Μητρόπουλος και Χρήστου μελοποιούν Καβάφη και Ελιοτ

Δύο κύκλοι τραγουδιών, που σημάδεψαν το ρεπερτόριο της ελληνικής και της παγκόσμιας μουσικής, παρουσιάζονται με αφορμή μια διπλή επέτειο: πενήντα χρόνων από τον θάνατο του αρχιμουσικού και συνθέτη Δημήτρη Μητρόπουλου (1896-1960) και σαράντα από εκείνον του πρόωρα χαμένου συνθέτη Γιάννη Χρήστου (1926-1970).

Δημήτρης Μητρόπουλος: 1896-1960

Η μεσόφωνος Αγγελική Καθαρίου και ο πιανίστας Θοδωρής Τζοβανάκης θα ερμηνεύσουν τις «14 Invezioni για φωνή και πιάνο σε ερωτικά ποιήματα του Κωνσταντίνου Καβάφη» του Μητρόπουλου και τα «6 τραγούδια σε ποίηση του Τ.S. Eliot» του Χρήστου. Ο κύκλος των τραγουδιών του Μητρόπουλου θα παρουσιαστεί στην πρωταρχική και πλήρη μορφή του και θα εκδοθεί από τον Γιάννη Σαμπροβαλάκη, στη σειρά «Μνημεία Νεοελληνικής Μουσικής» του Ιονίου Πανεπιστημίου.

Το ρεσιτάλ για φωνή και πιάνο θα δοθεί αύριο (8.30 μ.μ.), στην αίθουσα «Δημήτρης Μητρόπουλος» του Μεγάρου Μουσικής. Εντάσσεται στον κύκλο «Μουσικές του 20ού και 21ου αιώνα», με συνδιοργανωτή το Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου. Το πρόγραμμα θα ολοκληρωθεί με το «Πρελούδιο και φούγκα σε ρε για δύο πιάνα» του Γιάννη Χρήστου και το κομμάτι για πιάνο «Βεατρίκη» του Δημήτρη Μητρόπουλου, που ο συνθέτης το ενέταξε ως άρια στην ομώνυμη όπερά του. Εκτακτη συμμετοχή θα έχει ο πιανίστας Νίκος Κυριόσογλου. Η εκδήλωση γίνεται με τη συνδρομή της Γενναδείου Βιβλιοθήκης και της Σάντρας Χρήστου.

Ο Δημήτρης Μητρόπουλος, εκτός από διάσημος αρχιμουσικός, υπήρξε αξιόλογος συνθέτης κατά την πρώτη δημιουργική περίοδο της ζωής του. Μάλιστα, θεωρείται ο εισηγητής του μουσικού μοντερνισμού και του δωδεκαφθογγικού συστήματος στην Ελλάδα, πολύ πριν από τον Νίκο Σκαλκώτα. Οι «14 Invezioni» του, πάνω σε ισάριθμα ερωτικά ποιήματα του Κ. Π. Καβάφη, γράφτηκαν τον χειμώνα του 1925, μετά την επιστροφή του από το Βερολίνο. Πρόκειται για τα «Ηδονή», «Για να 'ρθουν», «Μια νύχτα», «Η αρχή των», «Να μείνει», «Εν απογνώσει», «Γκρίζα», «Μέρες του 1903», «Το διπλανό τραπέζι», «Μακρυά», «Εν τη οδώ», «Ο ήλιος του απογεύματος», «Ετσι πολύ ατένισα», «Επήγα».

Σώζονται, μάλιστα, δύο επιστολές του Μητρόπουλου προς τον Καβάφη, με ημερομηνίες 15 Ιουλίου και 16 Αυγούστου 1926. Οι αρχικές φράσεις της πρώτης: «Θαυμαστέ μου κύριε Καβάφη! Λαβαίνω το θάρρος να σας γράψω, αν και δεν με γνωρίζετε, γιατί έχω τόσες καλές πληροφορίες για τη μεγάλη καλωσύνη, απλότητα και καταδεκτικότητα που δείχνετε προς τους νέους καλλιτέχνας που ατενίζουν σε σας με θαυμασμό!».

Ο Γιάννης Χρήστου ξεκίνησε να γράφει τα «Εξι τραγούδια» σε ποίηση Τ. Σ. Ελιοτ, το 1950. Το πρώτο ποίημα «Eyes that last Ι saw in tears» εντάχθηκε ενορχηστρωμένο στην «Πρώτη Συμφωνία» του. Ακολούθησαν άλλα πέντε, η σύνθεση των οποίων ολοκληρώθηκε το 1955. Ηταν τα «New Hampshire», «Death by water», «Melange adultere de tout», «The wind sprang up at four ο' clock», «Virginia». Η αλληλογραφία Χρήστου - Ελιοτ θα τυπωθεί στο επόμενο τεύχος του τετραμηνιαίου περιοδικού του Ιονίου Πανεπιστημίου, «Μουσικός Ελληνομνήμων».

Ο αντιπρύτανης του Ιονίου Πανεπιστημίου Χάρης Ξανθουδάκης, κρίνοντας μουσικολογικά τους δύο κύκλους τραγουδιών, υποστηρίζει: «Οι καβαφικές μελοποιήσεις ακολουθούν αυστηρές αντιστικτικές μορφές, ενώ η εμμονή στη στενή συνάφεια της μελωδίας με τη μετρική, την προσωδία και το περιεχόμενο του μελοποιημένου στίχου διακρίνει, με μεγαλύτερη ευρηματικότητα και ποικιλία μέσων, τις μελοποιήσεις των στίχων του Ελιοτ».

Info: Εισιτήρια προς 20 (α' ζώνη), 12 (β' ζώνη) και 5 ευρώ (φοιτ.).

• Του ΒΑΣΙΛΗ Κ. ΚΑΛΑΜΑΡΑ, Ελευθεροτυπία, Τρίτη 23 Φεβρουαρίου 2010