Sunday, August 31, 2008

Ζμπίγκνιου Πράισνερ: «Περιγράφω τον κόσμο με νότες»


Ζμπίγκνιου Πράισνερ

Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΥ, Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία / 7 - 31/08/2008

Ο πολωνός συνθέτης Ζμπίγκνιου Πράισνερ φθάνει στη Θεσσαλονίκη φέρνοντας μαζί του μελωδίες από ταινίες που λατρέψαμε όλοι μας.

Τι μπέρδεμα κι εκείνο τότε, αρχές δεκαετίας του '90... Να κρατάς στα χέρια σου το συγκλονιστικό σάουντρακ του Ζμπίγκνιου Πράισνερ για το φιλμ του Κριστόφ Κισλόφσκι «Η διπλή ζωή της Βερόνικας» και να μην μπορείς να το ακούσεις. Πρέπει να ήταν το πρώτο-πρώτο άλμπουμ στην Ελλάδα που κυκλοφόρησε αποκλειστικά στη μορφή του CD, μία εποχή κατά την οποία τα CD player αποτελούσαν είδος πολυτελείας. Οχι βέβαια πως αυτό στάθηκε εμπόδιο στο να γίνει ο Πράισνερ ένας από τους αγαπημένους συνθέτες του ελληνικού κοινού. Ακολούθησε και η τριλογία του Κισλόφσκι «Τρία χρώματα - Κόκκινο, Λευκό, Μπλε» με τις εξαίσιες μουσικές του αυτοδίδακτου συνθέτη από την Κρακοβία, προϋπήρχε και ο «Δεκάλογος», το παζλ έμοιαζε ήδη συμπληρωμένο.

«Το μόνο αρνητικό με την Ελλάδα είναι ότι βρίσκεται πολύ μακριά από την Πολωνία και δεν μπορώ να έρχομαι όσο συχνά θέλω», μας λέει από το τηλέφωνο λίγο πριν έρθει στα μέρη μας για μία συναυλία. Την Τετάρτη 10 Σεπτεμβρίου θα παρουσιάσει στο Θέατρο Γης της Θεσσαλονίκης τις κινηματογραφικές του επιτυχίες, καθώς και την τελευταία προσωπική του δουλειά «Silence, Night & Dreams». Εργο γραμμένο για ορχήστρα και χορωδία με κείμενα από το Βιβλίο του Ιώβ και το κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο. Στη συναυλία, που εντάσσεται στο πρόγραμμα των εκδηλώσεων των 43ων Δημητρίων, τον συνθέτη θα συνοδεύσουν η Συμφωνική Ορχήστρα Δήμου Βόλου, η τραγουδίστρια των Μαντρεντέους Τερέζα Σαλγκουέιρο, καθώς και η υψίφωνος Ελζμπιέτα Τοβαρνίκα, που είναι η αγαπημένη «φωνή της Βερόνικα».

Ο ΠΡΑΪΣΝΕΡ ΜΕ ΤΗΝ ΤΕΡΕΖΑ ΣΑΛΓΚΟΥΕΪΡΟ
«Ο Κισλόφσκι ήταν δάσκαλος»

«Είμαι ευτυχής που η παγκόσμια πρώτη για το "Silence, Night & Dreams" δόθηκε πέρυσι, τέτοια εποχή, στο Ηρώδειο. Στην ουσία αποτελεί τη ματιά μου προς το μέλλον. Τα κείμενα που χρησιμοποίησα κηρύττουν διαχρονικές αξίες και μοιάζουν ακόμα πιο σημαντικά τώρα που ο άνθρωπος αλλοτριώνεται όλο και περισσότερο. Η τεχνολογία αναπτύσσεται, θεωρητικά μας φέρνει πιο κοντά, αλλά στην πραγματικότητα όλο και απομακρυνόμαστε. Κυριαρχούν, η μοναξιά και η δυστυχία».

Εκτός από τη συνεργασία του με τον Κριστόφ Κισλόφσκι ο Πράισνερ έχει γράψει μουσική και σε πολλές ακόμα ταινίες, όπως το «Μοιραίο πάθος» του Λουί Μαλ, το «Οταν ένας άντρας αγαπά μια γυναίκα» του Λούις Μαντόκι, το «Europa Europa» της Ανιέσκα Χόλαντ, αλλά και το δικό μας «Κουαρτέτο σε τέσσερις κινήσεις» της Λουκίας Ρικάκη. «Δεν ξέρω αν είναι τελικά πιο σημαντική η μουσική για ταινίες ή τα προσωπικά έργα. Το δεύτερο πάντως, ομολογώ, το βλέπω σαν ένα διάλογο με τον εαυτό μου. Αντιθέτως, στην κινηματογραφική μουσική ο συνθέτης δεν νιώθει απόλυτα ελεύθερος να κινηθεί στα πεδία που θέλει και να παρουσιάσει πλήρως τις πτυχές του χαρακτήρα του αφού, πρέπει, να ακολουθήσει κάποια στάνταρ».
  • Τι πιστεύετε ότι είναι αυτό στη μουσική σας που γοητεύει τόσους σκηνοθέτες;
«Πρώτον, η παγκόσμια οπτική της. Δεύτερον, η μακρόχρονη συνεργασία μου με τον Κισλόφσκι. Με έμαθαν καλά κι έτσι με εμπιστεύονται. Και, τρίτον, η ικανότητά μου να νιώθω το φιλμ, να νιώθω το ρυθμό του».

- Και σκηνοθέτες, απ' όλο τον κόσμο...

«Η μουσική στην ουσία είναι ένα διαβατήριο. Δεν έχει πια σημασία πού βρίσκεσαι και πού ζεις. Χαίρομαι και είναι πολύ τιμητικό όταν ο κόσμος αναγνωρίζει τα έργα μου, αλλά καταλαβαίνω πως έπαιξε καθοριστικό ρόλο και η επιτυχία των συγκεκριμένων ταινιών».
  • Υποθέτω ότι σας έχει σημαδέψει η συνεργασία σας με τον Κισλόφσκι.
«Ενιωσα από την πρώτη στιγμή που συναντηθήκαμε και αποφασίσαμε να συνεργαστούμε ότι αυτό θα ήταν καταλυτικό για τη ζωή μου. Ηταν ένας δάσκαλος. Με τη βοήθειά του κατάλαβα το πώς μπορώ να περιγράφω τον κόσμο με νότες. Ισως και γιατί ο ίδιος γνώριζε μουσική. Από την πρώτη ταινία του που βρεθήκαμε μαζί, ένα φιλμ στην Πολωνία, μέχρι και το τέλος της ζωής του, ήμασταν συνεχώς δίπλα. Φίλοι και συνεργάτες. Ηταν αυτός άλλωστε που μου έδωσε το 1983 την πρώτη μου ευκαιρία να γράψω κινηματογραφική μουσική».
  • Τι σας είπε τότε;
«Οτι ήθελε από μένα μουσική με περισσότερο βάθος και νόημα».
  • Θα ξέρετε, υποθέτω, πως το ελληνικό κοινό λάτρεψε το σάουντρακ της «Διπλής ζωής της Βερόνικας».
«Καταλαβαίνω τη μεγάλη επιτυχία που είχε παντού. Δεν είναι μόνο οι καλές μελωδίες, αλλά και το γεγονός ότι το σενάριο στηριζόταν στη μουσική. Ηταν προϊόν μίας δημιουργικής συνεργασίας. Ποτέ δεν επιδιώκω η μουσική μου να λειτουργά αυτόνομα. Ο κινηματογράφος δεν είναι μία τέχνη, αλλά αποτελεί άθροισμα πολλών τεχνών μαζί».
  • Ενιωσα ότι χαίρεστε ιδιαίτερα που μιλάτε με κάποιον από την Ελλάδα...
«Την αγαπώ τη χώρα σας και όποιο κομπλιμέντο χρησιμοποιήσω θα μοιάζει φτωχό. Σας γνωρίζω πολύ καλά. Εχω διαβάσω πολλά για την Ελλάδα, που θεωρώ ότι αποτελεί την πρωτεύουσα του κόσμου. Η ελληνική μυθολογία λόγου χάριν είναι κάτι που δεν συναντάς πουθενά αλλού. Αλλά και η ιστορία σας, ο πολιτισμός, όλα. Μου αρέσουν ο Μίκης Θεοδωράκης και ο Βαγγέλης Παπαθανασίου και δηλώνω θαυμαστής της δουλειάς του Θόδωρου Αγγελόπουλου».

No comments: