Η «Μόνα Λίζα» στο λαϊκό

• Της ΜΑΤΟΥΛΑΣ ΚΟΥΣΤΕΝΗ, Επτά, Κυριακή 25 Απριλίου 2010

Είναι καταξιωμένη φλαουτίστα, υπήρξε από τις αγαπημένες συνεργάτιδες του Μάνου Χατζιδάκι, έχει συνεργαστεί με μερικούς από τους σημαντικότερους έλληνες συνθέτες (όπως ο Διονύσης Σαββόπουλος, ο Νίκος Μαμαγκάκης και η Ελένη Καραΐνδρου), έχει γράψει μουσική για θεατρικές παραστάσεις. Ηρθε η στιγμή για τη Στέλλα Γαδέδη να δοκιμαστεί και στο λαϊκό τραγούδι.

Την περίοδο 2002 - 2006 ένιωσε την ανάγκη να γράψει μια σειρά από λαϊκά τραγούδια που σήμερα περιλαμβάνονται στον δίσκο «Μόνα Λίζα» -με ερμηνεύτρια την Αντιγόνη Μπούνα. «Ηταν επιλογή μου να γράψω μια σειρά από λαϊκά τραγούδια και ως τέτοια θεωρώ όχι μόνο τα ζεϊμπέκικα και τα χασάπικα αλλά και μια ροκ μπαλάντα ή μια μπόσα νόβα γιατί όλα αυτά έχουν ως κοινό στοιχείο έναν άμεσο στίχο και μια απλή τραγουδιστική φόρμα κουπλέ - ρεφρέν» λέει η ίδια. Τα περισσότερα κομμάτια είναι σε στίχους της Ζωής Παναγιωτοπούλου και του κύπριου ποιητή Πόλυ Κυριάκου -που ζει στη Νέα Υόρκη.

Μια πραγματική ιστορία

-Γράψατε, όμως, κι εσείς στίχους.

«Το "Μοβ συννεφάκι" το έγραψα γυρνώντας οδικώς στην Αθήνα από το Φεστιβάλ Τραγουδιού της Θεσσαλονίκης το 2006. Φυσικά δεν οδηγούσα εγώ. Κοίταζα μακριά τον ορίζοντα που άλλαζε χρώματα και τη μέρα που έφευγε. Αυτή η εικόνα και η αίσθηση για κάτι που τελειώνει, έγιναν τραγούδι. Το "Με τρένα και με πλοία" είναι η πραγματική ιστορία μιας γυναίκας σε ερωτική απογοήτευση. Απελπισμένη παίρνει κάθε μέρα πότε ένα τρένο, πότε ένα πλοίο για να βρεθεί απλώς αλλού και να πιει καφέ σ' ένα άγνωστο μέρος που τίποτα δεν της θυμίζει τη ζωή από την οποία θέλει να ξεφύγει. Πονάει ο έρωτας πολύ! Γιατί μας ρίχνει στο πιο βαθύ πηγάδι της ύπαρξής μας».

-Ποια στοιχεία σάς γοήτευσαν στην Αντιγόνη Μπούνα;

«Απευθύνθηκα σε πολλές, επώνυμες, ανερχόμενες και άγνωστες τραγουδίστριες. Αυτές που έκαναν για τη "Μόνα Λίζα" δεν ήταν διαθέσιμες, οι ελάχιστες που ήταν διαθέσιμες δεν έκαναν. Μέχρι που ο Παντελής Θαλασσινός μου σύστησε την Αντιγόνη. Ηταν η πρώτη που μπορούσε να τραγουδήσει τα τραγούδια και ήταν διαθέσιμη και ελεύθερη από μάνατζερ, παραγωγούς, επιτυχημένους συνθέτες, εταιρείες, άλλους μεσάζοντες, ιδεοληψίες για καριέρα και επιτυχίες. Από την πρώτη μέρα που ήρθε σπίτι μου και τραγούδησε, κατάλαβα πως ήταν αυτή που ζητούσα: φωνή ζεστή σαν βιολοντσέλο χωρίς περιορισμούς στην έκταση και δυσκολίες, χωρίς μανιέρα και περιττά τσαλίμια. Δεν μου αρέσει στο τραγούδι ο στόμφος και το παραπανίσιο αίσθημα. Ηθελα η Μόνα Λίζα να είναι το κορίτσι της διπλανής πόρτας».

-Λείπουν οι καλές λαϊκές φωνές από το τραγούδι στην εποχή μας;

«Το αντίθετο, υπάρχουν πάρα πολλές. Τι θα ερμηνεύσουν όμως; Το τραγούδι πέρασε στα χέρια των τραγουδιστών, πράγμα που θεωρώ μεγάλο λάθος. Ιδίως όταν η συντριπτική πλειονότητα διακατέχεται από την αγωνία της επιτυχίας. Παρ' όλο που η συμβολή του ερμηνευτή είναι σημαντική και καθοριστική για το τελικό μουσικό αποτέλεσμα, θα έπρεπε να περιορίζεται στο ρόλο του. Στην Ελλάδα ο ερμηνευτής υποκαθιστά τον δημιουργό και τον παραγωγό: καθορίζει το περιεχόμενο, το ύφος, το στυλ ενός δίσκου. Γι' αυτό το τραγούδι είναι σε πλήρη σύγχυση εδώ και χρόνια. Το πρόβλημα άρχισε μετά τη μεταπολίτευση. Δεν αρνούμαι ότι έχουν γραφτεί μερικά πολύ ωραία τραγούδια, αλλά εντελώς αποσπασματικά, χωρίς συνέχεια, και χωρίς να καταφέρουν να γίνουν μουσικό ρεύμα που χαρακτηρίζει μια εποχή. Είναι δύσκολο σε περίοδο μεγάλων κοινωνικών ανακατατάξεων ένας συνθέτης να πιάσει το λαϊκό αίσθημα. Και όταν λέω να πιάσει δεν εννοώ να το περιγράψει, όπως κατά κόρον γίνεται, αλλά να το αποκαλύψει».

Θεσμοί έξω από τη σόουμπιζ

-Το τραγούδι «Λίγο πριν ξημερώσει» διακρίθηκε στο Φεστιβάλ Τραγουδιού Θεσσαλονίκης. Πώς κρίνετε τον διαγωνισμό;

«Είμαι γενικά υπέρ των θεσμών που αναδεικνύουν μουσικές που δεν προβάλλονται από τα μέσα ενημέρωσης. Αλλιώς τι νόημα θα είχε ακόμη ένας θεσμός που λειτουργεί με τους κανόνες της σόουμπιζ; Τις δύο πρώτες χρονιές είχε μια φρεσκάδα και έναν ενθουσιασμό. Πιστεύω ότι πρέπει να ψαχτεί πολύ περισσότερο και να εστιάσει στην ουσία της μουσικής». *