Saturday, February 19, 2011

Η τέχνη ανθίζει στους δύσκολους καιρούς

Συζήτηση με τον Μίλτο Πασχαλίδη, με αφορμή τη μουσική παράστασή του, βασισμένη στο πολιτικό τραγούδι

«Κόψε την πείνα σου...» τιτλοφορείται η μουσική παράσταση του Mίλτου Πασχαλίδη, που φιλοξενείται κάθε Παρασκευή και Σάββατο, στο «Σταυρό του Νότου» (Φραντζή & Θαρύπου 37, Ν. Κόσμος, 210.922.6975). Ενα πρόγραμμα στηριγμένο στο πολιτικό τραγούδι, με τον τραγουδοποιό να αναφέρεται στα σύγχρονα κοινωνικο-πολιτικά δρώμενα, υπενθυμίζοντας παλιότερα πολιτικά τραγούδια αλλά και δημιουργίες σύγχρονων τραγουδοποιών. «Ο τίτλος της παράστασης παραπέμπει σε αυτό που ζούμε», λέει ο Μ. Πασχαλίδης στην κουβέντα που είχαμε με αφορμή την παράσταση. «Είμαστε υπό καθεστώς κατοχής, απλά δεν υπάρχουν τανκς στους δρόμους. Ομως αν ανοίξεις την τηλεόραση βγαίνουνε τανκς. Εγινε ακριβώς το αντίθετο από αυτό που πιστεύαμε παλιότερα, δηλαδή ότι οι πολλοί δίαυλοι θα κάνουν την ενημέρωση πιο αντικειμενική. Για να ακούσεις πλέον ειδήσεις, για να μάθεις κάτι το οποίο είναι είδηση και όχι σχόλιο ή σπέκουλα, δυσφήμηση ή διαφήμιση, πρέπει να το διαβάσεις 15 φορές, να διαβάσεις πίσω από τις γραμμές, πίσω από τις φράσεις και πίσω από τα πρόσωπα. Αυτό είναι κάτι που δεν φανταζόμασταν πριν από 20 χρόνια, όταν άνοιξε ο δίαυλος και σταμάτησαν οι ειδήσεις να είναι κρατικό μονοπώλιο. Οταν λέγαμε ότι θα υπάρξουν και μερικοί άνθρωποι που θα πουν τα πράγματα με το όνομά τους, χωρίς να περνάνε από κρατική προπαγάνδα...».
  • Πόσο ακόμη να μας ξεζουμίσουν
-- Εννοείτε ότι παράλληλα με την επίθεση από την κυβέρνηση με τα αντεργατικά, αντιλαϊκά μέτρα, υπάρχει και όλη αυτή η επιχείρηση κατασυκοφάντησης κάθε φωνής, που αντιστέκεται, που προσπαθεί ν' αντιπαλέψει αυτή τη λαίλαπα, κάνοντας μάλιστα λόγο για ανομία...
-- Ετσι ακριβώς. Το χειρότερο βέβαια είναι ότι βλέπω γύρω μου ανθρώπους, οι οποίοι είναι ενοχικοί. Υπάρχει μια μεγάλη μερίδα κόσμου, που πιστεύει ότι φταίμε κι εμείς, κάτι που με εξοργίζει. Διότι, ασφαλώς φταίμε σε επίπεδο ψήφου και σε επίπεδο επιλογών, αλλά όχι, δεν τα κάναμε μαζί! Κάποιοι τα κάνανε κι εμείς τα ανεχθήκαμε. Δεν είναι το ίδιο πράγμα. Δεν είναι το ίδιο πράγμα το να έχεις αποκρύψει δυο καραμέλες περισσότερες, με το να έχεις προσπαθήσει να πουλήσεις μια λίμνη για οικόπεδα.
-- 'Η το ότι υπάρχουν 600 δισ. ελληνικές καταθέσεις στις ελβετικές τράπεζες, όπως αποκάλυψε το «Σπίγκελ»...
-- Τα οποία, αν υπήρχαν στην Ελλάδα και είχαν μια ελάχιστη φορολόγηση, θα είχε λυθεί για χρόνια το δημοσιονομικό πρόβλημα.
-- Βλέπουμε όμως ότι το χρέος γίνεται το άλλοθι για να περάσουν όλα αυτά τα αντιλαϊκά μέτρα...
-- Και μάλιστα, ότι θα περνάγανε τα μέτρα και στην πραγματικότητα δε θα άνοιγε ρουθούνι. Αυτό είναι το πιο εντυπωσιακό για μένα. Επί της ουσίας, εδώ και 30 χρόνια έχουν διαβρωθεί οι ηγεσίες των συνδικάτων, με αποτέλεσμα τώρα που είναι η κρίσιμη στιγμή να αποφασίσεις με ποιους θα πας και ποιους θ' αφήσεις, έχουν ήδη αποφασίσει άλλοι για σένα. Βέβαια, βλέπεις ότι ενώ καίγεται ο κόσμος με τις απεργίες των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς, το νομοσχέδιο περνά κανονικά. Αυτούς που κυβερνούν δεν τους νοιάζει καθόλου για την κοινωνία και μάλιστα έχουν κι έναν κυνισμό άνευ προηγουμένου. Επίσης, είναι τόσο πρόχειροι... Τώρα ξαναβάζουν χιλιάδες κουλοχέρηδες στην επικράτεια... Μα, αν ο στόχος σου είναι να μαζέψεις χρήμα, πας εκεί που υπάρχει. Αν διαρκώς πας εκεί που δεν υπάρχει, τι άλλο να μαζέψεις! Πόσο άλλο να ξεζουμίσεις τους εργαζόμενους; Διότι αν θέλεις να μαζέψεις λεφτά, όπως λες, πήγαινε εκεί που υπάρχουν και ανάγκασέ τους να τα δώσουν.
-- Αυτό όμως δεν είναι θέμα ανικανότητας, αλλά πολιτικής βούλησης...
-- Εκατό τοις εκατό. Ομως, μιλώντας με την κοινή λογική, λέω ότι με αυτά που κάνουν ούτε αποτελεσματικοί μπορούν να είναι. Γιατί εκεί που είναι τα λεφτά δεν πάνε. Και αυτό είναι η βασική τους πολιτική επιλογή.
  • Τραγούδια που ακουμπάνε στον διπλανό
-- Επιλέξατε να κάνετε μια παράσταση αφιερωμένη στο πολιτικό - κοινωνικό τραγούδι...
-- Τα τραγούδια μου τα λέω εδώ και 20 χρόνια και δεν έχω κανένα «ζήτημα» να κάνω ένα πρόγραμμα μόνο με αυτά. Προφανώς στην παράσταση λέω και δικά μου, αλλά και τραγούδια που έχουν πολιτική καταγωγή: δημιουργίες των Μικρούτσικου, Μίκη, Λοΐζου και των νεότερων Πανούση, Κατσιμίχα, Τσακνή, Ιωαννίδη, Θηβαίου κ.ά. Αυτά που αντιλαμβάνομαι ως σύγχρονο πολιτικό τραγούδι, το οποίο πλέον το γράφουν οι τραγουδοποιοί. Είναι μια παράσταση στηριγμένη στα πολιτικά τραγούδια..
-- Ο στόχος σας ποιος είναι;
-- Θα μπορούσα να κάνω μια παράσταση, που μπαίνοντας κάποιος στο χώρο όπου τραγουδάμε, ν' άφηνε πίσω του το χάλι που υπάρχει έξω και για 3 ώρες να ξεχαστεί και μετά να βγει πάλι στο χάλι. Εγώ αισθάνθηκα την ανάγκη να κάνω μια παράσταση, στην οποία αυτός που έρχεται, για 3 ώρες δε θα ξεχαστεί αλλά θα θυμάται. Θα θυμάται μ' έναν τρόπο πως ήμαστε κάποτε και θ' αναρωτηθεί γιατί σήμερα βρισκόμαστε σ' αυτή την κατάσταση. Βέβαια, δεν θέλω να κάνω μια καταθλιπτική παράσταση, υπενθυμίζοντας διαρκώς το χάλι μας - θέλω να τραγουδήσουμε και να περάσουμε καλά. Αλλά, δε μου λέει τίποτα στην παρούσα συγκυρία να κάνω μια αυτοαναφορική παράσταση. Με αφορά να πω τραγούδια τα οποία ακουμπάνε στο διπλανό μου. Δεν είναι όμως μια παράθεση τραγουδιών, που ξέρω να υποστηρίζω εδώ και 20 χρόνια. Θεωρώ, ότι ένα από τα πράγματα που τα τελευταία χρόνια έχουν χαθεί στην Ελλάδα, είναι η πραγματική κοινωνική αλληλεγγύη. Πλέον δε μας νοιάζει ο διπλανός μας. Και αυτό το λέω όχι συναισθηματικά, αλλά πολιτικά. Εδώ και πολλά χρόνια κυριαρχεί «ο σώζων εαυτόν σωθήτω». Εύχομαι κάποτε αυτό ν' αλλάξει μέσα από συνείδηση και όχι από επιβολή μέτρων. Γιατί είναι σαφές ότι σε λίγο θα μαζεύουμε τους συγγενείς μας να τους ταΐζουμε, όσοι δεν το κάνουν ήδη...
-- Πολιτικό τραγούδι υπάρχει στο βαθμό που εκφράζει κοινωνικές ανησυχίες. Τί είναι σήμερα πολιτικό τραγούδι;
-- Δεν μπορώ να το ορίσω. Εξάλλου, τα πάντα είναι πολιτική πράξη. Για παράδειγμα, υπάρχουν ερωτικά τραγούδια που είναι πολιτικά. Δεν θα ορίσω τη θεματική του. Αντιλαμβάνομαι όμως, την αισθητική του, τη στάση του, γιατί θέλοντας και μη αυτή η αισθητική και η στάση του είναι απέναντι από οποιαδήποτε καθεστηκυία αντίληψη, είτε είναι περί τέχνης είτε είναι περί πολιτικής.
  • Δυο νύχτες στο Σαράντι...
-- Εδώ και χρόνια - «αγύριστο κεφάλι» και μάλιστα με «κακές συνήθειες»... Τα αγύριστα κεφάλια της δημιουργίας πώς μπορούν να συμβάλουν σήμερα;
-- Η τέχνη που αγαπώ ανθίζει πάντα στους πιο δύσκολους καιρούς. Δεν έχω καμία ανησυχία για την τέχνη, για τους ανθρώπους ανησυχώ...
-- Και πώς μπορεί η τέχνη να βοηθήσει - όχι παρηγορητικά αλλά ουσιαστικά - σ' αυτή τη μαύρη για το λαό μας κατάσταση;
-- Η τέχνη μπορεί να περιγράψει μια διαδήλωση με τον πιο συγκλονιστικό τρόπο, όμως η τέχνη δεν μπορεί να κατεβάσει τον κόσμο στο δρόμο. Ο ρόλος της είναι να δει τη διαδήλωση και να την κάνει το ωραιότερο τραγούδι, την ωραιότερη ταινία, το ωραιότερο ποίημα. Ο ρόλος του καλλιτέχνη είναι επικουρικός και όσο πιο καλά παίξουμε αυτόν τον επικουρικό ρόλο, τόσο το καλύτερο. Ο κύβος ρίπτεται από τον ίδιο τον άνθρωπο και τις επιλογές του, από τη μάζα, από τον κόσμο, από το λαό...
Πριν ενάμισι μήνα, κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις «Αλεξάνδρεια» το πρώτο μυθιστόρημα του Μ. Πασχαλίδη, με τίτλο «Δυο νύχτες στο Σαράντι». Σ' αυτό το ψαροχώρι της Βοιωτίας, ο τραγουδοποιός πήγε για δυο μέρες το περασμένο καλοκαίρι στο σπίτι ενός φίλου του, με στόχο να γράψει ένα άλλο βιβλίο. «Εκεί γνώρισα τον πατέρα του, έναν απίθανο τύπο που έχει τις ιστορίες στο τσεπάκι», σημειώνει. «Αρχισε να μου λέει ιστορίες και μέσα σε "πυρετό", τις νύχτες, μετά από τις διηγήσεις του καθόμουνα και τις κατέγραφα. Ετσι βγήκε μια νουβέλα σε πρωτοπρόσωπη δική μου αφήγηση». Παράλληλα, ο Μ. Πασχαλίδης, αυτή την περίοδο γράφει καινούργια κομμάτια, ετοιμάζοντας έναν κύκλο τραγουδιών, σε συνεργασία με τον στιχουργό Οδυσσέα Ιωάννου.

Σοφία ΑΔΑΜΙΔΟΥ, Ριζοσπάστης, Κυριακή 20 Φλεβάρη 2011

No comments: