εργάζεται και στο κατάστημα δίσκων «Θρι Σίξτι», στο Γκάζι, το οποίο ειδικεύεται στο βινύλιο και τη χορευτική μουσική. «Το συναίσθημα που σου προκαλεί αυτό το αντικείμενο-φετίχ γίνεται ακόμα πιο ισχυρό όταν βλέπεις να επισκέπτονται τα ειδικά δισκάδικα εικοσάρηδες. Διαπιστώνεις ότι επιτέλους υπάρχει κάτι που έχει ξυπνήσει στον κόσμο την ανάγκη να έρθει κοντά στη μουσική».

Το βινύλιο, πάντως, χρησιμοποιήθηκε τα τελευταία χρόνια ακόμα και εικαστικά. Είδαμε κίτρινους, κόκκινους, διάφανους δίσκους, ενώ γραφίστες και κομίστες βρήκαν άπλετο χώρο για να αυτοσχεδιάσουν. Το άλμπουμ με τίτλο «All Great Events» των My Wet Calvin είχε κυκλοφορήσει τον περασμένο Φεβρουάριο σε CD και βινύλιο. Κάθε αντίτυπο, όμως, είχε ένα ξεχωριστό-μοναδικό εξώφυλλο, αφού πριν από την κυκλοφορία του δίσκου το συγκρότημα ετοίμασε ένα event στο «6 D.Ο.G.S», όπου όποιος ήθελε μπορούσε να επέμβει εικαστικά στα 1.100 «απλωμένα» στους τοίχους εξώφυλλα. Επίσης από το σάιτ www.elliniki-skini.gr κυκλοφόρησε μια ομώνυμη συλλεκτική συλλογή σε βινύλιο (σε περιορισμένο αριθμό αντιτύπων), του οποίου το εξώφυλλο είναι ένα κόμικ που σχεδίασε ο σκιτσογράφος Πέτρος Ζερβός. Οσο για τους Rotting Christ, η επανέκδοση του «Α Dead Poem» (1997) αναμένεται σε ένα διαφανές κόκκινο βινύλιο υπογεγραμμένο από τον frontman του συγκροτήματος, Σάκη Τόλη.

Ασφαλώς και αυτή η μόδα της «εμπλουτισμένης» έκδοσης ήρθε από το εξωτερικό. Εκεί συχνά τα βινύλια κυκλοφορούν ακόμα και με κουπόνια για να «κατεβάσετε» δωρεάν τα ίδια τραγούδια και από το Ιντερνετ. «Οσο παράδοξο κι αν ακούγεται, η τάση είναι να ακούμε στο σπίτι βινύλιο και στον δρόμο ή το γραφείο μουσική από το ipod», σημειώνουν διεθνή δημοσιεύματα. Στην Ελλάδα κουπόνια για downloading περιείχε -μεταξύ άλλων- το άλμπουμ των Oscura Vista «Της σκοτιάς το βάλσαμο» και το «Iconoclasta» του συγκροτήματος Τα Χνάρια.

Για να μη γελιόμαστε, πάντως, η στροφή προς το βινύλιο για την οποία συζητάμε εξακολουθεί να αφορά μια πολύ μικρή μερίδα αγοραστών. Σύμφωνα με στοιχεία της Nielsen SoundScan για τις πωλήσεις μουσικής το 2008, το ποσοστό που αναλογεί στο βινύλιο είναι μόλις το 0,2% της παγκόσμιας αγοράς, το 10% ανήκει στην ηλεκτρονική διακίνηση, ενώ το CD εξακολουθεί να κυριαρχεί, με 89,7% -βεβαίως στα συγκεκριμένα ποσοστά δεν έχουν καταμετρηθεί οι πωλήσεις βινυλίων στα μικρά μαγαζιά, όπου κατ' εξοχήν πωλούνται και ανταλλάσσονται βινύλια. Δεν μιλάμε για μια επανάσταση στον μουσικό χώρο. Είναι, όμως, μια καλή αρχή. *

«Ναι στις αόρατες πολιτικές δυνάμεις»

• Της ΜΑΤΟΥΛΑΣ ΚΟΥΣΤΕΝΗ, Επτά, Κυριακή 28 Νοεμβρίου 2010

Πήρα θέση στον καναπέ, βάλαμε το cd στον υπολογιστή και περίμενα να ακούσω τις ιστορίες που ο Φοίβος Δεληβοριάς μετέτρεψε σε καινούρια τραγούδια. Μάταια όμως. Αυτή τη φορά οι στίχοι δεν μιλούσαν για περιπέτειες φίλων, γνώριμες γωνιές της πόλης, στιγμές από την καθημερινότητά μας. Σε αυτά τα τραγούδια κυριαρχούν τα συναισθήματα.

Πρωταγωνιστής, ο «Αόρατος άνθρωπος». Εξ ου και ο τίτλος του νέου άλμπουμ, που κυκλοφορεί σε 15 μέρες, δανεισμένος από τη γνωστή νουβέλα φαντασίας του Γουέλς. Πάνε οι μπαλάντες και οι στρωτές μελωδίες. Στη θέση τους βρίσκονται έγχορδα παραμορφωμένα, όργανα που ηχούν σαν κραυγές, μουσικοί πειραματισμοί, ηλεκτρονικά ακούσματα, επιρροές από Depeche Mode. Ανάμεσα στα κομμάτια, το «Ωροσκόπιο», που ερμηνεύει η Αρλέτα, η «Αμφιβολία» (φόρος τιμής στη Λένα Πλάτωνος), ένας λιβανέζικος ύμνος («Wahabibi»), ένα «Bolero», αλλά και κάποια εξαιρετικά τρυφερά κομμάτια, όπως τα «Σκοτάδι των δυο» και «Το φεγγάρι αυτό».

«Είναι όλα γραμμένα σε δεύτερο πρόσωπο. Σαν ένα email που δεν αποστέλλεται ποτέ. Σαν σπαράγματα μονολόγων που δεν έχουν παραλήπτη» εξηγεί ο ίδιος. Διάλεξε μάλιστα να τα κυκλοφορήσει σε μια νέα μικρή εταιρεία:
«Εφυγα από μια πολυεθνική και έψαχνα για ανθρώπους που να φέρονται σαν «αριστοκράτες» της μουσικής. Κάποιους που να αντιμετωπίζουν τον δίσκο ως είδος πολυτελείας. Και πράγματι στην Inner Ear με τιμούν, γιατί θεωρούν ότι δημιουργώ έργο. Ηχογραφώ αυτά τα κομμάτια εδώ κι ένα χρόνο. Για μια πολυεθνική, αυτό θα ήταν αδιανόητο. Νιώθω αγαπητός. Κι επίσης αισθάνομαι ότι μπορώ να πιω κι έναν καφέ με τους υπόλοιπους καλλιτέχνες της εταιρείας. Δεν μπορούσα να με βλέπω πια στο ίδιο ράφι με τραγουδιστές με τους οποίους δεν είχα τίποτα κοινό».

-Πάντως, τα νέα σου τραγούδια δεν έχουν πολλές αιχμές γι' αυτά που συμβαίνουν γύρω μας.

«Με ενοχλούν τα όψιμα πολιτικά τραγούδια. Το 2004 και το 2005, όταν όλα φαίνονταν ευδαιμονικά, όταν η κοινωνία συντονιζόταν με τα ριάλιτι, όταν καίγονταν όλα και δεν μιλούσε κανείς, όταν κανείς δεν έβλεπε τα σημάδια της επερχόμενης σήψης, όταν γράφονταν τραγούδια μόνο και μόνο για να εξυπηρετούν τις εταιρείες κινητής τηλεφωνίας, τότε ήταν η περίοδος να φωνάξεις. Το να θυσιαστεί ένα παιδί για να γίνουμε όψιμα πολιτικοποιημένοι δεν μου λέει τίποτα».
-Παρ' όλο που τα κομμάτια γράφτηκαν σε μια δύσκολη περίοδο, δεν είναι τόσο «σκοτεινά».
«Ακόμα και σήμερα επιλέγω να κρατώ τα θετικά. Μέσα στο γενικό black out της χώρας, τουλάχιστον μας δίνεται η ευκαιρία να αγγίξουμε τον άλλον στο σκοτάδι για να τον βρούμε. Μέχρι τώρα ήμασταν κάτω από τους προβολείς, αλλά ο ναρκισσισμός μας δεν μας επέτρεπε να δούμε κανέναν άλλο παρά μόνο το είδωλό μας στον καθρέφτη. Ευτυχώς ή δυστυχώς, εγώ την κρίση την αισθάνομαι από το 1974 που γεννήθηκα. Εβλεπα για παράδειγμα στα οικογενειακά τσιμπούσια θείους αριστερούς και αισθανόμουν ότι την έχουν πατήσει χοντρά. Είναι οι ίδιοι άνθρωποι που επέστρεψαν πολλά χρόνια μετά από το Λονδίνο με κατάθλιψη, που πραγματοποίησαν το όνειρό τους όταν απέκτησαν Καγέν. Χθες χόρευαν ζεϊμπέκικα στις τηλεοράσεις, παραμυθιάζονταν από την ψεύτικη ευημερία των Ολυμπιακών Αγώνων και σήμερα, που η Αθήνα κατάντησε γκέτο, που οι μετανάστες τρώνε ξύλο, που τα μαγαζιά διαλύονται, περιορίζονται σε μεγαλοστομίες».

-Το αποτέλεσμα των εκλογών πώς σου φάνηκε;

«Ηταν μια νίκη κατά των φαινομένων. Δυστυχώς αυτή η χώρα από την εποχή της μεταπολίτευσης και μετά ζει μια παρατεταμένη περίοδο των χαρισματικών ηγετών. Μόνο χαρά, λοιπόν, μου προκαλεί να βλέπω τον Γιώργο Καμίνη ή το Γιάννη Μπουτάρη με τη συμπαθητική τους αμηχανία και τις αντιτηλεοπτικές τους φυσιογνωμίες και φωνές. Δεν είναι επαγγελματίες πολιτικοί, ούτε επαγγελματίες ιδεολόγοι. Είναι κανονικοί άνθρωποι που τους ψηφίσαμε γιατί διαφέρουν από τα ζόμπι που κυβερνούν».

-Είσαι υπέρ του μνημονίου;

«Ούτε υπέρ, ούτε κατά. Με ενοχλούν οι βολεμένοι αριστεροί που λένε ανέξοδα ότι έχουν τη λύση στο τσεπάκι τους. Μου φαίνονται χυδαίοι όσοι υποστηρίζουν ότι σε έναν χρόνο μπορούν να κάνουν θαύματα. Ούτε το ΠΑΣΟΚ, ούτε η Ν.Δ., ούτε και η παλαιοκομματική αριστερά θα φέρουν τη λύση. Πιστεύω στις αόρατες πολιτικές δυνάμεις που ορθώνουν πολιτικό λόγο. Οσοι επενδύουν ακόμα στην παλαιά Ελλάδα και τη γραφικότητά της θα βλέπουν την επόμενη δεκαετία τα όνειρά τους να γκρεμίζονται. Δεν θα μείνει ούτε ένας χαρούμενος Ζορμπάς». *

Τραγουδώντας για την αμαρτία

«Σ' αγαπώ», «Σκλάβα», «Ο αναμάρτητος», «Αγόρι μου», «Από σένα αρχίζουν όλα», «Τώρα» είναι μερικά από τα ελαφρά και ελαφρολαϊκά τραγούδια της δεκαπενταετίας 1960-75 που, αφού ακούστηκαν και τραγουδήθηκαν πολύ, επισήμως ύστερα... εξαφανίστηκαν.

Η κυρίαρχη αισθητική ήταν πλέον διαφορετική. Και καθώς η υπερβολή χαρακτήριζε ούτως ή άλλως αρκετές από αυτές τις μελωδίες, έμειναν στην άκρη, παρ' ότι μόνο τυχαίες δεν ήταν. Αντίθετα: είχαν πάρει σάρκα και οστά χάρη σε σπουδαίες φωνές όπως της Νάνας Μούσχουρη, της Τζένης Βάνου, της Ζωής Κουρούκλη, της Γιοβάννας, και αγαπήθηκαν πολύ από το κοινό. Πολλές από αυτές εξακολουθούν να αγαπιούνται. Και σήμερα, που οι προκαταλήψεις που τις έσπρωξαν στο περιθώριο έχουν ξεθωριάσει, επιστρέφουν κι εκείνες στο προσκήνιο.

Αυτά τα «Τραγούδια του έρωτα και της αμαρτίας», συνθέσεις κυρίως του Μίμη Πλέσσα, αλλά και του Νίκου Μαμαγκάκη και του Αργύρη Κουνάδη, σε στίχους Δανάης Στρατηγοπούλου, Κώστα Πρετεντέρη, Ηλία Λυμπερόπουλου κ.ά., συγκέντρωσε μια από τις σημαντικές σύγχρονες τραγουδίστριες, η Φωτεινή Δάρρα, και τα παρουσιάζει εκ νέου με φρέσκια ερμηνευτική ματιά και σύγχρονες ενορχηστρώσεις: για μία και μόνη βραδιά, αύριο, στο «Παλλάς».

Η σκηνοθεσία είναι της Φρόσως Λύτρα, η χορογραφία του Κυριάκου Κοσμίδη και ο σχεδιασμός φωτισμών του Γιώργου Τέλλου. Τα εισιτήρια κοστίζουν 35, 45, ευρώ και 20 (τα φοιτητικά). Κρατήσεις μέσω Internet: www.ellthea.gr *

Η περιπέτεια της ζωής και του έρωτα

Κάθε Σαββατοκύριακο στην Αθηναΐδα! Κρατήστε τη θέση σας! Υπάρχουν 55 λόγοι για να πάτε! Ο Σταμάτης Κραουνάκης γιορτάζει τα 55 του και ρολάρει δύο ώρες στη σκηνή σε δημιουργικό οίστρο, εκθέτει και αποδεσμεύει όλο το μηχανισμό του, δημιουργώντας το καινούριο του παιχνίδι. Ενα πιάνο-τράπεζο γεμάτο από τα τραγούδια που εδώ και τρεις δεκαετίες παρακολούθησαν και συντρόφεψαν τις ζωές μας.

Το «55» είναι η κατά Σταμάτη περιπέτεια της ζωής, της τέχνης, της καταγωγής, του Ερωτα, η κωμωδία του ζην και του ευ ζην. Μ' αυτά λοιπόν της σιγουριάς τα υλικά και με συνοδοιπόρους τέσσερις «φίλους σολίστες», ζυμωμένους σε μια πνοή και απαλλαγμένους από την παρτιτούρα και «σαππόρτερς», τα τρία άριστα του μουσικού φυτωρίου «σπείρα-σπείρα», Χρήστος Μουστάκας, Αργυρώ Καπαρού και Γιώργος Στιβανάκης,

Ο Σταμάτης Κραουνάκης τα «σπάει» για τους πολλούς φίλους του οι οποίοι φέτος καλούνται να είναι εκείνοι που θα μοιραστούν μαζί του τραγούδια, λόγια και μικρόφωνο. «Φώναξα φίλους να καταγγείλω/ πενήντα πέντε άγρια ποτάμια...». Καινούριες σπαρταριστές ενορχηστρώσεις, τα τραγούδια σαν γραμμένα χτες και πολλά ολοκαίνουρια. «Το Φιλί» της Κικής Δημουλά, «Τα Οπωροφόρα της Αθήνας» από την ταινία του Νίκου Παναγιωτόπουλου, που καταχειροκροτήθηκαν στα σινεμά, το τραγούδι για την τσιγαροαπαγόρευση κι ένα που θα φτιάχνεται κάθε βράδυ κι άλλο, μαζί και μπροστά στους θεατές.

Σενάριο: Σταμάτης Κραουνάκης - Φωκάς Ευαγελινός. Σκηνοθεσία: Φωκάς Ευαγγελινός. Σκηνικό: Μανόλης Παντελιδάκης. Ενδυση: Ελλη Παπαγεωργακοπούλου. Φωτισμοί: Ελευθερία Ντεκώ. Ηχος: Δημήτρης Μουρλάς. Συμμετέχουν οι μουσικοί: Αρης Βλάχος - μουσική διεύθυνση, πιάνο, Κώστας Μπαλταζάνης - ηλεκτρική και κλασική κιθάρα, Αννα Λάκη - ακορντεόν, Σοφία Κακουλίδου- κρουστά.

ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΘΕΜΑΤΑ

21/11/2010

 -- ΑΤΙΤΛΟ

17/2/2010

 -- Κέφι, φαντασία, συγκίνηση

23/8/2009

 -- «... σας λείπει τίποτα»;

22/8/2009

 -- Απόσταγμα δεκάχρονης «διαδρομής»

26/11/2008

 -- «Τελευταία» ... νύχτα του κόσμου

Με «όπλο» την ποίηση του Σκαρίμπα

«Η στάση ενός ανθρώπου του πολιτισμού σήμερα, δεν μπορεί ούτε ουδέτερη να είναι, ούτε απαθής», λέει ο Διονύσης Τσακνής, με αφορμή τη νέα του δισκογραφική δουλειά «Εαυτούληδες», σε ποίηση Γιάννη Σκαρίμπα

Γιάννης Σκαρίμπας

Τα γεμάτα ευαισθησία, οξυδέρκεια, χιούμορ και αυτοσαρκασμό γραπτά του Γιάννη Σκαρίμπα, μα και η ίδια η ανήσυχη φύση του μοναδικού στοχαστή, που δεν βολευόταν με τη συμβατικότητα κι έμεινε απροσκύνητος μέχρι τα στερνά του, πάντα ασκούσαν ιδιαίτερη γοητεία και επίδραση στον Διονύση Τσακνή. Πριν κάποια χρόνια, ο συνθέτης είχε την πρώτη δημιουργική «συνάντησή» του με την ποίηση του πολυδιάστατου ριζοσπάστη διανοητή και λογοτέχνη, μέσα από τη μελοποίηση του ποιήματος «Ουλαλούμ», που συμπεριέλαβε στο δίσκο του «Τι γυρεύεις στον ύπνο μου πατέρα». Από τότε, ο Διονύσης Τσακνής προσπαθούσε να «ξεκλειδώσει» τον ποιητή Σκαρίμπα και ν' ανακαλύψει, «μέσα στην έτσι κι αλλιώς άριστη μετρική του, τον τρόπο που δεν θα πρόδιδε τα υπερρεαλιστικά του νοήματα». «Καρπός» αυτής της γόνιμης μουσικής «αναμέτρησής» του με την Σκαριμπική ποίηση είναι η νέα του δισκογραφική δουλειά με τίτλο «Εαυτούληδες», που περιλαμβάνει 12 τραγούδια - έντεκα μελοποιημένα ποιήματα από την ομώνυμη συλλογή του Γ. Σκαρίμπα και το «Ουλαλούμ». Ακολουθώντας τη μουσική της ποίησης του Σκαρίμπα, με έγνοια να τη φέρει πιο κοντά μας, ο συνθέτης μάς σεργιανίζει στους θησαυρούς του ποιητή, καταθέτοντας εξαίρετες μελωδίες. Το καινούργιο CD του Διονύση Τσακνή συνοδεύει την έκδοση «Γιάννης Σκαρίμπας: Απαντες στίχοι 1936 - 1970» («Νεφέλη»), στην οποία αποτυπώνεται ένα μεγάλο μέρος της ποίησης του σπουδαίου Χαλκιδέος. Στο βιβλίο περιλαμβάνονται ογδόντα πέντε ποιήματά του, δημοσιευμένα στις τρεις ποιητικές συλλογές του «Ουλαλούμ», «Εαυτούληδες» και «Βοϊδάγγελοι». Με αφορμή αυτή τη δημιουργική «συνάντησή» του με τον αγαπημένο του Σκαρίμπα, έγινε και η κουβέντα μας με τον Διονύση Τσακνή, που ακολουθεί. 

«Οξω οι Αμερικάνοι, ζήτω το ΚΚΕ»

George Christakos

-- Αυτοχαρακτηρίζεστε Σκαριμπικός. Τι είναι αυτό που σας συναρπάζει σ' αυτόν και στο έργο του;

Θεωρώ τον Σκαρίμπα μεγάλο συγγραφέα, τελείως ιδιαίτερο και πρωτοπόρο - ας μην ξεχνάμε πως δεν είχε μιμητές - υπερρεαλιστή, (όταν ούτε καν ο όρος είχε ακουστεί στην Ελλάδα) εκπληκτικό στιχοπλόκο και λεξιπλάστη και αιρετικό ιστορικό. Ζώντας μακριά απ' τους όποιους (με την καλή ή την κακή έννοια του όρου) λογοτεχνικούς κύκλους, είχε την ελευθερία να κρίνει και ενίοτε να σφυροκοπάει ό,τι ήταν ξένο προς τις πεποιθήσεις του, είτε για την τέχνη είτε για την πολιτική. Ελεύθερος, γενναίος και αμίμητος. Τα τελευταία χρόνια της ζωής του, έκλεινε τις όποιες συνεντεύξεις τύχαινε να δώσει, με την εξής επωδό: «Οξω οι Αμερικάνοι, ζήτω το ΚΚΕ».

-- Ως προς τη μουσική σύνθεση, η «αναμέτρηση» με τον ποιητικό λόγο του Σκαρίμπα τι δυσκολίες είχε;

Η απίστευτη ομοιοκαταληξία του είναι η μεγάλη παγίδα. Αν την ακολουθήσεις πιστά, ολοκληρώνοντας τη μουσική σου φράση με έναν - έναν στίχο του, κινδυνεύεις να προδώσεις τα νοήματά του. Η αυστηρή του μετρική που υπάρχει χάριν της ομοιοκαταληξίας, μπορεί να σε εγκλωβίσει, γιατί αρκετές φορές η σκέψη του, το νόημα - αν θέλεις - ολοκληρώνεται στη μέση του επόμενου στίχου. Εγιναν πολλοί καβγάδες μεταξύ μας, (στον ύπνο μου, βέβαια) αλλά στο τέλος τον ...έπεισα. Αν ζούσε, τη μια μέρα μπορεί να μού έγραφε μια εκθειαστική κριτική και την επόμενη να μου σερβίριζε μια ξεγυρισμένη μήνυση για παραποίηση του έργου του. Να ακόμη ένας λόγος που τον λατρεύω.

Παράδειγμα, οι απροσκύνητοι

-- Γιατί σήμερα Σκαρίμπας;

Ειδικά σήμερα Σκαρίμπας. Και όχι μόνον Σκαρίμπας αλλά ποίηση και ουσία ταυτοχρόνως. Οι εποχές που ζούμε απαιτούν απάντηση με όπλα. Και τα όπλα του πολιτισμού μας, του πολιτισμού της μαχόμενης Αριστεράς, είναι η κληρονομιά της. Ξέκωλα αυτοί; Σκαρίμπα εμείς. Φτηνοτράγουδα αυτοί;; Αναγνωστάκη και Μίκη εμείς. Ξεπεσμός αυτοί; Οι ποιητές μας εφ' όπλου λόγχης εμείς. Ο καθείς με τα όπλα του κι εμείς με τον πολιτισμό και την αρχοντιά μας.

-- Τι μηνύματα μας στέλνει το ευθύβολο, σαρκαστικό, μαχητικό του πνεύμα, σε μια εποχή που «δίνουν και παίρνουν» εθνικοί μειοδότες και προσκυνημένοι της εξουσίας;

Αν ήξερες πόσους εμήνυσε ο Μπάρμπα - Γιάννης και πόσους εμίσησε για τη λυγισμένη μέση τους, θα διασκέδαζες απίστευτα. Ασε που μερικούς, τους έριχνε και στον καιάδα. Καιάδας δε, κατά τον ίδιο, ήταν το χάσμα που υπήρχε ανάμεσα στην πλάτη του ντιβανομπάουλου που έγερνε να ξεκουραστεί και του τοίχου. Εκεί πέταγε τα βιβλία τους. Κάτι τέτοια που έκανε (όπως και το ασυγκράτητο στόμα του) ήταν που δεν τον έκαναν και τόσο... αγαπητό στους καθωσπρέπει κύκλους. Αν δεν υπήρχαν όμως τέτοιοι άνθρωποι, που εν γνώσει τους μαγνήτιζαν την μήνιν του συστήματος απέναντί τους, δεν θα είχαμε παραδείγματα να πιαστούμε και να κάνουμε κουράγιο. Στο χώρο του πολιτισμού, άνθρωποι σαν τον Σκαρίμπα, τον Βάρναλη, τον Ρίτσο, τον Κατσαρό και τόσους άλλους, έπαιξαν ένα ρόλο αντίστοιχο μ' εκείνον των αγωνιστών, που ενώ τους βασάνιζαν ή τους έστηναν στον τοίχο, αυτοί χαμογελούσαν.

«Παράσημα είναι όλ' αυτά...»

-- Η επιχείρηση φίμωσης οποιασδήποτε φωνής είναι έξω από τη λογική του συστήματος γίνεται ολοένα πιο ξεδιάντροπη και με πιο κυνικό τρόπο. Πρόσφατα και ο ίδιος, για μια ακόμη φορά, με αφορμή τη στάση σας στις δημοτικές εκλογές, γίνατε αποδέκτης μιας αήθους επίθεσης από συγκεκριμένα κέντρα...

Παράσημα είναι όλ' αυτά, τα οποία φορώ στο στήθος κάθε φορά που παρελαύνω με τους συντρόφους μου. Σκέψου να με επαινούσαν. Τι ντροπή θεέ μου!!! Δεν ξέρω αν θα προλάβω να δω προς τα πού θα τρέχουν να κρυφτούν την ώρα της λαϊκής οργής, όλοι αυτοί οι σφουγγοκωλάριοι της εξουσίας. Αν ζω, ίσως θα έχω άλλες προτεραιότητες. Αν πάλι όχι, έχω δώσει φωτογραφίες τους στα τέσσερα παιδιά μου. Είναι καλά εκπαιδευμένα στο χιούμορ.

-- Σε μέρες που λαός μας βρίσκεται αντιμέτωπος με μια άνευ προηγουμένου επίθεση από πλευράς κεφαλαίου και κράτους, σε διάφορα επίπεδα (εργασιακό, ασφαλιστικό, οικονομία, πολιτισμό κ.ά.), ποιος είναι ο ρόλος του καλλιτέχνη, του διανοούμενου; Πώς μπορούν οι άνθρωποι που παράγουν πολιτισμό να βοηθήσουν το λαό να κατανοήσει την πραγματικότητα μέσα στην οποία ζει και ν' αγωνιστεί για το δίκιο του;

Με το έργο τους κυρίως, αλλά και με την καθαρή στάση τους. Εκείνο που διαφοροποιεί τους ανθρώπους δεν είναι μόνον η πλευρά που διαλέγουν να σταθούν, αλλά η στάση τους σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής τους. Δεν μπορεί να δηλώνεις προοδευτικός και οι πράξεις σου να το αναιρούν πανηγυρικά. Και η στάση ενός ανθρώπου του πολιτισμού σήμερα, δεν μπορεί ούτε ουδέτερη να είναι, ούτε απαθής. Δε λέω πως οι ζωγράφοι πρέπει να φιλοτεχνούν κόκκινες σημαίες και οι ποιητές να γράφουν τους θούριους της επανάστασης, λέω όμως πως το έργο τους πρέπει να συμβάλλει στο ξελάσπωμα της σαπίλας που μας περιβάλλει, στην ανατροπή της λογικής του να γίνουμε αρεστοί και οι πιο πρωτοπόροι, να βρουν νέους τρόπους έκφρασης, νέες φόρμες, αρνούμενοι να εγκλωβιστούν σε αναμασήματα και επαναλήψεις.

Ρουμπίνη ΣΟΥΛΗ, ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ, Κυριακή 28 Νοέμβρη 2010

ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΘΕΜΑΤΑ

27/10/2010

 -- Τραγούδησε το «αχ» του ποιητή Σκαρίμπα

9/12/2007

 -- «Οι στρατιώτες πολεμάνε, αυτοί γυρνάνε στις ασπίδες νεκροί»

20/5/2007

 -- Δισκογραφικές συναντήσεις

Στα 80 σκέφτομαι την τζαζ όπως στα 8 μου

• Του ΒΑΓΓΕΛΗ ΒΑΓΓΕΛΑΤΟΥ

• Ελευθεροτυπία, Σάββατο 27 Νοεμβρίου 2010

Λένε πως όταν τα κεράκια δεν χωράνε πια στην τούρτα, είναι ώρα να κάτσεις σπίτι. Για τον Σόνι Ρόλινς, όμως, τα 80 ήταν απλά μια ευκαιρία να... ξεπορτίσει. Στις 7 Σεπτεμβρίου έσβησε τα 80 κεράκια του και ξεκίνησε τη «Sonny Rollins: 80th Birthday Tour», που θα τον φέρει αύριο και στο «Παλλάς» για να μας δείξει γιατί τον αποκαλούν «κολοσσό του σαξοφώνου» και να μας μάθει κάνα-δυο πράγματα για τη ζωή. Τα εισιτήρια πάντως έχουν προ πολλού εξαφανιστεί.

Σύγχρονος του Τζον Κολτρέιν, του Αρτ Μπλάκεϊ, του Μάιλς Ντέιβις και του Μαξ Ρόατς, ο Ρόλινς γεννήθηκε στη Νέα Υόρκη του 1930 και έμαθε πιάνο μαζί με... την αριθμητική. Στα 13 του απέκτησε το πρώτο του σαξόφωνο και στα 14 ξεκίνησε την πορεία του στη διεθνή μουσική σκηνή, τον καιρό του Τσάρλι Πάρκερ. Επαιξε με όλους τους μεγάλους της τζαζ ιστορίας, από τον Κολτρέιν ώς τον Θελόνιους Μονκ, ήταν ήδη θρύλος στα 60'ς και μπήκε τελικά στο τζαζ πάνθεον μαζί τους.
Στην πορεία ανέπτυξε έναν μοναδικά δικό του ήχο, που αποτυπώνεται σε δεκάδες άλμπουμ, σάουντρακ και βραβεία. Το 1958 ηχογραφεί το «The Freedom Suite», στο εσώφυλλο του οποίου σημειώνει με τόλμη για την εποχή: «Πόσο ειρωνικό που ο νέγρος, που περισσότερο από κάθε άλλον δικαιούται την αμερικανική κουλτούρα για δικιά του, διώκεται και καταπιέζεται και παρ' ότι αναφέρεται σαν το παράδειγμα της ανθρωπιάς ανταμείβεται με απανθρωπιά».
Το 2001, μένοντας τρία τετράγωνα από τους δίδυμους πύργους, την ώρα της επίθεσης, ακούγοντας τη βοή όρμησε έξω μόνο με το σαξόφωνό του στο χέρι. Πέντε μέρες μετά, στα 71 του, έπαιξε στη Βοστόνη και η ηχογράφηση τού «Without Α Concert: The 9/11 Concert» βραβεύτηκε με Γκράμι.
Σήμερα, ο μεγαλύτερος εν ζωή θρύλος της τζαζ μας μιλάει για τη μουσική, αλλά και για μια φιλοσοφία ζωής πραγματικά... κολοσσιαία.

- Τι σας τράβηξε στην τζαζ αρχικά;

«Ακουσα τον Φατς Γουέιλερ. Ημουν μωρό στην κούνια. Και το κατάλαβα όταν μεγάλωσα και τον ξανάκουσα. Με αυτόν και τον Κόλεμαν Χόκινς κατάλαβα πως η τζαζ ήταν ένας υπέροχος τρόπος να κάνεις τον κόσμο ένα καλύτερο μέρος».

- Ποιο είναι το σημαδιακό σημείο της καριέρας σας; Εκείνο που νιώσατε πως αυτός ο ήχος είναι το πεπρωμένο σας;

«Ξέρετε, όταν ήμουν 7-8 χρόνων, η μητέρα μου μού έφερε το πρώτο μου σαξόφωνο, ένα άλτο. Τότε κατάλαβα πως θα γίνω διάσημος μουσικός. Μου ακούγεται περίεργα που το λέω, αλλά ένιωσα ότι θα γίνω μουσικός και θα ξεχωρίσω. Εκτός του Φατς Γουέιλερ, μου άρεσε ο μπλουζ σαξοφωνίστας Λούις Τζόρνταν και πήρα τους δίσκους του. Μου άρεσε η μπάντα του (σαξόφωνο, τρομπέτα, μπάσο, ντραμς και πιάνο) και το στιλ του και ήθελα να τον μιμιθώ. Ηταν η πρώτη μου επιρροή εκεί στα 8. Αν και το πρώτο μου είδωλο ήταν ο Κόλεμαν Χόκινς, ο Τζόρνταν ήταν που με έκανε να στραφώ από το πιάνο στο σαξόφωνο».

- Εχετε παίξει με όλους τους μεγάλους τζαζ μάστερ. Ποιος είχε τη μεγαλύτερη επιρροή πάνω σας και γιατί;

«Δύσκολο να πεις, τόσοι άνθρωποι έχουν κάνει τόσα πολλά... Εξαρτάται από ποιο όργανο παίζεις... Συνήθως θαυμάζεις κάποιον που παίζει το ίδιο όργανο με σένα. Μου άρεσε να παίζω με τον Θελόνιους Μονκ, που ήταν 13 χρόνια μεγαλύτερός μου, αλλά πολλοί μας θεωρούν πια συνομήλικους. Με βοήθησε, με προστάτευσε και μου έδειξε πολλή μουσική. Οι επιρροές μου όμως είναι πολλές, γιατί στην τζαζ ο καθένας έχει κάτι το μοναδικό να δώσει στον κόσμο. Ο Μπαντ Πάουελ, ο Φατς Ναβάρο, ο Κλίφορντ Μπράουν... Η λίστα είναι ατελείωτη».

- Ποια μουσικά στοιχεία και είδη καθόρισαν τον ήχο σας;

«Αυτό και αν είναι δύσκολο... Η οικογένειά μου είναι από την Καραϊβική, γι' αυτό και προσπαθώ πάντα να βάλω λίγο από το άρωμά της στην τζαζ μου. Οπως ξέρετε, η τζαζ ξεκίνησε στη Νέα Ορλεάνη, μια πόλη επηρεασμένη τρομερά από την Καραϊβική, κάτι σπάνιο στην Αμερική. Εγώ έτυχε ίσως να διακριθώ γιατί ξεχώρισα αυτή την επιρροή και την ανέδειξα, παραπέμποντας στην αφρικανική ρίζα του ήχου».

- Τι κάνει την τζαζ ακόμα δημοφιλή;

«Η τζαζ είναι ένας τεράστιος κόσμος και, ακόμα κι αν πολλοί δεν τον βλέπουν όπως πρέπει, περικλείει κάθε είδους μουσική και μουσικού αυτοσχεδιασμού. Κάτω από την ομπρέλα της μπαίνουν τα πάντα. Το χιπ χοπ, η σόουλ, κ.λπ. Ακούω τα παιδιά σήμερα να λένε πως τους αρέσει το χιπ χοπ, χωρίς να ξέρουν ότι είναι τζαζ. Είναι μια ελεύθερη έκφραση συναισθήματος. Αυτό είναι τζαζ: μια δύναμη και ταυτόχρονα μια πολύ φυσική μουσική. Είναι σχεδόν μια δύναμη της φύσης».

- Τότε γιατί δεν έχει γίνει το πιο δημοφιλές ανάμεσα στα μουσικά είδη;

«Κοιτάξτε, η τζαζ δεν προμοτάρεται στην Αμερική και κατά συνέπεια δεν διαδίδεται τόσο όσο οι άλλες μουσικές και στον υπόλοιπο κόσμο. Παρ' όλα αυτά, όχι μόνο επιβιώνει αλλά έχει φανατικούς παντού. Ελπίζω ότι θα γίνει τόσο δημοφιλής που οι νέοι θα θέλουν να παίξουν τζαζ. Γιατί όλοι οι νέοι μπορούν να παίξουν τζαζ. Είναι σαν να υπάρχει στο γονίδιο. Δεν χρειάζεται να τη μάθεις, είναι μέρος της ζωής κάθε νέου μουσικού. Ελπίζω πως στις ΗΠΑ, όπου η τζαζ είναι υποεκτιμημένη και υποχρηματοδοτούμενη, θα υποστηριχθεί και τότε θα γίνει κίνημα. Αλλά έτσι και αλλιώς, είναι μια φυσική δύναμη, οπότε δεν έχει και τόση σημασία. Οι άνθρωποι την αγαπούν σε κάθε επίπεδο, διανοητικά αλλά και συναισθηματικά. Γιατί έχει τα πάντα».

- Τι σας έκανε να βγείτε περιοδεία σε ηλικία που οι περισσότεροι μουσικοί μένουν σπίτι;

«Σαν μουσικός ξεκίνησα πολύ μικρός και ήμουν ο νεότερος ανάμεσα σε ονόματα όπως ο Μάιλς και ο Μονκ. Ετσι μου κόλλησε η ιδέα από μικρός να γίνω "μεγάλος". Ακουσα τρομερή μουσική και τώρα προσπαθώ να φτάσω σε ένα σημείο που να είμαι ικανοποιημένος με το παίξιμό μου. Και να είναι και ο κόσμος που έρχεται να ακούσει τον Σόνι Ρόλινς ικανοποιημένος από την εμπειρία που προσφέρω. Γι' αυτό βγαίνω ακόμα, προσπαθώ ακόμα να πιάσω μια καλύτερη "εμφάνιση" και εξασκούμαι καθημερινά. Δεν υπάρχει θέμα ηλικίας. Σκέφτομαι για τη μουσική στα 80 μου, όπως την σκεφτόμουν στα 8 μου. Με την ίδια αγάπη, πόθο και ενθουσιασμό. Απλά ο χρόνος με έκανε 80. Σήκωσα κάποια στιγμή το κεφάλι και ήμουν 80. Νιώθω, όμως, όπως στα 8».

- Πώς βλέπετε το μέλλον της τζαζ;

«Ελπίζω πως η ομορφιά, η δύναμη και η πνευματική της ποιότητα θα φτάσουν σε ακόμη περισσότερους στον κόσμο. Ελπίζω περισσότεροι άνθρωποι να ασχοληθούν με την ουράνια μελωδία. Να καταλάβουν τη σημασία της. Οταν παίζω, η μουσική είναι φυσική σαν τον ήλιο, το φεγγάρι, το χιόνι και το κρύο. Μεγαλώνει συνεχώς και δεν είναι ποτέ η ίδια. Ετσι, όταν παίζω ένα κομμάτι δεν με νοιάζει αν είναι παλιό ή καινούργιο και δεν μπορώ να το παίξω δύο φορές με τον ίδιο τρόπο. Η τζαζ κινείται συνέχεια και μιμείται τη ζωή. Ελπίζω μόνο να υποστηριχθεί ώστε όλο και περισσότεροι άνθρωποι να μπορούν να ζήσουν παίζοντας τζαζ και να έχουν μια αξιοπρεπή οικογενειακή ζωή. Ελπίζω να καταλάβουν όλοι πόσο σημαντική είναι. Αλλά, ακόμα κι αν δεν το κάνουν, η τζαζ θα επιβιώσει έτσι και αλλιώς».

- Ποια είναι τα σχέδιά σας για το μέλλον;

«Ξυπνάω κάθε μέρα με τα γκρουπ και τις μπάντες μου, του χρόνου μπαίνω στο στούντιο για να ηχογραφήσω και μόλις βγήκε και ένα βιβλίο για μένα (το «Saxophone Colossus, a Portrait about Sonny Rollins»). Δεν το έχω διαβάσει ακόμη, αλλά έχει σχεδόν τόσες φωτογραφίες όσες και λέξεις, είναι αυτό που λέμε εδώ στην Αμερική coffee table book. Το καθημερινό μου σχέδιο είναι... μεγάλο. Να συνεχίσω να παίζω και να γίνομαι καλύτερος. Να μένω υγιής, να γίνω καλύτερος άνθρωπος, πιο ευγενής και να καταλάβω τη ζωή που ζούμε όλοι μας. Σχεδιάζω ακόμη ένα δίσκο και ζωντανές εμφανίσεις. Γυρνάνε και μια ταινία για μένα και θέλουν να κινηματογραφήσουν τις εμφανίσεις μου, αλλά δεν θέλω γιατί θα μου αποσπούν την προσοχή. Θέλω να κάνουμε μουσική στη σκηνή, όχι να ασχολούμαστε με κάμερες και τέτοια. Μπορεί να είναι επικερδές, αλλά δεν είναι μουσική. Βλέπετε, είμαι τζαζίστας, όχι εκατομμυριούχος, οπότε δεν πρόκειται να κάνω λεφτά. Χρειάζομαι μόνο τόσα ώστε να φέρνω φαΐ στο τραπέζι και να πίνω κάνα ούζο πότε πότε. Λίγο... Και ανυπομονώ να έρθω στην Ελλάδα για πρώτη φορά».*

Κανείς στον κόσμο δεν θέλει να είναι σκλάβος

- Πώς θα περιγράφατε το ρόλο της τζαζ στον αντιρατσιστικό αγώνα;

«Είναι μια πολύ περίπλοκη ερώτηση. Το ότι οι περισσότεροι τζαζ καλλιτέχνες είναι μαύροι έχει συνέπεια οι άνθρωποι στις ΗΠΑ να πιστεύουν πως η τζαζ είναι μια τέχνη των μαύρων. Αυτός είναι και ο λόγος που δεν έχει την εκτίμηση που θα έπρεπε. Δύσκολο να πεις... Αν σε κάποιους αρέσει η τζαζ, μπορεί να σκεφτούν "α, οι μαύροι δεν μπορεί να είναι τόσο κακοί, γιατί μπορούν να παίζουν τζαζ. Δείτε τον Λούις Αρμστρονγκ, είναι καταπληκτικός και μαύρος. Οι μαύροι δεν είναι και τόσο κακοί". Από αυτή την άποψη βοηθάει».

- Στη δική σας περίπτωση;

«Και στη δική μου περίπτωση. Μίλησα μέσα από τη δουλειά μου για το ρατσισμό και τα πολιτικά δικαιώματα. Αλλά αυτός είμαι εγώ, έτσι μεγάλωσα και αυτό ήθελα να κάνω. Ομως εξαρτάται από τον άνθρωπο, δεν χρειάζεται να κάνουν όλοι το ίδιο. Μεγάλωσα με τη γιαγιά μου να μου λέει για τις πορείες για τα πολιτικά δικαιώματα. Οταν έγινα επαγγελματίας μουσικός και απέκτησα ένα μικρό "όνομα", σκέφτηκα "θα γίνω σαν κι αυτή, θα μιλήσω ενάντια στην αδικία". Αλλά το γεγονός πως οι ρίζες της τζαζ είναι στους μαύρους μουσικούς -και όχι ότι την παίζουν πολλοί μαύροι- βοήθησε. Οπως ξέρετε, είναι πολλοί λευκοί που παίζουν καλή τζαζ, ακόμη και Ινδοί και Γιαπωνέζοι. Η τζαζ αντιπροσωπεύει την ελπίδα όλων για ελευθερία και κανείς στον κόσμο δεν θέλει να είναι σκλάβος».

Lady Gaga: Μεγαλείο της, η προσωπικότητά της

Εντάξει, είναι καλή performer. Αλλά ένα φωτογραφικό, κυρίως, λεύκωμα, που μόλις κυκλοφόρησε, αποδεικνύει ότι κατά βάθος οι μεταμορφώσεις της είναι όλα τα λεφτά

• Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΥ, Ελευθεροτυπία, Σάββατο 27 Νοεμβρίου 2010

Τον ίδιο της τον εαυτό πουλάει κυρίως η Lady Gaga, όχι τόσο τη μουσική της. Οι extreme εμφανίσεις της είναι πιο εξωφρενικές από τις συναυλίες της. Δεν είναι η ικανότητά της ως τραγουδίστριας και ως χορεύτριας (ως performer, για να είμαστε πιο σωστοί) που την έκαναν διάσημη, αλλά το ταλέντο της να προκαλεί.

Είτε με μια ακραία φωτογράφιση είτε παραλαμβάνοντας κάποιο βραβείο με προκλητική εμφάνιση είτε με ένα ντύσιμο που δεν συναντάς ούτε στις πασαρέλες. Περίεργα μακιγιάζ, παράδοξα κοστούμια, το πλέον πολυσυζητημένο fashion icon της εποχής μας. Στο λεύκωμα Lady Gaga, που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις «Ψυχογιός», επιχειρείται μια σύνοψη της πορείας της (καλλιτεχνικής και μη). Κάποιες από τις σπάνιες φωτογραφίες χρονολογούνται από την παιδική της ηλικία.

• Ακουγε Μπρίτνεϊ

Η κατά κόσμον Στέφανι Τζόαν Αντζελίνα Τζερμανότα γεννήθηκε τον Μάρτιο του 1986 στο Μανχάταν. Μικρή άκουγε τα δικά της πράγματα, κάτι Μπρίτνεϊ, Μαντόνα και άλλα κοριτσίστικα, άκουγε και δίσκους του πατέρα της, όπως Μπρους Σπρίνγκστιν και Ντέιβιντ Μπάουι.
«Οι γονείς μου στήριζαν όλες τις δημιουργικές μου αναζητήσεις, συμμετοχές σε θεατρικά έργα, μαθήματα πιάνου και υποκριτικής, που ξεκίνησα σε ηλικία έντεκα χρόνων», λέει. Το Just Dance, το πρώτο της single, κυκλοφόρησε τον Απρίλιο του 2008. Το βίντεο την έδειχνε σε ένα πάρτι με καυτό σορτς και γαλάζιο κεραυνό στο μάγουλο, όπως ο Ντέιντιντ Μπάουι στο εξώφυλλο του Aladdin Sane.

• The Fame Monster

Μετακόμισε στο Λος Αντζελες κι άρχισε να δουλεύει μαζί με την ομάδα της, την περίφημη Haus Of Gaga, το πρώτο της ολοκληρωμένο άλμπουμ, «The Fame». Η επίσημη παρουσίασή του πραγματοποιήθηκε στις 19 Αυγούστου 2008 στον Καναδά, μπροστά στους καταρράκτες του Νιαγάρα. Αποδείχθηκε βραδυφλεγές. Μόλις κυκλοφόρησε έφτασε στο Νο 17 του Billboard, τον Μάιο του 2009 πήγε στο Νο 10, αργότερα σκαρφάλωσε στο Νο 1. Πολλούς μήνες μετά, Ιανουάριος του 2010, και βρισκόταν ακόμα στη 2η θέση. Εχει πουλήσει περισσότερα από 10 εκατομμύρια αντίτυπα σε όλο τον κόσμο. Μέσα από αυτό βγήκαν πολλά καλά singles, όπως τα Poker Face, Lovegame κ.ά. Εκτοτε ακολούθησαν βραβεία, παγκόσμιες περιοδείες, έκτακτες εμφανίσεις σε σόου κ.ο.κ.
Η εταιρεία της προσπάθησε να εκμεταλλευτεί την επιτυχία κυκλοφορώντας άμεσα ένα μίνι άλμπουμ, το «The Fame Monster». Περιείχε τραγούδια-επιτυχίες, όπως τα Bad Romance, Alejandro και Telephone, ενώ σε κάποιες ειδικές εκδόσεις συμπεριλαμβάνονται και κομμάτια από το «The Fame».
Την είδα τον περασμένο Φεβρουάριο live στο 02 Arena του Λονδίνου, στο πλαίσιο της Fame Ball Tour. Δεν ξετρελάθηκα. Δεν διαθέτει ακόμα τα πολλά singles που θα κρατούσαν alive το κοινό για ένα δίωρο. Υστερεί σε φωνή, τα χορευτικά της είναι σχετικά φτωχά. Αλλο μια προκλητική φωτογράφιση και άλλο μια συναυλία για την οποία απαιτούνται περισσότερα. Μουσική και τραγούδια.*

• Tips

* Εντεκα χρόνων γράφτηκε σε ρωμαιοκαθολικό σχολείο καλογριών.
* Το Lady Gaga αποτελεί αναφορά στο τραγούδι των Queen «Radio Ga-Ga». Ο μάνατζέρ της της μιλούσε για το τραγούδι των Queen, αυτή δεν άκουγε καλά, νόμιζε πως την είπε Lady Gaga, της άρεσε, δεν ήθελε και πολύ για να κρατήσει το όνομα.
* «Δεν πιστεύω ότι είμαι σαν όλους τους άλλους, τους τέλειους μικρούς ποπ τραγουδιστές. Νομίζω ότι αλλάζω την άποψη του κόσμου για το τι είναι σέξι», δήλωσε στο Rolling Stone.
* Εχει παραδεχτεί ότι είναι μπαϊσέξουαλ, «γεγονός που κάνει τους άντρες να νιώθουν άβολα». Ξεκαθαρίζει ότι η έλξη της για τις γυναίκες είναι μόνο σωματική και όχι ψυχολογική.

JOHN CALE Ο εγκέφαλος των Velvet Underground

•  Από τον Γιάννη Πετρίδη 
• Βιβλιοθήκη, Σάββατο 27 Νοεμβρίου 2010

Δεν είναι πολλοί οι συντελεστές της μουσικής ροκ που μπορούν να ισχυριστούν ότι η παρουσία τους είχε μεγαλύτερη σημασία γι' αυτό το μουσικό είδος, από τον μουσικό, συνθέτη και παραγωγό John Cale. Ο γεννημένος στη Νότια Ουαλία, πιανίστας και βιολιστής, που έχει κλασικές σπουδές στο ενεργητικό του, είναι από τα σημαντικότερα ονόματα στον χώρο της αμερικανικής avant garde μουσικής.

Ξεκίνησε την καριέρα του ως μαθητής και αργότερα συνεργάτης τού καλλιτέχνη της τζαζ LaMonte Young, ο οποίος κινούνταν στον χώρο της μινιμαλιστικής μουσικής, και συνεχίστηκε με τη συμμετοχή του, σαν ιδρυτικό μέλος στους Velvet Underground, συγκρότημα που έπαιξε σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση του αμερικανικού ροκ στη δεκαετία του '60.

Ο Cale σπούδασε στη Βρετανία, στο κολέγιο Goldsmith, κάτω από την καθοδήγηση του συνθέτη Humphrey Searle, και στη συνέχεια κέρδισε μία υποτροφία και πήγε στην Αμερική το 1963, για να μελετήσει σύγχρονες τότε μουσικές φόρμες σε ένα μουσικό εργαστήριο της Μασαχουσέτης, όπου είχε μία πρώτη επαφή με συνθέτες όπως οι Aaron Copeland, Leonard Bernstein και ο δικός μας Ianis Xenakis. Στις 9 Σεπτεμβρίου του 1963, ο Cale μαζί με τον προοδευτικό συνθέτη John Cage και άλλους μουσικούς παίρνουν μέρος σ' έναν καλλιτεχνικό μαραθώνιο διάρκειας 18 ωρών, όπου παίζουν στο πιάνο, για πρώτη φορά, το έργο του Eric Satie Vexations.

Η παρουσία του στην περιθωριακή καλλιτεχνική κοινότητα του Μανχάταν οδήγησε στη γνωριμία του με τον Lou Reed και την αξιοποίηση ηλεκτρικών πια μουσικών οργάνων, σε ήχους που θα παρουσιάσουν με το συγκρότημα των Velvet Underground, για τους οποίους ο Cale θα παίζει όργανο, μπάσο και ηλεκτρική βιόλα. Η πειραματική μορφή των μουσικών του κατευθύνσεων, σε συνδυασμό με τις ποπ εμπνεύσεις του Lou Reed οδήγησαν στη δημιουργία των δύο πρώτων δίσκων των Velvet Underground. Στη συνέχεια, ο Cale αποχώρησε από το συγκρότημα λόγω διαφωνιών που είχε με τον Lou Reed και έκανε παραγωγή στο άλμπουμ της Nico, The Marble Index. Με τη Nico, που είχε ήδη συνεργαστεί συμμετέχοντας ως μουσικός και στιχουργός σε δύο τραγούδια στο πρώτο της άλμπουμ Chelsea Girl, που κυκλοφόρησε το 1967, θα έχει και άλλες συνεργασίες στη συνέχεια, ενώ θα κάνει παραγωγή και στο συγκρότημα των Stooges, που είχε φτιάξει ο Iggy Pop.

Το 1970 αρχίζει η προσωπική του καριέρα με το άλμπουμ Vintage Violence και η παράλληλη ενασχόλησή του ως παραγωγού, με ονόματα όπως οι Patti Smith, Nick Drake, Kevin Ayers, Modern Lovers και Jonathan Richman. Με τον Nick Drake γνωρίστηκαν κατά τη διάρκεια της ηχογράφησης τού δεύτερου δίσκου του Drake, Bryter Later. Ταυτόχρονα, σε μια επίδειξη του πολύπλευρου ταλέντου του, θα κάνει μείξεις σε δίσκους καλλιτεχνών, όπως οι Paul Revere and The Raiders και η Barbra Streisand.

Αργότερα, στις επιδόσεις του ως παραγωγού περιλαμβάνονται και οι δίσκοι που έκανε με τους Squeeze, Marc Almond, Happy Mondays, Siouxsie and The Banshees κ.ά.

Το δεύτερο άλμπουμ του θα ηχογραφηθεί με τον μουσικό Terry Riley, που κι αυτός είχε κλασικές σπουδές στη μουσική. Το Church of Anthrax θα είναι ορχηστρικό στο μεγαλύτερο μέρος του. Σε κλασικό ύφος θα είναι γραμμένο και το τρίτο του προσωπικό άλμπουμ, με τίτλο The Academy in Peril, που κυκλοφόρησε το 1972. Σ' αυτό το ύφος θα επιστρέψει ύστερα από αρκετά χρόνια στη δεκαετία του '80, όταν θα αρχίσει να γράφει μουσική για τον κινηματογράφο.

Το επόμενο άλμπουμ του είναι το Paris 1919, που θα εγκαινιάσει τη νέα μουσική του κατεύθυνση και θα οδηγήσει στην τριλογία των άλμπουμ Fear, που είχε αρκετά στοιχεία από τον χώρο του χαρντ ροκ, Slow Dazzle, θύμιζε την ατμόσφαιρα των δίσκων τού Phil Spector και του Brian Wilson με τους Beach Boys, (ο Cale έχει δηλώσει ότι όταν επέστρεψε στην Αγγλία εκείνη την περίοδο, είχε κουβαλήσει όλους τους δίσκους των Beach Boys και τους άκουγε συνέχεια, και Helen Of Troy, στα οποία συμμετείχαν και άλλοι γνωστοί καλλιτέχνες της εταιρείας Island, όπως οι Brian Eno, Phil Manzanera των Roxy Music και ο Chris Spedding.

Στο ενδιάμεσο θα κυκλοφορήσει και το ζωντανά ηχογραφημένο June 1 1974, στο οποίο συμμετείχαν και οι Brian Eno, Nico και ο Kevin Ayers. Στη δεκαετία του '80 θα προσπαθήσει να κάνει εμπορική επιτυχία με την κυκλοφορία του άλμπουμ Honi Soit, το οποίο θα κυκλοφορήσει σε νέα δισκογραφική εταιρεία, την Α & Μ, χωρίς να τα καταφέρει, όπως και στις υπόλοιπες προσπάθειες που έκανε στη συνέχεια ηχογραφώντας δίσκους για την εταιρεία Ze και την Beggars Banquet. Η δεκαετία του '80 θα κλείσει με την παρουσίαση ποιημάτων του Dylan Thomas σε συναυλίες που ακολούθησαν.

Στην τελευταία δεκαετία του περασμένου αιώνα συνεργάζεται ξανά με τον Brian Eno, ο οποίος έχει χαρακτηρίσει τον Cale μουσική μεγαλοφυΐα, στο άλμπουμ Wrong Way Up και στο Words For Dying -γράφουν μαζί το The Soul Of Carmen Miranda. Το 1991 θα ερμηνεύσει το Hallelujah στο άλμπουμ που ηχογραφήθηκε προς τιμήν του Leonard Cohen -το τραγούδι, το 2001, θα συμπεριληφθεί στο σάουντρακ της ταινίας Shrek- και το 1992 θα κάνει άλλη μία συμμετοχή στον δίσκο του Hector Zazou, Sahara Blue, που ηχογραφήθηκε με τραγούδια βασισμένα σε ποιήματα του Αρθούρου Ρεμπώ.

Με τον Zazou θα συνεργαστεί ξανά το 1994, τραγουδώντας μαζί με τη Suzanne Vega ένα τραγούδι με τίτλο The Long Voyages, του οποίοι οι στίχοι είναι βασισμένοι στο ποίημα του Οσκαρ Ουάιλντ, Les Silhouettes. Το 1993 ο θάνατος του κοινού τους φίλου, Andy Warhol, θα οδηγήσει στη συνεργασία του με τον Lou Reed και στην κυκλοφορία του άλμπουμ Songs For Drella. Στη δεκαετία του '90, θα γράψει μουσική για αρκετές κινηματογραφικές ταινίες, Paris S'eveille, Suivi D'Autres Compositions (1991), 23 Solo Pieces Pour La Naissance de L'Amour (1993), Antartida (1995), Ν'oublie Pas Que Tu Vas Mourir (1995), Somewhere In The City (1998), Le Vente De La Nuit (1999) κ.ά.

Το 2003 θα ηχογραφήσει, με παραγωγό τον Nick Franglen των Lemon Jelly, το άλμπουμ Hobo Sapiens, που θα τον βοηθήσει να προσεγγίσει νεότερο κοινό και προς το τέλος της περασμένης δεκαετίας θα συνεργαστεί και με άλλα καινούρια ονόματα, όπως ο James Murphy, γνωστός ως LCD Soundsystem και ο Danger Mouse. Ονόματα, όπως οι King Crimson, Pink Floyd, Roxy Music, Nick Drake, Patti Smith, Tom Waits και Television, οφείλουν αρκετά στον Cale και αρκετοί από αυτούς έχουν εκφράσει τον θαυμασμό τους για το μουσικό του έργο, εκθειάζοντας τον ρόλο που έπαιξε στην καριέρα τους η μουσική του.

Η ελληνική γλώσσα με οδηγεί σε άλλες μουσικές

• Της ΝΑΤΑΛΙ ΧΑΤΖΗΑΝΤΩΝΙΟΥ
• Ελευθεροτυπία, Σάββατο 27 Νοεμβρίου 2010

Με το πρώτο της άλμπουμ «Breathe with me» (2007) ισχυροποίησε την καλή φήμη που είχε αποκτήσει από τα live της στη βρετανική μουσική σκηνή. Με το δεύτερο, το πιο εξωστρεφές «Peeling Apples», επιβεβαίωσε ότι δεν είναι ένα μουσικό πυροτέχνημα.

Αντίθετα η Αθηνά Ανδρεάδη έχει προσπεράσει προ πολλού τον σκόπελο του «εξωτισμού», στον οποίο θα μπορούσε να περιορίζεται το ενδιαφέρον του βρετανικού κοινού λόγω της αστραφτερής ομορφιάς της, του ελληνικού της ονοματεπώνυμου, της διακριτικής παρουσίας κάποιων ελληνικών ηχοχρωμάτων στα αγγλόφωνα τραγούδια της και της συνήθειάς της να ερμηνεύει στις συναυλίες της σχεδόν απαραιτήτως και κάποια παραδοσιακά ελληνικά. Ως ισότιμο μέλος της βρετανικής μουσικής κοινότητας κάνει εξαιρετικές συνεργασίες, προχωρά σταθερά, μπορεί να επιλέγει.

Η ενθουσιώδης υποδοχή από τη βρετανική κριτική και του δεύτερου δίσκου της, που μόλις κυκλοφόρησε και στην Ελλάδα, τη βρίσκει μ' ένα βιογραφικό ενισχυμένο σε live εμφανίσεις (από το Jazz Club έως το Φεστιβάλ του Glastonbury, όπου εμφανίστηκε στο πλευρό της Τζόαν Μπαέζ και της Σούζαν Βέγκα), προτάσεις («Μου ζήτησαν ένα τραγούδι οι "Concern Charity campaign Born Starving" για την αγγλική και ιρλανδική τηλεόραση») και σχέδια. Ηδη προετοιμάζει τον ελληνικό της δίσκο, που θα κυκλοφορήσει το 2011.
Αυτές τις μέρες βρέθηκε στην Αθήνα για να συμμετάσχει στο Φεστιβάλ TED που φιλοξενήθηκε χθες στο Ιδρυμα Μείζονος Ελληνισμού. Για τη συναυλία της στο Badminton, που αναβλήθηκε, θα πρέπει να περιμένουμε νέα ημερομηνία.

- Η αγγλική υποδοχή του «Peeling Apples» ήταν ανάλογη με τον ενθουσιασμό που προκάλεσε το πρώτο σας cd;

«Μέχρι τώρα έχω ακούσει, δόξα τω Θεώ, πολύ ωραία πράγματα. Το σημαντικότερο είναι, όμως, να νιώθω εγώ καλά για ό,τι έχω κάνει. Και σ' αυτή την περίπτωση νιώθω καλά για το υλικό που το προετοίμαζα δύο χρόνια, για τους συνεργάτες μου, δύο εκπληκτικούς Σουηδούς παραγωγούς (Tobias Froberg και Magnus Frykberg), για μια καταπληκτική μπάντα και για την ηχογράφηση που έγινε με μια διαδικασία πολύ αυθόρμητη και φυσική».

- Ετοιμάζετε, όμως, κι έναν ελληνικό δίσκο.

«Δεν είναι πολύς καιρός που τον γράφω. Αλλά, ένας ελληνικός δίσκος είναι ένα όνειρο που είχα πολλά χρόνια».

- Θα ' ναι δικός σας κι ο στίχος;

«Μα, από έφηβη έγραφα ποίηση. Και ποτέ δεν σταμάτησα να διαβάζω λογοτεχνία. Είμαι ενθουσιασμένη που θα γράψω κάτι στη γλώσσα μας, να τη χαρώ πάλι -γιατί τόσα χρόνια χρησιμοποιώ τα αγγλικά».

- Και μουσικά; Θα είναι στο ύφος των δύο προηγούμενων δίσκων σας;

«Δεν αποφασίζω εγώ. Τα ίδια τα τραγούδια ζητούν αυτό που θέλουν. Σου υποδεικνύουν, π.χ., πώς θα ενορχηστρωθούν. Γι' αυτό δεν είμαι ακόμα σίγουρη. Πειραματίζομαι, όμως, με διάφορα πράγματα και, για την ώρα, παρατηρώ ότι η γλώσσα, ο ρυθμός της και ο τρόπος έκφρασης με οδηγούν σε άλλες μουσικές».

- Πώς, ενώ είχατε από μικρή τέτοια σχέση με τις τέχνες, αποφασίσατε να σπουδάσετε κάτι τόσο αντίθετο όσο είναι η διοίκηση επιχειρήσεων;

«Πραγματικά η μουσική μ' ενδιέφερε από πολύ μικρή: τραγουδούσα, έγραφα μελωδίες και ήξερα ότι αυτό έχω ανάγκη να κάνω στη ζωή μου - είμαι μάλιστα σίγουρη ότι αυτό μ' επέλεξε κι όχι εγώ αυτό. Αλλά οι γονείς μου ανησυχούσαν, όπως και οι περισσότεροι γονείς όταν τα παιδιά τους τούς λένε ότι θα ασχοληθούν με την τέχνη. Ηταν λογικό. Ετσι συμφώνησα να σπουδάσω διοίκηση επιχειρήσεων. Ηταν ένας τρόπος να φύγω για την Αγγλία, να αποκτήσω εμπειρίες, να ανοίξει το μυαλό μου, να γνωρίσω μια άλλη κουλτούρα. Τελικά έκανα αυτό που ήθελα και τώρα πια είναι και οι γονείς μου περήφανοι».

- Φαντάζομαι ότι δεν είναι εύκολη υπόθεση να γίνει κάποιος αποδεκτός και αναγνωρίσιμος στη μουσική σκηνή της Βρετανίας.

«Δεν είναι καθόλου εύκολο. Απαιτεί χρόνια σκληρής δουλειάς και πολύ κόπο, πίστη κι αγάπη -και χωρίς να σημαίνει ότι μ' όλα αυτά θα αποφύγεις τις δυσκολίες και τα εμπόδια. Αν αναζητούσα, όμως, τον πυρήνα όλων των δυσκολιών θα 'λεγα πως το παν είναι το μυαλό μας και πώς θα βρούμε έναν τρόπο να το ησυχάσουμε όταν μας πιάνει η αγωνία».

- Εσείς πώς το αντιμετωπίσατε αυτό;

«Σχεδόν μ' ένα είδος... διαλογισμού! Προσπαθούσα να βρεθώ σ' εκείνο το σημείο που από κει και πέρα θα μου επιτρεπόταν να δημιουργήσω κάτι εντελώς αβίαστα. Το κάνω κάθε φορά. Είναι απαραίτητο. Και ξέρω ότι αν δεν τα καταφέρω, θα είναι πολύ δύσκολο -σχεδόν αδύνατο- να κάνω οτιδήποτε αυθόρμητο και χαλαρό».

- Στην Αγγλία σάς κατατάσσουν στη world music ή στη βρετανική ροκ σκηνή;

«Με το "Breathe with me" είχε πολλή πλάκα, γιατί υπήρξαν πολλές διαφορετικές απόψεις για το πού ανήκει. Κάποιοι κριτικοί το κατέταξαν στην κατηγορία "ποπ-ροκ", άλλοι στη "φολκ", άλλοι στην "τζαζ". Αυτό δείχνει πόσο δύσκολο είναι, ειδικά σήμερα, να βάλεις οποιαδήποτε μουσική σε καλούπι και να τη βαφτίσεις. Αλλά κι εμένα δεν μου αρέσει να μου υποδεικνύει κάποιος άλλος σε ποια κατηγορία ανήκει η μουσική που ακούω. Προτιμώ να την ακούσω μόνη μου και να αφήσω τον εαυτό μου να αποφασίσει».

- Η περιβόητη κρίση έχει οδηγήσει τη βρετανική κυβέρνηση σε μεγάλες περικοπές στον πολιτισμό. Εχει επηρεάσει τη δική σας σκηνή;

«Εχουν γίνει μεγάλες περικοπές και στα μουσικά φεστιβάλ: αν και τα χρηματοδοτούν ιδιώτες, έχουν αρχίσει και κάνουν πίσω. Και βέβαια ο χώρος αισθάνεται γενικά μια ανασφάλεια. Αλλά εγώ γενικά είμαι αισιόδοξη. Θέλω να πιστεύω ότι σε δύσκολες στιγμές υπάρχει μεγαλύτερη ανάγκη για τέχνη. Η Ιστορία μάλιστα έχει δείξει ότι σε τέτοιες περιόδους οι τέχνες πάνε ακόμη καλύτερα. Αρα θέλω να πιστεύω ότι το σημαντικό καλλιτεχνικό και πνευματικό έργο θα επηρεαστεί θετικά - και σίγουρα όχι αρνητικά».

- Για όσα συμβαίνουν στην Ελλάδα σάς ρωτούν;

«Στενοχωριέμαι πολύ γιατί η Ελλάδα έχει δυσφημηθεί πολύ στα βρετανικά ΜΜΕ. Ευτυχώς δεν μου 'χει πει κανείς τίποτα! Είναι στο χέρι μας, όμως, να μη μείνει αυτή η εικόνα για τη χώρα μας».*

Ο θρύλος της τζαζ Σόνι Ρόλινς στην Αθήνα στις 28 Νοεμβρίου

• Ο κολοσσός του σαξοφώνου

Ο Σόνι Ρόλινς, master του σαξοφώνου   

---

Ένα από τα σημαντικότερα εν ζωή ονόματα της τζαζ έρχεται στην Αθήνα για μία εμφάνιση. Ο Σόνι Ρόλινς, ο κολοσσός του σαξοφώνου γιορτάζοντας 80 χρόνια ζωής και έχοντας συνεργαστεί με θρύλους της τζαζ εμφανίζεται στο Παλλάς στις 28 Νοεμβρίου.

Σύγχρονος των Τζον Κολτρέιν, Αρτ Μπλέκεϊ, Μάιλς Ντέιβις, ο Σόνι Ρόλινς ξεκίνησε τη μουσική του πορεία σε ηλικία 14 ετών.

Υπήρξε παρών στην περίοδο που «βασίλευαν» οι Τσάρλι Πάρκερ, Μπαντ Πάουελ, Μάιλς Ντέιβις και Θελόνιους Μονκ, παίζοντας στα σχήματά τους.

Παίρνοντας στοιχεία από τους μεγάλους σαξοφωνίστες της εποχής, όπως την ανάλαφρη εναλλαγή μουσικών φράσεων του Λέστερ Γιάνγκ και το δυναμισμό του Κόουλμαν Χόκινς, ο Ρόλινς ανέπτυξε έναν ιδιότυπο και χαρακτηριστικό ήχο στο τενόρο σαξόφωνο που ξεχωρίζει μέχρι τις μέρες μας.

Το καθαρά πρώτο του άλμπουμ έγινε πραγματικότητα με την Prestige, για να ακολουθηθεί από άλλα έξι άλμπουμ που έμελλαν να είναι μερικά από τα σημαντικότερα στην ιστορία της τζαζ, όπως τα «Saxophone Colossus» και «Tenor Madness» με τον Κολτρέιν και τα μέλη της μπάντας του Μάιλς Ντέιβις.

Πρωτοπόρος, ο κορυφαίος μουσικός παρουσίασε το 1957 ένα μουσικό τρίο χωρίς πιάνο και με τη μορφή αυτή ηχογράφησε το 1958 έναν δίσκο-σταθμό, τον τελευταίο του με την εταιρεία Riverside, το «The Freedom Suite», καθώς και το 19λεπτο ομώνυμο κομμάτι.

Πολλές συνθέσεις του Σόνι Ρόλινς φιγουράρουν ανάμεσα στα πιο γνωστά κλασικά τζαζ κομμάτια, ενώ οι μουσικές του φόρμες και τα διάσημα σόλο του σημαδεύουν γενιές μουσικών. Από τα πιο γνωστά, το θρυλικό St Thomas, το Oleo, το Doxy ή το Airegin.

Η καριέρα του μετρά δεκαετίες, εκατοντάδες δίσκους, αμέτρητες εμφανίσεις στα μεγαλύτερα Φεστιβάλ και πάμπολλες βραβεύσεις και Γκράμι.

Μουσικές περιπλανήσεις...

Την τελευταία του εμφάνιση στην «Αυλαία» (Αγίου Ορους 15, Βοτανικός, 2103474074) πραγματοποιεί σήμερα (10.30μμ.) ο Θεσσαλονικιός τραγουδοποιός Δημήτρης Ζερβουδάκης. Συνοδευόμενος από την Σοφία Γεωργαντζή παρουσιάζει ένα τρίωρο πρόγραμμα με τραγούδια από το σύνολο της δισκογραφίας του.

• Αφιερωμένη στην Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου είναι η μουσική παράσταση που παρουσιάζουν ο Σπύρος Κουρκουνάκης και ο Γιάννης Σαμπάς, και αυτή τη Δευτέρα (9μμ), στον «Ιανό» (Σταδίου 24, 210 3217810). Υπέροχες λαϊκές δημιουργίες σε στίχους της τραγουδούν οι Κώστας Μάντζιος, Γεωργία Γρηγοριάδου και Μαρία Κανελλοπούλου.
• Η Αρλέτα και ο Λάκης Παπαδόπουλος συνεχίζουν τις εμφανίσεις τους, κάθε Τρίτη (9.30μμ), στο «Σταυρό του Νότου». Μαζί τους, αυτή την Τρίτη, ο Λαυρέντης Μαχαιρίτσας.
• Ο συνθέτης και στιχουργός Γιώργος Ανδρέου ξεκινά (30/11) τις εμφανίσεις του στο «Ρυθμό stage» (Μ. Αντύπα 38, Ηλιούπολη, 210 9750060), όπου κάθε Τρίτη θα μοιράζεται τη σκηνή με άλλους ομότεχνούς του. Πρώτη καλεσμένη, η Ελένη Τσαλιγοπούλου (30/11 και 7/12). Το πρόγραμμα περιλαμβάνει γνωστά τραγούδια του, αλλά και απρόβλεπτες διασκευές.

Η Μαργαρίτα Ζορμπαλά ξεκινά τη Δευτέρα (29/11, 9μ.μ.), στο Θέατρο «Κάππα» (Κυψέλης 2, 210-8831.068) τις μουσικές παραστάσεις της, με τίτλο «Στην άκρη ενός φιλιού», μια μουσική αναδρομή - διαδρομή μέσα από τις χώρες, γλώσσες και κουλτούρες που βίωσε. Δέκα χρόνια μετά την έκδοση του ομώνυμου άλμπουμ της - δισκογραφική περιπλάνηση στις μουσικές του κόσμου, «ταξιδεύει» από τον ρώσικο ρομαντισμό, στα ελληνικά «αρώματα» και από το αργεντίνικο πάθος στον αισθησιακό κόσμο της Ιβηρικής χερσονήσου. Στο «ταξίδι» της πλαισιώνεται από τρεις σπουδαίους σολίστες μουσικούς, τους Θοδωρή Οικονόμου (επιμέλεια, ενορχήστρωση, διεύθυνση ορχήστρας), Κώστα Ράπτη (ακορντεόν) και Μιχάλη Πορφύρη (βιολοντσέλο). Θ' ακολουθήσουν τρεις ακόμη εμφανίσεις της, στον ίδιο χώρο, στις 5, 12 και 20 Δεκέμβρη.

• Ογδόντα τέσσερις συνθέτες από 28 χώρες συμμετείχαν στον Παγκόσμιο Διαγωνισμό Σύνθεσης για ορχήστρα εγχόρδων «Sofia 2010 International Composition Competition» όπου ο 23χρονος φοιτητής του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του ΑΠΘ, Γιάννης Αγγελάκης, κέρδισε το δεύτερο βραβείο, για το έργο του «Quaint Tale of a flower». Τον περασμένο Αύγουστο είχε αποσπάσει ένα ακόμα βραβείο στο διεθνή διαγωνισμό «1st International Antonin Dvorak Composition Competition» της Πράγας.

«Κόντρα στον καιρό... »

«Κόντρα στον καιρό...» ο Παντελής Θαλασσινός ξεκινά τις εμφανίσεις του στις 3 του Δεκέμβρη, στο ανακαινισμένο «Ακροπόλ» (Ιπποκράτους 9-11, 210.3609002-3). Σε οκτώ ξεχωριστές βραδιές, κάθε Παρασκευή και Σάββατο (9.15μμ), ο αγαπημένος τραγουδοποιός - τραγουδιστής θα δώσει το δικό του στίγμα με μια ολοκαίνουρια δουλειά που θα παρουσιάζεται στο πρώτο μέρος του προγράμματος με τον τίτλο «Κόντρα στον καιρό». Στο δεύτερο μέρος θα ερμηνεύει αγαπημένα τραγούδια τόσο δικά του, όσο και άλλων δημιουργών (όπως των Δημήτρη Παπαδημητρίου, Κώστα Χαριτάτου, Γιάννη Νικολάου, Βαγγέλη Γιαννάκη, Τάσου Ζαφειρίου κ.ά.). Πλάι του θα είναι η Μάρθα Μαυροειδή (έγχορδα - φωνή), μια εξαιρετική τραγουδοποιός, που πρόσφατα κυκλοφόρησε τον «Κήπο της Ρίλα» και οι μουσικοί Γιάννης Αγγελόπουλος (τύμπανα), Γιώργος Βεντουρής (κοντραμπάσο), Δημήτρης Γάσιας (βιολί), Γιώργος Θεοδωρόπουλος (πλήκτρα), Φίλιππος Λευκαδίτης (κρουστά), Γιώργος Μακρής (γκάιντα, φλογέρες, καβάλ), Δημήτρης Πάντος (κιθάρα, φωνή).

Τραγούδια και συγκινήσεις «στην ίδια πόλη... »

Μια μουσική παράσταση που συγκινεί, μαγεύει, ξυπνά μνήμες και κινητοποιεί αισθήσεις είναι αυτή που παρουσιάζουν ο Θάνος Μικρούτσικος και ο Χρήστος Θηβαίος, στην Κεντρική Σκηνή του Σταυρού του Νότου (Φραντζή και Θαρύπου 35-37, Νέος Κόσμος, 210 9226975), για δύο ακόμη διήμερα (σήμερα και αύριο, καθώς και 3-4/12). Οι δυο σπουδαίοι καλλιτέχνες ένωσαν τις φωνές τους «στην ίδια πόλη υπό βροχήν», σ' ένα πρόγραμμα που ακουμπά στην ποίηση και στη δύναμη λόγου και μουσικής και το οποίο αποτελεί δίαυλο ουσιαστικής επικοινωνίας με το κοινό, σε μια εποχή συννεφιασμένη και βάρβαρη. Ο καθένας τους μοναδικός και υπέροχος. Ο Θ. Μικρούτσικος στο πιάνο - προέκταση πλέον του χεριού του - με τους εκπληκτικούς αυτοσχεδιασμούς του «συνομιλεί» με τον υπέροχο «παραμυθά» της ελληνικής μουσικής σκηνής, τον τραγουδοποιό Χρήστο Θηβαίο. Κι οι δυο μαζί ξεδιπλώνουν με την ψυχή τους διαλεχτά τραγούδια από το χτες και το σήμερα, σε μια ζωντανή μουσική παράσταση που απαιτεί τη συμμετοχή, αλλά και τη σιωπή... Στην παράστασή τους σημαντικό ρόλο παίζουν οι εξαιρετικοί μουσικοί, σολίστ ο καθένας στο είδος του. Οι Δημήτρης Σινογιάννης (κιθάρες), Ακης Γαβαλάς (ντραμς), Χρήστος Βογιατζής (μπάσο, φωνή), Θύμιος Παπαδόπουλος (πνευστά).

Εκρηκτική, αφυπνιστική παράσταση

Ο Βασίλης Παπακωνσταντίνου ξεκινά στις 3 Δεκεμβρίου τις μουσικές παραστάσεις του με τίτλο «Κραυγές και Ψίθυροι», στη μουσική σκηνή «Πορτοκάλι» (Ιερά Οδός 22, Γκάζι, 210 3463308), όπου θα εμφανίζεται κάθε Παρασκευή και Σάββατο (11 μ.μ.), συνοδευόμενος από την Τάνια Κικίδη. Σε μια εποχή που οι ψίθυροι έγιναν κραυγές, αφήνει την έντονα ηλεκτρική διάθεση και «στήνει» μια αλλιώτικη εκρηκτική και αφυπνιστική παράσταση. Το πρόγραμμα, ξεχωριστό και απρόβλεπτο, περιλαμβάνει τραγούδια που αγάπησε ο ίδιος και αγαπήσαμε όλοι εμείς, τραγούδια που σώπασαν μα που δεν έχουν χαθεί στο χρόνο, παρέα με τον δυναμισμό του τραγουδιστή. Ο ίδιος, επιλέγει να εκφράσει με το δικό του μοναδικό τρόπο την εποχή, «περπατώντας» με τη φωνή του σε γνώριμα μονοπάτια που έχουν ανοίξει μεγάλοι Ελληνες ποιητές και σπουδαίοι Ελληνες συνθέτες. Αφουγκράζεται τους ψιθύρους, αγωνιά για τις κραυγές και με τη δύναμη της φωνής του, αφήνει για άλλη μια φορά το στίγμα του με σκοπό να γεμίσει τις νύχτες και να μας κρατήσει συντροφιά σε μια ευχάριστη και παρεΐστικη ατμόσφαιρα, για λίγες μόνο εμφανίσεις. Με πιάνο, σαξόφωνο, κιθάρες, βιολί και κρουστά, ο Β. Παπακωνσταντίνου θα χρωματίσει με ακουστικό τρόπο τα τραγούδια και υπόσχεται ένα μουσικό ταξίδι πέρα από τα συνηθισμένα. Από αυτό το ταξίδι, δεν θα μπορούσε να λείπει η Τάνια Κικίδη, συνοδοιπόρος του όλα αυτά τα χρόνια.

Η Συμφωνία αρ. 2 του Μάλερ στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης

• Τη Συμφωνία αρ. 2 του Γκούσταβ Μάλερ (1860-1911) θα ερμηνεύσει η Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης, την Παρασκευή 26 Νοεμβρίου 2010, στις 9μμ, στο Μέγαρο Μουσικής.

Η Χορωδία Θεσσαλονίκης

Την κατά τους ειδικούς «μνημειωδών διαστάσεων Συμφωνία αρ.2» θα διευθύνει ο Κάρολος Τρικολίδης. Σολίστ στη συναυλία θα είναι η Χρυσούλα Μαλιαμάνη (σοπράνο) και η Μαρία Λα Βίτα (μέτζο σοπράνο). Συμμετέχουν η Χορωδία Θεσσαλονίκης (διδασκαλία: Αγγελική Κρίσιλα) και η Χορωδία Α.Π.Θ. «Γιάννης Μάντακας» (διδασκαλία: Πέτρος Μπεκιαρίδης). Η συγκεκριμένη Συμφωνία είναι από τις πλέον δημοφιλείς - μαζί με την Ενάτη - του αυστριακού συνθέτη. Συχνά φέρει τον επίκτητο τίτλο «Ανάσταση». Έργο σε πέντε μέρη αποτελεί τη φυσική αλλά και μεταφυσική συνέχεια της Πρώτης, γνωστής ως «Τιτάνας».

Όπως σχολίαζε και ο Mahler, ο νεκρός ήρωας της Πρώτης Συμφωνίας μεταφέρεται στον τάφο του υπό τους ήχους της πένθιμης μουσικής από τη Δεύτερη. Η λύτρωση και η ανάσταση έρχονται στο φωνητικό φινάλε. Ο συνθέτης ξεκίνησε τη Δεύτερη Συμφωνία το 1888, αμέσως μετά την ολοκλήρωση της Πρώτης. Ωστόσο, ο διορισμός του ως διευθυντή ορχήστρας, πρώτα στη Βουδαπέστη και εν συνεχεία στο Αμβούργο, δεν του άφησε χρόνο να ασχοληθεί με το έργο. Μόλις το 1893 ολοκλήρωσε το δεύτερο και τρίτο μέρος της Δεύτερης Συμφωνίας. Το 1894 ολοκλήρωσε το έργο, ουσιαστικά κατά την περίοδο των διακοπών του, διορθώνοντας στο τέλος το πρώτο μέρος ως προς την ενορχήστρωση. Η πρώτη παρουσίαση της Δεύτερης Συμφωνίας έγινε στις 13 Δεκεμβρίου 1895 στο Βερολίνο.

Ντόιτσε Γκράμοφον: ολική επαναφορά

Ηχοι ζωντανοί

• Ενας ιστορικός δισκογραφικός θησαυρός κλεισμένος σε τέσσερα πακέτα εκδόσεων με dvd και cd

• Του ΓΙΑΝΝΗ ΣΒΩΛΟΥ, Ελευθεροτυπία, Τρίτη 23 Νοεμβρίου 2010

Πέρυσι, η γερμανική δισκογραφική εταιρεία Deutsche Grammophon συμπλήρωσε 111 χρόνια ζωής. Επενδύοντας εύστοχα στη συμβολική δυναμική του αριθμού αυτού, που ταυτίζεται με τον αριθμό έργου (opus) της τελευταίας πιανιστικής σονάτας του Μπετόβεν, οι υπεύθυνοι της «κίτρινης κυρίας» γιόρτασαν την επέτειο προγραμματίζοντας τέσσερα πακέτα εκδόσεων:

 
6 cd με 111 σύντομα αποσπάσματα διάσημων ηχογραφήσεων, 13 dvd με όπερες και συμφωνικές συναυλίες, ένα τόμο με την αναλυτική ιστορία της εταιρείας και μια «Εκδοση για συλλέκτες» των 55 cd με ισάριθμες αναπαραγωγές αυτοτελών δισκογραφικών καταγραφών.

 

 

Ολα τα αστέρια της εταιρείας από τη δεκαετία του '50 μέχρι σήμερα: Φουρτβένγκλερ, Γιόχουμ, Μπέρνσταϊν, Κλάιμπερ, Ντουνταμέλ 

 Η ανταπόκριση του αγοραστικού κοινού αποδείχτηκε πέραν πάσης προσδοκίας. Ετσι αποφασίστηκε όχι μόνον επανέκδοση του πρώτου τόμου -που είχε εξαντληθεί αστραπιαία!- αλλά και έκδοση ενός δεύτερου, ένα χρόνο αργότερα. Ηδη διαθέσιμη, η δεύτερη «Εκδοση για συλλέκτες» περιλαμβάνει 56 cd, που αθροιζόμενα προς αυτά της προηγούμενης καταλήγουν και πάλι -πού αλλού;- στον μαγικό αριθμό 111.

Οι ηχογραφήσεις που περιλαμβάνονται στο όμοια δελεαστικό sequel ξεκινούν ακόμη παλιότερα, από την εποχή των μονοφωνικών 78άρηδων, με μια εκπληκτική, άριστα ψηφιοποιημένη «Συμφωνία αρ. 4» του Μπραμς υπό τον Ντε Σάμπατα, καταγραμμένη το 1939! Βεβαίως, διασχίζοντας όλες τις μεταπολεμικές δεκαετίες, καταλήγουν στον «καλύτερο κι απ' την πραγματικότητα» ψηφιακό, στερεοφωνικό ήχο του σήμερα. Οι ερμηνείες καλύπτουν και πάλι εξαιρετικά ευρύ φάσμα, από τον επίλογο της δράσης των μεγάλων ερμηνευτών του μεσοπολέμου έως τις νεόκοπες, απαστράπτουσες αναγνώσεις των κλασικών από την τρέχουσα, διεθνή εμπροσθοφυλακή των νεότατων καλλιτεχνών που κρατούν κυριολεκτικά στα χέρια τους την επιβίωση της σοβαρής μουσικής στο αφιλόξενο μέλλον του -και πολιτιστικά πλέον- παγκοσμιοποιημένου περιβάλλοντος.

• Ιερά τέρατα και 30άρηδες

Αυτή τη φορά δίπλα στα ιερά τέρατα του παρελθόντος και τις αυτονόητες κορυφαίες επιτυχίες εμφανίζονται αισθητά ενισχυμένα αφ' ενός η παρουσία των εν λόγω τριαντάρηδων μουσικών (Ντουνταμέλ, Λανγκ-Λανγκ, Γκριμό, Χίλαρι Χαν, Γκαράντσα, Ουάνγκ κ.ά.), αφ' ετέρου τα οπερατικά ρεσιτάλ (Ντομίνγκο, Τέρφελ, Μπατλ, Βιγιασόν/Νετρέμπκο, Φον Οτερ, Κοζενά) και οι δημοφιλείς ανθολογίες ελασσόνων κομματιών.

Χρονολογικά, οι ηχογραφήσεις ξεκινούν από τον «αρχαίο» Μπραμς του Ντε Σάμπατα (1939) και τον Σούμπερτ του Φουρτβένγκλερ (1957), περνούν στον Τσαϊκόφσκι του Μραβίνσκι (1961), τον Ροντρίγκο του Γιέπες (1978) και τον Ντεμπισί του Μπουλέζ (1995), και φτάνουν ώς τη λατινοαμερικάνικη «Φιέστα» του Ντουνταμέλ (2008) και το «Σονάτες και Σπουδές» της Κινέζας Γιούτζα Ουάνγκ (2009). Ασυζητητί δεσπόζουν οι ουκ ολίγες ηχογραφήσεις-μνημεία που λειτούργησαν για δεκαετίες ως ανυπέρβλητοι κανόνες: Μπρούκνερ με Γιόχουμ (1967), η «Τραβιάτα» του Κλάιμπερ με Κοτρουμπάς και Ντομίνγκο (1977), «Γερμανικό Ρέκβιεμ» με Κάραγιαν (1964), Σούμαν με Ρίχτερ (1957), κοντσέρτα Προκόφιεφ και Ραβέλ με Αργκεριχ (1967), «Τιτάν» με Μπέρνσταϊν (1989).

Βεβαίως, η παλαιότερη μουσική δεν θα μπορούσε να λείπει ούτε από τη δεύτερη «Εκδοση για συλλέκτες»: Μπαχ των Ντίσκαου-Ρίστενπαρτ (1953) αλλά του Πίνοκ (1982), Κ.Φ.Ε.Μπαχ με Ρίχτερ (1970), μουσική γοτθικής περιόδου με Μάνρο (1976). Βαρύνουσα παρουσία έχει ο Μότσαρτ: άριες με Κοζενά/Ρατλ (2006), «Μεγάλη Λειτουργία» με ΜαΚρις (2005), κοντσέρτα πνευστών με Μπεμ (1974), κοντσέρτα για πιάνο με Πίρες/Αμπάντο (1993). Ακόμη και ο μοντερνισμός τιμάται, βεβαίως ...συγκρατημένα, μέσω του μινιμαλισμού: «Drumming» του Στιβ Ράιχ (1974) -δείγμα της κάποτε ηρωικής επένδυσης της DG στη μεταπολεμική αβάντ-γκαρντ!-, κοντσέρτα για βιολί των Γκλας και Σνίτκε με Κρέμερ (1993), «Αϊρε» του Γκολιχόφ με Ντον Απσο (2005).

• Μουσική ζωντανή

Πριν, όμως, παραδοθούμε στην απολαυστική εξερεύνηση αυτού του ιστορικού θησαυρού επιβάλλεται μια στιγμιαία στάση κριτικού αναστοχασμού. Ας θυμηθούμε, λοιπόν, ότι στην Ελλάδα της περασμένης εξηκονταετίας, ολόκληρες γενιές φιλόμουσων, πολλοί εκ των οποίων δεν μεγάλωσαν καν στο υποτίθεται μουσικά προνομιούχο περιβάλλον της πρωτεύουσας, αναγκαστικά γνώρισαν την κλασική μουσική μόνο μέσα από δισκογραφίες όπως αυτή της DG. Στη φανατική, ειδωλολατρική τους προσήλωση -ας μην πω «κόλλημα»- στο ακριβό αντικείμενο της απόλαυσής τους σπανίως είχαν συναίσθηση πως ό,τι έχει αποτυπωθεί σ' αυτούς τους δίσκους αντιστοιχούσε σε μέγιστο βαθμό στην ενεργό μουσική ζωή της Δυτικής Ευρώπης· με άλλα λόγια, πριν «ακινητοποιηθεί» στις συσκευές καταγραφής των στούντιο, η μουσική ήταν πάντα ζωντανή. Καλές ακροάσεις! *

Διχασμένη η Μοντένα για το άγαλμα του Λουτσιάνο Παβαρότι

Η ιταλική πόλη της Μοντένα έχει διχαστεί μετά την πρόταση για την ανέγερση ενός αγάλματος προς τιμή ενός από τα διασημότερα «τέκνα της πόλης», του σταρ της όπερας Λουτσιάνο Παβαρότι, γράφει σήμερα η εφημερίδα La Stampa. Η συζήτηση ξεκίνησε από το εάν το άγαλμα του διάσημου τενόρου, που πέθανε σε ηλικία 71 χρόνων το 2007, θα κατασκευαστεί από ορείχαλκο ή μάρμαρο, γράφει η εφημερίδα.

Αλλά η ρήξη διευρύνθηκε, συχνά υποκινούμενη και από πολιτικά κίνητρα, για το ποια τεχνοτροπία θα εκπροσωπούσε καλύτερα τον Παβαρότι, ο οποίος εκτός από τη περίφημη καριέρα του στην όπερα συγκλόνισε τον Κόσμο με ορισμένες συναυλίες για φιλανθρωπικούς σκοπούς δίπλα σε διάσημους ποπ σταρ όπως ο Στινγκ, ο Μπόνο και η Μαράια Κάρει. Ορισμένοι, όπως ο Ντανιέλ Σίτα, κορυφαίος αξιωματούχος της πόλης της Μοντένα, αρμόδιος για θέματα σχεδιασμού, τάσσονται υπέρ ενός αγάλματος που θα αναπαριστά τον Παβαρότι σε «παραδοσιακή» πόζα.

Η στάση που προτιμά ο Σίτα, είναι αυτή που ο Παβαρότι με ανοιχτά χέρια ευχαριστεί το κοινό που τον επευφημεί στο τέλος κάθε παράστασης του. Άλλοι, όπως ο πολιτικός της κεντροδεξιάς Ενρίκο Εϊμι, προτιμά τον Παβαρότι έφιππο, για να υπενθυμίζει την αγάπη του τενόρου για τα άλογα. Ο εύσωμος τενόρος είχε εμφανιστεί έφιππος να κατεβαίνε την 5η Λεωφόρο της Νέας Υόρκης στην παρέλαση για την Ημέρα του Κολόμβου.

Ωστόσο ο Ρομπέρτο Αλπερόλι, αντιδήμαρχος πολιτισμού της Μοντένα, δήλωσε ότι όλες οι προτάσεις πρέπει να απέχουν από το κιτς. Γι αυτό πρότεινε μια «μοντέρνα εκδοχή» για το άγαλμα του τενόρου, και ο γλύπτης να επιλεγεί μετά από διεθνή διαγωνισμό. Από την άλλη πλευρά ο δήμαρχος Τζιόρτζιο Πίγι, παιδικός φίλος του Παβαρότι, εξέφρασε την ανησυχία του για τους κινδύνους που περικλείονται στο όλο εγχείρημα. «Στο τέλος το άγαλμα θα γίνει. Αυτό είναι μια απόφαση πέρα από κάθε συζήτηση», τόνισε ο Πίγι. www.kathimerini.gr με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ

Γοητευτικό μουσικό οδοιπορικό με την Μαργαρίτα Ζορμπαλά

Μια μουσική αναδρομή και διαδρομή μέσα από τις χώρες, γλώσσες και κουλτούρες που βίωσε, παρουσιάζει η Μαργαρίτα Ζορμπαλά, κάθε Δευτέρα (29/11 και 5, 12, 20/12, 9 μ.μ.), στο Θέατρο «Κάππα» (Κυψέλης 2, 210- 8831068). Καλλιτέχνης μεγάλων ερμηνευτικών και φωνητικών δυνατοτήτων, η Μ. Ζορμπαλά «ταξιδεύει» από το ρώσικο ρομαντισμό στα ελληνικά «αρώματα» και από το αργεντίνικο πάθος στον αισθησιακό κόσμο της Ιβηρικής Χερσονήσου. Εχοντας ξεχωρίσει με την πορεία της στο ελληνικό τραγούδι και τις συνεργασίες της με τους Μίκη Θεοδωράκη, Γιάννη Ρίτσο, Μάνο Χατζιδάκι, Λουκιανό Κηλαηδόνη, Λάκη Παπαδόπουλο, καθώς και με την ιδιαίτερη αισθαντικότητά της στο κλασικό ελαφρό τραγούδι (Κ. Γιαννίδη, Αττίκ κ.ά.), η Μ. Ζορμπαλά βρίσκεται σε μία διαρκή δημιουργική συνάφεια με τις μουσικές του κόσμου. Οι καλλιτεχνικές κινήσεις της είναι επιλεγμένες, είτε πρόκειται για προσωπικά ακουστικά προγράμματα είτε για συνεργασίες με μεγάλες ορχήστρες, όπως τον περασμένο μήνα με «Ossipov» στην Αγ. Πετρούπολη και Κύπρο ή παλαιότερα με τη Συμφωνική Αγ. Πετρούπολης.

Οι διαρκείς μουσικές αναζητήσεις της την οδήγησαν στο γοητευτικό αυτό οδοιπορικό με τίτλο «Στην άκρη ενός φιλιού», δέκα χρόνια μετά την έκδοση του ομώνυμου άλμπουμ της - δισκογραφική περιπλάνηση στις μουσικές του κόσμου. Στο «ταξίδι» της πλαισιώνεται από τρεις σπουδαίους σολίστες μουσικούς, τους Θοδωρή Οικονόμου (επιμέλεια, ενορχήστρωση, διεύθυνση ορχήστρας), Κώστα Ράπτη (ακορντεόν) και Μιχάλη Πορφύρη (βιολοντσέλο).

Μουσικές «διαδρομές» - και εκδηλώσεις

Οι «Εncardia» πραγματοποιούν σήμερα, στο «Gasbah Hall» (Αγαθημέρου 3, 2103420700) τη δεύτερη και τελευταία γιορτινή μουσικοχορευτική παράστασή τους, για τα εφτά χρόνια παρουσίας τους στη μουσική σκηνή. Στο πλαίσιό της, το συγκρότημα που εμπνέεται από την μουσική παράδοση της Κάτω Ιταλίας, παρουσιάζει και το νέο του cd με τίτλο «μηterra»

Τη «Διαδρομή» του Μανώλη Μητσιά φιλοξενεί κάθε Παρασκευή και Σάββατο το «Μετρό» (Γκύζη και Κάλβου 83, 210 6439089) - μία ξεχωριστή μουσική παράσταση με γνωστά και αγαπημένα τραγούδια Ελλήνων συνθετών και ποιητών, απάνθισμα της μακράς και ξεχωριστής πορείας του στο ελληνικό τραγούδι. Το πρόγραμμα θυμίζει «τραγούδια αφανέρωτα» που δεν έχει ερμηνεύσει εδώ και πολλά χρόνια και ήταν «καταχωνιασμένα σε μια γωνιά, στην σκιά των μεγάλων επιτυχιών». Μαζί του, στο τραγούδι η Νανά Μπινοπούλου.

• «Διαόλου κάλτσες...», τιτλοφορείται το πρόγραμμα με τους Λαυρέντη Μαχαιρίτσα, Μπάμπη Στόκα, Γιάννη Ζουγανέλη, Σάκη Μπουλά και Αλκιβιάδη Κωνσταντόπουλο, που παρουσιάζεται στην «Ακτή στην οδό Πειραιώς» (Πειραιώς 178 και Λαμίας 4, τηλ. 210-341 8020). «Αξονάς» του, τα τραγούδια τους που συνυπάρχουν αρμονικά με χιούμορ, άφθονη σάτιρα, stand up comedy κ.ά. Συμμετέχουν: Φιόνα Τζαβάρα, Ζηνοβία Αρβανιτίδη, Μίκα Δαρμάνη, Ρούλα Αντωνοπούλου. Ενορχήστρωση - πιάνο: Νίκος Καλαντζάκος.
• Η Αρλέτα και ο Λάκης Παπαδόπουλος συνεχίζουν τις εμφανίσεις τους, κάθε Τρίτη (9.30μμ), στο «Σταυρό του Νότου». Μαζί τους, αυτή την Τρίτη, ο Δημήτρης Πουλικάκος.
• Οι Γιώργος Γεωργιάδης (μπάσο), Σεραφείμ Μπέλος (τύμπανα), Δημήτρης Σεβδαλής (πιάνο) και Αλέκος Βρέτος (ούτι) συνδυάζουν τζαζ, αραβική και λάτιν μουσική με δικά τους στοιχεία, στο πρόγραμμά τους, σήμερα (11.30μμ), στο «Grand Kafe Kandinsky», στο Αργος. Φρέσκος ήχος πάνω στις συνθέσεις του Αλέκου Βρέτου και άλλων συνθετών, είναι το αποτέλεσμα αυτής της ιδιαίτερης μουσικής «χημείας».

Μια αγκαλιά από υπέροχα λαϊκά τραγούδια, που φέρουν την υπογραφή της μεγάλης μαστόρισσας του στίχου Ευτυχίας Παπαγιαννοπούλου ερμηνεύουν οι Κώστας Μάντζιος, Γεωργία Γρηγοριάδου και Μαρία Κανελοπούλου, τη Δευτέρα (9μμ), στον «Ιανό» (Σταδίου 24, 210 3217810), στο πλαίσιο της μουσικής παράστασης «Το παραμύθι της Ευτυχίας», που ετοίμασαν και παρουσιάζουν ο Σπύρος Κουρκουνάκης και ο Γιάννης Σαμπάς. Η μουσική βραδιά, που θα επαναληφθεί και στις 29/11, πραγματοποιείται με αφορμή την έκδοση του ομώνυμου βιβλίου του Σπ. Κουρκουνάκη, όπου περιλαμβάνονται οι στίχοι των δισκογραφημένων τραγουδιών της μεγάλης στιχουργού που σημάδεψε όσο λίγοι ομότεχνοί της το ελληνικό τραγούδι. Παίζουν οι μουσικοί: Αρετή Κοκκίνου (κλασική κιθάρα), Θαλής Παπαδόπουλος (μπουζούκι, μπαγλαμάς), Σταύρος Αναστασιάδης (κοντραμπάσο), Θανάσης Γεωργάρας (μπουζούκι), Γιώργος Σχοινάς (ακορντεόν), Σπύρος Κουρκουνάκης (πιάνο, μουσική επιμέλεια).

Στη μνήμη του συνθέτη Γιώργου Τσαγκάρη

Αφιερωμένη στη μνήμη του συνθέτη Γιώργου Τσαγκάρη, που έφυγε ξαφνικά από τη ζωή τον Αύγουστο του 2008, είναι η εκδήλωση με τίτλο «...στ' ολικό ποσό δεν αριθμήθηκα» (απόσπασμα από το ποίημα «Πρόσθεσις» του Κ.Π.Καβάφη), που πραγματοποιείται τη Δευτέρα (8μμ), στο Αετοπούλειο Πολιτιστικό Κέντρο του Δήμου Χαλανδρίου. Για τη ζωή και το έργο του θα μιλήσει ο Κώστας Γεωργουσόπουλος. Αποσπάσματα από το αφήγημά του «Η κυρία με την τήβενο και άλλα βλοσυρά πρόσωπα» και από ποιητική συλλογή του θα διαβάσει ο Κώστας Γιαλίνης. Στο πιάνο θα ερμηνευτούν κομμάτια από το «ιντερμέτζο της Ερωφίλης» από την «Αγριόπαπια», από το «Θάνατο του Εμποράκου», από το «Νυφιάτικο τραγούδι» του Ν. Περγιάλη και από τη «Βίδα» του Γ. Ξανθούλη.

«...Λίγος καπνός ακόμα», στον «Ιανό» (Σταδίου 24, 2103217810), όπου επιστρέφει για μόλις τέσσερα Σάββατα (20, 27/11 και 4, 18/12, 10.30μμ), η εξαιρετική μουσική παράσταση των Καλλιόπης Βέττα, Μάνιας Παπαδημητρίου και Γιάννη Κ. Ιωάννου, που πρωτοπαρουσιάστηκε πέρσι με μεγάλη επιτυχία. Παραδομένη στη δύναμη της μελωδίας και του λόγου η παράσταση έχει ως θέμα τον καπνό, το κάπνισμα, τα καπνογόνα, τις κάφτρες, τις στάχτες και τους περιορισμούς τους και όχι μόνο... Η τραγουδίστρια Καλλιόπη Βέττα, η ηθοποιός Μάνια Παπαδημητρίου και ο συνθέτης - ενορχηστρωτής Γιάννης Κ. Ιωάννου, με τη συνοδεία ενός ακόμη μουσικού του Γιάννη Βιλιώτη, «ξεδιπλώνουν» ένα γοητευτικό πρόγραμμα με εξαιρετικές ερμηνείες, διαλεχτά τραγούδια, ελληνικά και ξένα, παλιότερα και νεότερα και με δυνατά κείμενα που σκιαγραφούν τη σημερινή κατάσταση, μιλούν για πάθη, πόθους, αγωνίες, ελπίδες, αγώνες... Λόγω των οικονομικών δυσκολιών, το εισιτήριο έχει οριστεί στα 10 ευρώ.