Η Λόρι Αντερσον στην καινούργια δουλειά της, Homeland, αφηγείται τις ιστορίες της χωρίς οπτικά εφέ και ηλεκτρονικά κόλπα 
Πριν από λίγο καιρό, η Λόρι Αντερσον παρουσίαζε ένα βράδυ την καινούργια δουλειά της, Homeland, στη Βοστώνη, όταν κάτι μάλλον παράξενο συνέβη. Είχε μόλις αρχίσει ένα κομμάτι όπου μιλούσε για τις τακτικές στρατολόγησης στις ΗΠΑ και τις συνέπειές τους στα πεδία μάχης της Μέσης Ανατολής. «Θα σας ανατινάξω τις εκκλησιές, θα σας ανατινάξω τα τζαμιά σας», τραγουδούσε γλυκά με συνοδεία ηλεκτρονικών ήχων, «όλα τα κυβερνητικά σας κτίρια, γιατί είμαι κακό παιδί». Διαμαρτυρίες άρχισαν να ακούγονται και σε λίγο μια ομάδα θεατών έφυγαν επιδεικτικά από την αίθουσα. «Δεν μπορούσαν να το πιστέψω», λέει η Αντερσον ενώ βρισκόμαστε στο καταφύγιό της, ένα σπηλαιώδες νεοϋορκέζικο διαμέρισμα που βλέπει στον ποταμό Χάτσον. «Με όλα αυτά που γίνονται, είναι αδύνατον να μη βάλεις την πολιτική στη δουλειά σου. Από τη μια μεριά, ικανοποιήθηκα που προκάλεσα αντίδραση, αλλά προτού ικανοποιηθώ, είχα εκπλαγεί».
Ισως η αντίδραση να είχε να κάνει με την άγνοια του σημερινού κοινού για τη 40χρονη σταδιοδρομία της Λόρι Αντερσον παρά με το περιεχόμενο του Homeland, όπου επί περίπου 100 λεπτά σχολιάζει τα πάντα, από τον πόλεμο στο Ιράκ μέχρι τα διαφημιστικά πανό στους δρόμους. Με πωλήσεις εκατομμυρίων άλμπουμ και αναρίθμητες περιοδείες στο ενεργητικό της, η Αντερσον θεωρείται ακόμα από πολλούς η βασίλισσα του ποπ πειραματισμού του ’80, που θα περίμενε κανείς να κάνει μερικά κοινωνικά σχόλια αλλά όχι και να πυροδοτεί συγκρούσεις. Ξεχνούν ότι ξεκίνησε ως πρωτοποριακή καλλιτέχνις και περφόρμερ στη Νέα Υόρκη του ’70. Σχεδόν μόνη της, λάνσαρε την παράσταση multimedia, διαδρομή που κορυφώθηκε με την οκτάωρη όπερα «United States I–IV», μια καυστική πραγματεία για τη Αμερική του Ρέιγκαν, όπου αναμείγνυε μουσική, αφήγηση και πρωτοπόρες τεχνικές οπτικής προβολής που τώρα είναι κοινός τόπος. Είναι η πρώτη χάι–τεκ ποιήτρια του κόσμου, λέει η φίλη και συνεργάτις της, η καλλιτέχνις Τζιν Χάιστιν. «Πρέπει να θυμόμαστε πως όταν ξεκινούσε, εμείς δεν είχαμε ακόμα ούτε φαξ».
«Τα ΜΜΕ μάς πρόδωσαν»
Λεπτή και μικροκαμωμένη, με τα κοντά κόκκινα μαλλιά της ανακατωμένα όπως πάντα, η Αντερσον λέει πως πηγή έμπνευσης για το Homeland «ήταν το γεγονός ότι υπάρχει ελάχιστη πληροφόρηση στην Αμερική. Ξέρω πολύ καλά ότι τα μίντια μας πρόδωσαν. Οι δημοσιογράφοι έχουν γίνει διασκεδαστές, γι’ αυτό σκέφτηκα να κάνω το επόμενο βήμα και να ρωτήσω: Γιατί οι διασκεδαστές να μη γίνουμε δημοσιογράφοι;»
Οι στίχοι του Homeland έχουν σίγουρα έναν τόνο σκληρής δημοσιογραφίας. Οπως, π.χ., στο «Only an Expert»: «Κι αν μια χώρα βασανίζει ανθρώπους/ και κρατάει πολίτες φυλακισμένους χωρίς αιτιολογία/ και στήνει στρατοδικεία/ ούτε κι αυτό αποτελεί πρόβλημα/ εκτός κι αν ένας ειδικός βρεθεί να πει ότι είναι η αρχή ενός προβλήματος». Καθώς όμως πρόκειται για σόου της Λόρι Αντερσον, υπάρχουν επίσης παράξενα χιουμοριστικά κομμάτια, όπως το «The Underwear Gods» και ένα πανέμορφο λυρικό τραγούδι για τα παιδικά της χρόνια στο Σικάγο.
Η πραγματικότητα της ανατροφής της δεν φαίνεται να ήταν τόσο λυρική, με τη μητέρα και τον πατέρα της να είναι η προσωποποίηση των πιεστικών γονιών. Στα 12 χρόνια της, όλες οι γονεϊκές φιλοδοξίες βουλιάξανε από ένα σοβαρό ατύχημα. «Εκανα επίδειξη πηδώντας από μια ψηλή εξέδρα», λέει, «έπεσα έξω από την πισίνα και χτύπησα την πλάτη μου. Είχα παραλύσει». Χρειάστηκε δύο χρόνια για να αναρρώσει, στη διάρκεια των οποίων διάβασε όλα τα έργα του Ζαν–Πολ Σαρτρ.
Η Αντερσον έφτασε στη Νέα Υόρκη το 1966, αποφασισμένη να γίνει καλλιτέχνις. Ακόμα και μέσα στην παλαβή ατμόσφαιρα της εποχής, ξεχώριζε σαν μια ασυνήθιστη φιγούρα. Ανάμεσα στα πρώτα έργα της ήταν το «O–Range», όπου 10 άνθρωποι σ’ ένα στάδιο έλεγαν με δυνατή φωνή ιστορίες μέσα από μεγάφωνα, και το «Object, Objection, Objectivity» που περιλάμβανε φωτογραφίες άστεγων και τοξικομανών από τους δρόμους γύρω από το σπίτι της.
Το 1975, με το «As:If», είχε περάσει σε αυτό που θα αναγνωριζόταν αργότερα ως τυπική «περφόρμανς Λόρι Αντερσον»: Μείγμα αφηγημάτων, μουσικής και τεχνολογίας. Ηταν τώρα εξοπλισμένη για να δημιουργήσει το maglus opus της, την τρομερά φιλόδοξη όπερα «United States I–IV». Η ενθουσιώδης ανταπόκριση εκτόξευσε τη φήμη της πέρα από τους κύκλους της νεοϋορκέζικης αβάν–γκαρντ, υπήρχε όμως άλλη μια έκπληξη που θα ερχόταν. Ηταν μια μινιμαλιστική οκτάλεπτη ωδή στην αυτοματοποιημένη κοινωνία της υψηλής τεχνολογίας, με τίτλο «O Superman». Σκοπεύοντας να κυκλοφορήσει τον δίσκο μόνο ανάμεσα στους φίλους της, τύπωσε μόνο 100 αντίτυπα. Τότε όμως το τραγούδι μεταδόθηκε από τη ραδιοφωνική εκπομπή του Τζον Πιλ. «Ξαφνικά, οι πάντες τραγουδούσαν το ρεφρέν, “Α, α, α, α”. Μου τηλεφώνησαν από το Λονδίνο για παραγγελία 20.000 αντιτύπων και σε λίγες μέρες παραγγείλανε άλλα 20.000. Κοίταζα το κασόνι με τους δίσκους που είχε αδειάσει και έλεγα, “συγγνώμη, μπορώ να σας πάρω τηλέφωνο σε λίγο;”»
Το «O Superman» έφτασε στο νούμερο 2 στη Βρετανία, εδραιώνοντας την Αντερσον ως την πρώτη ποπ σούπερ στάρ που βγήκε από την αντεργκράουντ πρωτοπορία. Υπέγραψε συμβόλαιο με τη Γουόρνερ και κυκλοφόρησε το πρώτο της άλμπουμ, «Big Science», το 1982, για να ακολουθήσει το «Mister Heartbreak το 1984». Παράλληλα, η δουλειά της μακριά από τα φώτα της ποπ σκηνής υπήρξε όλο αυτό το διάστημα εξίσου δυναμική: Το «Stories from the Nerve Bible» ήταν μια κλασική παράσταση με αφηγήσεις πλημμυρισμένες στη μουσική, το «Songs and Stories from Moby Dick», μια ωδή στον Μέλβιλ, και το «The End of the Moon» βασιζόταν στην εμπειρία της ως το πρώτο (και τελευταίο) πρόσωπο από τον καλλιτεχνικό χώρο που φιλοξενήθηκε ως υπότροφος από τη NASA.
