Saturday, June 19, 2010

Η μουσική ενάντια στη φτώχεια και στη βία

  • Πρότυπο για την οργάνωση της μουσικής παιδείας πολλών χωρών αποτελεί σήμερα το πολυσυζητημένο Εl Sistema της Βενεζουέλας

  • ΙΣΜΑ Μ. ΤΟΥΛΑΤΟΥ | Σάββατο 19 Ιουνίου 2010
Oλα άρχισαν το 1975, όταν ο μαέστρος και συνθέτης Χοσέ Αντόνιο Αμπρέου αποφάσισε να ιδρύσει την Ορχήστρα Νέων «Σιμόν Μπολίβαρ». Για τη στελέχωσή της επέλεξε παιδιά και εφήβους από τις φτωχογειτονιές της Βενεζουέλας, οι οποίες θεωρούνται από τις πιο βίαιες στη Νότια Αμερική. Η εν λόγω ορχήστρα- όπως άλλωστε και η «δίδυμή» της Εθνική Ορχήστρα Νέων- αποτέλεσαν τη «ραχοκοκαλιά» ενός πρωτότυπου συστήματος εκπαίδευσης το οποίο, με «όπλο» τη μουσική, προσπαθούσε να καταπολεμήσει την ανέχεια και την εγκληματικότητα που κυριολεκτικά μάστιζαν τη χώρα. Ξεκινώντας με έντεκα παιδιά που πρωτογνώρισαν την τέχνη των ήχων μέσα σε ένα γκαράζ, ο Αμπρέου κατόρθωσε να συστήσει νεανικές ορχήστρες σε πολλές πόλεις της Βενεζουέλας, γεγονός που, βαθμιαία, οδήγησε στην εγκαθίδρυση του Εθνικού Συστήματος Παιδικών και Νεανικών Ορχηστρών της χώραςτο πολυσυζητημένο σήμερα Εl Sistema- το οποίο γρήγορα ετέθη υπό επίσημη κρατική μέριμνα.

Οι αριθμοί είναι πράγματι εντυπωσιακοί: στο πέρασμα του χρόνου, το σύστημα έφτασε να «αγκαλιάσει» 110.000 Βενεζουαλανούς, οι οποίοι στελέχωσαν 120 νεανικές και 60 παιδικές ορχήστρες σε ολόκληρη τη χώρα καθώς και ένα μεγάλο δίκτυο χορωδιών, όπου η μουσική εκπαίδευση άρχιζε από την ηλικία των δύο ετών. Παράλληλα, συμπεριλήφθηκαν εργαστήρια στο πλαίσιο των οποίων τα παιδιά διδάσκονταν να κατασκευάζουν αλλά και να επισκευάζουν όργανα, ειδικά προγράμματα για παιδιά με ειδικές ανάγκες ή μαθησιακές δυσκολίες, καθώς και εξειδικευμένα κέντρα φωνολογίας, οπτικοακουστικών μέσων και ανώτερης μουσικής εκπαίδευσης.

Ωστόσο, ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του συστήματος είναι ότι επικεντρώθηκε σε παιδιά και νέους των κατώτερων κοινωνικοοικονομικών στρωμάτων της χώρας. «Η πλειονότητα των νεαρών τους οποίους έχουμε προσεγγίσειπροέρχεται από τις πλέον ευάλωτες και περιθωριοποιημένες κοινωνικές ομάδες σε ολόκληρη τη Βενεζουέλα» εξηγούσε ο Αμπρέου προσθέτοντας: «Η συμμετοχή στις ορχήστρεςτους έδωσε τη δυνατότητα να θέσουν νέους στόχους, να κάνουν σχέδια και όνειρα ενώ παράλληλα, είναι κι ένας τρόπος να βοηθηθούν στον καθημερινό αγώνα επιβίωσης μέσα από σημαντικές ευκαιρίες που τους παρέχονται».
Και πραγματικά, όπως αποδείχθηκε μέσα από σχετικές μελέτες που είδαν το φως της δημοσιότητας τα προηγούμενα χρόνια, οι ορχήστρες που οργανώθηκαν είχαν δυναμικό αντίκτυπο στις κοινότητες στις οποίες δραστηριοποιούνταν, ενώ τα ίδια τα παιδιά που έλαβαν μέρος σε αυτές παρουσίασαν μεγάλη κοινωνική προσαρμοστικότητα αλλά και εμφανώς υψηλότερη απόδοση σε άλλους τομείς της ακαδημαϊκής ζωής τους. Το σύστημα προσέλκυσε διεθνές ενδιαφέρον, καθώς περισσότερες από 20 χώρες «δανείστηκαν» στοιχεία προκειμένου να οργανώσουν τη δική τους μουσική εκπαίδευση και ζωή.

Σε ό,τι αφορά ειδικότερα την ημιεπαγγελματική ορχήστρα «Σιμόν Μπολίβαρ», εμφανίστηκε σε πολλές χώρες του εξωτερικού, ενώ διάσημοι αρχιμουσικοί, όπως για παράδειγμα ο βετεράνος Κλαούντιο Αμπάντο συνεργάστηκαν κατά καιρούς μαζί της. «Ανακάλυψη» του τελευταίου αποτελεί, άλλωστε, και ο νεαρός Ντουνταμέλ και κάπως έτσι αρχίζει το «παραμύθι» της φρενήρους ανόδου του στο διεθνές στερέωμα...

  • ΠΟΥ ΚΑΙ ΠΟΤΕ
Η Ορχήστρα Νέων της Βενεζουέλας «Σιμόν Μπολίβαρ» υπό τον Γκουστάβο Ντουνταμέλ θα εμφανιστεί στο Ηρώδειο, στις 23/6, στις 21.00. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει την Πέμπτη Συμφωνία του Μπετόβεν και την «Ιεροτελεστία της Ανοιξης» του Στραβίνσκι. Η συναυλία εντάσσεται στο πλαίσιο των εκδηλώσεων του Φεστιβάλ Αθηνών.

No comments: