Η μελαγχολία του κλειστού σπιτιού όπου έζησε ο Μάνος Χατζιδάκις

• Αθανασιος Παλιουρας - Ομότιμος καθηγητής Βυζαντινής Αρχαιολογίας Πανεπιστημίου Ιωαννίνων

ΠΟΛΗ. Στην οδό Κωνσταντίνου Μάνου 3 στο Παγκράτι, σ’ ένα στενό δρόμο που ενώνει την Υμηττού με τη Δαμάρεως, βρίσκεται έρημη και ακατοίκητη διώροφη οικοδομή, από αυτά τα «αρχοντικά» του Μεσοπολέμου, που προτιμούσε η αστική τάξη της Αθήνας, όταν βέβαια το Παγκράτι με τις μονοκατοικίες και τους κήπους συναγωνιζόταν την Κυψέλη σε ομορφιά και ποιότητα ζωής. Σ’ αυτό το σπίτι έμεινε ο Μάνος Χατζιδάκις 26 ολόκληρα χρόνια, από το 1936 μέχρι το 1962. Αν ξαναφέρουμε στη μνήμη μας τη χρονολογία γέννησής του, Ξάνθη 23 Οκτωβρίου 1925, διαπιστώνουμε πως σ’ αυτό το σπίτι ο Μάνος ήρθε 11 χρονών και το άφησε όταν ήταν 37 ετών, όταν δηλαδή είχε αρχίσει η μεγάλη του «μουσική άνοιξη».
Οταν έμενε σ’ αυτό το σπίτι, σε συνεργασία με το Εθνικό Θέατρο και το Θέατρο Τέχνης, έγραψε τη μουσική για πολλές αρχαίες τραγωδίες και κωμωδίες (Αγαμέμνων και Χοηφόρες 1950, Μήδεια και Εκκλησιάζουσες 1956, Λυσιστράτη 1957, Κύκλωπας και Ορνιθες 1959) και για πολλά σύγχρονα έργα (Το πένθος ταιριάζει στην Ηλέκτρα 1945, Ματωμένος Γάμος 1947, Λεωφορείον ο πόθος 1948, Ο κύκλος με την κιμωλία 1956, Το γλυκό πουλί της νιότης 1959, Παραμύθι χωρίς όνομα 1959, Ευρυδίκη 1960) αλλά και Αμλετ 1955.
Από το 1951 συνεργάζεται με το Ελληνικό Χορόδραμα της Ραλλούς Μάνου όπου γράφει τα τέσσερα μπαλέτα: Μαρσύας, 1950, Εξι λαϊκές ζωγραφιές, 1951, Το καταραμένο φίδι, 1951 και Ερημιά, 1958. Τότε έγραψε και τη μουσική για πολλές ελληνικές ταινίες, που η φήμη τους απλώθηκε έξω από την Ελλάδα όπως Στέλλα, 1955, Δράκος, 1956, America America, 1962. Το 1960 παίρνει το βραβείο Oscar για το τραγούδι του τα Παιδιά του Πειραιά.
Από το 1962 μέχρι το 1994 (15 Ιουνίου) ο Μ. Χ. έζησε πότε στη Νέα Υόρκη και περισσότερο στην Αθήνα και ακατάπαυστα εμπλούτιζε την ελληνική και παγκόσμια μουσική παλέτα με σειρά αριστουργημάτων του. Τώρα που η «Κ» παρουσίασε τη σημαντική συλλογή του έργου του, ξανάρχεται στην επιφάνεια η μελαγχολία του κλειστού σπιτιού, όπου κάποτε ένας μεγάλος ονειρευόταν τον κόσμο μέσα από μουσικούς «δρόμους ονείρων». Το 1996 επί δημαρχίας Δημήτρη Αβραμόπουλου στήθηκε αναμνηστική πλάκα στον τοίχο αυτού του σπιτιού. Μ’ αυτή δεν τιμάται μόνο ο Μ. Χατζιδάκις. Αναδεικνύεται η ιστορική μνήμη το ελληνικού λαού. Που στις δίσεκτες μέρες που περνάμε, της λιτότητας, της φτώχειας και της κατάθλιψης την έχουμε απόλυτα ανάγκη. «Οταν σας βρει το κακό, αδερφοί μου, μνημονεύετε Διονύσιο Σολωμό και μνημονεύετε Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη (Ο. Ελύτης). Και Μάνο Χατζιδάκι, θα πρόσθετα.