Sunday, September 26, 2010

Θάνος Μικρούτσικος: «Η τέχνη οφείλει να διευρύνει το πεδίο του εφικτού...»

Ματζάνας Σ., Η ΑΥΓΗ: 26/09/2010
Η τόσο καίρια φράση της Δανάης Παναγιωτοπούλου θα μπορούσε να συνοψίσει το περιεχόμενο μίας δημόσιας συζήτησης για το πολιτικό τραγούδι που πραγματοποιήθηκε αυτή την εβδομάδα. Θα μπορούσε γιατί, δυστυχώς ή ευτυχώς, αυτό δεν συνέβη... Ήταν μια συζήτηση ενδιαφέρουσα η οποία σίγουρα συνεισέφερε αρκετά στον διάλογο/προβληματισμό επί ενός τόσο σημαντικού πολιτισμικού (και όχι μόνο...) θέματος αλλά στο τέλος σου έμενε η αίσθηση ότι το επίδικο εξακολουθούσε να διαφεύγει, ακόμα και το ότι δεν αγγίχθηκε όσο θα έπρεπε.
Η συζήτηση πραγματοποιήθηκε το βράδυ της Τετάρτης 22 Σεπτεμβρίου στον (ασφυκτικά γεμάτο, κάτι που δείχνει το έντονο ενδιαφέρον του κόσμου για το θέμα) «Ιανό» και διοργανώθηκε από τον ραδιοσταθμό «Στο Κόκκινο» με πρωτοβουλία της παραγωγού Φωτεινής Λαμπρίδη. Τη συντόνισε ο επίσης παραγωγός του σταθμού και δημοσιογράφος - αλλά και μουσικός ο ίδιος- Αλέξης Βάκης ο οποίος ξεκίνησε θέτοντας επτά «φιλοσοφικά ερωτήματα», επί του θέματος και παρουσιάζοντας τους συνομιλητές, τον Θάνο Μικρούτσικο, τον Μανώλη Ρασούλη, τον Μιχάλη Μυτακίδη ή B D Foxmoor, ηγετική φυσιογνωμία της μουσικής κολεκτίβας Active Member και ταυτόχρονα του low bap ρεύματος της ελληνικής hip-hop σκηνής, την τραγουδοποιό και ερμηνεύτρια Δανάη Παναγιωτοπούλου, τη διευθύντρια του μουσικού περιοδικού Δίφωνο Μαριάνθη Πελεβάνη και τον δημοσιογράφο/μουσικοκριτικό Μιχάλη Παπαμακάριο.
Η πρώτη μάλλον δυσάρεστη έκπληξη της βραδιάς ήρθε όταν ο άνθρωπος που θα περίμενε κανείς να πρωταγωνιστήσει στη συζήτηση δηλαδή ο Θάνος Μικρούτσικος, δήλωσε ότι «ήταν απροετοίμαστος» και έτσι δεν θα έκανε κάποια συνολική τοποθέτηση αλλά θα έπαιρνε τον λόγο αν ήθελε (κάτι που τελικά δεν συνέβη). Η Μαριάνθη Πελεβάνη έκανε μια σύντομη ιστορική αναδρομή στο πολιτικό τραγούδι στη χώρα μας, ενώ ο Μιχάλης Παπαμακάριος στάθηκε περισσότερο στο παρόν του, στα διαφορετικά από το παρελθόν αιτήματα του και τον αναπόφευκτα νέο, αλλιώτικο τρόπο με τον οποία αυτά εκφράζονται φέρνοντας ως πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα τους Active Member του Μιχάλη Μυτακίδη.
Προφανώς όμως σε μία ανάλογη συζήτηση το πλέον ενδιαφέρον είναι το τι έχουν να πουν οι ίδιοι οι συντελεστές της μουσικής. Και εδώ, κατά την ταπεινή μας γνώμη, τα πράγματα δεν πήγαν και τόσο καλά...Αν η σιωπή του Θάνου Μικρούτσικου μας ξάφνιασε ολίγον δυσάρεστα ο Μανώλης Ρασούλης μάλλον μας απογοήτευσε, τόσο με τα λεγόμενα του όσο και με τη συνολική παρουσία του. Αναζητούσαμε μάταια τον κάποτε ευφυή και λίαν αιχμηρό στιχουργό αλλά εκείνος αναλώθηκε σε ευφυολογήματα και λεκτικά πυροτεχνήματα.
Σε μικρότερο ίσως βαθμό και σίγουρα για πολύ διαφορετικούς λόγους το ίδιο περίπου θα μπορούσαμε να πούμε και για τον Μιχάλη Μυτακίδη. Ο άνθρωπος που μόνος του ουσιαστικά δημιούργησε, καθιέρωσε και καταξίωσε ένα τόσα πολλά υποσχόμενο κάποτε ρεύμα της σύγχρονης ελληνικής μουσικής και σχεδόν σα να ήθελε να διαψεύσει τα εγκωμιαστικά λόγια του Μιχάλη Παπαμακάριου που είχαν ακουστεί λίγο πριν ανάλωσε την ομιλία του στην προάσπιση ως και περιχαράκωση των κεκτημένων του low bap, και κατέληξε, έστω και προκληθείς κατά κάποιο τρόπο από σχετική ερώτηση σε μια άνευ λόγου, επίθεση στον...Μίκη Θεοδωράκη. Καθένας βέβαια σε μια ανάλογη συζήτηση έχει δικαίωμα στη γνώμη του αλλά, αν μας επιτραπεί να πούμε οτι το εργατικό και φτωχό Πέραμα δεν είναι γκέτο σαν και αυτά που ζουν οι παρίες μαύροι των αμερικανικών μεγαλουπόλεων και δεν πρόκειται να γίνει ποτέ όσο και εν επιμένουν κάποιοι...
Τι μας έμεινε λοιπόν; Μα φυσικά η πλήρης «λογισμού και λόγου» μα και πάλλουσα από συναίσθημα ομιλία της - διόλου συμπτωματικά και εξαιρετικής περίπτωσης νέας μουσικού, θα θέλαμε να το υπογραμμίσουμε - Δανάης Παναγιωτοπούλου, αν επρόκειτο για συναυλία θα μεταχειριζόμαστε κυριολεκτικά τον όρο «έκλεψε την παράσταση»! Αναφέρθηκε με σαφήνεια, συγκρότηση αλλά και σπάνια για μουσικό θεωρητική τεκμηρίωση στο γιατί το πολιτικό τραγούδι νοσεί και πάσχει, αν τελικά δεν είναι απλά απόν, από την Ελλάδα του σήμερα. Κατέληξε καταθέτοντας την άποψη - με την οποία προσωπικά συμφωνούμε - ότι η κύρια αιτία για αυτό είναι η απουσία συλλογικής αίσθησης, η διάρρηξη κάθε είδους δεσμών ανάμεσα στα μέλη της κοινωνίας και με τον τρόπο αυτό κάνοντας και μια, ηθελημένη ή μη, αναγωγή στον προνομιακό χώρο γέννησης και ανάπτυξης του πολιτικού τραγουδιού όπως πολύ εύστοχα το είχε θέσει ο Αλέξης Βάκης στην εισαγωγή του. Και αυτός βέβαια δεν είναι άλλος από την αριστερά, εκείνων μα και ημών...
[Μετά τη συζήτηση τα Υπόγεια Ρεύματα έπαιξαν πολιτικά τραγούδια του Θάνου Μικρούτσικου (το περιεχόμενο δηλαδή του πλέον πρόσφατου δίσκου τους) καθώς επίσης και η Δ. Παναγιωτοπούλου μερικά δικά της. Εμείς όμως θα προτιμήσουμε να αφήσουμε ως τελευταία γεύση κάποια από τα λόγια της: «Το τραγούδι που σήμερα διατηρεί την επικινδυνότητά του, είναι φορέας ανατρεπτικών ιδεών και ανατρεπτικών πράξεων δεν μιλάει πια τη γλώσσα του ΕΚΚΕ, ούτε την αργκό του μπάχαλου. Είναι αυτό που μποϊκοτάρει την εικόνα και τη λογική της, είναι αυτό που διαλύει ψηφίδα - ψηφίδα τους κατεστημένους μύθους και τις κατεστημένες ταυτότητες και ανοίγει το φάσμα επιλογής βίου, διεκδικώντας όχι την ανοχή και το δικαίωμα στο εναλλακτικό αλλά έναν χώρο και ένα δίκαιο για τον άνθρωπο που δεν ζει κατ’ εικόνα και κατ’ ομοίωση του λογότυπου, δεν προσπαθεί με νύχια και με δόντια να είναι πάντα νέος, εντυπωσιακός, μονοδιάστατος, ευέλικτος - στην οσφυϊκή χώρα, κατά κύριο λόγο - και πολλά υποσχόμενος. Θα πρέπει όμως να χτίσουμε από την αρχή με τα χέρια μας και τις δομές που θα μπορούν να το διαμεσολαβήσουν γιατί οι υπάρχουσες είναι στην πλειονότητά τους αλωμένες». Όπως και οι περισσότερες από τις υπόλοιπες είναι το μόνο που θα είχαμε να προσθέσουμε....].

No comments: