Ο Βραζιλιάνος Μπομπ Ντίλαν στο Ηρώδειο

• Ο Καετάνο Βελόζο, πρωταγωνιστής του κινήματος tropicalismo, μπόλιασε τη βραζιλιάνικη ποπ με το αμερικανικό ροκ

ΣΑΚΗΣ ΔΗΜΗΤΡΑΚΟΠΟΥΛΟΣ | Τρίτη 6 Ιουλίου 2010

Αν ρωτήσεις κάποιον να σου πει στα γρήγορα τι του έρχεται στο μυαλό ακούγοντας τη λέξη Βραζιλία, θα σου πει αμέσως το ποδόσφαιρο και το καρναβάλι του Ρίο ντε Τζανέιρο. Συνδυαστικά με το δεύτερο θα σου πει και για τη μουσική, κυρίως όμως αυτήν που ακούγεται στο καρναβάλι, δηλαδή για την μπόσα νόβα και τη σάμπα. Ωστόσο, εκτός από αυτό το πολύ γνωστό εμπορικό κομμάτι, η Βραζιλία από τα μέσα της δεκαετίας του ΄60 έγινε γνωστή σε όλη την υφήλιο για το κίνημα tropicalismo, ένα κατά βάση μουσικό κίνημα, που αγκάλιασε όμως και την ποίηση και το θέατρο, και το οποίο μέσα από ισχυρές προσωπικότητες όπως ο Καετάνο Βελόζο, ο Ζιλμπέρτο Ζιλ, η Γκαλ Κόστα, ο Τομ Ζε και οι Οs Μutantes αντιστάθηκε στο δικτατορικό καθεστώς αυτής της περιόδου στη Βραζιλία.

Ο Καετάνο Βελόζο - ο Βραζιλιάνος Μπομπ Ντίλαν, όπως συχνά αναφέρεται-, ο οποίος θα επισκεφθεί τη χώρα μας στις 12 Ιουλίου στο Ηρώδειο, είναι χωρίς αμφιβολία μία από τις προσωπικότητες που ξεπέρασε κατά πολύ τα σύνορα της χώρας στην 50χρονη καριέρα του.

Μαζί με τον φίλο του και πρώην υπουργό της κυβέρνησης Ντα Σίλβα, Ζιλμπέρτο Ζιλ, ο Βελόζο μπόλιασε τη βραζιλιάνικη ποπ με το αμερικανικό ροκ και την αβανγκάρντ και ηχογράφησε μερικά από τα άλμπουμ με τη μεγαλύτερη επίδραση τον προηγούμενο αιώνα. Καλλιτέχνες όπως ο Ντέιβιντ Μπερν, ο Κερτ Κομπέιν, η Νέλι Φουρτάντο, ο Μπεκ και ο Ντεβέντρα Μπάνχαρτ επηρεάστηκαν σε μεγάλο βαθμό από τη μουσική και τη μετέδωσαν στη νεότερη γενιά, ώστε με τη σειρά του ο Βελόζο να χαίρει εκτίμησης σήμερα από τους πάντες. Γεννημένος στην Μπαΐα, μικρός ήθελε να ασχοληθεί με τη λογοτεχνία και τον κινηματογράφο. Η μουσική όμως του σπουδαίου Ζοάο Ζιλμπέρτο όταν την πρωτάκουσε στα 17 του χρόνια ήταν και ο σημαντικός λόγος που άρχισε να γράφει μουσική, ενώ παράλληλα σπούδασε φιλοσοφία. Συχνά αναφέρει μάλιστα ότι σε μεγάλο βαθμό τη σκέψη του διαμόρφωσαν ο Ζαν Πολ Σαρτρ και ο Μάρτιν Χάιντεγκερ. Το 1968 ήταν η χρονιά που κυκλοφόρησαν μερικά από τα σπουδαιότερα τροπικάλια άλμπουμ, με το ομώνυμο δικό του να δίνει το παρασύνθημα ενάντια στη χούντα και σε ένα από τα φεστιβάλ που πραγματοποιούνταν τότε γιουχαΐστηκε από ένα μέρος του κοινού όταν είπε το μότο του κινήματος «Ε proibido proibir», δηλαδή «απαγορεύεται να απαγορεύεις». Το 1969, στη δίνη της σκληρότερης περιόδου της χούντας, ο Βελόζο με τον Ζιλ φυλακίζονται για τρεις μήνες για «ανυπακοή και έλλειψη σεβασμού στη σημαία και στον εθνικό ύμνο» και αφήνονται με την προειδοποίηση ότι, αν τραγουδήσουν ξανά δημοσίως, θα έλθουν τα χειρότερα. Με τον φόβο της φυλάκισης αυτοεξορίζονται στο Λονδίνο, όπου και αρχίζουν να πειραματίζονται και να προσθέτουν στη μουσική τους και άλλα στοιχεία της βρετανικής και ευρωπαϊκής ποπ μουσικής.

Το 1992 προκειμένου να τιμήσουν τα 25χρονα από την κυκλοφορία του κλασικού πλέον άλμπουμ τους «Τropicalia» οι δύο φίλοι συναντιούνται και πάλι στο στούντιο για την ηχογράφηση ενός σίκουελ με τον τίτλο «Τropicalia 2», το οποίο κυκλοφόρησε την επόμενη χρονιά. Η δήλωσή του στα τέλη της δεκαετίας του ΄90 «Βαρέθηκα τη Βραζιλία» δημιούργησε έναν μικρό σάλο στη γενέτειρά του.

Το ίδιο διάστημα όμως αναζωπυρώθηκε το ενδιαφέρον του για τη χώρα του ανακαλύπτοντας τα κείμενα του υπέρμαχου για την κατάργηση της δουλείας Ζοακίμ Ναμπούκο, από τα οποία εμπνεύστηκε και ηχογράφησε ένα από τα σημαντικότερα άλμπουμ της καριέρας του, το «Νoites do Νorte». «Αρχίζοντας να διαβάζω» είπε τότε στους «Los Αngeles Τimes» «αντιλήφθηκα ουσιαστικά ότι το κλειδί στο φαινόμενο που ονομάζεται Βραζιλία είναι το φυλετικό ζήτημα. Και αυτό για το οποίο πρέπει τελικώς να μιλάμε σήμερα στη Βραζιλία είναι μια δεύτερη κατάργηση της δουλείας, και εκείνος - ο Ναμπούκο - ήταν ο πρώτος που το είχε δει». Φυσικά ο Βελόζο μιλάει για τη μεγάλη πλειονότητα των Βραζιλιάνων που ζει σε άσχημες οικονομικές συνθήκες.

• Η μουσική της «Φρίντα»

Σταθμός στη δισκογραφία του Καετάνο Βελόζο ήταν το άλμπουμ «Α Foreign Sound» του 2004, το πρώτο με αγγλόφωνο στίχο, όπου με τον δικό του μοναδικό τρόπο διασκευάζει από Νirvana έως Κόουλ Πόρτερ. Οι συμμετοχές του σε σάουντρακ γνωστών ταινιών δεκάδες, με πιο γνωστά πρόσφατα το «Μίλα της» του Αλμοδόβαρ και τη «Φρίντα» της Τζούλι Τέιμορ.

Διαβάστε περισσότερα: http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&ct=4&artId=341617&dt=06/07/2010#ixzz0ssFVKXR9