Ο λόγος για τον πολυβραβευμένο συνθέτη και πιανίστα Ντμίτρι Μπορίσοβιτς Καμπαλέφσκι, εμβληματική μορφή της σοβιετικής μουσικής - στις 17 Φεβρουαρίου συμπληρώνονται 24 χρόνια από το θάνατό του - ο οποίος, παρά τη σημαντικότατη προσφορά του στο μουσικό πολιτισμό της πατρίδας του αλλά και ευρύτερα, παραμένει σχεδόν άγνωστος στο ελληνικό μουσικόφιλο κοινό.
Ενα κοινό το οποίο συνεχίζει να είναι ελάχιστα ή στρεβλά πληροφορημένο για τα σημαντικότατα πολιτιστικά επιτεύγματα της σοβιετικής περιόδου και για σπουδαίες μορφές της μουσικής δημιουργίας, όπως ο Ντ. Καμπαλέφσκι. Το έργο αυτών των δημιουργών που ανδρώθηκαν μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση, εμπνεύστηκαν από τα ιδανικά του σοσιαλισμού και ξεδίπλωσαν τις δημιουργικές τους δυνάμεις σε όλα τα είδη της μουσικής τέχνης, στη συντριπτική πλειοψηφία συνεχίζει να προσκρούει στο «τείχος» της αποσιώπησης, που επιμελώς υψώνουν τα διάφορα κέντρα πολιτισμού και πληροφόρησης της «ελεύθερης Δύσης».
Αυτό το «τείχος», πάντως, δεν είναι σε θέση να αποκρύψει τη μεγάλη αλήθεια: ότι μετά τη νίκη της Οκτωβριανής Επανάστασης στη Ρωσία δημιουργήθηκαν οι συνθήκες για τη διαμόρφωση ενός νέου μουσικού πολιτισμού, με συνεπή δημοκρατικό, παλλαϊκό χαρακτήρα. Πως στη Σοβιετική Ενωση δημιουργήθηκε ένα τεράστιο δίκτυο μουσικών ιδρυμάτων, συγκροτημάτων όπερας και συναυλιών, προσιτό για όλους, που έδωσε τους πιο γλυκούς «καρπούς».
Ενδεικτικό της μεγάλης σημασίας που δόθηκε στη μουσική καλλιέργεια του λαού, από τα πρώτα κιόλας χρόνια της Επανάστασης, είναι το δημοσίευμα της «Πράβντα» (4/7/1919): «Μόσχα. Το Σοβιέτ του Κυβερνείου Αντιπροσώπων των Εργατών, Αγροτών και Κόκκινων στρατιωτών αποφάσισε να ανοίξει πειραματικές σχολές μουσικής στο προάστιο Σεργκίγιεφσκι και στο χωριό Ουχτόμσκογε κοντά στο σταθμό Λιούμπερτσι, καθώς επίσης και λαϊκό ωδείο στο χωριό Τσέρκοφ κοντά στο σταθμό Ταράσοφκα». Χάρη στη δημιουργία κρατικής μουσικής υποδομής, σε όλη την επικράτεια της Σοβιετικής Ενωσης, σε πόλεις και χωριά, από τις Δημοκρατίες του ευρωπαϊκού τμήματος μέχρι τη Σιβηρία, την κεντρική Ασία και την Υπερκαυκασία, ο τομέας της μουσικής γνώρισε πρωτοφανή άνθιση στη σοβιετική περίοδο και αποτέλεσε ένα νέο σταθμό στην ανάπτυξη της παγκόσμιας μουσικής δημιουργίας.
Η μουσική εκπαίδευση ήταν στο κέντρο της πολύχρονης δραστηριότητας του Ντ. Καμπαλέφσκι, ο οποίος υπήρξε υπεύθυνος της Επιτροπής Μουσικής - Αισθητικής Αγωγής των νέων. Ως πιανίστας και μαέστρος έδωσε συναυλίες με δικά του έργα. Βάση των περισσότερων έργων του ήταν τα σύγχρονα, σημαντικά από κοινωνική άποψη θέματα. Συχνά πηγή έμπνευσής του ήταν η σοβιετική νεολαία και τα παιδιά, όπως σε τρία από τα κοντσέρτα του - το Κοντσέρτο για βιολί (κρατικό βραβείο της ΕΣΣΔ του 1949), το 1ο Κοντσέρτο για βιολοντσέλο (1949) και το 3ο Κοντσέρτο για πιάνο (1952) - καθώς και σε καντάτες, παιδικά τραγούδια και έργα πιάνου. Σπουδαίο ρόλο στη δημιουργία του έπαιξε το λυρικό στοιχείο. Η μουσική του χαρακτηρίζεται από σαφή μελωδική εκφραστικότητα, φωτεινούς τόνους, αισιοδοξία, δυναμισμό, χιούμορ...
Ταυτόχρονα, ο Καμπαλέφσκι στη μουσική του έχει αποτυπώσει τα τραγικά γεγονότα του Μεγάλου Πατριωτικού Πολέμου. Για παράδειγμα, στην όπερα «Η οικογένεια του Ταράς» (κρατικό βραβείο της ΕΣΣΔ του 1951), διασκευή του μυθιστορήματος του Μπ. Γκορμπάτοφ «Οι αλύγιστοι», που αναφέρεται στον αγώνα του σοβιετικού λαού κατά των φασιστών κατακτητών. Στην όπερα «Κόλας Μπρενιόν» (1937, δεύτερη παραλλαγή 1968, βραβείο Λένιν του 1972), διασκευή του ομώνυμου μυθιστορήματος του Ρ. Ρολάν, παράλληλα με το λυρικό θέμα εκφράζεται και η κοινωνική σύγκρουση. Συνέθεσε, επίσης, τις όπερες «Στη Φωτιά» («Εξω από τη Μόσχα» 1943), «Νικήτα Βερσίνιν», «Αδελφές». Πλούσιο είναι και το συμφωνικό του έργο. Συνέθεσε 4 συμφωνίες (1932, 1933, 1934, 1956), κοντσέρτα για ορχήστρα και για πιάνο (τρία), βιολί και βιολοντσέλο. Επίσης, τη σουίτα για χορωδία και ορχήστρα «Λαϊκοί εκδικητές» (1942), την καντάτα «Λενινιστές», το «Ρέκβιεμ» για σολίστες, δύο χορωδίες και ορχήστρα κ.ά. Από τα έργα μουσικής δωματίου που έγραψε ξεχωρίζουν τα δύο κουαρτέτα εγχόρδων (το αρ. 2, γραμμένο το 1945 πήρε το Κρατικό Βραβείο της ΕΣΣΔ του 1946), τα 24 πρελούδια για πιάνο κ.ά. Συνέθεσε, επίσης, μουσική για κινηματογραφικές ταινίες και θεατρικές παραστάσεις. Καλλιτέχνης του Λαού της ΕΣΣΔ (1963), τιμήθηκε με δύο παράσημα Λένιν και άλλα βραβεία.Ρουμπίνη ΣΟΥΛΗ, ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ, Κυριακή 13 Φλεβάρη 2011
No comments:
Post a Comment