Σύγχρονος του Τζον Κολτρέιν, του Αρτ Μπλάκεϊ, του Μάιλς Ντέιβις
και του Μαξ Ρόατς, ο Ρόλινς γεννήθηκε στη Νέα Υόρκη του 1930 και έμαθε
πιάνο μαζί με... την αριθμητική. Στα 13 του απέκτησε το πρώτο του
σαξόφωνο και στα 14 ξεκίνησε την πορεία του στη διεθνή μουσική σκηνή,
τον καιρό του Τσάρλι Πάρκερ. Επαιξε με όλους τους μεγάλους της τζαζ
ιστορίας, από τον Κολτρέιν ώς τον Θελόνιους Μονκ, ήταν ήδη θρύλος στα
60'ς και μπήκε τελικά στο τζαζ πάνθεον μαζί τους.
Στην πορεία ανέπτυξε έναν μοναδικά δικό του ήχο, που
αποτυπώνεται σε δεκάδες άλμπουμ, σάουντρακ και βραβεία. Το 1958
ηχογραφεί το «The Freedom Suite», στο εσώφυλλο του οποίου σημειώνει με
τόλμη για την εποχή: «Πόσο ειρωνικό που ο νέγρος, που περισσότερο από
κάθε άλλον δικαιούται την αμερικανική κουλτούρα για δικιά του, διώκεται
και καταπιέζεται και παρ' ότι αναφέρεται σαν το παράδειγμα της ανθρωπιάς
ανταμείβεται με απανθρωπιά».
Το 2001, μένοντας τρία τετράγωνα από τους δίδυμους πύργους, την
ώρα της επίθεσης, ακούγοντας τη βοή όρμησε έξω μόνο με το σαξόφωνό του
στο χέρι. Πέντε μέρες μετά, στα 71 του, έπαιξε στη Βοστόνη και η
ηχογράφηση τού «Without Α Concert: The 9/11 Concert» βραβεύτηκε με
Γκράμι.
Σήμερα, ο μεγαλύτερος εν ζωή θρύλος της τζαζ μας μιλάει για τη
μουσική, αλλά και για μια φιλοσοφία ζωής πραγματικά... κολοσσιαία.
- Τι σας τράβηξε στην τζαζ αρχικά;
«Ακουσα τον Φατς Γουέιλερ. Ημουν μωρό στην κούνια. Και το
κατάλαβα όταν μεγάλωσα και τον ξανάκουσα. Με αυτόν και τον Κόλεμαν
Χόκινς κατάλαβα πως η τζαζ ήταν ένας υπέροχος τρόπος να κάνεις τον κόσμο
ένα καλύτερο μέρος».
- Ποιο είναι το σημαδιακό σημείο της καριέρας σας; Εκείνο που νιώσατε πως αυτός ο ήχος είναι το πεπρωμένο σας;
«Ξέρετε, όταν ήμουν 7-8 χρόνων, η μητέρα μου μού έφερε το πρώτο
μου σαξόφωνο, ένα άλτο. Τότε κατάλαβα πως θα γίνω διάσημος μουσικός. Μου
ακούγεται περίεργα που το λέω, αλλά ένιωσα ότι θα γίνω μουσικός και θα
ξεχωρίσω. Εκτός του Φατς Γουέιλερ, μου άρεσε ο μπλουζ σαξοφωνίστας Λούις
Τζόρνταν και πήρα τους δίσκους του. Μου άρεσε η μπάντα του (σαξόφωνο,
τρομπέτα, μπάσο, ντραμς και πιάνο) και το στιλ του και ήθελα να τον
μιμιθώ. Ηταν η πρώτη μου επιρροή εκεί στα 8. Αν και το πρώτο μου είδωλο
ήταν ο Κόλεμαν Χόκινς, ο Τζόρνταν ήταν που με έκανε να στραφώ από το
πιάνο στο σαξόφωνο».
- Εχετε παίξει με όλους τους μεγάλους τζαζ μάστερ. Ποιος είχε τη μεγαλύτερη επιρροή πάνω σας και γιατί;
«Δύσκολο να πεις, τόσοι άνθρωποι έχουν κάνει τόσα πολλά...
Εξαρτάται από ποιο όργανο παίζεις... Συνήθως θαυμάζεις κάποιον που
παίζει το ίδιο όργανο με σένα. Μου άρεσε να παίζω με τον Θελόνιους Μονκ,
που ήταν 13 χρόνια μεγαλύτερός μου, αλλά πολλοί μας θεωρούν πια
συνομήλικους. Με βοήθησε, με προστάτευσε και μου έδειξε πολλή μουσική.
Οι επιρροές μου όμως είναι πολλές, γιατί στην τζαζ ο καθένας έχει κάτι
το μοναδικό να δώσει στον κόσμο. Ο Μπαντ Πάουελ, ο Φατς Ναβάρο, ο
Κλίφορντ Μπράουν... Η λίστα είναι ατελείωτη».
- Ποια μουσικά στοιχεία και είδη καθόρισαν τον ήχο σας;
«Αυτό και αν είναι δύσκολο... Η οικογένειά μου είναι από την
Καραϊβική, γι' αυτό και προσπαθώ πάντα να βάλω λίγο από το άρωμά της
στην τζαζ μου. Οπως ξέρετε, η τζαζ ξεκίνησε στη Νέα Ορλεάνη, μια πόλη
επηρεασμένη τρομερά από την Καραϊβική, κάτι σπάνιο στην Αμερική. Εγώ
έτυχε ίσως να διακριθώ γιατί ξεχώρισα αυτή την επιρροή και την ανέδειξα,
παραπέμποντας στην αφρικανική ρίζα του ήχου».
- Τι κάνει την τζαζ ακόμα δημοφιλή;
«Η τζαζ είναι ένας τεράστιος κόσμος και, ακόμα κι αν πολλοί δεν
τον βλέπουν όπως πρέπει, περικλείει κάθε είδους μουσική και μουσικού
αυτοσχεδιασμού. Κάτω από την ομπρέλα της μπαίνουν τα πάντα. Το χιπ χοπ, η
σόουλ, κ.λπ. Ακούω τα παιδιά σήμερα να λένε πως τους αρέσει το χιπ χοπ,
χωρίς να ξέρουν ότι είναι τζαζ. Είναι μια ελεύθερη έκφραση
συναισθήματος. Αυτό είναι τζαζ: μια δύναμη και ταυτόχρονα μια πολύ
φυσική μουσική. Είναι σχεδόν μια δύναμη της φύσης».
- Τότε γιατί δεν έχει γίνει το πιο δημοφιλές ανάμεσα στα μουσικά είδη;
«Κοιτάξτε, η τζαζ δεν προμοτάρεται στην Αμερική και κατά
συνέπεια δεν διαδίδεται τόσο όσο οι άλλες μουσικές και στον υπόλοιπο
κόσμο. Παρ' όλα αυτά, όχι μόνο επιβιώνει αλλά έχει φανατικούς παντού.
Ελπίζω ότι θα γίνει τόσο δημοφιλής που οι νέοι θα θέλουν να παίξουν
τζαζ. Γιατί όλοι οι νέοι μπορούν να παίξουν τζαζ. Είναι σαν να υπάρχει
στο γονίδιο. Δεν χρειάζεται να τη μάθεις, είναι μέρος της ζωής κάθε νέου
μουσικού. Ελπίζω πως στις ΗΠΑ, όπου η τζαζ είναι υποεκτιμημένη και
υποχρηματοδοτούμενη, θα υποστηριχθεί και τότε θα γίνει κίνημα. Αλλά έτσι
και αλλιώς, είναι μια φυσική δύναμη, οπότε δεν έχει και τόση σημασία.
Οι άνθρωποι την αγαπούν σε κάθε επίπεδο, διανοητικά αλλά και
συναισθηματικά. Γιατί έχει τα πάντα».
- Τι σας έκανε να βγείτε περιοδεία σε ηλικία που οι περισσότεροι μουσικοί μένουν σπίτι;
«Σαν μουσικός ξεκίνησα πολύ μικρός και ήμουν ο νεότερος ανάμεσα
σε ονόματα όπως ο Μάιλς και ο Μονκ. Ετσι μου κόλλησε η ιδέα από μικρός
να γίνω "μεγάλος". Ακουσα τρομερή μουσική και τώρα προσπαθώ να φτάσω σε
ένα σημείο που να είμαι ικανοποιημένος με το παίξιμό μου. Και να είναι
και ο κόσμος που έρχεται να ακούσει τον Σόνι Ρόλινς ικανοποιημένος από
την εμπειρία που προσφέρω. Γι' αυτό βγαίνω ακόμα, προσπαθώ ακόμα να
πιάσω μια καλύτερη "εμφάνιση" και εξασκούμαι καθημερινά. Δεν υπάρχει
θέμα ηλικίας. Σκέφτομαι για τη μουσική στα 80 μου, όπως την σκεφτόμουν
στα 8 μου. Με την ίδια αγάπη, πόθο και ενθουσιασμό. Απλά ο χρόνος με
έκανε 80. Σήκωσα κάποια στιγμή το κεφάλι και ήμουν 80. Νιώθω, όμως, όπως
στα 8».
- Πώς βλέπετε το μέλλον της τζαζ;
«Ελπίζω πως η ομορφιά, η δύναμη και η πνευματική της ποιότητα θα
φτάσουν σε ακόμη περισσότερους στον κόσμο. Ελπίζω περισσότεροι άνθρωποι
να ασχοληθούν με την ουράνια μελωδία. Να καταλάβουν τη σημασία της.
Οταν παίζω, η μουσική είναι φυσική σαν τον ήλιο, το φεγγάρι, το χιόνι
και το κρύο. Μεγαλώνει συνεχώς και δεν είναι ποτέ η ίδια. Ετσι, όταν
παίζω ένα κομμάτι δεν με νοιάζει αν είναι παλιό ή καινούργιο και δεν
μπορώ να το παίξω δύο φορές με τον ίδιο τρόπο. Η τζαζ κινείται συνέχεια
και μιμείται τη ζωή. Ελπίζω μόνο να υποστηριχθεί ώστε όλο και
περισσότεροι άνθρωποι να μπορούν να ζήσουν παίζοντας τζαζ και να έχουν
μια αξιοπρεπή οικογενειακή ζωή. Ελπίζω να καταλάβουν όλοι πόσο σημαντική
είναι. Αλλά, ακόμα κι αν δεν το κάνουν, η τζαζ θα επιβιώσει έτσι και
αλλιώς».
- Ποια είναι τα σχέδιά σας για το μέλλον;
«Ξυπνάω κάθε μέρα με τα γκρουπ και τις μπάντες μου, του χρόνου
μπαίνω στο στούντιο για να ηχογραφήσω και μόλις βγήκε και ένα βιβλίο για
μένα (το «Saxophone Colossus, a Portrait about Sonny Rollins»). Δεν το
έχω διαβάσει ακόμη, αλλά έχει σχεδόν τόσες φωτογραφίες όσες και λέξεις,
είναι αυτό που λέμε εδώ στην Αμερική coffee table book. Το καθημερινό
μου σχέδιο είναι... μεγάλο. Να συνεχίσω να παίζω και να γίνομαι
καλύτερος. Να μένω υγιής, να γίνω καλύτερος άνθρωπος, πιο ευγενής και να
καταλάβω τη ζωή που ζούμε όλοι μας. Σχεδιάζω ακόμη ένα δίσκο και
ζωντανές εμφανίσεις. Γυρνάνε και μια ταινία για μένα και θέλουν να
κινηματογραφήσουν τις εμφανίσεις μου, αλλά δεν θέλω γιατί θα μου
αποσπούν την προσοχή. Θέλω να κάνουμε μουσική στη σκηνή, όχι να
ασχολούμαστε με κάμερες και τέτοια. Μπορεί να είναι επικερδές, αλλά δεν
είναι μουσική. Βλέπετε, είμαι τζαζίστας, όχι εκατομμυριούχος, οπότε δεν
πρόκειται να κάνω λεφτά. Χρειάζομαι μόνο τόσα ώστε να φέρνω φαΐ στο
τραπέζι και να πίνω κάνα ούζο πότε πότε. Λίγο... Και ανυπομονώ να έρθω
στην Ελλάδα για πρώτη φορά».*
No comments:
Post a Comment