Με τον Λου Ριντ
Οι συνεργασίες της Αντερσον με άλλους καλλιτέχνες είναι αναρίθμητες – Ουίλιαμ Μπάροουζ, Πίτερ Γκάμπριελ, Ζαν Μισέλ Ζαρ, Μπράιαν Ινο, Φίλπ Γκλας, Μπόμπι Μακ Φέριν, Αντι Κάουφμαν, Τρίσα Μπράουν… Από τα μέσα της δεκαετίας του ’90, συνδέθηκε με τον Λου Ριντ και οι δυο τους συνεργάστηκαν σε διάφορες ηχογραφήσεις. Η Αντερσον συμμετείχε στο μουσικοθεατρικό έργο του Ριντ «The Raven», καθώς και σε διάφορα άλμπουμ του, ενώ ο Ριντ συμμετείχε στις δικές της δουλειές «Bright Red» και «Life on a String». Φέτος, στις 12 Απριλίου, παντρεύτηκαν, μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας.
Επιστροφή στο χειροποίητο τραγούδι
Στο Homeland η Αντερσον φαίνεται να επιστρέφει στις μέρες που δεν την απασχολούσε ακόμα η τεχνολογία. «Είναι ένα χειροποίητο σόου, κατά κάποιο τρόπο», λέει. Λείπουν οι εμβληματικές της χάι–τεκ προβολές, τα μαγικά οπτικά κόλπα. «Αυτά τα πράγματα μπαίνουν εμπόδιο στον δρόμο της μουσικής», προσθέτει, σε μια ιερόσυλη δήλωση αν λάβουμε υπόψη το παρελθόν της. «Κάθε μουσική παράσταση πρέπει τώρα να έχει τέτοια οπτικά εφέ. Είναι πλέον εκνευριστικά, μου αποσπούν την προσοχή. Ηθελα να κάνω κάτι απαλλαγμένο από ηλεκτρονικά κόλπα».
Στη θέση του παραμένει, ωστόσο, ο αφηγηματικός ζήλος. Επιμένει ότι δεν υπάρχει καλύτερος καιρός για να αφηγηθείς ιστορίες. «Εχουμε μια κυβέρνηση με μεγάλη έφεση στα παραμύθια», λέει. «Κοιτάξτε πώς ανακατασκεύασε πρόσφατα ο Μπους το παραμύθι του για το Ιράκ, με τον σατανικό δικτάτορα και τα όπλα μαζικής καταστροφής. Και τώρα, με τη Χίλαρι και τον Μπαράκ Ομπάμα, έχουμε άλλη μια υπέροχη ιστορία. Είναι αδιάφορο ποιος θα νικήσει, γιατί οι νέοι έχουν ενδιαφερθεί και ίσως έτσι κάτι να αλλάξει. Καθώς είναι χρονιά εκλογών και ο Μπους θα φύγει, θα μετακινηθούμε σύντομα σε μια εντελώς καινούργια ιστορία. Η Αμερική είναι ωραίο μέρος για να αφηγείσαι ιστορίες». [Τhe Guardian, Η Καθημερινή, 15/6/2008]
No comments:
Post a Comment