Λίγες ώρες πριν ανακοινωθούν τα αποτελέσματα για τα Γκράμι, όπου ο Λεωνίδας Καβάκος είναι υποψήφιος, το «Εθνος της Κυριακής» είχε την ευκαιρία να μιλήσει μαζί του.
Ο κορυφαίος βιολονίστας, ο διασημότερος ίσως και πλέον καταξιωμένος Ελληνας σολίστ κλασικής μουσικής, που έχει παίξει με τις μεγαλύτερες ορχήστρες του κόσμου, είναι ένας προσγειωμένος άνθρωπος 47 ετών, πατέρας δύο κοριτσιών, άκρως προβληματισμένος γι' αυτά που συμβαίνουν γύρω μας, αλλά και εντός μας. Η υποψηφιότητά του σε μια εκλεκτική κατηγορία, των πιο δημοφιλών βραβείων μουσικής στον κόσμο, δεν είναι καθόλου απρόβλεπτη στη βιογραφία ενός ανθρώπου που μετρά πλήθος βραβείων. Αυτή είναι η Ελλάδα που μας κάνει υπερήφανους!
- Με τις «Σονάτες για βιολί του Μπετόβεν» είστε υποψήφιος για Γκράμι στην κατηγορία της καλύτερης ερμηνείας μουσικής δωματίου-μικρού συνόλου. Οι «New York Times» κατατάσσουν το άλμπουμ ήδη στις 25 καλύτερες ηχογραφήσεις του 2013. Πώς αισθάνεστε γι' αυτό;
- Αισθάνεστε ότι εκπροσωπείτε τη σύγχρονη Ελλάδα;
Οχι, καθόλου. Σύγχρονη Ελλάδα είναι το κράτος της Ελλάδας, οπότε σε καμία περίπτωση δεν ισχύει αυτό. Το νεοελληνικό κράτος, στο οποίο γεννήθηκα, μεγάλωσα και εξελίχθηκα στη ζωή μου, είναι ένα κράτος για το οποίο μόνο υπερήφανος δεν μπορεί να είναι κάποιος. Οι λόγοι είναι γνωστοί. Αναφερόμενος στο κράτος δεν εννοώ μόνο τις κυβερνήσεις. Θεωρώ ότι η ελληνική κοινωνία έχει τεράστιο πρόβλημα και το έχει εδώ και αρκετά χρόνια. Οι Ελληνες έχουμε απομακρυνθεί τελείως απ' αυτό που υπήρξε η πεμπτουσία, όχι μόνο του ελληνικού, αλλά και του παγκόσμιου πολιτισμού: Τον άνθρωπο και την ουσία της ζωής. Φτάσαμε στο σημείο να μας εκφράζουν η καλοπέραση και οι απολαύσεις, τις οποίες γευόμαστε με όσο το δυνατόν μικρότερο κόπο. Απομακρυνθήκαμε από τη σκέψη, τα ερωτήματα και τις έννοιες εκείνες που μπορούν να καθορίσουν την καθημερινή και πρακτική πλευρά της ζωής. Μας λείπει η κοινωνική συνείδηση.
- Τι είναι αυτό που σας ενοχλεί περισσότερο στους Ελληνες; Πώς φθάσαμε σε αυτή την παρακμή και κατά πόσο πιστεύετε πως οι πολίτες έχουν ευθύνη γι' αυτό;
Δεν υπάρχει αισθητική. Αισθητική δεν σημαίνει κάτι απαραίτητα όμορφο. Η αισθητική μπορεί να εκφράζεται και μέσα από μια συμπεριφορά κοινωνική. Θεωρούμε ότι η ελευθερία είναι δικαίωμα, ενώ στην πραγματικότητα δεν ισχύει αυτό. Υπάρχει σχετική ελευθερία, κανείς δεν είναι απόλυτα ελεύθερος γιατί κανείς δεν ζει μόνος του. Εχουμε, σχεδόν, απολέσει τον νου. Δεν σκεπτόμαστε. Να σας δώσω ένα παράδειγμα... Ποιος ευθύνεται στη Δημοκρατία για την πολιτική κατάσταση; Δεν ευθύνεται ο πολίτης που ψηφίζει; Είμαστε αποκλειστικά υπεύθυνοι ως κοινωνία για τις κυβερνήσεις που έχουμε. Ολοι μιλάνε για Δημοκρατία, αλλά κανείς δεν μιλάει για την ελευθερία ως δικαίωμα. Κανείς δεν μιλάει για τη Δημοκρατία ως μια ύψιστη υποχρέωση. Οταν δεν υπάρχει σκέψη και αισθητική δημιουργούνται παρεξηγήσεις, παρερμηνείες και οι ασχήμιες προκύπτουν είτε από μεμονωμένες πράξεις ανθρώπων είτε από συλλογικές συμπεριφορές. Η κατάντια της σημερινής κοινωνίας είναι ένας καθρεπτισμός. Το ίδιο ισχύει για την κυβέρνηση και τη Βουλή. Δεν ήρθαν πραξικοπηματικά αυτοί οι άνθρωποι. Ηρθαν ως εκλεγμένοι από τον λαό και υπερηφανεύονται μάλιστα γι' αυτό. Για εμένα η ψήφος έπρεπε να είναι αναγκαστική. Οποιος δεν ψηφίζει μπορεί να αυτοεξοριστεί και να πάει να ζήσει όπου θέλει. Οταν δεν ψηφίζεις σε μια κοινωνία, στην οποία ζεις είσαι σαν ένα παράσιτο. Το πρόβλημά μας είναι ότι όλοι μιλάνε για δικαιώματα και κανείς για υποχρεώσεις. Αυτό είναι το πρόβλημά μας.
- Η άποψή σας για το θέμα της ΕΡΤ;
Η ΕΡΤ, κατά την άποψή μου, έπρεπε να κλείσει. Ηταν ένα άντρο ρουσφετιού και οι περισσότεροι το γνώριζαν αυτό. Βέβαια, δεν ισχύει για όλους τους εργαζόμενους. Δυστυχώς, κοντά στα «ξερά» καίγονται και τα «χλωρά». Το τεράστιο λάθος για μένα και το ασυγχώρητο λάθος της πολιτικής εξουσίας ήταν ότι δεν μερίμνησε την ίδια στιγμή να λειτουργήσει ο νέος και υγιής φορέας. Από τη στιγμή που το έκανε αιφνιδιαστικά, που σημαίνει ότι το είχε σχεδιάσει, δεν είχε κανένα δικαίωμα να αποκλείσει τον οποιοδήποτε -όπου κι αν βρίσκεται- να έχει την επαφή με τη γλώσσα, τις ειδήσεις και με οτιδήποτε άλλο έχει να κάνει με τον πολιτισμό και την ενημέρωση. Είναι ρεζίλι για ένα κράτος να μένει χωρίς Εθνικά Ραδιοτηλεοπτικά Μέσα. Ως προς τον τρόπο τώρα, δεν μπορεί να υπάρξει συνεννόηση με τα Συνδικάτα σήμερα. Ο συνδικαλισμός έφτασε τη χώρα μας σ' αυτό το σημείο. Tο λυπηρό είναι ότι η «μπάλα» πήρε και τις ορχήστρες, που ήταν από τα μοναδικά τμήματα του Οργανισμού που δεν είχαν υπεράριθμους.
- Πολλοί νέοι εγκαταλείπουν τη χώρα, κυρίως επιστήμονες. Θα ήθελα το σχόλιό σας...
Ο άνθρωπος που επιλέγει να φύγει από την Ελλάδα, φεύγει για κάποιους λόγους. Δεν έχει δικαίωμα να έχει εξέλιξη στη ζωή του; Γιατί δεν μας πειράζει που στην Ελλάδα δεν παρέχουμε τη σωστή παιδεία για να κρατήσουμε αυτούς τους ανθρώπους; Οι άνθρωποι με ταλέντο δεν πρέπει να δεσμεύονται από πατρίδες, κυρίως όσον αφορά στην επαγγελματική τους εξέλιξη.
- Ποια είναι τα εμπόδια που βάζει η σημερινή Ελλάδα σε έναν άνθρωπο με ταλέντο;
Η Ελλάδα δεν παράγει τίποτα. Δεν μας κρατάει ενωμένους με το παρελθόν μας. Δεν υπάρχει εθνική συνείδηση. Ενα παιδί πάει σχολείο χωρίς να έχει διαμορφωμένο τον κοινωνικό πυρήνα, πέρα από τη δουλειά που γίνεται από την οικογένεια. Οταν δεν υπάρχει παιδεία και πολιτισμός τότε δεν υπάρχει τίποτα. Αν οι γονείς μου δεν ήταν μουσικοί, ποια επαφή θα είχα με τη μουσική; Δεν θα μάθαινα ότι μπορώ να πλησιάσω τη μουσική. Ταλέντο ήμουν και στα πέντε μου. Το ταλέντο, το καλλιεργείς. Γι' αυτό είναι δώρο. Δεν υπάρχει κανένα εφόδιο και καμία ουσιαστική παροχή από το κράτος, ώστε να δημιουργήσει προσωπικότητες που μπορούν να ηγηθούν και να κατοχυρώσουν το μέλλον του λαού αυτού.
- Ο δικός σας χώρος έχει θιγεί από την κρίση;
Η Τέχνη ήταν πάντοτε σε κρίση. Ο μόνος χώρος που κάποια στιγμή δεν είχε πρόβλημα, επί εποχής Μελίνας Μερκούρη, ήταν το θέατρο, αλλά αυτήν τη στιγμή και οι ηθοποιοί «ψωμολυσσάνε». Οταν το κράτος έχει εμπεδώσει ότι ο πολιτισμός, η μουσική, οι συναυλίες ή το θέατρο είναι μια πολυτέλεια της ζωής, τότε πρέπει να εξαφανιστεί ο άνθρωπος. Αυτό πιστεύουν οι «ισχυροί» του πλανήτη και η πλειοψηφία των ανθρώπων. Ας σκεφτούν όλοι αυτοί τι θα ήμασταν σαν κοινωνία αν δεν υπήρχε η Τέχνη.
- Γίνατε πατέρας από τα 25 σας και έχετε δύο κόρες, την Ιόλη και τη Μυρτώ. Πώς είναι η σχέση σας; Ασχολούνται με τη μουσική;
Η Ιόλη σπουδάζει Ιστορία Τέχνης και η Μυρτώ, Αρχιτεκτονική. Θα ήθελα να έχω περισσότερο χρόνο μαζί τους, αλλά όσο περνάνε τα χρόνια καταλαβαίνουν τους λόγους που δεν είμαι κοντά τους. Δεν είναι ένα καπρίτσιο ή αδιαφορία. Οι μικρές μου είναι σαν όλα τα νέα παιδιά, έχουν τις ανησυχίες τους, τις ευαισθησίες τους.
- Οταν παίζετε, πάλλεται το σώμα σας και το χέρι σας μοιάζει συνέχεια του βιολιού...
Το βιολί είναι η φωνή μου. Είναι κάτι που δεν το κάνεις συνειδητά, αλλά βγαίνει αυθόρμητα γιατί τέτοιος είναι ο πνευματικός, ο ψυχικός και ο σωματικός συντονισμός. Η σκηνή είναι χώρος αλήθειας.
ΜΑΡΙΝΑ ΖΙΩΖΙΟΥ, ΕΘΝΟΣ, 26/1/2014
No comments:
Post a Comment